ایران و روسیه و امریکا

سلسله یادداشت‌های دیپلماسی ایرانی درباره بایدها و نبایدهای سیاست خارجی دولت چهاردهم (بخش چهارم)

روسیه دشمن نیست، ما باید ارزش خود را ثابت کنیم

علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: دولت چهاردهم باید توازن را در دیپلماسی میان شرق و غرب بازگرداند و همان شعار همیشگی ۴۵ ساله جمهوری اسلامی، یعنی نه شرقی نه غربی، را سرلوحه کار خود قرار دهد. اگر ما در مجامع مختلف بین المللی به روسیه نیاز داریم که داریم، روسیه نیز به ایران در زمینه‌های مختلف نیاز دارد. قرار نیست روسیه به ما گران فروشی کند و ما رایگان منافع آن را تامین کنیم. علاوه بر آن دولت چهاردهم باید ثابت کند که طرفی در پرونده‌های نه تنها روسیه بلکه هیچ کشوری نیست. صرفا زمانی وارد پرونده‌ای می‌شود که منافعش در آن تعریف شده باشد. 

ادامه مطلب

جنگ جهانی سوم در راه است؟

پوتین و معادلات جدید

علی اصغر بصیری جم در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بار دیگر سیاست روسی در محک سیاست غرب قرار گرفته، همان گونه که غرب در سال ۲۰۲۲ روسیه را برای درگیری با اوکراین و حمله به آن در تنگنای امنیتی قرار داد اینک نیز یک بار دیگر پوتین با چالشی دیگر مواجه شده، از یک طرف تجاوز اوکراین به خاک روسیه که در تارخ بی معاصر بی سابقه است، از طرف دیگر دولت جدید ایران و سیاست های خارجه اعلامی از طرف آن در خصوص حل و فصل مسائل با جهان و مسئله پرونده هسته‌ای و همچنین پاسخ به ترور هنیه؛ در عین حال رفع ممنوعیت های فروش سلاح به عربستان توسط آمریکا و در نهایت مسئله بازگشت گسترده نیروهای آمریکایی در دریای سرخ و غرب آسیا به بهانه حمایت از اسرائیل در پی واکنش تهران به ترور هنیه، که پوتین توانسته بود با سیاست های غیرمستقیم آنها را از منطقه خارج کند.

ادامه مطلب

برخلاف میل هر دو کشور

ایران، پیروز نبرد روسیه و آمریکا

علی مفتح دری یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امروزه به سبب روابط تیره روسیه و غرب دیگر شاهد (سوء) استفاده روسیه از همکاری ها با ایران نیستیم و به نظر می رسد روسیه نه علاقه و نه قدرت تبدیل رابطه با ایران به یک کارت بازی (حد اقل برای مدتی) را ندارد. در پرونده هسته ای هم می بینیم که اگر ایران موفق به ایجاد نوعی اختلاف میان اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر سر برجام پس از خروج آمریکا از آن شده بود، حالا روسیه هم به نوعی وارد این مثلث اختلافی شده است. درست است که روسیه در مسئله برجام علیه ایران بازی نمی کرد، اما نمی توان گفت که به نفع ایران هم بازی می کرد. روس ها از برجام به عنوان یک کارت دیگر در روابط خود با آمریکا و اروپا استفاده می کردند و به خصوص تلاش می کردند تا با قرار گرفتن در مذاکرات و نقش آفرینی در این زمینه خود را به عنوان یک بازیگر مهم در سطح جهانی و یک ابرقدرت عرضه کنند. حالا با طولانی شدن جنگ اوکراین و همکاری ها میان روسیه و ایران به نظر می رسد که ایران موفق شده تا شکاف در میان آمریکا، اروپا و روسیه را افزایش دهد تا بدین ترتیب آمریکا را از خود دور، روسیه را به خود نزدیک و آمریکا و روسیه (و اروپا) را از هم دور کند. 

ادامه مطلب

اتحاد در برابر هژمونی برتری طلبی امریکایی

چگونه روسیه، ایران و چین می توانند در برابر امریکا دوست باشند

در حال حاضر، می توان با پیش بینی هایی مواجه شد که براساس آن، محور مسکو – پکن – تهران می تواند به اتحادی در برابر امریکا تبدیل شود.

ادامه مطلب

تهران قدرت خود را به رخ امریکا کشیده است

ایران - امریکا و جنگ نفتکش ها در تنگه هرمز

در آوریل سال جاری، امریکا کشتی سوئز راجان حامل نفت ایران را در خلیج عمان توقیف کرد و آن را از مسیر اصلی خود به سمت چین به سمت امریکا منحرف کرد و این امر را نقض رژیم تحریم های تجاری نفت از سوی تهران دانست. پس از مدت کوتاهی، ایران اقدامات تلافی جویانه ای را علیه امریکا در منطقه تنگه هرمز انجام داد. به ویژه، در ۲۷ آوریل، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نفتکش Advantage Sweet متعلق به امریکا با پرچم جزایر مارشال را که توقیف کرد. فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا نتوانست، اقدامات موثری علیه نیروی دریایی سپاه انجام دهد و به ضعف خود اعتراف کرد. ایران که از حمایت چین، روسیه و عربستان سعودی برخوردار است، با چنین اقدامی قدرت خود و آغاز مسدود سازی نفتکش های کشورهای غربی را به نمایش می گذارد.

ادامه مطلب

علی رغم بی میلی امریکا و متحدانش

تقویت همکاری ایران و روسیه توسط چین

بر اساس اعلام وزارت دفاع روسیه، در روزهای ۱۶ تا ۱۷ مارس، در نزدیکی سواحل ایران در منطقه بندر چابهار، مرحله دریایی رزمایش سه جانبه برگزار می شود که طی آن، شرکت کنندگان تشکیلات خود را به کار خواهند کرد. در این میان، این مانورها انرژی مثبتی به جهان و منطقه خواهد داد. همانطور که رسانه های چینی خاطرنشان کردند، در طول این رزمایش، هم مبارزه مشترک با دزدی دریایی و هم رویه های لازم برای اطمینان از ناوبری ایمن انجام می شود که ظاهرا، اصلی ترین آنها، تضمین ایمنی حمل و نقل هیدروکربن خواهد بود.

ادامه مطلب

واشنگتن از متحدان خود می خواهد دفاع جمعی را تقویت کنند

نگرانی های امریکا از همکاری های نظامی ایران و روسیه

نمایندگان وزارت امور خارجه، پنتاگون و شورای امنیت ملی در کاخ سفید به نمایندگی از امریکا در گفت وگوهای ریاض شرکت می کنند. به گفته یک منبع، توجه مذاکره کنندگان نه فقط به موضوع گسترش نظامی تهران در خاورمیانه، بلکه به موضوع نزدیکی جمهوری اسلامی ایران و روسیه در زمینه همکاری های نظامی – فنی نیز جلب شده است.

ادامه مطلب

مسکو هیچ‌گاه تهران را متحد خواد نمی‌داند

دام گسترده روسیه برای ایران

علی موسوی خلخالی می نویسد: مسکو تلاش دارد از ایران در دو هدف نهایت استفاده را ببرد. نخست، در زمینه بهره برداری حداکثری از نگاه های ضد غربی ایران در تعامل با غرب و جامعه جهانی و حتی جامعه عربی، و دیگری تبدیل ایران به یک شریک یا حتی شریک جرم در نبرد اوکراین با هدف کاستن از تحمیل هزینه های جنگ بر خود.

ادامه مطلب

دشمنان امریکا هم‌سو در اوراسیا

آیا امریکا می تواند هم‌زمان با ایران، چین و روسیه مقابله کند؟

مخالفان آمریکا ممکن است به شکل رسمی متحد نباشند اما همه آنها در یک منطقه حساس – قلب سرزمین اوراسیا – و در مسیرهای حساس هم سو هستند. از همین رو ایالات متحده تحت فشار، نمی تواند به یک مشکل بدون لحاظ کردن تاثیرش بر توانایی خود در برخورد با دیگران واکنش نشان دهد. مطالبات از دولت آمریکا زیاد است با این همه واشنگتن با مجموعه ای از چالش ها روبه روست که قادر نیست به راحتی از کنارشان عبور کند و مطمئنا نمی تواند یکباره به رویکردی تهاجمی متوسل شود. از برخی جهات، چالشی که امروز آمریکا با ان روبه روست شبیه به دوره قبل از جنگ جهانی دوم است.

ادامه مطلب

استفاده از توانایی های ایران، مد نظر مسکو است

روسیه امیدوار به توافق هسته ای ایران

گزارش هایی که از نزدیک بودن زمان دستیابی به توافق هسته ای حکایت دارد همان قدر که موجب خوش بینی اروپایی هایی شد که به دنبال نفت قبل از فرا رسیدن زمستان هستند، آنها را نگران منافعی کرد که ممکن است روسیه در صورت لغو تحریم نفتی ایران، کسب کند. چرا که دیپلمات های غربی از احتمال عمل کردن ایران به عنوان دروازه پشتی نفت روسیه برای دور زدن تحریم های غرب علیه مسکو به علت جنگ اوکراین سخن می گویند. 

ادامه مطلب

منابع قدرت باید در خدمت اقتدار کشور باشند

هشدار بی شرمانه به ایران برای عدم فروش پهپاد به روسیه

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هشدار یا توصیه تراژیک دولتمردان ایالات متحده امریکا و برخی تحلیلگران ایرانی برای عدم فروش پهپادهای ایرانی به روسیه را می‌توان هشداری بی‌شرمانه به ایران قلمداد کرد که حق ایران در تجارت و البته تقویت قدرت راهبردی خود را نفی کند و ایران را به خودتحریمی و خودتخریبی دعوت می‌کنند.

ادامه مطلب

فقط روسیه هدف نیست

ایران و قفقاز، اهداف بعدی جنگ اوکراین

ایالات متحده از ابتدای دهه نود، یعنی از فردای روز سقوط اتحاد جماهیر شوروی تا کنون، یک روز هم از گسترش ناتو به شرق دست نکشیده است. ناتو که برای رویارویی با شوروی تشکیل شده بود، بعد از فروپاشی شوروی سیاست تک بعدی برتری بر جهان را پیش برد و دو هدف را تعریف کرد، اول محاصره روسیه و از بین بردن استیلا و برتری روسیه حتی در محیط پیرامونی‌اش، طوری که هیچ گاه نتواند ادعای قدرت در برابر غرب، چه به لحاظ سیاسی چه به لحاظ نظامی و امنیتی، داشته باشد؛ هدف دوم، گسترش به سمت خاورمیانه و خنثی کردن تهدید کشورهای غیرهمسو مثل ایران بوده که هنوز هم در جریان است.

ادامه مطلب

تهران توانایی های راهبردی خود را تقویت می کند

جهش بلند ایران با ارسال ماهواره خیام به فضا

یک ماهواره شناسایی قدرتمند برای نیروهای مسلح ایران نشان دهنده جهشی عظیم در قابلیت های رصد و جمع آوری اطلاعات در برابر دشمنان اعلام شده آن است.

ادامه مطلب

باید روابطی متوازن شکل بگیرد

روابط ایران و روسیه؛ منافع و تنگناهای استراتژیک

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: لازم است دیپلمات های ایرانی در توسعه روابط بین المللی و از جمله رابطه با روسیه دو اصل اساسی را مد نظر قرار دهند؛ نخست اینکه طبق آن توصیه معروف «نباید همه تخم مرغهایمان در سبد یک کشور بچینیم»؛ به عبارت دیگر توسعه روابط باید متوازن باشد و طیف وسیعی از کشورها و بازیگران مختلف را دربر بگیرد؛ تا در شرایط معمول و اضطراری بتوانیم از منافع گسترده و متنوع چنین روابطی بهره ببریم و هیچ کشوری نتواند ما را تحت فشار و انزوا قرار دهد. دوم؛ اینکه باید با توسعه و بهره گیری بهینه از پتانسیل ها و مقدورات داخلی همچون به روزرسانی زیرساخت های انرژی، توسعه مسیرهای ترانزیتی و تلاش برای فعال کردن آنها در سطح منطقه ای و جهانی، افزایش تولید محصولات کشاورزی و صنعتی استراتژیک و ...، و وابسته کردن بازیگران منطقه ای و بین المللی به کشورمان، روابط خارجی با همه کشورها از جمله روسیه را به نحوی تنظیم کنیم که دور زدن ایران، بدعهدی و اعمال فشار بر کشورمان، برای آنها نیز حاوی ضررها و آسیب جدی به منافعشان باشد

ادامه مطلب

رضایت از مذاکرات مشهود است

توافق وین، نزدیکتر از هر زمان دیگر

منافع روسیه گسترده تر از رقابت تجاری در بازار انرژی است: حل و فصل صلح آمیز مشکلات پیرامون برنامه هسته ای ایران، منطقه را برای روسیه امنتر خواهد کرد و تجربه ایران در خصوص توسعه فناوری خودکفا در برخی از عرصه های اقتصادی و پروژه های در حال ظهور باعث می شود تا در شرایط فعلی، روسیه به همکاری های دو جانبه تمایل بسیاری نشان دهد. در این میان، مذاکرات در وین ادامه دارد و مهلت رسمی برای بازگشت به توافق اعلام نشده است.

ادامه مطلب

هم‌پیمانی راهبردی ایران و روسیه

پوتین بعد از ۳۳ سال به توصیه امام خمینی (ره) به گورباچف عمل کرد

یولیا بوزیک، روزنامه نگار روس در تحلیل خود سفر ولادیمیر پوتین به ایران را مهمترین سفر او در کل دوره حکومتش توصیف کرد.

ادامه مطلب

ملاحظاتی درباره مذاکرات هسته ای

ایران برای پاسخ به اروپا عجله ندارد

علی موسوی خلخالی می نویسد: ایرانی ها نسبت به نبود اروپایی ها با بی تفاوتی برخورد کرده اند، اما طرف روسی خوب می داند معنای نبود آنها چیست، به ویژه که اروپایی ها به صراحت می گویند که دیگر چیزی برای مذاکره باقی نمانده و صرفا باید تصمیم های سیاسی گرفته شود، معنای این اظهار نظر نیز برای طرف روسی روشن است؛ دیپلمات ارشد روس خوب می داند، نبود طرف های اروپایی و اظهارات آنها به این معناست که اروپایی ها و امریکایی ها با یکدیگر به تفاهم رسیده اند، توافق کرده اند، مواضعشان مشترک است و این یعنی این که جبهه آنها واحد است. 

ادامه مطلب

هدف، شکاف در ناتو و جدا کردن آلمان از جبهه امریکا

روسیه چگونه با گاز ایران به جنگ غرب می رود؟

یک جنبه از طرح روسیه برای آزادسازی پتانسیل عظیم گاز ایران – که دومین ذخایر گازی بزرگ جهان را داراست – این است که این طرح بحث ها پیرامون مطلوبیت بازگشت ایران به دیپلماسی جهانی با احیای برجام را قوت می دهد. آلمان به عنوان یکی از کشورهای طرف گفت وگو در برجام هرگز خواهان لغو برجام نبوده است. با ایجاد شکاف بیشتر بین رهبر بالفعل اتحادیه اروپا – آلمان – و ایالات متحده، هدف واقعی روسیه افزایش فشار بیشتر برای تحقق هدف چندین ساله پیرامون از بین بردن پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است. 

ادامه مطلب

کنفرانس سران در تهران و جده و تحولات منطقه ای

نه نشست دوحه علیه ایران بود نه اجلاس تهران علیه غرب

روشن است که کشورهای عرب خلیج فارس نیز تا قبل از دریافت تعهد قوی از واشنگتن برای تعامل مجدد با منطقه، قصد ندارند تحت رهبری آمریکا یک ائتلاف تشکیل دهند. وزیر امور خارجه عربستان گفته است چیزی به نام ناتوی عربی وجود ندارد.

ادامه مطلب

نشست تهران بر روابط دو کشور تاثیر می گذارد؟

تضادهای روابط ایران و روسیه

روسیه و ایران هر کدام با رقبای طرف دیگر همکاری می کنند. در حالی که تهران به دنبال توسعه روابط با کشورهای نفتی خلیج فارس است، روسیه نیز از روابط خود با اسرائیل برای مهار کردن حضور ایران در سوریه بهره برداری می کند. 

ادامه مطلب

تلاش برای حفظ وضعیت جاری گفت وگوها تا زمستان سرد اروپا

ایران می خواهد در زمین شرق با غرب مذاکره کند

علی موسوی خلخالی می نویسد: ایران می خواهد در زمین شرق با غرب مذاکره کند و در حالی که دستش در دست روسیه و چین است و چشمانش به کشورهای پیرامونی اش است، با غربی ها گفت وگو می کند. به این ترتیب ایران امید دارد بتواند تا پاییز و زمستان فضا را در همین وضعیت کنونی اش حفظ کند تا شاید بتواند با قدرت بیشتری با امریکا و اروپا که روز به روز نیازشان به انرژی و افزایش نرخ نفت نفت در بازارهای جهانی افزایش می یابد، به مذاکره بنشیند و امتیازات بیشتری بگیرد. آیا این سیاست جواب می دهد؟ آیا ایران می تواند تا آن موقع فضا را این چنین نگه دارد؟ آیا امریکا و متحدان اروپایی اش اجازه می دهند حوزه منافع ایران صرفا در شرق تعریف شود و جایی برای آنها نباشد، به ویژه که تا شرکت های اروپایی تا همین چندی پیش در ایران فعال بودند و در صنایع ایران حضوری گسترده و اثرگذار داشتند؟

ادامه مطلب

مسائل واقعی در نخستین سفر فرامنطقه ای بعد از جنگ اوکراین

پیامی که پوتین در سفر به تهران به جهان داد

در این سفر دو کشور تلاش‌های خود را برای مقابله با یکجانبه‌گرایی اقتصاد غربی و تحریم‌هایش هماهنگ کردند. در حقیقت پس از سفر رئیسی به روسیه، تهران و مسکو همکاری اقتصادی فشرده‌ای را آغاز کردند. جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه اهمیت تهران برای مسکو را افزایش داد.

ادامه مطلب

آیا اتحاد رو به گسترش روسیه و ایران پایدار خواهد بود؟

افزایش اعتماد به نفس پوتین پس از سفر به تهران

این سفر به پوتین اعتماد دوباره بخشیده است تا موضع قویتری را در رویارویی با غرب در مورد مسئله صادرات غلات اوکراین اتخاذ کند.

ادامه مطلب

با یادآوری بدقولی های مسکو در ازای فروش پهپاد

آیا ایران به پوتین نه می‌گوید؟

ممکن است ایران از روسیه استفاده کند و از این کشور به عنوان برگه‌ای برای چانه زنی با غرب از طریق مخالفت با پیشنهاد مسکو در مقابل کاهش تحریم‌های غرب بهره ببرد. چه بسا نشست تهران فرصتی بود که تهران موضع خود را توضیح دهد.

ادامه مطلب

اتحاد دشمنان در برابر یک دشمن دیرینه

امریکا در حال ساختن ائتلافی علیه خود است

عواملی هست که موجب سردی روابط کشورهایی چون چین، روسیه و ایران شود اما سیاست خارجی آمریکا آنها را گردهم می آورد.

ادامه مطلب

جرقه های آتش افروزی شرق اروپا به خاورمیانه می رسد؟

معنای اتحاد ضدغربی روسیه با ایران برای اروپا

اگر آتش افروزی در شرق اروپا جرقه هایی را به سمت خاورمیانه بفرستد، سال ۲۰۲۲ مانند سال ۱۹۵۶، سال سوئز و قیام مجارستان علیه قدرت شوروی، مخاطره آمیز خواهد شد.

ادامه مطلب

پیامدها و انتظاراتی که می رود

درباره فروش پهپاد ایرانی به روسیه

محمد حسین واحدی و فرزاد بیرقدار در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: جنگ اوکراین نشان داد که روسیه در زمینه پهپادی موفق عمل نکرده و چون خود ناوگان پهپادی روسیه عمدتا از پهپادهای سبک و کوچک با برد و مداومت پروازی کم هستند و الآن روسیه به شدت به پهپادی های کامیکازه (انتحاری) و پهپادهای شناسایی نیاز دارد. مشکلات کمبود پهپاد برای رفع نیاز ارتش روسیه آشکار شده و توسط خود دولت روسیه هم به رسمیت شناخته شده است. در این میان ایران یکی از قدرت های پهپادی در منطقه و جهان است و تجربه های زیادی با استفاده از پهپادهای خودش در عراق، سوریه و یمن دارد .

ادامه مطلب

در حالی که نیاز به برجام بیش از همیشه احساس می شود

ایران، گرفتار بین دو شرور: روسیه و آمریکا!

نشانه های اولیه در خصوص امکان دستیابی روسیه و اوکراین به توافق بر سر پایان دادن به جنگ، نگرانی های ایران را در خصوص احتمال حرکت مسکو در جهت مانع تراشی در مسیر دستیابی به توافق هسته ای و استفاده از آن به عنوان برگه ای برای باج خواهی از کشورهای غربی در مذاکرات بر سر تحریم هایی که علیه روسیه اعمال کرده اند، تشدید کرده است. این اقدام روسیه احتمالا موجب خواهد شد واشنگتن فشار بیشتری بر تهران وارد کند تا تصمیم نهایی خود را بگیرد و از برخی شروط خود دست بردارد. 

ادامه مطلب

حرکت کاخ سفید متوقف شده است

ایران و عربستان، مشکل اصلی بایدن

بایدن بر سر دو راهی قرار گرفته است. اگر او نتواند، توافق هسته ای را احیا کند، به عدم حل و فصل این مشکل از راه دیپلماسی متهم خواهد شد. اگر هم او این توافق را منعقد کند، به ضعف در برابر نظام دینی ایران متهم خواهد شد. بدین ترتیب، برای رئیس جمهوری امریکا، جبهه سیاست خارجی در عرصه خاورمیانه بسیار پیچیده است.

ادامه مطلب

تهران و مسکو در یک جبهه در برابر غرب

آیا ایران با وجود بی اعتمادی، باید روسیه را حفظ کند؟

ایران و روسیه در تحقیر غرب و تمایل خود به دنیای چندقطبی، روابط دوجانبه خود را در دهه گذشته به ویژه در زمینه نظامی مانند سوریه عمیق تر کرده اند.

ادامه مطلب