در سایه فشارهای غرب و ایالات متحده

ایران و روسیه بیش از پیش متحد می شوند

۲۰ تیر ۱۴۰۱ | ۲۰:۰۰ کد : ۲۰۱۳۰۳۳ اخبار اصلی آسیا و آفریقا
همزمان با همایش سران کشورهای عضو ناتو و گروه ۷، در جبهه شرق نیز تحولاتی در حال شکل گیری بوده است. روسیه نیز تلاش می کند ساختاری برای مقابله با تحرکات گروه ۷، ایجاد کند. در راستای این هدف، سران کشورهای حوزه دریای خزر، یعنی روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در عشق آباد دیدار کردند و در حاشیه این دیدار پوتین تلاش کرد روابط مسکو – تهران را بیش از پیش تقویت کند. پیش از اجلاس سران ناتو، در همایش مجازی سران کشورهای موسوم به بریکس، یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که ۵ قدرت در حال ظهور اقتصادی هستند، پکن و مسکو، با پیوستن ایران و آرژانتین به این گروه موافقت کردند. این اقدام می تواند زمینه ساز دستیابی ایران به فرصت های سیاسی و اقتصادی جدید، باشد.
ایران و روسیه بیش از پیش متحد می شوند

نویسنده: راغده درغام  

دیپلماسی ایرانی: در روزهای پایانی ماه ژوئن، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به نهادی با جهان بینی متفاوت تبدیل شد. این سازمان که اتحادی میان کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس است، راهبردی را در پیش گرفت که هم در اروپا و فراسوی آن دگرگونی هایی پدید خواهد آورد. در کنفرانس سران ناتو در اسپانیا، روسیه با توجه به تهدیدهای جدی و مستقیم به عنوان کشوری دشمن معرفی شد و چین نیز دشمنی بالقوه لقب گرفت که نباید نادیده گرفته شود وبرای مقابله با تهدیدی که می تواند ایجاد کند، باید رویکردی راهبری علیه آن اتخاذ شود.

جنگ روسیه علیه اوکراین، روابط غرب با روسیه را کاملا دگرگون کرده است. انتظار نمی رود که این جنگ در آینده ای نزدیک پایان یابد و شاید هم بدون اینکه برنده یا بازنده مشخصی داشته باشد، خاتمه پیدا کند. اما می توان گفت که ناتو، برنده این جنگ است. جنگ اوکراین، دریای بالتیک را در عمل به دریاچه ای برای حضور ناتو تبدیل کرده و به پیوستن سوئد و فنلاند به این اتحادیه نظامی انجامیده و این در حالی است که هدف روسیه از حمله به اوکراین، مقابله با گسترش دامنه و حوزه نفوذ ناتو بود.

همایش سران ناتو در مادرید هم از منظر سیاسی و هم نظامی رویدادی بسیار مهم به شمار می رود. از جمله تصمیمات این همایش، افزایش نیروهای ناتو در همسایگی روسیه از 40 هزار نفر به 300 هزار نفر به ویژه در لهستان و کشورهای بالتیک و همچنین فراهم آمدن زمینه استقرار نیروهای امریکا در اروپای شرقی به ویژه لهستان است.

جو بایدن با اطمینان خاطر از اتفاق نظر کشورهای اروپایی در قبال بحران اوکراین و توافق درباره افزایش سهم کمک های مالی کشورهای عضو به ناتو به میزان 2 درصد تولید ناخالص داخلی خود، کنفرانس مادرید را ترک کرد.

شاید ولادیمیر پوتین فعلا نخواهد به تصمیمات ناتو در دشمنی با مسکو واکنش نشان دهد اما نمی تواند در برابر تصمیم دولت لتونی که عبور کالاهای روسی به منطقه کالینگراد از طریق خاک این کشور را ممنوع کره است تحمل کند. کالینگراد منطقه ای تحت حاکمیت روسیه است که لهستان و لتونی آن را از خاک روسیه جدا کرده اند. گفته می شود روسیه تلاش می کند تا راه حلی برای این مشکل پیدا کند. در صورت شکست این تلاش ها، احتمالا منظقه شاهد شعله ور شدن جنگی تازه خواهد شد. 

همزمان با همایش سران کشورهای عضو ناتو و گروه 7، در جبهه شرق نیز تحولاتی در حال شکل گیری بوده است. روسیه نیز تلاش می کند ساختاری برای مقابله با تحرکات گروه 7، ایجاد کند. در راستای این هدف، سران کشورهای حوزه دریای خزر، یعنی روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در عشق آباد دیدار کردند و در حاشیه این دیدار پوتین تلاش کرد روابط مسکو – تهران را بیش از پیش تقویت کند.

پیش از اجلاس سران ناتو، در همایش مجازی سران کشورهای موسوم به بریکس، یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که 5 قدرت در حال ظهور اقتصادی هستند، پکن و مسکو، با پیوستن ایران و آرژانتین به این گروه موافقت کردند. این اقدام می تواند زمینه ساز دستیابی ایران به فرصت های سیاسی و اقتصادی جدید، باشد.

پیش از آنکه مناقشه روسیه و اوکراین آغاز شود، یعنی تا پیش از سال 2014، روسیه جزئی از کشورهای گروه 8 بود و اکنون پوتین امیدوار است که بریکس به چالشی جدی برای گروه 7 تبدیل شود اما به گفته تحلیلگری که خواست نامش محفوظ بماند با توجه به رقابت موجود بین چین و هند که دو عضو مهم بریکس هستند این تشکل چیزی جز یک نمایش سیاسی نیست. عضویت ایران در بریکس نیز می تواند برای روسیه و چین پیامدهای خاصی داشته باشد.

در همایش عشق آباد، پوتین و ابراهیم رئیسی بر اهمیت امضای پیمان راهبردی همکاری های دوجانبه تاکید کردند. قرار است این پیمان در دیدار آتی پوتین از تهران در اواخر سال جاری میلادی امضا شود. افزون بر این، روسای جمهوری روسیه و ایران ضرورت حفظ حکومت بشار اسد را مورد تاکید قرار دادند.

نکته قابل توجه دیگر اینکه، هنوز روزنه امیدی برای شکستن بن بست موجود در گفت وگوهای هسته ای بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان  وجود دارد. اما تحلیلگران بر این باورند که پافشاری ایران به حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی، امکان دستیابی به توافق هسته ای به تدریج کمتر می شود.

به گفته یک تحلیلگر مسائل مربوط به گفت وگوهای هسته ای هنوز زنگ شکست گفت وگوهای هسته ای به صدا درنیامده و ایران به شدت به لغو تحریم های تحت رهبری آمریکا نیاز دارد. هم دولت امریکا و هم اروپایی ها به شدت خواستار دستیابی به توافق با ایران هستند و به همین علت پوتین مایل است برای دستیابی به توافق هسته ای میانجیگری کند تا جایگاه و اعتبار خود را در جامعه بین المللی، بهبود بخشد.

وی همچنین تاکید می کند که چنانچه گفت وگوهای هسته ای به شکست بینجامد، مسکو و تهران، برای پیشبرد اهداف خود، آمریکا و اسرائیل را مسئول شکست این گفت وگوها معرفی خواهند کرد. این احتمال وجود دارد که روسیه با وجود تحریم فروش جنگ افزار به ایران توسط سازمان ملل متحد، به تحویل اسلحه به این کشور مبادرت کند. این احتمال وجود دارد که تحویل برخی از جنگ افزارها فعلا رایگان باشد و این امکان نیز وجود دارد که جنگ افزارهای روسی که به ایران تحویل داده می شود توسط ایران در اختیار حزب الله و ارتش سوریه قرار بگیرد. با دریافت جنگ افزارهای جدید از روسیه، قدرت چانه زنی و ابراز وجود ایران که سپاه به شدت به آن نیاز دارد در منطقه افزایش خواهد یافت.

وی بر این باور است که پوتین به رئیسی گفته که نمی خواهد در مقطع کنونی مناقشه ای بین ایران و اسرائیل رخ دهد. علت چنین درخواستی فراوان است اما از جمله علل آن می تواند تمایل نداشتن کرملین به ایجاد دردسری تاز برای خود باشد.

این احتمال وجود دارد که بنیامین نتانیاهو، بار دیگر نخست وزیر اسرائیل شود و باید دانست که روابط پوتین و نتانیاهو بسیار دوستانه است.

در حالی که اسرائیل برای انتخابات پارلمانی آماده می شود، همه چشم ها به دیدار بایدن از خاورمیانه که اواخر ماه جاری صورت می گیرد، دوخته شده است. این دیدار به علت ملاحظات راهبردی، اقتصادی و انرژی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

منبع: آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

کلید واژه ها: ایران و روسیه بریکس ولادیمیر پوتین مذاکرات هسته ای مذاکرات برجام ایران و چین سید ابراهیم رئیسی ناتو پیمان شانگهای ایران و پیمان شانگهای ایران و بریکس


( ۱۲ )

نظر شما :