خاورمیانه

با امضای توافق صلح ابوظبی و تل آویو، خاورمیانه وارد دوره جدیدی از تحولات شد

صدای پای اسرائیل بیخ گوش ایران

فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که با امضای توافق صلح ابوظبی و تل آویو، خاورمیانه عملا وارد دوره جدیدی از تحولات خواهد شد در خصوص این که آیا با رسمی شدن این توافق و باز شدن پای اسرائیل در امارات متحده عربی و بحرین، آن هم در کنار مرزهای ایران، تل آویو خواهد توانست موازنه امنیتی با تهران را به سود خود تغییر دهد، عنوان داشت که اقدام ایالات متحده آمریکا برای میانجیگری بین اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین که نهایتا شب گذشته به امضای سند توافقنامه صلح کشیده شد به منظور رسیدن به ائتلافی است که ذیل عادی سازی روابط دیپلماتیک طرفین، اولا به ارتقای امنیت اسرائیل کمک کند و از آن مهمتر یک جبهه تمام عیار امنیتی در برابر ایران ایجاد شود. اما این بار تفاوت اصلی آنجاست که این جبهه امنیتی در کنار مرزهای ایران و در منطقه فوق العاده حساس خلیج فارس شکل گرفته است.

ادامه مطلب

شرایط حساسی که منطقه در آن است

ترکیه و ایران در کش مکش های قدرتنمایی امریکا و روسیه

امریکا می خواهد متحدان عرب را در تلاش برای متقاعد ساختن روسیه و چین از تامین سلاح برای ایران، با خود همراه کند. درحالی که تحولات نگران کننده در عراق، سوریه و لبنان شاید بیانگر آن باشد که ایران و عوامل آن توانسته اند با چین و روسیه متحد شوند، اگرچه امریکا نیز بی تفاوت ننشسته است. در نتیجه، مسکو و پکن باید مراقب رفتار خود باشند – به ویژه اگر امریکا به اعمال تحریم علیه آنها تصمیم بگیرد و دوستان خود را متقاعد کند که هرگونه انعقاد توافق با تهران برای امنیت خاورمیانه خطرناک است.

ادامه مطلب

پرونده ای که مساله ای اسرائیل در آن مطرح است

جنگنده های اف۳۵ و موازنه قوای راهبردی در خاورمیانه

سعید پیرمحمدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مقامات امریکا، امارات و رژیم اسرائیل هریک مواضع متفاوتی را در قبال فروش اف۳۵ به امارات اتخاذ کرده اند. در رابطه با موضع امریکا باید میان دیدگاه وزارت دفاع و مقامات دولت ترامپ تمایز قائل شد. پنتاگون به جهت ملاحظات فنی و نظامی اصلی ترین مخالف انجام چنین معامله ای در داخل امریکا محسوب می شود. 

ادامه مطلب

روسیه و آینده تسلیحات نظامی در خاورمیانه

جا برای امریکا تنگ می شود؟

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی می نویسد: با توجه به موقعیت خاورمیانه، ساختار منطقه بر اساس توازن قوا شکل گرفته است، و دولت ها برای امنیت تجاری خود در دایره بازی تسلیحاتی کشورهای قدرتمندی چون آمریکا، روسیه و چین قرار گرفته اند. فروش تسلیحات یکی از مؤلفه‌های اصلی کشورهای قدرتمند در خاورمیانه به‌حساب می‌آید، چون خاورمیانه عمده ترین منطقه نفت خیز جهان با ۶۶ درصد از ذخایر جهانی، و عمده ترین منابع گازی جهان پس از روسیه در این منطقه است. همچنین خاورمیانه محل تلاقی سه قاره بزرگ آسیا، اروپا و آفریقا و مشتمل بر قلمروها و آبراه هایی است که در زمره پراهمیت ترین مناطق ژئواستراتژیک جهان است. کارشناسان معتقدند خاورمیانه در پنج سال آینده، به بزرگ ترین بازار بزرگ خرید تسلیحات جهان به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار تبدیل خواهد شد.

ادامه مطلب

جنگ با ایران در راستای منافع ترامپ قرار ندارد

تلاش برای موازنه سازی امنیتی تل آویو در برابر تهران

قاسم محب علی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که واشنگتن طی دوران ریاست جمهوری ترامپ سعی داشته و دارد با حضور مرتب و مداوم جارد کوشنر، مایک پمپئو و مایک پنس و دیگر مقامات کاخ سفید در کشورهای حاشیه خلیج فارس ایران را به دشمن شماره یک امنیت و صلح خاورمیانه تبدیل کند تا از این طریق تهران به عنوان دشمن مشترک کشورهای عربی منطقه و نیز اسرائیل بدل کند. از این منظر ایالات متحده در تلاش است با تعریف دشمن مشترک برای رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس شرایط را برای نزدیکی آنها به یکدیگر فراهم کند تا در نهایت پروسه عادی‌سازی روابط میان اعراب و اسرائیل به سرانجام برسد. در این صورت عملا موازنه امنیت بر ضد تهران خواهد بود.

ادامه مطلب

امنیت منطقه ای مفهوم تازه ای را حاکم می کند

ایران و عربستان، پیش به سوی یک رابطه متفاوت

پرهام پوررمضان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این شرایط حساس منطقه بهتر است که نخبگان سعودی به درک صحیحی از مواضع جمهوری اسلامی ایران در منطقه برسند و سیاست های جمهوری اسلامی ایران در منطقه را در راستای امنیتی نکردن منطقه بدانند. 

ادامه مطلب

زمان بندی بسیار بد ابوظبی برای برقرای روابط با رژیم صهیونیستی در بحبوحه بحران ترامپ و نتانیاهو

باز شدن پای اسرائیل در منطقه موازنه امنیت را به نفع تل آویو تغییر نمی دهد

محسن پاک آیین در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که اگرچه حضور رژیم صهیونیستی در امارات متحده عربی و باز شدن پای صهیونیست‌ها در کنار آب های خلیج فارس، تهدیدی امنیت ایجاد کرده است، اما قطعاً نمی تواند موازنه امنیتی را به نفع رژیم صهیونیستی تغییر دهد.

ادامه مطلب

تغییر معادله موازنه امنیت در خاورمیانه بعد از برقراری روابط دیپلماتیک اسرائیل و امارات

تل آویو با باز کردن پای خود در منطقه به دنبال محاصره امنیتی تهران در خلیج فارس است

علی بیگدلی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که بعد از برقراری روابط دیپلماتیک امارات متحده عربی با اسرائیل و باز شدن پای تل اویو در منطقه و بیخ گوش جمهوری اسلامی ایران، معادله موازنه امنیت بین تهران و تل آویو دستخوش تغییرات جدی شده است. من نمی خواهم بگویم که این معادله اکنون به سمت کدام طرف ایران و یا اسرائیل سنگین تر شده است، اما قطعاً از این پس ما شاهد اقتضائات جدیدی در معادلات امنیتی منطقه غرب آسیا خواهیم بود. از این رو اگر به گفته جارد کوشنر و دیگر مقامات کاخ سفید، عمان، بحرین و احتمالاً عربستان سعودی هم بخواهد در آینده ای نزدیک به مانند امارات متحده عربی پروژه برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل را عملیاتی کنند من به ضرس قاطع عنوان می کنم که کفه معادله موازنه امنیت در منطقه به سمت اسرائیل سنگین تر خواهد شد.

ادامه مطلب

لزوم تعریف دوباره روابط واشنگتن با پایتخت های عربی

امریکا باید به جنگ های نیابتی پایان دهد

شرکای امنیتی آمریکا در منطقه، بویژه پادشاهی های خلیج فارس، کاستی های رویکرد خودشان در جنگ نیابتی را دریافته اند. در پی سرنگونی برخی دولت های منطقه در بهار عربی، قطر، امارات و عربستان سعودی، ناپایداری منطقه را فرصتی دیدند تا به نفوذ بیشتری دست یابند و رژیم های مخالف خود را با رژیم های دلخواه جایگزین کنند. اما آنچه (از رویکرد نیابتی این دولت ها) حاصل شد، نه یک پیروزی سریع در سوریه و لیبی بلکه گیر افتادن دولت های عربی خلیج فارس در باتلاق هایی پیچیده بود بی آنکه امیدی به پیروزی باشد.

ادامه مطلب

عبور از خاورمیانه تنها راه خروج از خاورمیانه

الآن وقت مذاکره با ایران است، امریکا باز هم فرصت از دست ندهد

ولی نصر در یادداشتی می نویسد: . به نظر می رسد که هم ایران و هم عربستان سعودی، رغبت دارند که جنگ یمن پایان یابد. تهران همچنین برخی از نیروهایش را از سوریه عقب کشیده و همینطور در عراق هم پا پس گذاشته و حتی از نخست وزیری حمایت کرده که دلخواه ایالات متحده است. شرایط برای یک دیپلماسی فراهم شده که تنش های منطقه را کاهش دهد و ثبات را به پیش برد. آمریکا باید قدر این لحظه را بداند یا اینکه این بار هم می خواهد یک فرصت نادر و حیاتی را هدر دهد.

ادامه مطلب

آمریکا با قلدری به دنبال عملیاتی کردن مکانیسم ماشه است

ادعای پمپئو در خصوص احیای قطعنامه های شورای امنیت در ۲۰ سپتامبر یک بلوف سیاسی است

سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که ادعای پمپئو در خصوص احیای قطعنامه های شورای امنیت در ۲۰ سپتامبر یک بلوف سیاسی است. برای آن که دونالد ترامپ در وضعیت مناسبی، آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار ندارد، کاخ سفید بیش از پیش به این دست بلوف های دیپلماتیک نیاز دارد.

ادامه مطلب

بایدهای سیاست خارجی فعلی جهان را درک کنیم

سی ذهنیتِ غیرواقعی در دیپلماسی

محمود سریع القلم در یادداشتی به ۳۰ واقعیت امروز روابط بین الملل، دیپلماسی و سیاست خارجی پرداخته و اظهار نظر کرده است که باید با این شرایط تحولات جهانی را مطالعه و درک کرد.

ادامه مطلب

آنچه سی سال پس از بحران خلیج فارس نمود دارد

تضعیف برتری آمریکا و فقدان رهبر برای نظم خاورمیانه

دونالد ترامپ با خروج یک جانبه از توافق هسته ای ایران و همچنین با به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل از حاکمیت قانون روی برگردانده است.

ادامه مطلب

اتفاقی که در پی تحولات منطقه رقم خورده است

پیمان صلح اسرائیل و امارات رونمایی متهورانه از رخدادی قدیمی

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیمان صلح اسرائیل و امارات صرفا یک رونمایی متهورانه از رخدادی است که سال ها پیش  اتفاق افتاده و عملا تغییر جدیدی محسوب نمی شود، هر چند به لحاظ فتح بابی که از لحاظ رسمیت دادن به روابط کشورهای عربی خلیج فارس و اسرائیل ایجاد می کند، مهم و سرنوشت ساز است.

ادامه مطلب

تحولاتی که ایران را هدف قرار داده است

برقراری روابط دیپلماتیک اسرائیل با کشورهای عربی در دراز مدت به ضرر تل آویو خواهد بود/ انتقام اردوغان از اماراتی ها به نام دفاع از آرمان فلسطین

فریدون مجلسی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که برقراری روابط دیپلماتیک اسرائیل با کشورهای عربی در دراز مدت بیشتر از آن که به سود و منفعت تل آویو باشد به ضرر آنها تمام خواهد شد.

ادامه مطلب

سی و دومین بخش از سلسله یادداشت‌های جدید سرکیس نعوم

امریکا می خواهد از خاورمیانه برود و آن را با NGO ها اداره کند

خروج امریکا از خاورمیانه یعنی این که توجهش به محیط پیرامونی خود یعنی امریکای جنوبی و لاتین و مناطق دیگری از جهان بیشتر خواهد شد، البته به خاورمیانه توجه خواهد کرد اما از راه ها و ابزارهای دیگر. البته برای امریکا ابزار کار در این کشورها مثل عراق و لبنان و مصر و جاهای دیگر زیاد است، دشمنانش آن را دخالت می نامند از جمله فعالیت NGO ها را.

ادامه مطلب

تاثیرات اعمال فشار حداکثری ترامپ بر سیاست داخلی ایران (بخش ششم)

انگیزه تهران برای تعامل با واشنگتن با فشارهای ترامپ کمتر می شود

کارزار اعمال فشار حداکثری ایالات متحده و اتخاذ رویکرد تقابلی از سوی ایران خطر درگیری نظامی بین دو طرف را افزایش داده است. منافع اروپا حکم می کند که این چرخه را بشکند. اروپا برای اینکه بتواند دیپلماسی خود را به شیوه موثرتری پیش ببرد، باید به درک عمیق تری از تمایلات، اولویت ها و عملکرد بلوک های قدرت در ایران دست یابد. اروپا از طریق مسائل اقتصادی و پرونده هسته ای می تواند ایران و ایالات متحده را به تعامل و مشارکت در مذاکرات معنادار با یکدیگر ترغیب کند.

ادامه مطلب

کشوری که دوستی برای خود نگه نداشت

سیاست سراسر مخرب امارات در منطقه

کشور کوچک امارات می خواهد از یک سو نقش محوری در مسائل منطقه ای ایفا کند و از دیگر سو بقای خود را تضمین کند. چه بسا کودتای ناکامی که در سال ۲۰۱۱ در این کشور رخ داد، عامل اصلی در پیش گرفتن سیاست های کنونی باشد. امارات که برای عادی سازی روابط با اسرائیل جلوتر از دیگر کشورها گام بر می دارد این اعتقاد را دارد که این سیاست و همچنین جلب رضایت امپراتوری های پول، سیاست و رسانه بقایش را تضمین خواهد کرد. از همین رو امارات سیاست حمله به هرگونه تجمع منطقه ای و از سر راه برداشتن آن را برای تامین منافع کشورهای بزرگ و یا اسرائیل که می خواهد نقش اول را در منطقه ایفا کند، در پیش گرفته است.

ادامه مطلب

تنها دولت امریکایی که برنامه نداشته است

واکاوی الگوی شلخته سیاست خارجی دولت ترامپ و پیامدهای آن برای ایران

رضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی، تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده امریکا در قیاس با گذشته، با پیچیدگی ها و عدم قطعیت های بیشتری همراه است. دولت این کشور به رهبری دونالد ترامپ با شعارهای ضدنظام و تغییر وضعیت موجود، قدرت را در دست گرفته و تلاش کرده است تا با برهم زدن رویه های سنتی دولت های گذشته در امریکا، رویکرد تازه ای را در ارتباط با موضوعات داخلی و خارجی اتخاذ کند. آنچه در این میان مشخص است اینکه، دولت کنونی امریکا تاکنون فاقد یک الگوی سیاست خارجی مشخص و منسجم بوده است، که همین امر تحلیل رفتارهای خارجی این کشور را با پیچیدگی بیشتری همراه می کند.

ادامه مطلب

مردی که می خواهد سلطان محمد فاتح باشد

اردوغان پا جای پای جاه طلب های خاورمیانه

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اردوغان به لیبی لشکر کشید، شمال سوریه را اشغال کرد، در اقلیم کردستان ترکتازی می کند، ارمنستان را تهدید کرد، در ایاصوفیا نماز جمعه خواند و ... اگر نام اردوغان را از این جملات حذف و به جایش مثلا صدام، قذافی، بن سلمان و بن زاید و نتانیاهو و ... را بگذارید، توفیری نمی کند. 

ادامه مطلب

نگرانی جامعه جهانی از سیاست ایذایی تشدید تنش نتانیاهو

آیا ماه اکتبر خاورمیانه با جنگ ایران و اسرائیل شوکه می شود؟!

نیوزویک پیش بینی کرده است در صورتی که اسرائیل بخواهد طی سه ماه آینده به عملیات ایذایی خود علیه ایران ادامه دهد، احتمال وقوع جنگ افزایش خواهد یافت و هیچ بعید نیست که خاورمیانه در ماه اکتبر ناگهان با یک جنگ بزرگ شوکه شود. 

ادامه مطلب

آیا آمریکا برای ایران نقشه ای دارد؟

تل آویو و واشنگتن به این یقین رسیده اند که باید از داخل به تهران ضربه زد

محسن پاک آیین در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی به این یقین رسیده اند که نمی‌توانند از بیرون به ایران ضربه بزنند بنابراین تمام تمرکز خود را روی مسائل داخلی ایران و ضربه زدن از داخل به نظام گذاشتنه اند. لذا من بر این باورم که اکنون باید اختلافات سیاسی، جناحی و حزبی را کنار گذاشت و تلاش جدی برای اتحاد و انسجام ملی را در دستور کار قرار داد.

ادامه مطلب

معرفی کتاب امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب

امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب

دکتر افسانه رشاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی در معرفی کتاب «امنیت منطقه ای در شرایط آشوب: دولت قوی یا منطقه قوی» می نویسد: در خاورمیانه بسیاری از مواضع و رویکرد قدرت های بزرگ در تعارض با واقعیت های محیطی قرار دارد. به همین دلیل است که بحران منطقه ای ادامه یافته است. سیاست بین الملل را چگونگی تاثیرگذاری متقابل نیروهای منطقه ای و بین المللی را شکل می دهد. در محیط هایی که انتظارات فزاینده هویتی وجود داشته باشد، طبیعی است که امکان تحقق تمامی اهداف بازیگران وجود نخواهد داشت. آمریکا، واحدهای اروپایی، اسرائیل و برخی دیگر از قدرت های تاثیرگذار بین المللی در رویکرد منطقه خود اشتباهات زیادی مرتکب شده اند. کتاب «امنیت در منطقه آشوب‌زده» توسط زهره پوستین‌چی و ابراهیم متقی تنظیم شده است. افراد یاد شده در یک دهه گذشته بخش عمده‌ای از فعالیت‌های پژوهشی خود را در حوزه‌های راهبردی و امنیت منطقه‌ای تخصیص داده‌اند.

ادامه مطلب

جهان عرب و بحران های خاورمیانه

اعراب نسبت به آینده خود بی تفاوتند

اکنون زمان آن است که جهان عرب بیدار شود و با چالش ها برخوردی سریع و جدی داشته باشد پیش از آن که از یک نقش آفرین اصلی به طرفی حاشیه ای در صحنه ای تبدیل شود که در آن اکثریت با عرب هاست.

ادامه مطلب

تازه ترین یافته های اندیشکده «موسسه اقتصاد و صلح» نشان می دهد

خاورمیانه و شمال آفریقا، آشوب زده ترین نقاط جهان در شش سال گذشته

در این گزارش، سوریه آشوب زده ترین کشور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و دومین کشور آشوب زده جهان معرفی شده و عراق نیز دومین کشور آشوب زده خاورمیانه و سومین کشور آشوب زده جهان اعلام شده است.

ادامه مطلب

دومینو تکراری روابط در روندهای تاریخی (بخش چهارم)

تاثیرپذیری شدید اروپا از تحولات خاورمیانه

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وخامت اوضاع در خاورمیانه بطور اعم و نبود چشم انداز روشن برای سیاست های حوزه یورو آتلانتیک در سه  کشور سوریه؛ یمن، لیبی و حتی عراق، به شدت اروپا را به واسطه میزان تاثیر پذیری امنیتی و اجتماعی به شدت نگران کرده است.

ادامه مطلب

دومینو تکراری روابط تاریخی (بخش سوم)

امنیت اروپا، تحولات خاورمیانه و منافع روسیه

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اتحادیه اروپا در سال های اخیر در توسعه ابزارهای واقعی سعی داشته تا بتواند سیاست خارجی حساب شده و متوازنی را اجرا کند. البته در اینجا سوالاتی در مورد میزان تاثیر این سیاست ها در عرصه منطقه ای و بین المللی وجود دارد که وجهی از آن به نحوه مدیریت بحران ها و چالش های اختصاصی قاره سبز به ویژه در نحوه گذر از بحران های کرونا، مهاجرت غیرقانونی و مشکلات اقتصادی برمی گردد؛ امری که به مفهوم تمرکز بیشتر به سیاست داخلی است و موضوع مهم در این زمینه میزان توانمندی اتحادیه در شفاف سازی سیاست خارجی و نسبت استقلال رویکردها در موضوعات مهم بین المللی است.

ادامه مطلب

رهبران منطقه می توانند صلح و ثبات را برای مردم به ارمغان آورند؟

خاورمیانه در آستانه تابستانی طولانی، گرم و خطرناک

با فرا رسیدن تابستان گرم و ویروس زده ۲۰۲۰، به نظر می رسد که خاورمیانه به یک جعبه باروت تبدیل شده که هر لحظه ممکن است در نتیجه اقدامات یا اشتباه محاسباتی طرف های رقیب منفجر شود. با این حال، احتمال اینکه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (مِنا) به صحنه مواجهه ناخواسته نظامی تبدیل شود، اندک است. رهبران منطقه که با مشکلات انسانی و اقتصادی شیوع کووید ۱۹ درگیر هستند، همه توان خود را برای آرام کردن مناطق احتمالی درگیری از جمله در خلیج فارس، یمن، سوریه و لیبی به کار خواهند گرفت.

ادامه مطلب

بهره برداری ایران، روسیه و چین از وضعیت فعلی

آیا آمریکا پس از ترامپ از خاورمیانه رو بر می گرداند؟

حاکمان ایران فقط به این علت که توجه آمریکا در جای دیگری است، رفتار خود را اصلاح نخواهند کرد. به احتمال بسیار زیاد، دولت بایدن رویکردی دیپلماتیک برای مهار برنامه هسته ای ایران را از سر خواهد گرفت؛ اما این موضوع که برای ترامپ و اوباما چالشی راهبردی بود، برای بایدن اهمیت کمتری خواهد داشت. دوری آمریکا از منطقه فرصت های بیشتری را برای ایران، هند و چین فراهم خواهد کرد.

ادامه مطلب

«راهبرد واحد عربی»، بیانگر تعارضات هویتی در خاورمیانه است

دشمن سازی پارلمان عربی علیه ایران و ترکیه

مصطفی مطهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پارلمان عربی و سازمان های عربی دیگر، از طریق دشمن سازی از تهران و آنکارا درصدند تا روند مشروعیت سازی و هویت بخشی جمعی را از خود در عرصه منطقه ای و فرامنطقه ای به منصه ظهور برسانند و از وضعیت صرفاً اسمی و تشریفاتی موجود که افت اصلی و ویژگی عمده این نهاده است، خارج شوند.

ادامه مطلب