خاورمیانه

معادله‌ای چندلایه در سایه تحولات سوریه و غزه

نگاهی به قطع روابط اقتصادی و بستن آسمان ترکیه بر روی اسرائیل و تبعات آن

در یکی از مهم‌ترین تحولات منطقه‌ای، دولت ترکیه اعلام کرده است که روابط اقتصادی خود را با اسرائیل به طور کامل قطع کرده و حریم هوایی‌اش را به روی هواپیماهای اسرائیلی بسته است. این تصمیم که در نشست فوق‌العاده روز جمعه پارلمان ترکیه از زبان هاکان فیدان، وزیر خارجه این کشور اعلام شد، نه تنها نقطه عطفی در مناسبات دو جانبه محسوب می‌شود بلکه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر معادلات انرژی، تجارت منطقه‌ای و توازن قدرت در خاورمیانه به جا بگذارد.

ادامه مطلب

هنوز پویایی لازم آغاز نشده است

رفع تحریم‌های سوریه و تلاش برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی

سقوط حکومت اسد در دسامبر گذشته و تصمیم رئیس جمهور ترامپ در ماه مه برای لغو تحریم‌های ایالات متحده، باعث شد چندین نهاد خارجی نه تنها به صادرات محصولات انرژی به سوریه، بلکه به سرمایه‌گذاری در تولید بالادستی و پایین‌دستی این کشور نیز ابراز علاقه کنند. مقدمه‌ای بر آبشار شگفت‌انگیز و سریع و بی‌نظم کاهش تحریم‌ها در ۱۱ مارس رخ داد، زمانی که بریتانیا محدودیت‌های مربوط به نفت را برای ده شرکت بزرگ تولید، حمل و نقل، پالایش و بازاریابی انرژی سوریه لغو کرد.

ادامه مطلب

روز مبارزه با تروریسم؛

بازاندیشی در راهبردهای مقابله با افراط‌گرایی نوین

محمدمهدی ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آنچه از مجموع این تحلیل‌ها برمی‌آید، این است که تروریسم امروز صرفاً یک تهدید امنیتی نیست، بلکه پدیده‌ای چندوجهی است که در هم‌تنیدگی میان عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته است. بنابراین راهبرد مقابله نیز باید چندلایه و جامع باشد.

ادامه مطلب

تعریف‌های دوگانه غرب مطابق با منافع خود

امنیت وارونه و چالش های برنامه هسته ای صلح آمیز ایران

جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نظم وارونه مفهوم امنیت تهی و ابزاری می‌ شود و نه برای همه جهان، بلکه برای منافع خاص غرب تعریف می‌ شود. در این چارچوب حتی حق یک ملت برای دستیابی به تکنولوژی صلح ‌آمیز هسته ‌ای، بر اساس درک امپراتوری از هویت آن ملت قضاوت و رد می ‌شود. این رویکرد نه تنها امنیت پایدار را به ارمغان نمی‌آورد، بلکه با ایجاد بی‌ عدالتی، نفاق و بی ‌اعتمادی، زمینه بی ‌ثباتی‌ های بیشتری را در سطح جهانی فراهم می‌کند. نمونه قابل توجه آن ایران است که با وجود نداشتن شواهد دال بر سلاح هسته‌ای، از سوی آمریکا (بزرگترین دارنده و تنها استفاده‌ کننده تاریخی سلاح ‌های هسته ‌ای در جهان) و اسرائیل (دارای ۲۰۰ کلاهک هسته‌ ای و سابقه ارتکاب بیشترین جنایات جنگی در جهان پس از جنگ جهانی دوم)، به بهانه صلح جهانی مورد بمباران و تجاوز نظامی می‌گیرد. چون در غیر این صورت ایران کشوری است که با عبور موفقیت ‌آمیز از گذر کنونی و خروج از نظم وارونه امپراتوری، می‌تواند الگوی قدرتمندی برای کل جهان سوم باشد.

ادامه مطلب

نامه‌نگاری‌های عراقچی و مصاحبه ظریف

ماشه در میدان روایت‌ها

مجموعه تحرکات اخیر عراقچی و ظریف نشان می‌دهد ایران در برابر روایت‌سازی غرب، استراتژی «پاسخ حقوقی- سیاسی» را در پیش گرفته است. عراقچی با مکاتبات رسمی، چارچوب حقوقی و مستندات تاریخی را برجسته می‌کند؛ ظریف با مصاحبه رسانه‌ای، بُعد افکار عمومی و سیاسی را پوشش می‌دهد. هر دو بر یک اصل مشترک تأکید دارند؛ اینکه اقدامات ایران در چارچوب حقوق برجام مشروع بوده و اروپا و آمریکا فاقد صلاحیت اخلاقی و حقوقی برای اعمال فشار هستند.

ادامه مطلب

دبیر جدید شعام و معادلات پیش رو

از آرمان‌گرایی تا واقع‌گرایی

محسن هاشمی رفسنجانی می نویسد: انتصاب دکتر علی لاریجانی به سمت دبیر شورای‌ عالی امنیت ملی، در جامعه اقدامی امیدبخش فرض شده است. انتظار نخبگان و افکار عمومی از دکتر لاریجانی آن است که با توجه به سابقه طولانی مسئولیت‌های حساس خود در گذشته، راهکاری مؤثر و به‌موقع برای برون‌رفت کشور از بلاتکلیفی به دلیل خطر جنگ و تهدیدات نظامی خارجی ارائه کند و کشور را به سمت رفع مشکلات معیشتی و رشد و توسعه سوق دهد. طبیعتا پرونده هسته‌ای و فعالیت‌های برون‌مرزی که مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی جمهوری اسلامی در طول ۲۲ سال گذشته بوده و بهانه تجاوز غیرقانونی اسرائیل و آمریکا به ایران در خردادماه قرار گرفت، اولویت کاری دبیر شعام  محسوب می‌شود. 

ادامه مطلب

پیامی که باید عمیق درک شود

پیام‌های چندلایه رهبری به ملت ایران، نخبگان و محور مقاومت

فاطمه خادم‌ شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در لایه‌های زیرین این سخنان، چند پیام راهبردی نهفته بود: مدیریت افکار عمومی پس از بحران نظامی با برجسته کردن تصویر پیروزی، انتقال تمرکز از تهدید خارجی به انسجام داخلی به‌عنوان اصل بقا در جنگ نرم، تعریف چارچوب دشمنی آمریکا به‌عنوان یک واقعیت پایدار که سیاست خارجی باید بر مبنای آن شکل گیرد، هشدار به نخبگان برای پرهیز از تخریب مبانی نظام، و ارسال پیام بازدارندگی آشکار به رژیم صهیونیستی.

ادامه مطلب

توانایی امنیتی تهران را نمی‌توان دست کم گرفت

کارزار تمامی عیار امنیتی ایران در درون اسرائیل

در حالی که تلاش‌های ایران برای نفوذ و نظارت بر اهداف در اسرائیل حداقل به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد، سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل افزایش قابل توجهی در تلاش‌های ایران برای استخدام شهروندان اسرائیلی و غیر اسرائیلی برای جاسوسی برای ایران را از اوایل سال ۲۰۲۰ ثبت کرده‌اند.

ادامه مطلب

از الانبار تا قطر

خروج آمریکا؛ گامی تاکتیکی یا تغییر راهبردی؟

اعلام آغاز روند خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار و نیز کاهش حضور نظامی در پایگاه العدید قطر، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه نقش ایالات متحده در معادلات امنیتی عراق و منطقه کرده است. پایگاه عین‌الاسد از سال ۲۰۰۳ تاکنون به‌جز وقفه کوتاه پس از خروج ۲۰۱۱ یکی از مراکز کلیدی حضور واشنگتن در عراق بوده و تعطیلی قریب‌الوقوع آن می‌تواند موازنه‌های سیاسی و امنیتی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. از نگاه گروه‌های مقاومت عراقی، این خروج «واقعی» تلقی نمی‌شود، چراکه به معنای کنار گذاشتن نفوذ ایالات متحده نیست.

ادامه مطلب

تحلیلی از منظر روابط بین‌الملل و ژئوپلیتیک

چرا آمریکا و اسرائیل در برابر حوثی‌های یمن ناکام ماندند؟

رضا حاجی محمدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حوثی‌ها با استفاده از پهپادها و موشک‌های بالستیک ارزان‌قیمت اما مؤثر، بازدارندگی نامتقارنی ایجاد کرده‌اند که توانایی‌های نظامی پیشرفته آمریکا و اسرائیل را به چالش کشیده است. 

ادامه مطلب