امید احتیاطآمیز برای احیای توافق هسته ای

نویسنده: ایو بوردیون

دیپلماسی ایرانی: بروکسل در حال بررسی پاسخ تهران است که شامگاه دوشنبه برای احیای توافق موسوم به برجام ارسال کرد. این توافق توقف قابل راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران را در ازای بازگشت تدریجی تهران به اقتصاد بین المللی را ارائه می کند.

تهران جزئیاتی در مورد پاسخ خود ارائه نکرد و بروکسل می‌گوید که در ارتباط نزدیک با شرکای خود در مذاکرات عمل می‌کند، چیزی از سوی خود بیان نکرد. اما «گفتمان» اخیر دو طرف احتمال توافق واقعی را نشان می دهد. چیزی که همین دو ماه پیش معجزه به نظر می رسید.

در حالی که انتظار می‌رود بروکسل ظرف چند روز آینده پاسخ دهد، با توجه به تعداد جلسات مذاکره در هجده ماه گذشته که در آن توافق «واقعاً قریب‌الوقوع» به نظر می رسید، هنوز احتیاط لازم است.

این توافق به ایران این امکان را می دهد که در نهایت حدود 2.5 میلیون بشکه نفت را در روز صادر کند. چشم اندازی که قیمت بشکه نفت برنت را در روزهای دوشنبه و سه شنبه به کمتر از 95 دلار کاهش داد. این برای کشورهای غربی که نزدشان قیمت بنزین افزایش یافته، خوشایند است. با این حال، به علت فنی و لجستیکی، بعید است که یک توافق به تحویل گسترده نفت ایران در کوتاه مدت منجر شود.

تهران فقط به «پیش‌نویس توافق» اشاره کرد، قبل از این که بگوید امریکا باید «واقع‌گرایی و انعطاف‌پذیری» را در سه موضوع مورد اختلاف نشان دهد. به گفته تهران، هیات امریکایی «به صورت شفاهی انعطاف خود را در مورد دو نکته ابراز کرده است، اما این نکات باید در متن توافق گنجانده شود.» در حالی که موضوع سوم مربوط به تضمین عدم محکومیت یک جانبه این توافق توسط واشنگتن است. دو موضوع اول مربوط به تمایل ایران برای حذف نهاد سیاسی – نظامی سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی بین المللی است و نگرانی غرب در مورد ذخایر اورانیوم غنی سازی شده توسط ایران است.

ایران در واکنش به بازگشت تحریم های امریکا، در طول دو سال گذشته 43 کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده تا 60 درصد در ایزوتوپ 235، ایزوتوپ 90 درصدی که در بمب های هسته ای استفاده می شود، ذخیره کرده که در تئوری برای تولید یک بمب کافی است.

احیای توافق برجام فقط در صورتی منطقی خواهد بود که تهران به شیوه ای قابل راستی آزمایی با برچیدن این ذخایر موافقت کند که مانع از باقی ماندن آن به عنوان یک کشور «آستانه هسته ای» شود.

قدرت‌های غربی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این که تهران از ابتدای سال جاری امکان بازرسی از سایت‌های هسته‌ای خود را به حالت تعلیق درآورده است، نگرانند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته که کشورش آماده است تا برای حصول توافق، امتیازاتی بدهد. این می تواند نشان دهنده نرم شدن موضع تهران در مورد موضوع بازرسی های بین المللی از سایت هایش باشد.

منبع: لزکو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11