قفقاز جنوبی

نقش‌آفرینی مضاعفی که تهران دارد

ایران، راه رسیدن هند به قفقاز جنوبی

تغییرات در توازن قدرت نه تنها در سطح جهانی بلکه در سطح منطقه نیز در حال وقوع است. قفقاز جنوبی نیز از این قاعده مستثنی نیست. جنگ ۲۰۲۰ در آرتساخ/قراباغ کوهستانی نقطه عطفی بود، اما وضعیت جدیدی در عمل پس از سپتامبر ۲۰۲۳ شکل گرفت، زمانی که باکو قراباغ کوهستانی را مورد حمله و پاکسازی قومی قرار داد. پس از مهاجرت دسته جمعی ارامنه، نیروهای حافظ صلح روسی نیز از قراباغ کوهستانی عقب نشینی کردند، اگرچه قرار بود ماموریت صلح بانی آنها حداقل تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد.

ادامه مطلب

ایران با نگرانی تحولات را زیر نظر دارد

غیبت روسیه و نفوذ روزافزون ناتو در قفقاز جنوبی

رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی توانسته است مرزهای شرقی و غربی خود را با کمک محور مقاومت سامان بخشد و در منطقه خاکستری با عملکردی مناسب در برابر سیاست های آمریکایی، بازی خوبی به نمایش بگذارد. اکنون منطقه خاکستری قفقاز جنوبی در حال شکل گیری است و یک نقش آفرین با تجربه و دارای نفوذ فرهنگی و تاریخی برای مدیریت میدان لازم است. روس ها دیگر توان بازی در این میدان را ندارند یا حداقل به این زودی ها نخواهند داشت. پس جمهوری اسلامی ایران باید برای حضور در آن و کنترل ناتو وارد عمل شود.

ادامه مطلب

اولویت الزامی آتی چیست؟

بازیگران و حساسیت های موجود قفقاز

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: البته این منطقه بحران‌های نهفته زیادی ازجمله ترانس نیستر، اوستیای جنوبی، قره باغ، نزاع مرزی تاجیکستان و قرقیزستان و غیره در درون دارد که پدیده جدایی طلبی را در منطقه تقویت کرده است. رسیدگی به این بحران‌ها و دستیابی به راه حل درازمدت از اولویت های جمهوری اسلامی ایران و دیگر قدرت های منطقه ای و حتی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست. در بحران جدید قربانی اصلی ملت‌ها و کشورهای منطقه خواهند بود و واقعیت مهم این است که چنانچه رهبران آذربایجان و ارمنستان و دیگر کشورهای منطقه از درایت و کفایت سیاسی و حکمرانی قوی برخوردار باشند، به راحتی می‌توانند از بروز فاجعه عظیم و ویرانگر پیشگیری کنند.

ادامه مطلب

وقتی ایران از حاشیه به متن می آید

احیای جایگاه تاریخی ایران در قفقاز جنوبی

آندرانیک سیمونیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از دوره‌های فطرت و بی‌عملی گذشته، خوشبختانه برخورد حساب‌شده، بر اساس تعهد در قبال منافع ملی و به‌ویژه برخوردهای قاطع با عوامل بی‌ثبات‌کننده توازن منطقه‌ای، یکی پس از دیگری فرصت تجلی یافتند و ایران، اگرچه با تاخیر، به سوی تصدی جایگاه شایسته خودش در سرزمین‌های آشنایی که ادامه طبیعی ایران تاریخی و به‌ویژه پاره‌های همگن فرهنگ ایرانی بوده‌اند، خیز برداشته است.

ادامه مطلب

بلوف سال نو رئیس جمهور آذربایجان

علی اف و اردوغان توان ایجاد دالان موهوم زنگه زور و تغییر مرزهای ارمنستان را ندارند

احسان موحدیان در گفت وگویی باور دارد که الهام علی اف بیش از هر کسی به قدرت و توان بالای ایران برای تغییر نیافتن مرزهای جنوبی ارمنستان واقف است و به همین دلیل رئیس جمهور آذربایجان مدام در سخنرانی های خود به تهران هشدار می دهد و جمهوری اسلامی ایران را تهدید می کند.

ادامه مطلب

بر اساس یافته های نظرسنجی یکی از مراکز پژوهشی کشور

هشدار جدی نخبگان نسبت به چشم انداز امنیتی و ژئوپلیتیک تحولات جدید قفقاز

تاکید ۴۳ درصد از پاسخ دهندگان بر اقدامات امنیتی و نظامی بازدارنده جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولویت اقدامات ایران برای مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز است. ۲۸ درصد از پاسخ دهندگان نیز بر همکاری سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ارمنستان به عنوان اولویت اقدامات ایران برای مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی تاکید دارند. مابقی نیز همکاری نظامی با ارمنستان و همچنین دیپلماسی سیاسی با آذربایجان را به عنوان اولویت اقدامات ایران برای مقابله با تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز عنوان کرده اند.

ادامه مطلب

بهترین سیاست تهران در قبال قره باغ بی طرفی فعال با تاکید بر درگیر کردن سازمان های بین المللی است

ایران در قفقاز جنوبی بازنده است؟

علیرضا محرابی تاکید دارد: چون اقتضائات ژئوپلیتیک در سایه هم‌مرز بودن با جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان و همچنین بافت قومی و مذهبی در برخی از استان‌های مجاور با این دو کشور به گونه‌ای است که طرفداری و جانبداری صریح جمهوری اسلامی ایران از جمهوری آذربایجان یا جمهوری ارمنستان هزینه‌های زیادی را برای کشور به دنبال دارد که قطعا بیشتر از سود و منفعت آن است؛ بنابراین چون در شرایط کنونی استعداد و توان سیاسی، دیپلماتیک، نظامی، امنیتی و اجتماعی و به‌خصوص اقتصادی کشور چندان پررنگ نیست، تهران نمی‌تواند استراتژی جانبداری از یکی از طرف‌های مناقشه قره‌باغ را به صورت بلند‌مدت ادامه دهد و این راهبرد را در ادامه پیش ببرد.

ادامه مطلب

زنگزور، نقطه تعامل یا تقابل

فرصت‌ها و تهدیدهای تغییرات ژئوپولیتیکی قفقاز جنوبی برای ایران

افشار سلیمانی در یادداشتی می نویسد: با توجه به اینکه حل بحران قره‌باغ تا این مرحله به جز ایران با ضرایب متفاوت به نفع همه کشورهای منطقه و آمریکا پیش رفته است، جمهوری اسلامی ایران فقط با راهبرد ایجابی و تنش‌زدایی و با اتکا به سرمایه‌های مادی و معنوی و مولفه‌های قدرت که مواردی از آن در سطور بالا آمده است، می‌تواند تا حدودی جبران مافات کند و در مسیر تامین منافع ملی گام بردارد.

ادامه مطلب

بیانیه ای که در آستانه جنگ اوکراین امضا شده است

بیانیه تعامل متفقین میان آذربایجان و روسیه، پایانی بر تلاش های نافرجام  ناتو در قفقاز جنوبی

قربان مسعودی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مفاد بیانیه مذکور نشان می دهد روسیه تمامی تدابیر لازم، فوری و ضروری را برای بسط و توسعه بیش از پیش نفوذ خود بر جمهوری آذربایجان، جلوگیری از تندروی های این کشور در چارچوب های سیاسی و اقتصادی خارج از قالب های تعیین شده از سوی روسیه و ممانعت این کشور از حرکت به سمت همکاری های نوین خارج از استراتژی ها و راهبردهای جامع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مسکو در نظر گرفته است. مفاد بیانیه تا آنجا دارای صراحت لهجه و کلام است، که برخی تحلیلگران سفر برنامه ریزی نشده الهام علی اف به مسکو جهت امضای بیانیه مذکور را نوعی احضار وی از سوی کرملین ارزیابی کرده اند. لذا برای بررسی موثر و از سوی دیگر اجمالی موضوعی بسیار مهم که به سختی در ظرف اختصار می گنجد می توان تحلیل و تفسیر آن را در چند محور کلیدی متمرکز کرد.

ادامه مطلب

۳+۳ و مناقشات قفقاز جنوبی!

ایران و ارمنستان اجازه تغییر مرزهای مشترک خود را نمی دهند/ کریدور زنگه زور، «واقعیت» یا «دالانی جعلی»؟

سیدعلی سقاییان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تصریح کرد که در سایه نگاه و نیت جمهوری آذربایجان در خصوص دالان زنگه زور، این مسئله قطعاً خط قرمز جمهوری ارمنستان و همچنین جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. یعنی، نه ایروان و نه تهران اجازه تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز جنوبی، به خصوص در مرزهای مشترک دو کشور (ایران و ارمنستان) را به ترکیه، جمهوری آذربایجان و هیچ کشور دیگری نخواهند داد.

ادامه مطلب

تحولات اخیر قفقاز جنوبی هم‌پیمانی ایران - روسیه - ارمنستان را لازم می کند

برخاستن ایران در تقابل اتحادهای جمهوری آذربایجان-ترکیه-اسرائیل

هیراد مخیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده قفقاز آبستن تغییر است و آنچه مسلم است اتحاد مثلث ایران – روسیه – ارمنستان بیش از هر زمانی برای منافع چندوجهی سه کشور مذکور ضرورت و اهمیت پیدا می‌کند. مهم‌ترین کشوری که در آینده مناسبات قفقاز می‌تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشد ایران است. ایران به‌خوبی دریافته است که در صورت تکرار استراتژی‌های انفعالی پیشین خود در مقابل منطقه قفقاز جنوبی زیان‌های غیرقابل جبرانی را متحمل خواهد شد و ارمنستان نیز اگر از جانب ایران و روسیه حمایت نشود متقابلاً به هر سویی خواهد گروید که امریکا و همراهانش منتظر این گرا از سمت ایروان هستند.

ادامه مطلب

ایران کجای این طرح روسی است؟

استراتژی چند وجهی روسیه در قفقاز جنوبی

قهرمان نورانی درآباد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با درک این واقعیت ها اگر چنانچه روسیه در پشت ماجرای تغییر ژئوپلیتیک منطقه باشد ایران با چه ابزارهایی به مقابله با آن برخواهد خاست؟ این سوال بسیار جدی است که در مراکز تصمیم سازی کشور باید برای آن پاسخ پیدا کنند. نتیجه گیری تسلط کامل بر قفقاز جنوبی به عنوان "خارج نزدیک" روسیه، با مدیریت هوشمندانه آن کشور تعقیب می شود. حضور نظامی دائمی در منطقه با هدف کنترل تحرکات دولت های ذینفع در مسائل منطقه و کنار زدن بازیگران دیگر از جمله جمهوری اسلامی ایران در هسته مرکزی این استراتژی قرار دارد. بسته شدن مرز مشترک ایران و ارمنستان و یا اعمال محدودیت در تردد، با ایجاد کریدور زنگزور ممکن است یکی از اجزاء این استراتژی باشد.

ادامه مطلب

چرا مسکو در برابر تحرکات باکو و آنکارا در قفقاز جنوبی سکوت کرده است؟/ جنگ قره باغ در پیوستگی کامل با جنگ سوریه و عراق

اردوغان، مغضوب بایدن، مطرود پوتین/ ایران دیر متوجه تهدیدات ترکیه و آذربایجان در قفقاز جنوبی شد

شعیب بهمن در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تاکید کرد که جنگ قره باغ در سال گذشته در پیوستگی کامل با تحولات منطقه غرب آسیا با محوریت سوریه و عراق قرار دارد. هم به دلیل حضور عریان و مستقیم بازیگرانی نظیر ترکیه و اسرائیل در این جنگ، هم نوع پیشروی نظامی نیروهای آذربایجان در قره باغ و مهمتر از آن طرح هایی مبنی بر ایجاد انسداد مرزی، زمینی و ترانزیتی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان نشان داد که تحولات قفقاز جنوبی بعد از جنگ قره باغ در پیوند کامل با تحولات غرب آسیا قرار دارد. یعنی سعی شد نفوذ ایران در سوریه و عراق با قطع حضور جمهوری اسلامی در قفقاز جنوبی پاسخ داده شود. این مسئله پیشتر، هم مورد توجه ترکیه و هم مورد توجه روس ها بود. در این بین متاسفانه مقامات مسئول در جمهوری اسلامی ایران خیلی دیر متوجه این واقعیت شدند. ایران در مقایسه با ترکیه و روسیه خیلی دیر فهمید که تحولات خاورمیانه چه تاثیر مستقیمی بر تحولات منطقه قفقاز و جنگ قره باغ در سال گذشته داشت و دارد. به همین دلیل تهران خیلی دیر دست به واکنش در منطقه قفقاز جنوبی زد. چون تا زمانی که به صورت رسمی و عریان منافع و امنیت ایران در مرزهای شمالی غربی از جانب آذربایجان و ترکیه تهدید نشد، ایران عملاً دخالت جدی و معناداری در تحولات منطقه قفقاز جنوبی نداشت.

ادامه مطلب

اردوغان، کارگردان آشوب های منطقه

جمهوری اسلامی مشابه عراق و سوریه باید در ارمنستان و قفقاز جنوبی حضور نظامی پیدا کند

پروفسور سیدحسن امین در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که ایران مشابه عراق و سوریه باید در ارمنستان و قفقاز جنوبی حضور نظامی پیدا کند، تشریح کرد: تنش امروز در قفقاز و قره باغ فقط حق اعمال حاکمیت آذربایجان بر جاده گوریس – قاپان نیست، حتی مسئله بستن مسیر ترانزیتی و قطع روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و ارمنستان نیست، بلکه آنکارا و باکو سعی دارند در سایه پیروزی های جنگ سال گذشته قره باغ، ژئوپلیتیک منطقه قفقاز را تغییر دهند تا، هم جمهوری اسلامی ایران و هم ارمنستان عملاً در یک انحصار قرار گیرند.

ادامه مطلب

روسیه راضی و آذربایجان به حمایت ترکیه و اسرائیل دلخوش است

قفقاز جنوبی و عدم حضور ایران

گقارد منصوریان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عدم حضور پررنگ ایران در این حوضه جغرافیایی موجب باز شدن عرصه برای بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی که تهدیدی جدی برای امنیت ملی ایران محسوب می شود و ترکیه عضوی از ناتو که حامی و همسوی سیاست های غرب بشمار می رود شده است. به نظر می آید روسیه در سال های اخیر با حضور بازیگری سوم در حیاط خلوت خود چندان واهمه ای ندارد و ایران را همسو و از سیاست عدم حضور و نفوذ کاسته است.

ادامه مطلب

کنسرت اروپایی، دکترین ترومن، بازی اردوغان و واقعیت هایی که روسیه با آنها روبه‌روست

پیکربندی ژئوپلیتیک جدید در قفقاز جنوبی

قهرمان نورانی درآباد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از اهداف اصلی ناتو مهار روسیه و به محاصره درآوردن آن کشور از ناحیه غرب و جنوب است تا از دامنه قدرت نوظهور آن کاسته شود. در این راستا تحرکات ترکیه در قفقاز جنوبی نمی تواند بدون هماهنگی و یا دست کم جلب رضایت ناتو صورت گرفته باشد. با چنین فرضی، منافع حیاتی پیمان ناتو، اتحادیه اروپا و آمریکا در منازعه با روسیه ایجاب می کند که آنها از حضور نظامی ترکیه به عنوان عضو مؤثر ناتو در منطقه قفقاز جنوبی پشتیبانی کنند.

ادامه مطلب

تلاش دشوار تهران برای حفظ رویکرد دیپلماتیک در برابر باکو و آنکارا

تنش ها بین ترکیه و ایران جدی است؟

تنش ها بین ترکیه و دوست-دشمن منطقه ای آن یعنی ایران بر سر آذربایجان و برخی دیگر موارد در حال افزایش است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، شعری سروده شده یک شاعر آذری را در سفر رسمی به باکو در ۱۰ دسامبر برای جشن پیروزی جمهوری آذربایجان بر ارمنستان در قره باغ، خواند. مصرعی از این شعر که به آذری های ایران اشاره داشت و به رود ارس که سرچشمه آن در ترکیه است و بخشی از رود مرز طبیعی بین ایران و جمهوری آذربایجان محسوب می شود. بزرگ ترین اقلیت غیرفارس ایران در همین منطقه زندگی می کنند و دشمنان خارجی، به دنبال بهره برداری از هر گونه تمایل بالقوه ای برای جدایی طلبی در آنجا هستند.

ادامه مطلب

بدترین کابوس تهران

درگیری قره باغ می تواند به اقلیت آذری ایران سرایت کند؟

جنگ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان در زمان بدی برای ایران رخ داده است. دولت ایران در داخل کشور در پی تحریم های ایالات متحده با یک وضعیت دشوار اقتصادی مواجه است و در خارج، ماجراهای ژئوپلیتیک ناتمام جهان عرب از عراق گرفته تا سوریه و فراتر از آن، دردسرهای بسیاری داشته اند. اگرچه ایران احتمالا نمی خواهد خود را در درگیری در قفقاز جنوبی گرفتار کند، اما نزدیکی جغرافیایی با این درگیری ممکن است چاره ای برایش باقی نگذارد. مشکل بزرگ تر این است که ایران در حال حاضر به مثابه دهه ۱۹۹۰ که آخرین جنگ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه مورد مناقشه ناگورنو-قره باغ رخ داد، آنقدری از استقلال سیاسی برخوردار نیست که به طور موثر بین دو طرف میانجی گری کند.

ادامه مطلب

دخالت ترکیه در مناقشات ناگورنو-قره باغ منطقه را بی ثبات می کند

مساله مزدوران سوری در جنگ اطلاع رسانی ارمنستان و آذربایجان

آنطور که شواهد نشان می دهند، ترکیه مزدوران سوری را برای جنگ در جمهوری آذربایجان به کار گرفته و این مساله روایت از درگیری با ارمنستان را تغییر داده است. از آغاز این دور جدید درگیری های شدید بین دو کشور همسایه در منطقه مورد مناقشه ناگورنو-قره باغ، گزارش های رسانه های بین المللی، محققان مستقل، دولت های خارجی و شاهدان عینی از حضور جنگجویانی در میدان نبرد حکایت دارد که از سوریه جذب و به جمهوری آذربایجان منتقل شده اند. رسانه های خارجی که بسیاری از آنها به تازگی شروع به انعکاس درگیری ها کرده اند، بیشتر بر زاویه ترکیه/سوریه متمرکز شده اند تا اساس درگیری از دیدگاه جمهوری آذربایجان که مساله تصرف ناعادلانه سرزمین توسط ارامنه و آوارگی متعاقب بیش از ۶۰۰ هزار نفر در سه دهه پیش بوده است.

ادامه مطلب

درگیری های ناگورنو-قره باغ و ناتوانی بازیگران منطقه ای در میانجی گری

واگرایی دیدگاه های ایران و ترکیه تنش ها در قفقاز جنوبی را شدیدتر می کند

درگیری بین ارمنستان و آذربایجان با تشدید تنش های ملی و قومی در همسایگی ترکیه و ایران همراه بوده است. در حالی که آنکارا به این خشونت ها دامن می زند، تهران به شدت نگران تشدید تنش های قومی در میان اقلیت های ارمنی و آذری خود است.

ادامه مطلب

درگیری های جمهوری آذربایجان-ارمنستان منطقه را به تنش می کشاند؟

وضعیت هشدار در ایران در نگرانی از بحران قفقاز

تنش ها بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان پس از چندین سال آتش بس نسبی با درگیری های گاه و بیگاه در منطقه مورد مناقشه ناگورنو-قره باغ و مناطق مجاور آن در روزهای اخیر به یک درگیری نظامی بین دو کشور کشیده شد که بالقوه پیامدهایی برای منطقه دارد و می تواند به بی ثبات بیانجامد.

ادامه مطلب

عواملی که می تواند ایران و روسیه را دوست یا رقیب یکدیگر کند!

ادامه مطلب

نشستی که بر اساس یک برنامه استراتژیک طراحی شده است

کریدور شمال - جنوب برگ برنده تهران در نشست سه جانبه

نعمت الله ایزدی می گوید: اگر در آینده جدیت سه کشور در سایه نشست سه جانبه منجر به ایجاد کریدور شمال - جنوب شود، می تواند برگ برنده ای برای تهران به عنوان عامل واسط و نقطه عطف این کریدور در مسایل سیاسی و اقتصادی منطقه ای باشد؛ زیرا این کریدور فرصت های متعدد مالی و سیاسی را در مناسبات بین المللی برای تهران ایجاد خواهد کرد.

ادامه مطلب

مسکو به دنبال انجماد در بحران قره باغ است

ادامه مطلب

چالش روابط ایران و آذربایجان

آیا ایران می تواند منادی صلح در قفقاز جنوبی شود؟

برخلاف ترکیه رقیب منطقه ای تهران که از آذربایجان حمایت می کند و با آنها احساس همدردی دارد، ایران رابطه ی خوبی با ارمنستان دارد.

ادامه مطلب

روسیه: نگران از ترکیه، متحد و همراستا با ایران

ادامه مطلب