کلکسیونی از عوامل ژئوپلیتیکی، اقتصادی و استراتژیک، رابطهٔ خصمانهٔ جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را به سوی همکاری محتاطانه منطقه‌ای سوق داده است.
ادامه مطلب
محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این سفرها فرصتی برای ایران فراهم می‌کند تا پیام‌های روشن و قاطعانه‌ای را به آمریکا و کشورهای اروپایی، قدرت‌های منطقه‌ای و متحدان خود ارسال کند؛ پیام‌هایی مبنی بر جدیت ایران در مذاکرات، حفظ خطوط قرمز و پافشاری بر منافع ملی.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: عملکرد ایران در این دوره از مذاکرات و تحولات منطقه‌ای نشان از یک تغییر فاز در دیپلماسی جمهوری اسلامی دارد؛ تغییری که از سیاست های واکنشی به رویکردی پیش دستانه، هدفمند و بر پایه تعامل سازنده با همسایگان سوق یافته است.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قدر متقین اما می‌توان تعارض منافع میان امریکا و اسرائیل در خاورمیانه را امری مسلم دانست و از شکاف ایجاد شده برای کاهش تهدیدات علیه ایران بهره برد. چگونه؟ به نظر می رسد تقویت روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌خصوص عربستان می‌تواند بازی چند سر برد برای ایران ایجاد کند که یکی از آنها، استفاده بهینه از تعارض منافع امریکا و اسرائیل به سود ایران است.
ادامه مطلب
محمد فرازمند، سفیر پیشین ایران در بحرین و ترکیه و مدیرکل پیشین اداره خلیج فارس وزارت امور خارجه طی مقاله ای با عنوان «سیاست‌های امنیت محور و پارادیم‌های جدید در خلیج فارس» در مجله تخصصی مجمع گفت‌وگوی تهران تاکید دارد که توسعه دریا محور (اقتصاد آبی)، محور سیاست های کلان توسعه ایران در دهه آینده خواهد بود.
ادامه مطلب
عباس ترابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سفر ترامپ به عربستان سعودی در روز سه شنبه ۱۳ ماه می ۲۰۲۵ و آغاز همکاری‌های گسترده اقتصادی فی مابین ایالات متحده و مملکت سعودی و انتقادهای صریح و بی پرده ترامپ از تهران را نشان آن دانست که کاخ سفید اکنون قصد دارد با تبدیل عربستان سعودی به قطب اقتصادی دنیا در منطقه خاورمیانه به مانند سیستم برتون وودز (The Bretton Woods system) و در راستای اعمال کارزار فشار حداکثری (Maximum Pressure Campaign) بیش از پیش جمهوری اسلامی را از موقعیت نیمه پیرامون به یک نظام تابعه حاشیه تبدیل کند.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر تاثیرگذار سنتی خاورمیانه محسوب می‌شوند؛ به ویژه بعد از دوران جنگ جهانی دوم و در آستانه جنگ سرد، این دو کشور نقش و جایگاه ویژه‌ای در چینش و صف‌آرایی‌های منطقه‌ای داشتند.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: رفتار عربستان در قبال رؤسای جمهوری آمریکا، از استقبال گرم از ترامپ در هر دو دوره تا سردی روابط با بایدن، نشان‌دهنده رویکرد عمل‌گرایانه این کشور در سیاست خارجی است. عربستان از فرصت ریاست‌جمهوری مجدد ترامپ استفاده می‌کند تا روابط استراتژیکی که در دوران بایدن تضعیف شده بود را بازسازی کند و خود را به عنوان یک متحد کلیدی در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی آمریکا مطرح کند.
ادامه مطلب
ترامپ و محمد بن سلمان احتمالاً توافقی در زمینه همکاری هسته‌ای غیرنظامی اعلام خواهند کرد که به عربستان سعودی اجازه غنی‌سازی محدود اورانیوم تحت نظارت آمریکا را می‌دهد. این توافق می‌تواند زمینه‌ساز توسعه انرژی هسته‌ای غیرنظامی در عربستان باشد، در حالی که نگرانی‌های مربوط به گسترش سلاح‌های هسته‌ای را کاهش می‌دهد.
ادامه مطلب
کیکاوس پورایوبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطعا نقش عربستان سعودی یک سر و گردن از بقیه کشورها برجسته‌تر و پررنگ تر است.
ادامه مطلب
رضا معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یادداشت پیش‌رو با تکیه بر شواهد عینی و تحلیل راهبردی، این چرخش را از منظر منافع و قدرت جمهوری اسلامی ایران بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه ایران توانسته با تلفیقی از قدرت سخت، نفوذ منطقه‌ای و دیپلماسی هوشمندانه، مهره‌های منطقه را به نفع خود بازچینی کند.
ادامه مطلب
احمد جرفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخلاف دوره‌های پیشین، که برخی کشورهای منطقه با مذاکرات هسته‌ای ایران (گروه ۵+۱) مخالفت می‌کردند، رویکرد هوشمندانه عراقچی توانسته است حمایت کشورهای همسایه را جلب کند.
ادامه مطلب
محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: سؤال این است که چه عامل یا عواملی باعث شده که عربستان ناگهان به این ابتکار عمل جدید و جهشی در روابط با ایران دست زده است؟ آنچه مسلم است اینکه اقدام عربستان ناشی از تحولات اخیر در منطقه به‌ویژه مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا ست و اینکه ریاض برای تقدیم نامه پادشاه به رهبری انقلاب وزیر دفاع را انتخاب کرده و اصرار وی مبنی بر اینکه سرلشکر محمد باقری ، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی میزبان او باشد، نشان می دهد که موضوع این ماموریت بیشتر جنبه نظامی دارد، هرچند بعضی استدلال کرده اند که امیر خالد بن سلمان موقعیتی فراتر از وزارت دفاع دارد و پس از برادرش، محمد بن سلمان، ولیعهد، شخص دوم در هرم تصمیمگیری محسوب می شود.
ادامه مطلب
کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در منطقه‌ای که هر تحول دیپلماتیک، پیامدهایی چندوجهی به دنبال دارد، کشور های منطقه چگونه به این مذاکرات می‌نگرند؟ از بغداد تا باکو، از کابل تا دوحه، کشورهای همسایه در حال ارزیابی فرصت‌ها و تهدیدهای یک توافق احتمالی هستند. این یادداشت، با نگاهی جامع به کشور های منطقه، آثار بالقوه مذاکرات تهران – واشینگتن را در بستر تحولات پرشتاب سال ۲۰۲۵ تحلیل می‌کند.
ادامه مطلب
حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آیا این همکاری‌ها می‌تواند به اتحاد استراتژیک منجر شود یا تضادهای اساسی آنها باعث بروز بحران‌های بیشتر در منطقه خواهد شد؟
ادامه مطلب
وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حضور گسترده هیئت ۷۰ نفره در تهران و تمرکز بر همکاری‌های فنی – نظامی، گویای تمایل عربستان به بهره‌گیری از تجربیات ایران در توسعه سامانه‌های دفاعی بومی و مقابله با تهدیدات نامتقارن است.
ادامه مطلب
وی در پاسخ به پرسشی درباره فشارهایی که از جانب رژیم صهیونیستی به استیو ویتکاف، مذاکره کننده امریکایی طرف ایران وارد می کند و حتی گمانه زنی هایی درباره کنار گذاشتن او مطرح شده است، گفت: «آنچه در امریکا می گذارد به ما مربوط نیست آنچه مربوط است این است که ما مسیر خود را تعیین کرده ایم و مصمیم با حسن نیت به نفع منافع ملت ایران گام برداریم و مذاکره کنیم. متاسفانه جریانی ضد دیپلماسی و جنگ طلب وجود دارد که با هر گونه گفت وگو و دیپلماسی مخالف است، در راس این جریان رژیم صهیونیستی ایستاده که به دنبال قانون شکنی و هرج و مرج و جنگ طلبی است. مواجه با این وضعیت به اراده و مسئولیت پذیری طرف هایی که مسئول و متولی روند مذاکرات است. تا آنجا که به ما مربوط می شود ما بی توجه به این اتفاقات به مسیر خود ادامه می دهیم.»
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این سفر، که بلندپایه‌ترین حضور یک مقام سعودی در ایران از زمان ازسرگیری روابط دیپلماتیک در سال ۲۰۲۳ به شمار می‌رود، با تحویل نامه‌ای از سوی ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، به آیت‌الله علی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران، همراه بود. این نامه و محتوای احتمالی آن، به همراه اهداف سفر، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر معادلات منطقه‌ای و حتی داخلی دو کشور داشته باشد.
ادامه مطلب
مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادی‌سازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه به‌عنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تل‌آویو، و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی قابل تفسیر است.
ادامه مطلب
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد.
ادامه مطلب
روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترامپ برای دستیابی به یک توافق حدمیانه راه خیلی آسانی را در پیش ندارد و باید به متقاعدسازی مخالفین قادر باشد. در این مسیر اقداماتی مثل کمک های نظامی به عربستان و اسرائیل، کمک به توسعه برنامه هسته ای عربستان و نهایی کردن طرح عادی‌سازی روابط اسرائیل با عربستان، می تواند به عنوان مشوق هایی از سوی دولت ترامپ برای نیل به اهداف خود در توافق با ایران مورد استفاده قرار گیرد اما آیا چنین رویکردی قادر خواهد بود مخالفین توافق با ایران را وادار به کوتاه آمدن کند؟
ادامه مطلب
بازگشت ترامپ به کاخ سفید به طور گسترده در تهران به عنوان فرصتی برای تجدید مذاکرات ایران و آمریکا تلقی می شود که می تواند فراتر از پرونده هسته ای باشد.
ادامه مطلب
با توجه به تغییر موقعیت برخی از کشورهای منطقه در قبال ایران در سال‌های اخیر و روابط اقتصادی رو به رشد بین ایران و همسایگانش، بازگشت به "فشار حداکثری ۲ "، تلاشی که بر تحمیل هزینه‌های عمدتا اقتصادی بر ایران متمرکز باشد، ممکن است اجرای آن پیچیده‌تر از آن چیزی باشد که واشینگتن تصور می کند.
ادامه مطلب
نویسنده: سید علی موسوی خلخالی
ادامه مطلب
عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیم‌گیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.
ادامه مطلب
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: هیچ کدام از طرف‌ها – به استثنای اسرائیل – قصد ندارد تنش تا اندازه‌ای تشدید شود که به یک رویارویی تمام عیار نظامی منجر شود و جنگی واقعی در بگیرد. خواهی‌نخواهی ایران کشوری مهم برای کشورهای منطقه است. کشوری پهناور با اثرگذاری بالا در بسیاری از مسائل منطقه‌ای، با وجود همه ضربه‌هایی که در وهله‌های اخیر متحمل شده است.
ادامه مطلب
با توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنی‌های دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.
ادامه مطلب
بهمن اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برای عبور از این بحران‌ها، منطقه به وحدتی نیازمند است که بر پایه اصول مشترک انسانی، آزادی‌های عمومی و تعامل سازنده باشد. این وحدت نه به معنای "برتری‌طلبی" و "انحصارگرایی"، بلکه حرکتی است احیاگر و تعامل‌گرا که باید هدف آن رشد و اعتلای همه ملت‌ها باشد. ایران می‌تواند در این مسیر نقشی کلیدی ایفا کند. همکاری با کشورهای منطقه، از جمله عربستان (به‌ویژه بر اساس چشم انداز ۲۰۳۰)، در قالب پروژه‌های مشترک صنعتی و تجاری می‌تواند گامی مؤثر در تقویت وحدت منطقه‌ای باشد. این همکاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که اعتماد متقابل ایجاد کند و به رشد مشترک اقتصادی منجر شود.
ادامه مطلب
در یک نگاه کلی ژئوپلیتیکی، به نظر می رسد که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در تله مهلکی گیر افتاده است. او باید در اسرع وقت تصمیمات سرنوشت سازی را در مورد سیاست‌های عربستان در قبال ایران، سوریه و یمن اتخاذ کند.
ادامه مطلب
برای رهبری عربستان، بازگشت ترامپ، مبادلات سختی را به همراه خواهد داشت. ریاض در سال‌های گذشته تلاش زیادی برای بازسازی روابط با ایران و سایرین انجام داده و سیاست قاطعانه‌تر و سختگیرانه‌تر درباره ایران که ترامپ ممکن است به دنبال بازگرداندن آن باشند، به سادگی با این تغییرات سازگار نیست.
ادامه مطلب