پرونده هسته ای

جدال روایت ها
نگاهی به صدور قطع نامه و بیانیه‌های متوالی در نشست فصلی شورای حکام

جدال روایت ها

در کنار اهمیت صدور قطع‌نامه تروئیکای اروپایی عضو برجام در تقابل با تهران، از بعدازظهر سه‌شنبه و نیز دیروز چهارشنبه‌ شاهد انتشار بیانیه‌های متعددی از جانب اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی و آمریکا بودیم. در مقابل ایران، روسیه و چین هم دست به صدور یک بیانیه مشترک زدند. اینها علاوه بر جوابیه روز سه‌شنبه تهران به ادعاهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز دو گزارش رافائل گروسی است. لذا در مجموع و جدای از تلاش‌ها برای صدور قطع‌نامه، نوعی جنگ روایت درخصوص پرونده هسته‌ای ایران شکل گرفته است و هر طرف سعی دارد از منظر خود قرائتی مطابق با منافع و اهدافش از فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارائه دهد. هرچند به نظر می‌آید کشورهای غربی سعی کردند با بیانیه‌های پی‌درپی خود زمینه لازم و همچنین توجیهی برای صدور قطع‌نامه علیه پرونده هسته‌ای ایران فراهم کنند، اما در این بین نگرانی درخصوص تبعات این اقدام بر روند مذاکرات جاری و نیز همکاری‌های ایران و آژانس به دلیل ترس از واکنش ایران باعث شده است که شورای حکام در یک فضای متشتت قرار بگیرد.

ادامه مطلب
امریکا در آخر علیه ایران به اروپا می پیوندد
در صدور قطعنامه در آژانس

امریکا در آخر علیه ایران به اروپا می پیوندد

لورا روزن می نویسد: یک دیپلمات اروپایی گفت که فکر می کند قطعنامه محکومیت ایران، با حدود ۱۸ تا ۲۰ رای به تصویب برسد، یعنی کمتر از ۲۶ رایی که در نوامبر ۲۰۲۲ به قطعنامه شورای حکام علیه ایران داده شد.

ادامه مطلب
تنش به وقت وین
تلاش تروئیکای اروپایی عضو برجام برای صدور قطع‌نامه ضدایرانی در نشست فصلی شورای حکام

تنش به وقت وین

در حالی که تهران این روزها درگیر فضای انتخاباتی است و تقریبا تمام تمرکز و انرژی خود را روی تعیین تکلیف مستأجر جدید پاستور گذاشته، در وین، سرفصل جدیدی از تنش با ایران در حال رقم‌خوردن است. «شرق» بیش از یک ماه پیش و مشخصا در گزارش دوم اردیبهشت ماه خود با عنوان «احیای برجام در میانه بحران» نسبت به احتمال صدور قطع‌نامه در نشست فصلی خرداد ماه شورای حکام هشدار داده بود. پیرو این نکته و در سایه روند تحولات یک هفته اخیر، نشست سه‌روزه شورای حکام آژانس که ساعت ۱۰:۳۰ روز دوشنبه ۳ ژوئن (۱۴ خرداد)، به وقت وین آغاز ‌شد و تا ۷ ژوئن (۱۸ خرداد) ادامه خواهد داشت برای تهران بیش از ادوار گذشته اهمیت و حساسیت پیدا کرده است. چراکه احتمال بالایی برای صدور قطع‌نامه علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران توسط تروئیکای اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلستان) وجود دارد.

ادامه مطلب
پیچ سخت خرداد
انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست فصلی شورای حکام

پیچ سخت خرداد

نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است از دوشنبه آینده، سوم ژوئن (۱۴ خرداد) آغاز شود و تا هفتم ژوئن (۱۸ خرداد) ادامه یابد. طبق روال همیشگی هم شاهد انتشار گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودیم که با توجه به لحن و محتوای آن، بسیاری از ناظران معتقدند نشست فصلی پیش‌رو در شورای حکام، فضایی کاملا متفاوت‌ دارد؛ از آن جهت که احتمالی برای اتخاذ سیاست‌های ضدایرانی تا مرز صدور قطع‌نامه متصور هستند. به‌خصوص آنکه اخباری هم دال بر تلاش تروئیکای اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلستان) برای این امر (صدور قطع‌نامه) منتشر شده است. از آخرین باری که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ۳۵ عضو، قطع‌نامه‌ای را علیه ایران تصویب کرد، ۱۸ ماه می‌گذرد؛ در آن قطع‌نامه ادعا شده بود ایران باید با تحقیقات آژانس درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده همکاری فوری داشته باشد.

ادامه مطلب
شمخانی در دو قاب
تضاد روایت ها درباره علی شمخانی

شمخانی در دو قاب

در حالی برخی رسانه‌ها مانند روزنامه فرهیختگان خبر داده که علی شمخانی، دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی، خود را برای حضور در کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری آماده می‌کند که این روزها شاهد دو برداشت متفاوت از او هستیم. از یک سو طبق برخی اخبار، علی شمخانی مسئولیت مذاکرات هسته‌ای را بر‌عهده گرفته است و در سوی دیگر از او به‌عنوان چهره‌ای یاد می‌شود که در سال‌های پایانی دولت حسن روحانی از جدی‌ترین موانع احیای برجام بود. حال سؤال اینجاست که اگر این ادعا نزدیک به واقعیت باشد، چگونه علی شمخانی می‌تواند مسئولیت مذاکراتی را بر‌عهده بگیرد که هدف غایی آن، احیای برجام است؟ اساسا این تضاد چگونه توجیه‌پذیر است؟

ادامه مطلب
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه بحران
سیاست خارجی چه سرنوشتی خواهد داشت؟

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه بحران

حشمت الله فلاحت پیشه در یادداشتی می نویسد: مرحوم حسین امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم بخش عمده‌ای از دوران مأموریت خود را در بحران سپری کرد تا جایی که غالب دوران فعالیتشان می‌تواند به عنوان دیپلماسی بحران تلقی شود. در همان ماه‌های اولیه وزارت امور خارجه ایشان، جنگ اوکراین و روسیه روی داد که به دنبال آن، چند دور مذاکرات هسته‌ای در وین و تلاش‌ها برای احیای برجام به شدت تحت الشعاع قرار گرفت و به فاصله یک سال پس از آن هم شاهد وقوع عملیات طوفان الاقصی و جنگ حماس و اسرائیل بودیم که این جنگ هم علاوه بر تبعات جدی بر مناسبات و تحولات منطقه خاورمیانه تأثیرات شایان توجه و تقریباً بی‌سابقه‌ای هم بر مناسبات جهانی گذاشت و به همین واسطه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز به شدت تحت تأثیر این جنگ قرار گرفت.

ادامه مطلب
فقدان وزیر و آینده وزارت خارجه
ضرورت مذاکرات ایران و آمریکا

فقدان وزیر و آینده وزارت خارجه

عبدالرضا فرجی راد در یادداشتی می نویسد: حسین امیرعبداللهیان در مقام وزیر امور خارجه دولت سیزدهم با آشنایی‌ به مسائل جهان عرب و خاورمیانه، نقش فعالی در هشت ماه گذشته پس از جنگ حماس و اسرائیل ایفا کرد و به دنبال آن بود که منطقه غرب آسیا وارد یک تنش گسترده و فراگیر نشود، اما در کنار آن، دیگر مسائل حساس حوزه سیاست خارجی و مشخصا مذاکرات با آمریکا هم یکی از پرونده‌های کلان وزارت امور خارجه بود که مرحوم حسین امیرعبداللهیان سعی داشت آن را هم به نتیجه برساند. هرچند که مسیر ترسیمی و پیش‌شرط‌های این نوع گفت‌وگوها در پرونده هسته‌ای در نهادهایی مانند شورای‌عالی امنیت ملی گرفته می‌شود، اما مرحوم حسین امیرعبداللهیان تلاش می‌کرد که از ظرفیت‌های شخصی خود به نحو مطلوبی برای بهبود فضای مذاکرات استفاده کند. دراین‌باره و در روزهای اخیر آن چیزی که از طریق نهادهای فرادستی در حوزه وزارت امور خارجه، دیپلمات‌ها و مقامات مذاکره‌کننده سیاست‌گذاری شده است، این بود که گفت‌وگوها با طرف‌های آمریکایی در عمان برگزار شود. هرچند که قبل‌تر هم مذاکراتی در آمریکا انجام شده بود.

ادامه مطلب
بمب اتمی می تواند پشتوانه سیاست خارجی باشد
نگاهی به کارنامه سیاست خارجی حسین امیرعبداللهیان

بمب اتمی می تواند پشتوانه سیاست خارجی باشد

احمد بخشایش اردستانی می گوید: زبان گفت‌وگو، مذاکره و دیپلماسی غربی‌ها و به‌ویژه آمریکایی‌ها با یک کشور هسته‌ای کاملا متفاوت است، کما‌اینکه از مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در دوره دونالد ترامپ، پرسیده بودند چرا با وجود آنکه کره شمالی پرونده‌های متعددی دارد، اما سیاست فشار حداکثری در قبال ایران اجرا می‌شود و او گفته بود که چون کره شمالی یک قدرت هسته‌ای است و نمی‌توان وارد بحران با این کشور شد. دوباره به بحث برگردیم. مرحوم حسین امیرعبداللهیان سعی داشت در نهایت تلاش و کوشش همه تصمیم‌ها و ریل‌گذاری مراجع ذی‌ربط و بالادستی را در حوزه هسته‌ای، منطقه‌ای و دیگر پرونده‌های سیاست خارجی به نتیجه برساند.

ادامه مطلب
تلاشی برای کنترل بحران
مذاکرات چراغ‌خاموش تهران – واشنگتن در مسقط به موازات گزارش سالانه آژانس

تلاشی برای کنترل بحران

وبگاه شبکه بلومبرگ شامگاه چهارشنبه گذشته خبر داده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی سالانه بازرسی هسته‌ای خود را پیش از نشست ماه آینده میلادی در وین، در میان دیپلمات‌ها توزیع کرده است. این رسانه آمریکایی مدعی است در گزارش ۱۱۲‌صفحه‌ای که ‌رافائل گروسی‌، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آن را تهیه کرده و به رؤیت بلومبرگ رسیده، آمده است که «به رغم ادامه کار بازرسی به صورت منظم، پیشرفت اندکی در حل‌وفصل موضوعات پادمانی باقی‌مانده با طرف ایرانی انجام شده است».

ادامه مطلب
ملاحظاتی درباره «دکترین هسته‌ای»
بازدارندگی در خلأ انجام نمی‌شود

ملاحظاتی درباره «دکترین هسته‌ای»

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: «دکترین هسته‌ای» را اگر زیرمجموعه دکترین یا استراتژی نظامی به شمار آوریم، تمرکز آن بر اهداف و مأموریت‌های مد‌نظر درباره ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای و امور مربوط به آن مانند بازدارندگی هسته‌ای و دیپلماسی و چانه‌زنی‌های مربوطه است.

ادامه مطلب