
مفهوم قدرت و عملکرد سیاست خارجی: مقایسه چین و ایران+دانلود فایل
نویسنده: محمود سریع القلم محل انتشار: فصلنامه روابط خارجی
ادامه مطلبنویسنده: محمود سریع القلم محل انتشار: فصلنامه روابط خارجی
ادامه مطلبهمزمان با همایش سران کشورهای عضو ناتو و گروه ۷، در جبهه شرق نیز تحولاتی در حال شکل گیری بوده است. روسیه نیز تلاش می کند ساختاری برای مقابله با تحرکات گروه ۷، ایجاد کند. در راستای این هدف، سران کشورهای حوزه دریای خزر، یعنی روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در عشق آباد دیدار کردند و در حاشیه این دیدار پوتین تلاش کرد روابط مسکو – تهران را بیش از پیش تقویت کند. پیش از اجلاس سران ناتو، در همایش مجازی سران کشورهای موسوم به بریکس، یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که ۵ قدرت در حال ظهور اقتصادی هستند، پکن و مسکو، با پیوستن ایران و آرژانتین به این گروه موافقت کردند. این اقدام می تواند زمینه ساز دستیابی ایران به فرصت های سیاسی و اقتصادی جدید، باشد.
ادامه مطلبهمچنان که ناتو بزرگ می شود، چین و روسیه به دنبال آن هستند تا ایران و عربستان سعودی را در کنار خود قرار دهند.
ادامه مطلببه گفته معامله گران، نفت ایران نزدیک به ده دلار در هر بشکه پایین تر از قیمت های نفت آتی برنت قیمت گذاری شده تا با محموله نفت شرکت راشن اورالز (Russian Urals) که قرار است در ماه اوت به چین برسد، برابر باشد. نفت سبک و سنگین ایران بیشتر با نفت این شرکت روسی قابل مقایسه است.
ادامه مطلبدر عمل، سیاست ایران در تناقض با مبادی اعلام شده پیشرفت به طوری که امضای توافقنامه ها بین ایران و کشورهای چین، روسیه و ونزوئلا نشان می دهد این کشورها به دنبال ایجاد ائتلافی هستند که نابود کردن نظم جهانی تحت رهبری آمریکا را هدف خود می داند.
ادامه مطلبپس از جنگ اوکراین، سایر گذرگاه های کمربند جاده جهت اتصال چین و اروپا به همدیگر، بصورتی اجتناب ناپذیر، اهمیت بیشتری یافته است. گذرگاههای اتصال مرکز و غرب آسیا (CAWA) به همدیگر، در کانون توجه چینی ها قرار گرفته است؛ مثل راههایی که از کشورهای آسیای مرکزی، حاشیه دریای خزر، ایران و ترکیه بعنوان بخشهایی از مسیرهای کمربند جاده عبور می کنند. راه هایی که روسیه را دور زده و به اروپا می رسند. در این رابطه توافقنامه ۲۵ ساله همکاری ایران و چین می تواند سبب تقویت گذرگاه اتصال مرکز و غرب آسیا به همدیگر شود.
ادامه مطلبیک سال پیش، پس از بسته شدن کانال سوئز به مدت شش روز و مسدود شدن آبراه توسط یک کشتی کانتینری، مقامات ایران و روسیه برای تاکید بر اهمیت تسریع در تکمیل کریدور حمل و نقل بین المللی شمال – جنوب (INSTC) به عنوان جایگزینی برای آن کانال گفت وگو کردند. هدف این پروژه، ایجاد یک مسیر زمینی است که از بندر بمبئی در هند آغاز می شود و پس از عبور از بندر عباس و حرکت به سمت شمال کشور، مرزهای قفقاز، آذربایجان و روسیه را می پیماید تا به شمال اروپا برسد. این پروژه شاخه دوم و سومی نیز دارد. شاخه دوم با عبور از دریای خزر از ایران به روسیه می رسد و شاخه سوم نیز از دریای خزر یا از مرز شمال شرقی ایران، از قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان در آسیای مرکزی می گذرد.
ادامه مطلبسید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافق همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین دارای بخش اقتصادی قابل توجهی است و نفت و گاز در موفقیت بلندمدت این توافق نقش اساسی دارند. در حالی که محرکهای سیاسی دلایل اصلی تولد این توافقنامه هستند، واقعیت این است که هنوز هیچ پروژه بزرگ نفت و گاز تحت حمایت این توافق راهاندازی نشده است.
ادامه مطلبرضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به این شرایط و ناتوانی اروپایی ها در زمینه ارائه ابتکار عملی موثر برای رفع اختلافات، بی نتیجه بودن تلاش های قطر برای میانجیگری میان دو طرف و تصمیم نهایی واشنگتن در عدم خروج سپاه پاسداران از لیست تروریستی آمریکا به نظر می رسد احیای برجام با بن بست جدی مواجه شده است.
ادامه مطلبمهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: بعید میدانم کشوری در جهان پیدا شود که جهانیان اینقدر از وضع موجودش راضی باشند. وضعیت موجود ایران چگونه است؟ هر توصیفی که دوست دارید از آن پیش خود ترسیم کنید! مثبت، منفی، بینظیر یا ناگوار، فرقی نمیکند! مهم نیست ارزیابی ارزشیِ شما از وضع ایران چیست... مسئله این است که همین وضعیت موجود مورد پسند همۀ دنیاست.
ادامه مطلببیانیه های رسمی نشان می دهند که پکن و تهران برای رویارویی مشترک علیه چالش ها و خطرات، دفاع از منافع متقابل و حمایت از صلح منطقه ای و جهانی آمادگی دارند. افزون بر آن، طرفین بر آمادگی خود برای استفاده فعال از مکانیسم های تعامل، ارتقای همکاری های عمل گرایانه و کمک به ارتقای سطح روابط میان دو ارتش تاکید کرده اند. ایران ضمن حمایت از ماهیت راهبردی همکاری های ایران و چین، از سیاست امریکا به شدت انتقاد کرد.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: رای ما، ایران، فرصت های مهمی به وجود آمده، از جمله مهمترین این فرصت ها تامین انرژی جهانی است که می تواند ما را به بازیگری مهم در عرصه جهانی تبدیل کند، اگر دیپلماسی فعال و پویایی داشته باشیم، می توانیم در این حوزه نهایت استفاده را هم از جانب غرب ببریم و هم از جانب روسیه. بی شک در این صورت می توانیم با برگه هایی که در اختیار داریم تلاش های روسیه و جامعه جهانی برای این که ما را در برابر انتخاب هایش قرار دهد، به تعویق بیندازیم. در این میان باید مانع اصلی یعنی توافق هسته ای را هر چه سریعتر برداریم و تکلیف برجام را هر چه سریعتر روشن کنیم تا بتوانیم ضمن خروج از انزوا به جمع بازیگران عرصه جهانی بپیوندیم، در غیر این صورت فرصت ها یک به یک از دست می روند و انتخاب ها روز به روز سخت تر می شوند و ما در برابر وضعیتی سخت قرار می گیریم، در آن موقع چه بسا انتخابی نداشته باشیم و مجبور شویم به انتخاب دیگران تن دهیم.
ادامه مطلبسید محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تحولات روسیه و اوکراین نیز به نظر می رسد "تردید" و "گیجی" پارادایم حاکم بر رفتار سازمان سیاست خارجی است. دستگاه سیاست خارجی دنبال چه طرحی است که از این فرصت بی سابقه به نفع کشور استفاده کند؟ سیاست نفتی و تجاری ایران در این برهه را فقط دستگاه سیاست خارجی باید برنامه ریزی کند، چه سازمانی باید با روس ها، چینی ها و حتی خود غربی ها مذاکره کند و دایره منافع را تشخیص دهد؟ اصلا تحلیل غالبی وجود دارد؟ چه برنامه ای ریخته شده است؟
ادامه مطلبتوافق با ایران که برای افکار عمومی آمریکا به عنوان توافقی برای جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته ای معرفی شده، تجاوز به نظام منطقه ای است که آمریکا پس از جنگ جهانی دوم ایجاد کرد. این توافق که آشکارا به زیان عربستان سعودی و اسرائیل است، نظامی توافقی را جایگزین ساختار کنونی امنیت منطقه ای می کند که در آن ایران که از حمایت روسیه و چین برخوردار است به هم پیمان جدید آمریکا تبدیل می شود و به این ترتیب هم پیمانان سابق آمریکا یعنی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و اسرائیل به متحدان درجه دوم تبدیل خواهند شد.
ادامه مطلبخبر همکاری موشکی ریاض و پکن بیانگر این است که با وجود اتحاد نوپای آنان، وفاداری چین به ایران محدودیتهایی دارد. یک خبرنگار سیاست خارجی مستقر در ایران به میدل ایست آی گفت که تقویت ارتش عربستان سعودی احتمالا «سطح رقابت بین تهران و ریاض را افزایش میدهد».
ادامه مطلبمحور روسی جدید در صورتی که بحران به تحولاتی نامطلوب بینجامد، بیتردید ایران را نیز در برخواهد گرفت به ویژه که تهران با وجود مذاکرات وین همچنان در تیررس آمریکا قرار دارد. ائتلاف اجباری میان روسیه و ایران در سوریه بیتردید در آینده به مکان های دیگر نیز کشیده خواهد شد به ویژه که ایران احتمال ندارد بعد از قرار گرفتن چین در کنار روسیه طرفی را از دست بدهد که آن را تنها متحد بین المللی خود میبیند.
ادامه مطلبموسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: دولت سیزدهم اقتصاد را آنگونه تفسیر میکند که سیاستمداران شوروی در دهه ۱۹۷۰ میکردند و ایدههایی که در این دولت برای سیاستگذاری اقتصادی مطرح میشود از جنس سیاست های شوروی سابق است. در این چارچوب، به نظر می رسد تئوریسین های دولتی توصیه میکنند دولت به طرف خودکفایی و بستن اقتصاد گام بردارد.
ادامه مطلباگر هدف ایران از مذاکرات هسته ای، لغو تحریم های آمریکا باشد تا مزایای آن به ویژه در زمینه اقتصادی نصیب روسیه و چین شود، طرف های غربی با این مسئله کنار نخواهند آمد چرا که یکی از مهمترین انگیزه غربی ها از توافق هسته ای با ایران، برخورداری از فرصت های سرمایه گذاری و اجرای پروژه های بزرگ اقتصادی در بازار ایران و جلوگیری از افتادن تهران به دامان چین و روسیه است.
ادامه مطلبافزایش سرمایهگذاریهای چین در ایران اثربخشی تحریمهای ایالات متحده علیه ایران را به شکل فزایندهای کاهش میدهد. این باعث تشدید ناسازگاری تهران در هر گونه مذاکره پیرامون برنامه هستهای ایران خواهد شد.
ادامه مطلبچین گفتوگو با ایران را همچنان تقویت خواهد کرد، همکاریها را در زمینههای مختلف گسترش و مشارکت راهبردی دوجانبه را به سطح تازه ای ارتقا خواهد داد.
ادامه مطلببه نظر میرسد که چین حمایت اقتصادی خود از ایران را مشروط به این کرده که تهران، دست کم در بلندمدت، به دنبال احیای برجام باشد. این معاملهای هوشمندانه است. اگر چین خرید نفت از ایران را افزایش نمیداد، تهران مدتها پیش به این نتیجه میرسید که ادامه مشارکت در برجام دیگر هیچ مزیتی اقتصادی ندارد.
ادامه مطلبنتایج یک نظرسنجی اجرا شده از سوی مرکز امنیت و دموکراسی و مرکز افکار عمومی خانواده «وتربی» نشان میدهد که تنها ۳۱ درصد از پاسخ دهندگان از مدیریت بودجههای مالی ارتش در سال ۲۰۲۱ راضی بودند.
ادامه مطلبرامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از چهل سال سر دادن شعار "نه شرقی نه غربی" در شرایطی که شوروی سقوط کرده و بلوک غرب دارای قدرت سابق نیست اما در عین حال دارای قدرت نظامی و اقتصادی بالایی است و توانایی اعمال فشار و تحریم ایران و ایجاد اجماع جهانی علیه ایران را دارد و همچنین چین که در بلوک شرق قرار دارد در حال تبدیل شدن به بزرگترین اقتصاد دنیاست، تنها منجر به منزوی شدن بیشتر ایران و بردن اقتصاد ایران به مسلخ می شود.
ادامه مطلبوانگ گوآن، نماینده چین گفته است مذاکرات رو به جلو بوده و ادامه خواهد یافت. بنابراین، تمام طرف ها برای اولین بار با خوش بینی محتاطانه درباره امکان رسیدن به توافق سریع ابراز تمایل کرده اند، به نظر می رسد که روسیه و چین، ایران را متقاعد یا حداقل تلاش کرده اند ایران را متقاعد کنند با دادن امتیازهایی موافقت کند که به امضای توافق در اوایل ماه آینده منجر شود.
ادامه مطلبتلاش تهران برای توافق با روسیه در زمینه های مختلف، با تلاش ایران برای به سرانجام رساندن توافق هسته ای با غرب و لغو تحریم ها بی ارتباط نیست. با این حال بعید به نظر می رسد روابط ایران و روسیه به سطح روابط راهبردی ارتقاء یابد اما ممکن است به توسعه ابعاد نظامی و سیاسی منجر شود.
ادامه مطلبامانوئل ورون، استاد و پژوهشگر آکادمی نیروی دریایی و مؤسسه ملی زبانها و تمدنهای شرقی در این باره می گوید: «گفتمان دیپلماتیک چین از منع گسترش سلاح های هسته ای حمایت می کند، اما در واقع چین در حال تقویت زرادخانه هسته ای خود است و تا حدی از برنامه هسته ای ایران حمایت می کند. این ابهام راهبردی به پکن اجازه می دهد تا خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه قرار دهد.»
ادامه مطلبگفته می شود رابرت مالی مسئول پرونده ایران در دولت آمریکا برای عبور از معضل تضمین های سیاسی و قانونی، اعطای «ضمانت های اقتصادی» را به ایران پیشنهاد کرده است. به این ترتیب که راه برای سرمایه گذاری کلان و گسترده شرکت های آمریکایی در بخش های مختلف اقتصادی ایران باز شود. در این صورت، شرکت ها و بخش خصوصی آمریکا برای حفظ منافع خود، در برابر تلاش هر دولتی در آمریکا برای خروج از توافق هسته ای و بازگرداندن تحریم ها، مقاومت خواهند کرد.
ادامه مطلباحمد زید آبادی در یادداشتی می نویسد: ژاپن و هندوستان و کرۀ جنوبی و دهها کشور رو به توسعه در جنوب شرق آسیا نیز بخشی از "شرقِ جغرافیایی" به شمار میروند. البته محافلِ مدافعِ سینهچاکِ "چرخش به شرق" این دسته از کشورها را نیز بخشی از "غربِ سیاسی" به حساب میآورند و گویی آگاهانه در پی ایدئولوژیسازی از ماهیت نظامهای سیاسی چین و روسیه هستند، ماهیتی که در بهترین صورت، نوعی اقتدارگرایی متمرکز و سفاک است. در واقع همین محافل، اظهارات امیرعبداللهیان را در مورد ایجاد توازن در رابطه با غرب و شرق به باد انتقاد گرفتند و خواهان نگاه یک سویۀ وزارت امور خارجه به جهان شدند. به نظرم لازم باشد وزارت امور خارجه در برابر درخواست این محافل موضعی شفاف بگیرد.
ادامه مطلبایران برای شکست دژ مستحکم تحریم های غرب نیازمند راهکاری اقتصادی است. تعمیق روابط بین تهران و پکن می تواند به جذب چندین دوست و حامی در غرب منجر شود اما در صورت جدیت امریکا و اروپا برای برطرف ساختن تنش ها بین خود و ایران باید بر توافقی منصفانه و برداشته شدن تحریم ها موافقت کنند.
ادامه مطلبسید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: علیرغم پیشرفتهای اخیر در بهبود روابط چین و ایران، مشارکت بین این دو به دلیل سیاست ایالات متحده و منافع شخصی چین محدود شده است. گو اینکه پکن خود را در موقعیت قویتری برای تأثیرگذاری بر تصمیمات استراتژیک تهران در مذاکرات هستهای دیده؛ اما در پروژههای بزرگ اقتصادی، امنیتی و زیرساختی که توسط تحلیلگران غربی پیشبینیشده و رسانههای حکومتی ایران به شکل اغراقآمیزی به آنها اشاره کردهاند، هنوز پیشرفت چندانی حاصل نشده است.
ادامه مطلب