جلال میرزایی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است اقدامی که در چارچوب توافق میان سازمان انرژی اتمی با آژانس صورت گرفت می‌تواند بهترین سناریو و یک گام مرضی الطرفین برای مدیریت شرایط باشد.
ادامه مطلب
توافق هسته ای ایران دولت دونالد ترامپ را دوام آورد و اکنون امکان پیوستن دولت جدید جو بایدن به آن وجود دارد؛ اما این بدان معنا نیست که می توان به وضعیت پیش از خروج واشنگتن از توافق بازگشت. سال ها تحریم و قلدری نه تنها به موضع گیری شدیدتر پایتخت های سراسر جهان در برابر واشنگتن انجامیده، بلکه حقایقی را آشکار ساخته که باید با دیپلماسی فزاینده حل و فصل شوند که یعنی به رغم آنکه اروپایی ها و ایالات متحده بر سر اصول دستیابی به یک توافق دیگر با ایران اتفاق نظر دارند، اما هنوز مجبور به چانه زنی در مورد چگونگی انجام این کار هستند.
ادامه مطلب
احد رضایان قیه باشی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که اگر اقدامات و واکنش‌های مناسب در برابر تحرکات دولت بایدن شکل بگیرد می‌تواند یک فضای مثبت دیپلماتیک را به وجود آورد و این فضای مثبت حداقلی، امیدی را در جامعه پدید می آورد که می تواند باعث تعدیل برخی از چالش ها، مشکلات و بحران ها شود. ما نباید به واسطه پافشاری بر برخی مسائل، ولو آن که حق با ایران است خود را از فرصت های پیش رو محروم کنیم.
ادامه مطلب
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آمریکا به دلیل مشکلات داخلی و اختلافات اساسی با چین، خاورمیانه‌ای پر تنش را نمی‌خواهد؛ بنابراین برای فرار از تنش راهی، چون احیای برجام و بازگشت به این قرارداد نخواهد داشت. اما دولت بایدن سعی دارد با کمترین هزینه بازگردد و در این بین هم پیمایان منطقه‌ای خود از جمله اسرائیل را راضی نگه دارد.
ادامه مطلب
برجام نتیجه تلاش و همراهی همه طرف های پای میز مذاکره بود و در این میان، تمایل اتحادیه اروپا به اقدام برای کشاندن همه بازیگران مربوطه پای میز مذاکره و نگه داشتن آنها در آنجا اهمیت زیادی داشت. به علاوه، اصرار اروپا بر یک راه حل چندجانبه اهمیت سازش مبتنی بر مذاکره را بالا برد. سرانجام، مذاکره کنندگان به «چند بخش کردن» مساله تصمیم گرفتند و بر منافع مشترک در رابطه با برنامه هسته ای ایران و نادیده گرفتن اختلافات بر سر سایر موضوعات غیر قابل سازش، متمرکز شدند. با این حال، این رویکرد باعث نارضایتی شماری از کشورهای خاورمیانه شد چون نگران بودند که به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته ای و مزیت مالی برجام به ترغیب ایران در گسترش فعالیت های منطقه ای بیانجامد.
ادامه مطلب
دولت جدید جو بایدن با دو اولویت در سیاست خارجی مواجه است. در افغانستان، به نظر می رسد رئیس جمهوری قصد دارد نیروها را تا بعدتر از مهلت خروج در ماه مه طبق مذاکرات سال گذشته، نگه دارد. به طور همزمان، بایدن در تلاش است تا توافق هسته ای ایران را احیا کند؛ هدفی که به دنبال تصمیم ایران برای غنی سازی اورانیوم در سطح پیش از توافق و مهلت ۲۱ فوریه برای حذف تحریم ها، فوریت بیشتری یافته است.
ادامه مطلب
چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ پایان یافته و خبر خوب این است که توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران هنوز پابرجاست؛ البته این تنها یک توصیف عمومی است و وضعیت کلی توافق را شامل نمی شود. اکنون، ریاست جمهوری جو بایدن می تواند این امکان را برای ایالات متحده فراهم آورد تا بر اساس چارچوب موجود توافق هسته ای چه از طریق رویکرد «بیشتر در برابر بیشتر» و چه از طریق رویکرد «کمتر در برابر کمتر» به جای ایجاد یک توافق جدید یا نوعی برجام۲، عمل کند. برای اروپایی ها، این شرایط به معنای از سرگیری نقش آنها به عنوان یک واسطه سازنده بین واشنگتن و تهران است.
ادامه مطلب
عبدالرضا فرجی راد در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که بعید به نظر می رسد امروز جو بایدن در سخنانی به طور رسمی، صریح و شفاف از بازگشت آمریکا به برجام سخن بگوید. همانگونه که قبلا هم اشاره کردم احتمالاً جو بایدن در جریان سخنرانی امروز خود به برخی نکات در خصوص توافق هسته‌ای اشاره خواهد کرد؛ نکاتی که قطعا مثبت ارزیابی خواهد شد.
ادامه مطلب
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که بعید است بایدن امروز جمعه به برجام بازگردد، معتقد است که سفر فردا شنبه آقای گروسی به ایران هیچگونه اثر سیاسی و دیپلماتیک ندارد و بیشتر می توان گفت که آقای گروسی برای کسب اطلاع از نحوه اقدامات ایران در خصوص توقف پروتکل الحاقی، ارزیابی تبعات فنی آن و تاثیرش بر تداوم نظارت های آژانس به ایران سفر می‌کند.
ادامه مطلب
چند روز پس از آنکه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که ایران شاید تنها چند هفته با دستیابی به مواد شکاف پذیر کافی برای ساخت بمب هسته ای فاصله داشته باشد، اسرائیل در ارزیابی اطلاعاتی سالانه پیش بینی کاملا متفاوتی ارائه داد. براساس گزارشی که توسط اداره اطلاعات نظامی اسرائیل جمع آوری شده، زمان شکست ایران حداقل دو سال است. ژنرال تامیر هایمن، رئیس اطلاعات نظامی اسرائیل، ۹ فوریه به خبرنگاران گفت ایران از لحظه ای که تصمیم به غنی سازی اورانیوم تا سطح ۹۰ درصد بگیرد تا زمان ساخت بمب دو سال فاصله خواهد داشت. منظور اسرائیل را به سادگی می شود دریافت: نیازی به بازگشت به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ نیست.
ادامه مطلب
بر اساس نتایج یک نظرسنجی جدید از کارشناسان خاورمیانه، جو بایدن باید پیش از مطرح کردن مذاکرات درباره هر مساله دیگری با ایران باید به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ بازگردد. در نظرسنجی «بارومتر محقق خاورمیانه» ۶۷ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که تنها استراتژی در سیاست خارجی که به احتمال زیاد می تواند «نتایج مطلوبی» برای ایالات متحده در پی داشته باشد این است که بایدن «بلافاصله» و پیش از هر گونه مذاکره ای درباره هر مساله ای با ایران به برنامه جامع اقدام مشترک فعلی (برجام) بازگردد. ۷۵ درصد از کارشناسان شرکت کننده در نظرسنجی هم گفتند بازگشت ایالات متحده به این توافق احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته ای را طی یک دهه آینده کاهش می دهد.
ادامه مطلب
چند سال پیش که مذاکرات بر سر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا همان توافق هسته ای ایران در جریان بود، چنان مخالفتی با آن وجود داشت که حتی در یک برهه زمانی برخی از سناتورهای آمریکایی مخالف آشکارا سعی کردند با ارسال نامه ای به سران ایران در گفت و گوها اختلال ایجاد کنند. اکنون که دولت جدید ایالات متحده از آمادگی بازگرداندن این کشور به توافق سخن گفته، مخالفت ها مجددا آغاز شده اند. بیشتر مخالفان همان آدم های قبلی هستند که همان مباحث قبلی را مطرح می کنند. بسیاری از همان افراد در حال بیان بسیاری از استدلال های مشابه هستند. این در حالی است که از آخرین مرتبه ای که آنها اظهارنظر کرده اند، زمان زیادی گذشته و دو دولت با دو سیاست گذاری کاملا متفاوت فعالیت کرده و اطلاعات قابل استنادی را درباره این موضوع فراهم آورده اند که کدام رویکرد جواب می دهد و کدام نه.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
مری لوئیز کلی، خبرنگار «ان.پی.آر»، با تونی بلینکن، وزیر امور خارجه دولت جدید آمریکا، درباره اهداف سیاست خارجی در دوران جو بایدن و برنامه رئیس جمهوری جدید برای شکل دادن به جایگاه آمریکا در صحنه جهانی گفت و گو کرده است که در ادامه خلاصه ای از آن را می خوانید:
ادامه مطلب
آنها بر سر بازگشت به توافق هسته ای با استفاده از چشم انداز رفع تحریم ها گفت وگو می کنند تا ایران هم به پایبندی به برجام بازگردد. همچنین از فرایند صلح در یمن که اکنون آمریکا صراحتا می گوید که تنها راه پایان جنگ است، برای یافتن زمینه مشترکی میان عربستان سعودی و ایران با هدف پایان دادن به منازعه در سطح منطقه، استفاده می شود.
ادامه مطلب
احمد نقیب زاده در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که تنش ایران و ایالات متحده آمریکا به نقطه ای رسیده است که تنها با گفت وگو و مذاکره مستقیم قابل حل و فصل است، بر این باور است در دوران دونالد ترامپ تحولاتی شکل گرفت که تنش تهران و واشنگتن را به یک نقطه بسیار عمیق رسانده است. به هر حال خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، احیای تحریم‌ها و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران، آن هم در دوره ای که کشور با تبعات اقتصادی و بهداشتی ناشی از شیوع کرونا دست به گریبان بود سبب شده است که اکنون گسل بسیار جدی بین ایران و ایالات متحده آمریکا شکل بگیرد که با تلاش های میانجی گرایانه قطر یا هر کشور دیگری قابل پرشدن نیست.
ادامه مطلب
یکی از بزرگ ترین اشتباهات دونالد جِی. ترامپ در زمان ریاست جمهوری، خروج او از توافق بین المللی سال ۲۰۱۵ بود که در آن ایران محدودیت های قابل توجهی در برنامه هسته ای خود را پذیرفته است؛ محدودیت هایی که برای جلوگیری از دسترسی این کشور به سلاح هسته ای طراحی شده اند. تصمیم به خروج تز توافق هسته ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم های اقتصادی آنطوری که رئیس جمهوری پیشین امیدوار بود ایران را به پذیرش محدودیت های شدیدتر ترغیب نکرد و در مقابل، بهانه ای برای عقب نشینی جمهوری اسلامی از تعهدات هسته ای شد.
ادامه مطلب
احمد بخشایش اردستانی در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته تا زمانی که ایران به بمب هسته‌ای دست پیدا نکند مشکلات پرونده هسته ای ادامه پیدا خواهد کرد، بر این باور است که برلین، پاریس و لندن برای همراهی و کمک بیشتر به ایالات متحده آمریکا در دوره جو بایدن سعی می‌کنند با جریان سازی های سیاسی، رسانه‌ای و دیپلماتیک فشار بیشتری به ایران در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای وارد کنند تا این ایران باشد که در گام اول مجبور به بازگشت از تمام اقدامات کاهش تعهدات برجامی شود.
ادامه مطلب
رضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیشنهاد می شود در برهه کنونی اولا مرجع واحدی برای اتخاذ مواضع اصولی سیاست خارجی علی الخصوص در مورد بازگشت امریکا به برجام تعیین شود که البته پر واضح است آن مرجع واحد به دلایل تخصص و جامعیت کارشناسی وزارت امور خارجه کشور خواهد بود؛ ضمن انکه از تصریحات دقیق و غیرضروری اجتناب شود و همواره دامنه ای از احتمالات در مواضع اعلامی پیش بینی شود و همچنین با ابهام گویی های سازنده مشارکت طرف های باقی مانده در برجام به غنیمت گرفته شده و از همراهی کشورهای همسو تا حد امکان منتفع و بهره مند شویم.
ادامه مطلب
امیر هوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سئوال این است چرا به رغم انتظارات و خوش بینی های اولیه جو بایدن و تیم سیاست خارجی وی تاکنون کوچک ترین قدمی به سمت بازکردن گره کور پرونده هسته ای برنداشته اند؟ چرا درمیان ۱۷ فرمان اجرائی که رئیس جمهوری جدیدالورود آمریکا در همان ساعات اولیه استقرارش در اتاق بیضی کاخ سفید صادر کرد، فرمان بازگشت به برجام و لغو تحریم ها وجود نداشت؟ چرا با وجود برخی اقدامات و موضع گیری های شجاعانه دولت جدید آمریکا درخصوص پس گیری شناسائی حاکمیت اسرائیل بر بلندی های جولان و خروج حوثی های یمن از فهرست گروه های تروریستی یا بی توجهی بایدن به شریک و متحد راهبردی این کشور در خاورمیانه یعنی رژیم اسرائیل؛ چنین شهامت و جسارتی را در رابطه با برجام شاهد نیستیم؟
ادامه مطلب
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترامپ که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا (۲۰۲۰) هفتاد و پنج میلیون رأی را به خود اختصاص داد، حال حیات سیاسی خود را بازیافته می بیند و مدعی‌تر از گذشته قصد ایفای نقش در عرصه سیاسی آمریکا را دارد. شکست استیضاح دوم ترامپ آثار خطرناکی هم در عرصه داخلی آمریکا و هم در عرصه بین المللی، به ویژه برای جمهوری اسلامی ایران دارد.
ادامه مطلب
با فرض بر اینکه بایدن و روحانی می توانند مسیر دیپلماتیک خود را آغاز کنند، احتمالا دو طرف در پیشبرد دیپلماسی با چالش هایی فراتر از آنچه در زمان توافق هسته ای ۲۰۱۵ وجود داشتند، روبرو خواهند شد. تندروها در تهران و واشنگتن از مدتی پیش اینطور استدلال می کردند که برجام نشان واضح این است که نمی توان به طرف مقابل اعتماد کرد. در همین حال، اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در اقدام علیه ایران خیلی هماهنگ تر از زمان حصول برجام عمل می کنند و دولت بایدن مجبور است تلاش بیشتری برای ایجاد تعادل در وضعیت موجود انجام دهد. مخالفان داخلی روحانی هم سعی خواهند کرد مانع از نتیجه بخشی میراث دولت او یعنی توافق هسته ای در نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری شوند. در این میان، موضع گیری رهبر معظم ایران درباره اینکه جناح روحانی می تواند مسیر دیپلماتیکی با دولت بایدن ایجاد کند که در دولت جدید هم پایدار باشد، تعیین کننده خواهد بود.
ادامه مطلب
از مراسم تحلیف رئیس جمهوری جدید جو بایدن در ۲۰ ژانویه، مقامات ایرانی و آمریکایی بارها گفته اند منتظرند طرف مقابل گام اول را در بازگشت به توافق هسته ای بردارد. اما سوالاتی درباره اینکه هر طرف چطور می توانند به توافق بازگردند، و چه موانعی در مسیر آنها وجود دارد، مطرح است. ایران باید برخی از اقداماتی که در پیشبرد برنامه هسته ای انجام داده را معکوس و ایالات متحده هم باید به یک سری تحریم ها و اقدامات دولت پیش از خود رسیدگی کند که هدف از آنها دشوار ساختن بازگشت به برجام بود.
ادامه مطلب
در برجام هیچ فرایند مشخصی برای ورود مجدد و رسمی یکی از طرفین به توافق در نظر گرفته نشده است و از این رو، تصمیم گیری درباره چگونگی انجام چنین کاری توسط ایالات متحده در نهایت یک فرایند سیاسی نیازمند انعطاف پذیری و سرعت بالاست. نقشه راه دیپلماسی برای ایالات متحده و ایران را می توان در سه مرحله در نظر گرفت: توافق اولیه متوقف کردن امور؛ اجرای کامل و متقابل برجام؛ و مذاکرات هسته ای بیشتر. در بهترین حالت و با توجه به انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن، ایران و آمریکا باید اقدامات برای پیشبرد مرحله اول را تا اواخر فوریه پیش ببرند و پس از آن، مرحله دوم آغاز می شود.
ادامه مطلب
دولت جدید جو بایدن به دلیل دو عامل پرونده ایران را در راس «بایدها» در سیاست خارجی قرار داده است. اول، ممانعت از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هسته ای یا حتی نزدیک شدن به آن ضروری است و آمریکا حتی به قیمت متوسل شدن به اقدام نظامی چنین اجازه ای نخواهد داد. دوم، شدت پوشش رسانه ای برنامه هسته ای ایران در ایالات متحده و تفسیرهای سیاسی ایجاب می کند که سریع تر به مساله رسیدگی شود.
ادامه مطلب
محسن جلیلوند در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که قطعاً مذاکرات مستقیم به مراتب کارآیی بیشتر و بهتری برای حل و فصل بهتر و عمیق تر مشکلات بین ایران و ایالات متحده آمریکا دارد تا این که به سمت گفت وگوهای دیپلماتیک با بازیگری برخی میانجیگران پیش رویم. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم اساساً برجام توافقی بین ایران و ایالات متحده آمریکا بود. شاید در ظاهر ایران با شش قدرت جهانی بر سر فعالیت‌های هسته‌ای خود به توافق رسید، اما در حقیقت برجام محصول توافق تهران و واشنگتن بود. اکنون هم که مسئله احیای برجام مطرح شده است نهایتا باید ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق دست پیدا کنند. بنابراین حضور میانجیگر چندان تاثیر مثبتی نخواهد داشت.
ادامه مطلب
دولت جدید جو بایدن احتمالا به عنوان بخشی از تلاش ها برای گفت و گو با ایران تلاش خواهد کرد تمدید بندهای «غروب» توافق را در اولویت قرار دهد و به آندسته از محدودیت های اعمال شده بر برنامه هسته ای رسیدگی کند که در سال ۲۰۲۳ منقضی می شوند. تمدید این بندها احتمالا به یک فرمول «بیشتر در برابر بیشتر» در جریان مذاکراتی سه مرحله ای نیاز خواهد بود. تا زمانی که بایدن لغو کامل تحریم ها را به ایران پیشنهاد نداده و به برجام بازنگشته باشد، ترغیب ایران به پذیرش چنین مذاکراتی احتمالا غیرممکن خواهد بود. با این حال، ایران احتمالا در مراحل اولیه دیپلماسی می تواند به برخی مسائل مانند پروتکل الحاقی واکنش مثبت نشان دهد. اما در کل لازم است که ایالات متحده برای ممکن ساختن هر گونه مذاکرات بعدی، یک سری مزایای اقتصادی جذاب به ایران پیشنهاد دهد.
ادامه مطلب
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که نه فرانسه، نه قطر، نه کویت، نه عراق و نه هیچ کشور اروپایی و آسیایی نمی‌تواند میانجیگر تنش ایران و آمریکا باشد، پیرامون دلایل و اهداف حاشیه سازی های اخیر در خصوص پرونده هسته‌ای ایران و ارتباطش با مواضع جو بایدن بر این باور است که بسیار بعید به نظر می رسد میان مواضع جو بایدن برای بازگشت به برجام با برخی حاشیه سازی های سیاسی و رسانه‌ای اخیر پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارتباطی وجود داشته باشد. یعنی بعید است که پرونده سازی هایی توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام به منظور فشار به ایران برای بازگشت از اقدامات کاهش تعهدات برجامی صورت گرفته باشد. بلکه متاسفانه برخی جریان های سیاسی داخلی با برخی سخنان نسنجیده و اقداماتشان سعی می‌کنند حساسیت‌ها را در خصوص برجام افزایش دهند.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی پیرامون حاشیه های شکل گرفته در جریان سفر محمد باقر قالیباف به روسیه بر این باور است که چون مشاوران قالیباف در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ سعی کردند از او چهره معتمدترین فرد به رهبری را به نمایش بگذارند تا به دنبالش رئیس مجلس و تحرکات دیپلماتیکش را جریان آلترناتیوی به موازات تحرکات دولت روحانی و دستگاه سیاست خارجی محمد جواد ظریف نشان دهند، این انتقادات به وجود آمد. چون در سایه این سوء استفاده های سیاسی قطعاً حساسیت طیف منتقد قالیباف، هم در میان شخصیت های سیاسی و هم جریان های رسانه ای به خصوص جریان منتقد قالیباف افزایش پیدا می کند که مترصد کوچک ترین فرصت برای نقد این گونه رفتارها، عملکردها و مواضع او باشند که با عدم دیدار پوتین این فرصت به نحو احسن شکل گرفت. پس بی شک بیشترین سهم انتقادات به محمد باقر قالیباف از ناحیه سوء استفاده‌های سیاسی و رسانه‌ای مشاورانش شکل گرفت.
ادامه مطلب
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، جمعه گذشته در مصاحبه با العربیه گفت که عربستان سعودی باید در هر مذاکره آتی با ایران حضور داشته باشد و تاکید کرد حذف کشورهای منطقه از مذاکرات هسته ای با ایران در سال ۲۰۱۵ اشتباه بزرگی بود. رئیس جمهور فرانسه همچنین خواسته های دیرینه عربستان، امارات متحده عربی و اسرائیل مبنی بر لزوم رسیدگی به فعالیت های منطقه ای و برنامه موشکی ایران به علاوه مساله هسته ای در هر توافق آتی را نیز تکرار کرد. اما اگر ایالات متحده و طرف های اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) وارد این مسیر شوند، به اطمینان می توان گفت که ایران با هیچ کدام از موارد موافقت نخواهد کرد. چنین مسیری بی شک مانع احیای برجام و بازگشت کامل ایران به تعهدات هسته ای می شود. در حقیقت، محتمل ترین نتیجه چنین رویکردی توقف همکاری کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود.
ادامه مطلب