ایران و عربستان

زیر پوست رابطه ایران و عربستان

آیا روی خوش بن سلمان تاکتیکی است؟

غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو سوی رقابت سنتی و ادامه دار ایران و عربستان به عنوان پایه های اقتصادی، فرهنگی و نظامی منطقه، هیچگاه از منازعات موجود خارج نشده اند. بن بست سرد و ایستای روابط، بدون حرکت به سوی دره های گرم جنگی، بهترین فرصت برای مذاکره است. با کور شدن گره روابط و شعله ور شدن دامنه اختلافات، کشمکش ها با دخالت کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای به صورت موقت فروکش می کند با این حال طرفین به دلیل عمق اختلافات ناشی از ماهیت دینی انقلاب اسلامی و ماهیت دینی سلفی عربستان، ضدیت این تفکر با مذهب تشیع، هویت عشیره ای و قبیله ای عربستان سعودی، ارتباط تنگاتنگ دولت سعودی با ایالات متحده، به هضم و هدم اختلافات و بهره گیری از زمینه های اشتراکی چون دین مشترک، جغرافیای مشترک، اقتصاد مشترک نفت پایه، عضویت مشترک در نهادهای بین المللی همچون اوپک و سازمان همکاری اسلامی قادر نبوده اند.

ادامه مطلب

خاندان سالاری و تقدس خاندان‌های سلطنتی موروثی

دولت‌های عربی، بت‌های جاهلی ژئوپلیتیک آشوبناک جهان!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در قرن بیست و یکم که برخی آن را عصر پسامدرن و اوج شکوفایی دانش و فرهنگ بشری می‌دانند، همچنان با رویکردهای اسطوره‌ای برخی بازیگران روبه‌رو می‌شویم. رویکرد اسطوره‌ای دولت اسرائیل در پاکسازی قومی دشمنان، رویکرد اسطوره‌ای ایرانیان در دفاع از مظلوم، رویکرد اسطوره‌ای اعراب در پرستش بت‌ها و تلاش برای کسب جایگاه بتواره‌گی در نظام جهانی! 

ادامه مطلب

رهبرانی که ترامپ را ترجیح می‌دهند

بازی محمد بن سلمان در جنگ اسرائیل علیه ایران

هم نتانیاهو و هم بن سلمان هر دو خواهان پیروزی ترامپ در انتخابات بودند تا زمینه‌ای برای عادی‌سازی روابطشان فراهم شود. مهم‌تر از همه، آن‌ها تلاش می‌کنند تا ایالات متحده را به مقابله با ایران ترغیب کنند.

ادامه مطلب

فضای توافق با غرب آماده می‌شود

ایران: بازگشت به ناسیونالیسم؟

اشاره (به قلم مترجم): دو ماهنامه فرانسوی دیپلماسی در آخرین شماره خود در ماه نوامبر ۲۰۲۴ با انتشار مقاله مفصلی از دکتر برنارد هورکاد، استاد مطالعات ایران شناسی مرکز پژوهش های علمی فرانسه CNRS به تحلیل شرائط داخلی و خارجی ایران پرداخت که ترجمه ی آن تقدیم می شود. این مقاله به تاریخ ۲۲ اوت ۲۰۲۴ مصادف با اول شهریور ۱۴۰۳ پیش از شهادت سید حسن نصرالله و یحیی سنوار و حمله موشکی دوم ایران به اسرائیل و پاسخ آن به نگارش در آمده است.

ادامه مطلب

سخنگوی وزارت أمور خارجه در پاسخ به پرسش دیپلماسی ایرانی:

بقایی: احترام به تمامیت ارضی کشورها از اصول ثابت ماست

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به دیپلماسی ایرانی مبنی بر این که قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق در دیدار با وابسته نظامی کشورمان در عراق یک روز قبل از سفر به تهران نسبت به استفاده از حریم زمینی یا هوایی عراق علیه هر طرف دیگری هشدار داده است، وزیر امور خارجه عراق نیز در موضعی مشابه اعلام کرده که کشورش اجازه نخواهد داد از حریم هوایی اش علیه طرف ثالثی استفاده شود، وزیر خارجه امریکا نیز در گفت وگوی تلفنی دو روز گذشته خود با نخست وزیر عراق نسبت به هر گونه حمله به اسرائیل توسط ایران یا گروه های تحت حمایت ایران از عراق به اسرائیل هشدار داده است، روزنامه الجریده نیز گفته است که دولت امریکا به شدت ایران را تحت فشار گذاشته تا از پاسخ به تجاوز اسرائیل به خاک ایران خودداری کند،  نظر شما در این زمینه چیست، گفت: «من مجدد تکرار می کنیم سفر مشاور امنیت ملی عراق در ادامه گفت وگوهای بین دو کشور در موضوعات امنیتی بوده است. در رابطه با نقل قول های گفته شده که شما به آنها اشاره کردید، بر همین اساس سخنگوی نخست وزیر عراق گفته است که نسبت به تجاوز به قلمرو عراق، کشورش نامه ای را نزد سازمان ملل ثبت کرده است. تا آنجا که به ما مربوط می شود ما به احترام به تمامیت ارضی کشورها و حسن همجواری کشورها همواره تاکید کرده ایم و این از اصول ثابت ماست.»

ادامه مطلب

چالش‌های ژئوپلیتیک خاورمیانه

تحلیلی بر موضع‌گیری عربستان در قبال حمله اسرائیل به ایران

حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان سعودی به عنوان یکی از بازیگران کلیدی این منطقه، در سال‌های اخیر استراتژی چندوجهی را در پیش گرفته است. از یک سو، این کشور تلاش می‌کند تا موقعیت خود را به عنوان رهبر جهان عرب و اسلام تقویت کند، و از سوی دیگر، به دنبال ایفای نقشی سازنده در معادلات منطقه‌ای است. در این میان، روابط با اسرائیل و ایران، دو محور اصلی سیاست خارجی عربستان را تشکیل می‌دهند.

ادامه مطلب

علاقه به رابطه با ایران بیشتر شده است

چرخشی در خاورمیانه اما بدون اسرائیل

پیش از حملات حماس در ۷ اکتبر، عربستان سعودی به ایجاد روابط قوی‌تر با اسرائیلی‌ها علاقه‌مند بود. اکنون، پس از گذشت یک سال از جنگ در غزه، این کشور به دشمن قدیمی خود، ایران، نزدیک‌تر می‌شود.

ادامه مطلب

در عین انزوای منطقه ای اسرائیل

سفرهای منطقه‌ای عراقچی یعنی ایران منزوی نیست

. در حالی که وزیر امور خارجه ایران در حال انجام سفر دوره ای خود است، همتایان اسرائیلی او از ۷ اکتبر تاکنون نتوانسته‌اند تورهای منطقه‌ای مشابهی برگزار یا ارتباطات گسترده‌ای برقرار کنند.

ادامه مطلب

در نشست هفتگی سخنگوی وزارت امور خارجه با خبرنگاران

کنعانی: سرکنسولگری ما در قاپان بسیار فعال است/مردم ایران پاسخ اروپایی‌ها را در روز انتخابات خواهند داد

وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره صدور قطعنامه آژانس علیه ایران و اینکه گفته می شود کشورهای اروپایی این قطعنامه را برای فشار بر افکار عمومی ایران در آستانه انتخابات ریاست جمهوری صادر کرده اند، گفت: پاسخ آنها را ملت ایران پای صندوق های رای خواهند داد.

ادامه مطلب

در کشاندن فرش از زیر پای محور مقاومت

عربستان پشت ایران را خالی می‌کند؟

محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: هدف مهمتر طرح جدید آمریکایی ها، کشاندن فرش از زیر پای محور مقاومت است اما به نظر می رسد که شاهزاده جوان سعودی بسیار زیرکانه عمل می کند و مایل نیست خود را در برابر محور مقاومت قرار دهد و یک دلیل آن اهمیتی است که به روابط دوجانبه اش با جمهوری اسلامی می دهد.

ادامه مطلب

آیا جاده صلح هموار خواهد بود؟

محمد بن سلمان و تلاش برای جبران مافات

غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دعوت بن سلمان از محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری و دعوت متقابل وی از بن سلمان پس از احیای روابط دو جانبه کشور نقطه عطفی در تحکیم روابط دو جانبه است؛ امید است این امر پس از استقرار دولت آتی محقق شود.

ادامه مطلب

علاقه مندی به گسترش روابط با تهران

حضور پررنگ مقامات عربی در مراسم رئیس جمهوری ایران به چه معناست؟

ازسرگیری روابط بین عربستان و ایران روند تقاربی را میان کشورهای منطقه آغاز کرده که در واکنش‌ها به شهادت رئیس جمهور ایران و همراهانش به وضوح نمایان شد.

ادامه مطلب

حرکت به چیزی فراتر از تدابیر اعتمادساز

نیاز کشورهای عربی به ایران برای تامین امنیت منطقه

اعضای شورای همکاری می‌دانند که هیچ یک از پروژه‌های بزرگی که در نظر دارند، در سایه رویارویی با ایران محقق نمی‌شود.

ادامه مطلب

دو تفسیری که از مجمع جهانی اقتصاد در ریاض می توان داشت

هدف ائتلاف‌ سازی یا اجماع جدید منطقه‌ای؟

جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: اهمیت اجلاس ریاض از آن روست که در شمار هزار شرکت کننده، دوازده رئیس دولت، و نیز وزیران امور خارجه ایالات متحده و تروئیکای اروپایی حضور دارند. مهم‌تر این که «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده بلافاصله پس از خروج از چین، راهی ریاض شد تا با مقام‌های سعودی وارد گفت‌وگو شود. این گفت‌وگو پیش از سفر او به تل‌آویو است که قرار است آخرین رایزنی‌ها درباره آتش بس در غزه و احتمال حمله اسرائیل به «رفح» و نیز خطر وقوع جنگ گسترده در جنوب لبنان انجام گیرد.

ادامه مطلب

آشتی تهران و ریاض یک ساله شد

حفظ انسجام روابط ایران و عربستان با وجود همه مشکلات خاورمیانه

با وجود خطر اوضاع خاورمیانه به دلیل حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه، روابط عربستان و ایران منسجم باقی مانده است.

ادامه مطلب

تلاشهای یکجانبه ایران برای عادیسازی روابط با سودان

چرا کشورها راحت با ایران قطع رابطه می کنند؟

سید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نکته کلیدی که دولتهای ایران در روابط خارجی به آن اهمیتی نمی دهند این است که دنیا فهمیده است هر کشوری (حتی کشوری ذره ای مثل مالدیو)، هرگاه اراده کند به سادگی و بدون هیچ هزینه ای روابطش را با ایران قطع می کند چون مطمئن است ایران همیشه برای عادیسازی روابط آماده بلکه التماس می کند! این قضیه مخصوصا در ۴۵ سال گذشته بارها از جانب سعودی و مراکش در روابط دیپلماتیک با ایران تکرار شده است! متقابلا وقتی ایران برای عادیسازی روابط با مصر استدعا و خواهش می کند آنگاه مصری ها می گویند: «ما که روابط را قطع نکردیم! خودتان قطع کردید حالا پیامدش عادی نشدن روابط به این سادگی است»!

ادامه مطلب

وقتی معادلات به هم ریخته باشد

خاورمیانه در وضعیت توازن نامتقارن

ابوالفضل خرم روز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خاورمیانه تقریبا به شکل کاملی در وضع طبیعی‌ای که هابز توصیف کرد، قرار گرفته است. این وضعیت حاصل از بر هم خوردن توازن قوای سنتی در این منطقه است. در واقع ما با وضعیتی مواجه هستیم که می‌توان آن را «توازن نامتقارن» نامید.

ادامه مطلب

پیچیدگی های روابط امنیتی تهران و ریاض

آیا روابط عربستان و ایران در سطح نظامی ارتقا می‌یابد؟

پرونده امنیتی دوجانبه با چالش های متعددی در خصوص امنیت تنگه هرمز و اتهامات متقابل مبنی بر استفاده از اهرم فشار اقلیت‌ها میان دو کشور، قاچاق مواد مخدر که برخی طرف های وابسته به ایران به آن متهم می شوند، مبارزه با تروریسم و همچنین حملات مکرر به خاک و تاسیسات نفتی و مرزهای عربستان و جنگ یمن و دیگر پرونده‌های پیچیده روبه روست.

ادامه مطلب

دگرگونی خاورمیانه با جنگی پیش بینی نشده

۷ اکتبر نادرستی باورهای امریکا را ثابت کرد

ماریا فانتاپی و ولی نصر در یادداشت مشترکی می نویسند: اکنون که حمایت ایران، در تاب آوری و توانمندی نظامی حماس به حساب می آید، به نظر می رسد که توانمندی های نظامی منطقه ای خود ایران نیز کاملا قدرتمند باشد. تهران همچنین جسارت تازه ای را بروز می دهد. هرچند تهران به یک منازعه گسترده تر مایل نیست اما بر نمایش قدرت حماس حساب کرده و در حالی که حزب الله به تبادل آتش با اسرائیل ادامه می دهد و دیگر گروه های تحت حمایت ایران نیروهای آمریکایی را هدف می گیرند، هزینه ها و ریسک ها را افزایش می دهد.

ادامه مطلب

باز هم نفت در برابر امنیت

لزوم بازنگری روابط امریکا و عربستان

مارتین ایندایک و استیون کوک در گزارشی، مورد قانع‌کننده‌ای را برای پیمان راهبردی تازه و گسترده میان امریکا و عربستان سعودی مطرح می‌کنند که به موجب آن، امریکا به تقویت روابط دفاعی با عربستان متعهد می‌شود و در مقابل، پادشاهی به همکاری در زمینه اصلاحات داخلی، حقوق بشر، سیاست نفتی، جنگ در یمن و عادی سازی روابط با اسرائیل متمایل خواهد شد.

ادامه مطلب

در حالی که بن سلمان دوست شی جین پینگ شده است

برنامه بایدن برای محدودکردن نقش چین در عربستان و خلیج فارس

به رغم نشانه های آشکار از عقب نشینی نظامی آمریکا از منطقه، ایالات متحده به آسانی از خلیج فارس دست نمی کشد. دولت بایدن طرح تازه ای را ابداع کرده که هدف آن تاثیرگذاری و نتیجه گیری بیشتر با امکانات کمتر برای مقابله با نفوذ چین در این منطقه است.

ادامه مطلب

بایدن نباید گاری را جلوی اسب ببندد

توافق سه‌جانبه امریکا، عربستان و اسرائیل یک خواسته دور و دراز

رسانه‌های آمریکایی در حال حاضر در حال خیالپردازی درباره تحولات بزرگی هستند که از این توافق حاصل خواهد شد، چیزی که تکرار بزرگنمایی های دوره ترامپ درباره "معامله قرن" است. توافق عادی‌سازی عربستان سعودی و اسرائیل، نه پاسخی است به رقابت استراتژیک با چین و نه به تهدیدهای ایران. فشار برای عادی سازی فوری و زودرس، تنها موجب می‌شود که سعودی‌ها قیمت خود را بالا ببرند و اسرائیل هم پیش شرط های خاص خود را تعیین کند.

ادامه مطلب

تنش هایی که بر خاورمیانه سایه انداخته است

نقش رهبری ناوگان عربستان در ائتلاف های دریایی تحت هدایت آمریکا

بیش از یک دهه است که نشانه هایی از بلندپروازی دریایی فزاینده سعودی به چشم می خورد که بر دو ستون اصلی تمرکز دارد: بازسازی و مدرنیزه کردن ناوگان دریایی خود و پیشتازی در رزم گروه های چندجانبه به رهبری ایالات متحده.

ادامه مطلب

برندگان و بازندگان جنب و جوش جدید خاورمیانه

اسرائیل نگران از احیای امپراطوری ایران

در سطح منطقه‌ای روشن است که رهبران و ملت‌های منطقه از جنگ و هرج و مرج خسته شده‌اند و در حالی که غرق در بحران‌های بی پایان خود هستند در حسرت حرکت رو به جلوی جهان هستند. در سطح بین المللی می‌توان از نقش آمریکا و نیز تغییرات سیاسی و اجتماعی در اروپا هم زمان صعود قدرت‌های بین المللی مانند هند و چین و در آخر جنگ اوکراین به عنوان عوامل موثر در این جنب و جوش نام برد.

ادامه مطلب

آرزوهایی که رنگ و بوی ملی دارد

ناسیونالیسم به سبک محمد بن سلمان

در روز ملی عربستان سعودی که هر ساله در ۲۳ سپتامبر جشن گرفته می شود، شاهد آن بودیم که مردمان عربستان و به ویژه انبوهی از نسل جوان، که بخش عمده جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، برای گرامیداشت این روز در سراسر عربستان سعودی گرد هم آمدند. به نظر می رسد، افزایش چشمگیر برگزاری مراسم میهن پرستانه ای از این دست که توسط ولیعهد این کشور ترویج و تبلیغ می شوند، می تواند تا حدی انگیزه های اصلی پشت اصلاحات سیاسی و اقتصادی اخیر در این کشور را رمزگشایی کند.

ادامه مطلب

تشییع نفوذ واشنگتن در منطقه

تبدیل خاورمیانه جدید آمریکا به خاورمیانه ایران

توافق عربستان – ایران با حمایت چین چیزی جز تشییع نفوذ آمریکا در شرق جهان عرب نیست. نفوذی که  مستقیما وارد مرحله مرگ مغزی شد بعد از این که آمریکایی‌ها در پی حمله به عراق در مخمصه گیر افتادند. به این ترتیب آمریکایی‌ها شکست خوردند و طرح خاورمیانه جدید آمریکا به خاورمیانه ایران تبدیل شد.

ادامه مطلب

تفاوت دیدگاه تهران و بغداد به دو پروژه مهم و حیاتی

رویای بزرگ ایران رقیبی برای پروژه جاده توسعه عراق

علی موسوی خلخالی می نویسد: پروژه شرق به غرب که برای ایران اهمیت به سزایی دارد برای عراقی ها اولویت ندارد. بلکه از این فراتر، آنها پروژه شرق به غرب ایران را رقیبی برای جاده توسعه خود می دانند. حتی اگر بنا باشد این پروژه مکمل پروژه جاده توسعه باشد، باز هم برای عراقی ها اولویت، جاده توسعه است و شاید بعدها به فکر پروژه شرق به غرب و اتصال به سوریه بیفتند. 

ادامه مطلب

صلح بزرگ آسیای غربی

دست نامرئی در سیاستگذاری خارجی

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی ازجمله بخش‌های سیاستگذاری عمومی است که دست نامرئی در آن مورد استفاده قرار گرفته و دارای اثربخشی است. سیاستگذاری خارجی، میدانی است که ذینفعان گوناگون آن دارای منافع و منابع متفاوت هستند که برقراری موازنه در اهداف و سیاست‌ها را بسیار سخت نشان می‌دهد، اما همان دست نامرئی سیاستگذاری است که با مدیریت منافع و منابع بازیگران، تعادل را برقرار و منافع جمعی را بر منافع فردی پیروز می‌سازد.

ادامه مطلب

گام‌های بلند برای رسیدن به جاه‌طلبی‌های بزرگ

اهداف و منافع عربستان با ایران همسو نیست

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تنها تهدید متوجه جمهوری اسلامی ایران توسعه پیمان ابراهیم و عادی سازی روابط عربستان و سایر کشورهای عربی و اسلامی با رژیم اسرائیل نیست؛ عربستان جدید موقعیت پرستیژی و راهبردی ایران را نیز مورد تهدید قرار داده است و چنانکه تمهیدات جدی برای هماوردی و مهار آن اندیشیده نشود، کشورمان در آینده ای نه چندان دور جایگاه و اهمیت کلیدی و در نتیجه قدرت چانه زنی خود در منطقه را از دست خواهد داد و به بازیگری منفعل و تماشاگر تحولات تبدیل می شود. 

ادامه مطلب

ضرورت های بازخوانی رشد یک کشور نفتی

ما و تجربه اقتصادی عربستان

حجت میرزایی در یادداشتی می نویسد: نرخ رشد اقتصادی خیره‌کننده و کم‌نظیر عربستان در دهه اخیر همچنان با آهنگی شتابان ادامه دارد. این نرخ در سال ۲۰۲۲ به حدود ۹ درصد و در شش‌ماهه اول سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۱ درصد رسیده است. اقتصاد عربستان البته از ۱۹۶۰ به این سو یعنی در شش دهه گذشته در بیشتر سال‌ها نرخ رشد مثبت داشته است؛ اما برخلاف سه دهه اول این دوره که رشد اقتصادی بیشتر وابسته به تولید و صادرات انبوه نفت خام بوده، از دهه ۱۹۹۰ سرمایه‌گذاری صنعتی از جمله در صنایع پتروشیمی مورد توجه قرار گرفت.

ادامه مطلب