در حاشیه سفر آقای شی جین پینگ به عربستان

دو نمونه از دور زدن ایران توسط چینی ها

۲۳ آذر ۱۴۰۱ | ۱۸:۰۰ کد : ۲۰۱۶۴۱۸ آسیا و آفریقا انتخاب سردبیر
عباس آخوندی در یادداشتی می‌نویسد: بحث موضع‌گیری چین برای من هیچ تازگی نداشت. چین این رویه را سال‌هاست که اتخاذ کرده‌است. لیکن، گروهی در تهران به هر دلیلی نمی‌خواستند که نشانه‌های آن را ببینند.
دو نمونه از دور زدن ایران توسط چینی ها

نویسنده: عباس آخوندی، استاد دانشگاه تهران و وزیر سابق مسکن و شهرسازی

دیپلماسی ایرانی: بحث موضع‌گیری چین برای من هیچ تازگی نداشت. چین این رویه را سال‌هاست که اتخاذ کرده‌است. لیکن، گروهی در تهران به هر دلیلی نمی‌خواستند که نشانه‌های آن را ببینند. شاید هم به دلیل حجم فساد فوق العاده‌ای که پیرامون قراردادهای چینی وجود داشت و دارد. تنها دو نمونه را برایتان ذکر کنم. یکی کلی و دیگری جزئی.

1. چین سرمایه‌گذاری بسیار بزرگی در توسعه کریدور دریای عمان – بندر گوادر تا چین انجام داده‌است. پروژه‌ای که به گفته‌ای بیش از ۴۲میلیارد دلار ارزش آن است. عبور از کوه‌های هندوکش با تمام ناامنی‌های آن و کشور پاکستان از حیث مهندسی در مقایسه با عبور از یک مسیر موازی نسبتا مسطح از چابهار تا چین، و تا حد زیادی آماده بهره‌بردای و نیازمند سرمایه‌گذاری یک دهم آن پروژه به هیچ وجه قابل توجیه نیست. بخش جاده‌ای آن تا حد زیادی موجود است و تنها نیاز به ارتقای سطح سرویس دارد و بخش ریلی آن نیز تا حد زیادی اجرا شده است. تنها چیزی که این پروژه را با معنی می کند، دور زدن ایران است. در همان موقع من به چینی‌ها پیشنهاد کردم که شما بیایید روی این پروژه سرمایه گذاری کنید و اگر می‌خواهید وارد خاک افغانستان شوید، از طریق خواف – هرات و سپس تاجیکستان و قرقیزستان اقدام کنید که کمترین هزینه را دارد. به قرقیزستان رفتم و با رئیس جمهوری آنجا صحبت کردم. ایشان گفت من نیز موضوع را با چینی‌ها طرح خواهم کرد. قرقیزها به‌شدت نیازمند این کریدور بودند. همین پیشنهاد را با تاجیک‌ها نیز در میان گذاشتم. چندین مکاتبه انجام دادم. لیکن، دریغ از کوچکترین پاسخ. معلوم بود که آنها تصمیم گرفته‌اند ایران را دور بزنند، تا از حیث استراتژیک هیچ گونه وابستگی به ایران برای اتصال به دریای عمان و خلیج فارس نداشته باشند.

2. پروژه برقی کردن راه آهن تهران – مشهد را با هدف سرعت 200کیلومتر در ساعت و با ظرفیت حدود 40میلیون مسافر در سال  با مبلغی در حدود 2میلیارد دلار قطعی کردم. در سفری که آقای شی چین پینگ به تهران داشت، تنها قراردادی که امضا شد، همین یک قرارداد بود که خود او هم قبل از سفرش به تهران بر آن تاکید کرده بود که می‌خواهم این قرارداد در حضور من امضا شود. دقت کنید، قرار داد؛ نه یادداشت تفاهم. قرارداد یعنی همه مذاکرات در باره مسیر، مشخصات فنی، قیمت و جزئیات به نتجه رسیده است و همه چیز قطعی شده و دو طرف متعهد به اجرای پروژه شده ‌بودند. پس از آن ما می بایست 15% مبلغ پروژه را به صندوق پروژه تودیع کنیم. علی‌رغم تنگنای ارزی دولت، با هماهنگی مجلس شورای اسلامی، بلا فاصله این کار انجام شد و امروز که این مطلب را می‌نویسم، این مبلغ در صندوق پروژه موجود است. یعنی چیزی در حدود 300میلیون دلار. برای شروع فعالیت، طرف چینی می‌بایست یک ضمانتنامه پیش‌پرداخت به طرف ایرانی می‌داد تا قرارداد فعال شود. ضمانتنامه پیش‌پرداخت کمترین ریسک را دارد. چون در برابر آن، طرف قرارداد کل مبلغ را برداشت می‌کند. از آن تاریخ تا کنون، هنوز چینی‌ها این ضمانتنامه را در اختیار طرف ایرانی قرار نداده‌اند و قراداد امضا شده متوقف است.

وقتی که حضرات سیاست نگاه به شرق را مطرح کردند، من در موقع مسئولیت نبودم. لیکن، به دلیل وظیفه ملی از تعدادی از دوستان که فکر می‌کردم در تصمیم‌گیری‌ها و یا دستِ کم در توجیه قضایا موثرند از جمله آقایان مصباحی مقدم، احمد توکلی و مرتضی نبوی وقت گرفتم و خدمتشان رسیم و گفتم، داستان از این قرار است. این اتکا به چین امری موهوم است. لیکن، گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من/آنچه البته به جایی نرسد فریاد است. و امروز باید شاهد پرده افتادن از چنین سیاستی باشیم.

چه کسی باور می‌کند که سیاست‌مداران ایران تا این حد در امور اهبردی واقعیت‌گریز باشند. البته من هم‌چنان معتقد به همکاری با چین هستم. لیکن از روی هوشیاری و با حفظ منافع ملی.

کلید واژه ها: چین ایران و چین سفر شی جین پینگ به عربستان راه آهن هرات - خواف راه آهن تهران - مشهد ایران و عربستان عباس آخوندی ایران و امریکا و چین ایران و چین و پاکستان


( ۲۷ )

نظر شما :

مرتضوی ۲۳ آذر ۱۴۰۱ | ۲۱:۰۹
جناب اقای اخوندی با سلام ،جنابعالی به عنوان یک مسلمان ،ایرانی هم خون ،مسئول از اول انقلاب تاکنون ،بفرمایید چه گل خاصی به سر ما ومملکت زده اید که انتظار از یک چینی کافر سوسک خور داشته باشیم
مرتضوی ۲۳ آذر ۱۴۰۱ | ۲۱:۲۳
دولتی که جنابعالی وزیر ان بودید انقدر با همین اقای شی جین پینگ در سفر با ایران بد عمل کرد به امیدهای واهی از غرب که چین حتی واکسن کرونا را قطره چکانی به ما داد،ان وقت جنابعالی انتطار قطار برقی و ترانزیت از چین دارید
داود ۲۴ آذر ۱۴۰۱ | ۰۸:۲۷
شما خودتون بعد برجام همه چینی هارو از ایران انداختین بیرون بعد میگین چرا چینا تو ایران کار انجام نمی دن
عباس واقعی ۲۴ آذر ۱۴۰۱ | ۱۲:۲۹
فرمودند چین، پاکستان را در توسعۀ گوادر به ایران در توسعۀ چابهار ترجیح داده. البته درست است اما مگر اولویتهای راهبردی چین را در رقابت با هند و امریکا و تلاش برای همسوسازی پاکستان، می توان به دور زدن ایران فهم کرد؟ پروژۀ گوادر دهه ها بررسی، مطالعه و سپس اجرا دیده تا به اینجا رسیده، هیچ دولتی همچون دولت روحانی در پاکستان به قدرت نرسیده که به رئیس جمهور چین بگوید دورۀ شما گذشت. میفرمایند تنها قرارداد امضا شده با رئیس جمهور چین همین قرارداد راه آهن مشهد تهران است!!! رئیس جمهور یک غول اقتصادی پس از امضای برجام برای گسترش همکاریها به یک قدرت متوسط سفر کرده و امضای تنها یک قرارداد خود گویای میزان جدیّت ما در تعامل با این کشور است. نمای دیگر میزان جدیت دولت روحانی، سفر رئیس جمهور به ایتالیا در روز دوم حضور شی در تهران بود. به جای گشتن دنبال دلایل عدم جدیتِ چین در تعامل با ایران، آقای نویسنده باید به رفتار دولتی که وزیرش بود توجه میکرد. مگر شی به هر کشور متوسطی سفر میکند؟ ببینید سعودی ها چکار کردند، برای سفر وی به ریاض رهبران عرب را قطار کردند تا میزان جدیت خود در تعامل، اهمیت چین برای خود و نیز مابه ازای همکاری را به چین نشان دهند. آنوقت آقای نویسنده نمیبینند یا نمیخواهند به نویسنده یادآوری کنند که چرا شی همان سفر برنامه ریزی شده به تهران (دو روزه) را نیمه کاره رها کرد. شرق زدگی به درستی همچون غرب زدگی مذموم است و آسیب زا. اما مسئله دور زدن ایران توسط چین نیست که اگر دور زدنی بود غرب مستقیماً و در حالی که در چشمان نویسنده و دولت متبوعش نگاه میکردند برجامشان را دور زدند. مسئله تلاش نویسنده برای دور زدن عقل خواننده است.