چرا امیدی به پایداری توافق جدید نیست؟
تجربه خروج ترامپ از توافق و واکنش ایران در گسترش برنامه هسته ای نشان داد که برای آمریکا، بودن یک توافق بهتر از نبودن آن است اما با اوضاع کنونی، چندان اطمینانی به بقای این توافق نیست.
ادامه مطلبتجربه خروج ترامپ از توافق و واکنش ایران در گسترش برنامه هسته ای نشان داد که برای آمریکا، بودن یک توافق بهتر از نبودن آن است اما با اوضاع کنونی، چندان اطمینانی به بقای این توافق نیست.
ادامه مطلبدولت آمریکا احساس می کند که مذاکره کننده ایرانی درصدد باج خواهی و سوءاستفاده از این کشور است و سعی دارد از شرایط منطقه و جهان به ویژه جنگ اوکراین به نفع خود استفاده کند.
ادامه مطلبسید قائم موسوی در یادداشتی می نویسد: امید به زمستان اروپا، خوشبینیِ مفرطی ایجاد کرده است که کِش دادن مذاکرات به اخذ امتیازات حداکثری منجر خواهد شد. فارغ از اینکه طرف اصلی مذاکرات اروپا نیست و آمریکا بر اساس نیاز اروپا سفرهٔ استغاثه پهن نخواهد کرد. این مازاد بر این واقعیت است که پاشنهٔ آشیل کنونی اروپا گاز است و جمهوری اسلامی خود در زمستانها در این وادی، کُمیتش میلنگد.
ادامه مطلبنوعی خوش بینی محتاطانه درباره امکان دستیابی به تفاهمی که موجب احیای برجام شود وجود دارد ولی دو طرف باید به زدودن اختلافات برای رسیدن به این نقطه ادامه دهند. تا آن زمان می توان گفت توافقی وجود ندارد تا زمانی که توافق به دست آید.
ادامه مطلبفرزام احمد دوست در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همکاری و توافق احتمالی میان طرفین، فاقد «ایده توافق» است، چراکه نه ناشی از پذیرش طرف مقابل با همین ویژگیهایی که دارد، بلکه برای ایران عبور از وضعیت بغرنج کنونی جهت تجدید قوا و بازگشتی قویتر به موضع پیشین، و برای آمریکا تلاشی برای تغییر ماهوی در طرف مقابل است.
ادامه مطلبکسانی که اصرار دارند جنگ مستقیم بین اسرائیل و ایران مسائل را حل یا به کاهش نفوذ ایران در لبنان و سوریه کمک می کند، دچار توهم هستند.
ادامه مطلبدر مقایسه با چین و هند، دو شریک قدیمی روسیه، ایران برای کرملین گزینه بهتری برای کنترل و مدیریت است. دلیل دیگر جذابیت ایران برای پوتین این است که ایران نیز به روسیه نیاز دارد.
ادامه مطلبدر حالی که این تاریخهای انقضا در میان مخالفان برجام بحثبرانگیز بوده، چنین اقداماتی برای توافقهای هستهای دوجانبه نسبتاً رایج است. مانند توافق NEW START که محصول توافق START قبلی بود و ماه ها قبل از امضای توافق تازه منقضی شد.
ادامه مطلبموضع فرانسه در خصوص توافق هسته ای با ایران در واقع موضع همه کشورهای عضو اتحادیه اروپاست که درباره تاثیر کاهش یا توقف صادرات نفت و گاز روسیه بر صنایع خود نگرانی جدی دارند. همچنین افزایش قیمت حامل های انرژی موجب شده است تورم در اروپا به ۱۰ درصد برسد و پیش بینی می شود در صورت ادامه این وضع به ۲۲ درصد در سال آینده خواهد رسید. خواسته طبقه کارگر برای افزایش دستمزدها به منظور جبران افزایش قیمت ها، فشار بر دولت ها را افزایش خواهد داد و ممکن است اقتصاد کشورهای اروپایی را گرفتار دور باطل کند.
ادامه مطلبتصادفی نیست که مشاور امنیت ملی اسرائیل در این هفته در واشنگتن حضور دارد: حملات هوایی روز سه شنبه آمریکا به تأسیساتی که امریکا گفته وابسته به ایران در سوریه بوده، گویی بیانیه ای از سوی آمریکاست مبنی بر این که توافق جدید با ایران، تعهدات امنیتی آمریکا در قبال اسرائیل را نقض نخواهد کرد.
ادامه مطلببه گفته لیمور ژنرال آهارون حلیوا، رئیس بخش اطلاعات ارتش اسرائیل و سرتیپ آمیت سار، رئیس بخش تحقیقات ارتش اسرائیل رویکرد دوم را نمایندگی میکنند و باور دارند توافق در نسخه نامناسب کنونی بهتر از عدم وجود آن است. به گفته این تحلیلگر سخنان بارنیا درخصوص اینکه توافق هستهای فاجعهای راهبردی برای اسرائیل است دقیق نیست و موضع واقعی نهادهای امنیتی و سیاسی اسرائیل را نمایندگی نمیکند.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: مذاکرات برجامی همچنان در بازی «مارپله» گرفتار خواهد ماند؛ زیرا هنوز نمیتوان اراده مشترک و واقعی را برای دستیابی به «توافق» شناسایی کرد. تفاهم برای گفتگو درباره یک هدف، یک چیز است و توافق در خدمت به اجرای آن هدف، چیز دیگر است.
ادامه مطلبکشمکش در مذاکرات کنونی طبق اطلاعات به بیرون درز کرده فقط درخصوص توافق هستهای نیست بلکه بر سر تعیین مناطق نفوذ ایران و آمریکا نیز است.
ادامه مطلبناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود گفت آنچه اکنون مطرح است وقت کشی آمریکا و خودداری از پاسخ دادن به تازه ترین پیشنهاد برای بازیابی توافق هسته ای است. وی گفت ما به موقع عمل کردیم و نشان دادیم که همواره رفتاری مسئولانه در گفت وگوهای هسته ای داشته ایم.
ادامه مطلبشکست مذاکرات و در نتیجه اجرای سختگیرانه تر تحریم های نفتی، افزایش دوباره قیمت انرژی را موجب می شود. اسرائیل هم به احتمال زیاد به کارشکنی خود برای کُند کردن پیشرفت برنامه هسته ای ادامه خواهد داد. واکنش ایران نیز احتمالاً تشدید اقدامات ایذایی علیه کشتیها و حملات پهپادی و موشکی نیابتی به زیرساختهای نفتی خواهد بود. تلاش آشکار اسرائیل یا آمریکا برای تخریب مراکز هسته ای درگیری های شدیدتری را در پی خواهد داشت. هیچ کدام از طرف ها خواستار چنین نتیجه ای نیستند.
ادامه مطلببرقراری دوباره روابط کامل دیپلماتیک، بی گمان یکی از خواسته های پابرجای ایران را برآورده می کند که مشکلات منطقه ای در یک چارچوب منطقه ای چاره شود، یعنی بدون حضور آمریکا. با این حال، بعید است که ایران مایل به گفت وگو درباره برنامه موشک های بالستیک خود بشود.
ادامه مطلبنگرانی های جدی در اسرائیل پس از آن به وجود آمد که اتحادیه اروپا نسخه نهائی توافق را برای ایران ارسال کرد و ایران نیز به آن واکنش بسیار مثبتی نشان داد. پس از آن، یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل پیامی به کاخ سفید ارسال کرد که طی آن، گفت که پیش نویس توافق فراتر از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ است و با خطوط قرمز خود دولت بایدن مطابقت ندارد. لاپید در دیدار با تد دویچ، نماینده کنگره و تام نایدس، سفیر امریکا در اسرائیل گفت که زمان ترک میز مذاکرات فرا رسیده است.
ادامه مطلب«سناریوی جنگ» برای هیچ یک از طرفها حداقل در کوتاه مدت و میان مدت وجود ندارد. آمریکا خواهان جنگ نیست. ایران نیز آن را نمیخواهد. اسرائیل هم برای آن آماده نیست و بهانهای نیز برای آن ندارد. اصطلاح «مدیریت بحران» و اصطلاح «تعلیق بحران» وارد ادبیات مرحله بعدی خواهد شد، خواه توافقی امضا شود یا نشود.
ادامه مطلبزمان های متفاوتی برای امضای توافق اعلام می شود؛ از چند روز آینده گرفته تا قبل از برگزاری انتخابات کنگره در امریکا در روز ۸ ماه نوامبر. معلوم است چرا. جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده باید در انتخابات میان دوره ای کنگره پیروز شود، از این رو او به موفقیت در مسیر سیاست خارجی نیاز دارد. توافق هسته ای با ایران که او آن را «موفقیت بزرگی برای دولتش» می داند، می تواند بر روند مبارزات انتخاباتی تاثیرگذار باشد.
ادامه مطلبوی درباره مخالفت رژیم صهیونیستی با مذاکرات هسته ای و بازگشت امریکا به برجام نیز گفت: «ما به دولت امریکا تاکید می کنیم که بر اساس منافع ملت امریکا تصمیم بگیرد. رژیم صهیونیستی هیچ گاه بر اساس منافع جامعه جهانی عمل نکرده و نقش مخرب آن در روندهای سیاسی و بین المللی برای همه ثابت شده است.»
ادامه مطلبرضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مسئله حائز اهمیت برای ایران در شرایط کنونی این است که دولت آمریکا و اتحادیه اروپا تا چه میزان به وعده های خود مبنی بر انتفاع ایران از مزایای برجام، برداشته شدن محدودیت ها بر تجارت خارجی و پایبندی به اصول یک توافق پایدار در قالب برداشتن گام های عملی برای لغو تحریم ها به خصوص در حوزه های بانکی و نفتی به عنوان ضمانت توافق جامه عمل خواهند پوشاند.
ادامه مطلباشتیاق اروپایی ها برای به نتیجه رسیدن ابتکار بورل برای این بود که پنجره گفت وگو بین آمریکا و ایران باز بماند چرا که جبران از دست رفتن این فرصت برای ترویکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) و اتحادیه اروپا که می خواهد نقش شریک را در حل بحران های بین المللی ایفا کند، دشوار است.
ادامه مطلباینها دلایل اصلی است که تهران را به پافشاری بر موضع و خواستههای خود ترغیب می کند. در واقع جلسه اخیر روز چهارشنبه مجلس ایران با دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی به منظور حمایت سیاسی کامل از مذاکره کننده ایرانی برای ادامه قاطعیت و پافشاری بر مواضع و عدم عقب نشینی از آنها برگزار شد. بنابراین وقتی تهران می گوید توپ در زمین واشنگتن است، این گفته به این معناست که دیگر چیزی برای ارائه به غرب ندارد.
ادامه مطلبتهران جزئیاتی در مورد پاسخ خود ارائه نکرد و بروکسل میگوید که در ارتباط نزدیک با شرکای خود در مذاکرات عمل میکند، چیزی از سوی خود بیان نکرد. اما «گفتمان» اخیر دو طرف احتمال توافق واقعی را نشان می دهد. چیزی که همین دو ماه پیش معجزه به نظر می رسید.
ادامه مطلباینجا اصلاً اعتمادی وجود ندارد. آنها محاسبه میکنند که یک توافق بازسازی شده بیشتر از عمر دولت بایدن دوام نخواهد آورد.
ادامه مطلبوز سهشنبه، سخنگوی دولت ایران گفت که ایالات متحده باید در صورت خروج دوباره از توافق خسارت بپردازد، اظهار نظری که نشان میدهد ایران ضمانتهایی میخواهد. خودداری بایدن از ارائه چنین تضمینی مانعی پیش روی گفت وگوها بوده است. ایالات متحده می گوید که با توجه به اینکه جمهوری خواهان در صورت به دست آوردن کنترل کنگره در اواخر امسال یا کاخ سفید در سال ۲۰۲۴، بی چون و چرا تلاش خواهند کرد تا این توافق را خنثی کنند، نمی تواند چنین قولی بدهد.
ادامه مطلبتهران خواستار تضمین هایی در صورت خروج دوباره آمریکا از پیمان است اما دیپلمات های غربی هشدار می دهند که اگر ایران انعطاف نشان ندهد، دو طرف چه بسا که به توافق نرسند.
ادامه مطلبمسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر مبنای خبر وال استریت ژورنال اتحادیه اروپا در بسته پیشنهادی خود به ایران اعلام کرده در صورتی پرونده PMD ایران در آژانس را خواهد بست که ایران مسائل باقی مانده را با دقت مورد توجه قرار دهد duly addressed"". برای متخصصان آژانس و کسانی که با ادبیات شورای حکام شناخت کافی دارند جمله "duly addressed"حائز اهمیت بالایی است.
ادامه مطلباین معناست که برای دولت جو بایدن تمام خواستههای کشورهای عربی و نگرانیهای آنها حتی امنیت و ثباتشان معنایی ندارد و شایسته توجه و هیچ گونه تلاشی از سوی این کشور نیست.
ادامه مطلباختلافات داخلی آمریکا بر سر توافق، گفتگوکنندگان را مجبور کرده تا راهحلهای خلاقانهای ارائه دهند که درخواست های ایران را در چارچوب سازوکار کنترل و تعادل ایالات متحده برآورده کند. اخیراً، مقامات گفتند که دو طرف در زمینه غرامت های ویژه پیشرفت کرده اند که بازگشت اقتصادی ایران را تضمین می کند، حتی اگر دولت بعدی ایالات متحده یا اقدام کنگره دوباره این توافق را لغو کند.
ادامه مطلب