
احیای توافقی که ترامپ خراب کرد
سه سال و نیم از خروج یک جانبه دولت دونالد ترامپ و ناکارآمد شدن توافق هسته ای گذشته است. هم اکنون می توان گفت خروج هر چه سریعتر از بن بست توافق هسته ای برای جامعه بین المللی یک امر ضروری است.
ادامه مطلبسه سال و نیم از خروج یک جانبه دولت دونالد ترامپ و ناکارآمد شدن توافق هسته ای گذشته است. هم اکنون می توان گفت خروج هر چه سریعتر از بن بست توافق هسته ای برای جامعه بین المللی یک امر ضروری است.
ادامه مطلباکنون اوضاع سوریه و منطقه تغییر کرده است. نگاه دولت جو بایدن به نقش آفرینی ایران در منطقه متفاوت از نگاه دولت ترامپ است و بایدن نیز مانند باراک اوباما، مسائل منطقه را به مذاکرات هسته ای پیوند زده است و نمی خواهد مذاکرات را خراب کند. به همین علت پاسخ دادن به تنش آفرینی ایران در سوریه و عراق و خلیج فارس را از زاویه میزان تاثیر آن بر مذاکرات هسته ای بررسی می کند.
ادامه مطلبایران خواستار غرامت و جبران ضررهای وارده به خود پیش از امضای توافق هسته ای و بدون هرگونه تغییر یا تعدیل در آن است، ایران هرگز در این زمینه سازش نخواهد کرد و خواستار شناخت طرفی است که خسارت وارده به آن را جبران خواهد کرد.
ادامه مطلببه گفته یک مقام رسمی اسرائیلی، هولاتا به سولیوان گفته است که فکر نمی کند این ایده خوبی باشد و بر نگرانی اسرائیل تاکید کرده که ممکن است هر گونه توافق موقتی، به یک توافق دائمی تبدیل شود و به ایران اجازه می دهد که زیرساخت های هسته ای اش و ذخیره اورانیومش را نگه دارد.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: مذاکره کنندگان تیم جدید هسته ای کشورمان باید درک کنند که مذاکراتشان سخت و پیچیده است. استفاده از تجربیات تیم های قبلی می تواند کمک شایانی به آنها کند حتی اگر درصدد باشند برنامه ای متفاوت را پیش ببرند. مذاکرات هر چه طولانیتر شود می تواند انگیزه های طرف مقابل از مذاکره را کمرنگ کند و این مساله می تواند پیش از همه خود ما را تحت تاثیر قرار دهد. مذاکرات واقعا نباید کش دار و مذاکره برای مذاکره باشد بلکه به طور واقعی باید مذاکره برای رسیدن به نتیجه در کوتاهترین زمان ممکن باشد.
ادامه مطلبمشخص نیست که موضع دولت جدید ایران در قبال مذاکرات وین عمیقا تغییر کرده یا تنها تغییراتی تاکیتکی است که علت آن تغییر نیاز به توقفی داوطلبانه از سوی طرف ها قبل از آغاز دوباره نبرد دشوار دیپلماتیک است. با این وجود ملاحظه میشود این دولت عجلهای ندارد و به تعیین زمان ازسرگیری مذاکرات وین تمایلی ندارد.
ادامه مطلبپرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کلی گویی ها و بازی با کلمات تیم مذاکره کننده ایرانی را در دو وجه می توان مورد بررسی قرار داد. یک وجه این است که دولت ابراهیم رئیسی هنوز نتوانسته به اجماع مورد نظر در خصوص پرونده برجام برسد و سعی دارد با لفاظی روند را کش دهد تا ببیند پای میز مذاکره چه اتفاقی رخ می دهد. وجه دیگر ماجرا این است که تیم مذاکره کننده ایرانی به دنبال برندسازی جدید برای خودش است و سعی دارد به نتیجه رساندن مذاکرات را با نامی جدید برند خود بکند. در حقیقت ردپای دولت حسن روحانی را در پرونده برجام و مذاکرات وین پاکسازی کند.
ادامه مطلبسید قائم موسوی در یادداشتی می نویسد: ناگفته نماند که اقتصاد ایران بیشتر از آنکه از فقدان مسیرِ تئوریک و نظریههای متناقض وارداتی در رنج باشد، از سیاست در عذاب است. اساسا اقتصاد ایران طفیلیِ سیاست و بازیچۀ آن است. این وجهه اقتصاد برای سیاست در هر دو جبهۀ داخلی و خارجی ایفای نقش میکند. بر همین اساس، اقتصاد کشور به دریاچهای میماند که از هر دو سو، سرچشمههایش در مضیقه قرار گرفتهاند. در بُعد خارجی تحریمها سرچشمۀ منابع را خشکانید و در بُعد داخلی نیز دست دولت در جیب مردم، فلاکت و فقر را دامن زده است.
ادامه مطلبواشنگتن به گونه ای رفتار می کند که گویا بازگشت به مذاکرات غیرمستقیم را از تهران گدایی می کند و همچنان بر راه حل دیپلماتیک اصرار دارد. علت این است که دولتمردان اصلی دولت بایدن، دولتمردان درجه دوم در دولت باراک اوباما بوده اند و در مسیری که اوباما و جان کری در مذاکره با تهران پیمودند، همراه آنان بودند.
ادامه مطلباصولگرایان به دنبال ایجاد یک اقتصاد مقاوم در برابر تحریم ها از طریق تقویت صنایع داخلی خود و برقراری روابط جدید با قدرت های نوظهور در آسیا هستند. رئیسی معتقد است که حتی در صورت احیای برجام، امریکا به منزوی نگه داشتن ایران ادامه خواهد داد و از این رو، تهران بر تقویت نفوذ نظامی و اقتصادی خود متمرکز است. در واشنگتن سخن از اجرای طرح ب علیه ایران است. اما برای ایران، طرح ب مانند طرح آ است.
ادامه مطلبسعید خطیب زاده گفت: موقعی که آمریکا در دوران ترامپ از برجام خارج شد پیام مستقیم اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام را دریافت کردیم. ۱۱ تعهد مکتوب اتحادیه اروپا داد که هیچ کدام از این تعهدات را انجام نداد. نمیتوانند تاریخ را از سر بنویسند. توصیه میکنم به جای اینکه دور هم جمع بشوند و گعدههای دوستانه بگیرند و حرفهایی بزنند که وقتی از خواب بیرون میروند باورشان نمیشود، برای راهکارهایی فکر کنند که چگونه میتوانند به عنوان دولتهای مسئول به تعهداتشان عمل کنند. نه دولت آلمان و نه دولت فرانسه و نه دولت انگلیس تا امروزی که در خدمت شما هستم هیچ کدام از تعهداتشان را که بعد از خروج آمریکا از برجام انجام ندادند.
ادامه مطلباستفان والت می نویسد: درهای سامانه سیاسی آمریکا، به شکل چشمگیری بر همه گونه نفوذ زیانبار خارجی باز است، چه از گذر لابی گران خانگی و خارجی، گروه های دارای منافع ویژه یا بات های رسانه اجتماعی که هر کدامشان تلاش دارد سیاست خارجی آمریکا را به مسیری ببرد که علائق خودش را تامین می کند. به این مشکل، اضافه کنید عملکرد دولت آمریکا را در واگذاری بیش از سی درصد از همه پست های سفارت خانه هایش به اسپانسرهای بزرگ کارزارهای انتخاباتی و نه به دیپلمات های حرفه ای آموزش دیده. این است که تنها می توان عملکردی حداقلی را انتظار داشت.
ادامه مطلباکنون ایران برای تغییر اوضاع و بستن راه به روی طرح «بی» تلاش می کند و هدفش سردرگم کردن واشنگتن و متحدانش در مذاکرات وین و دریافت بیشترین امتیازات از آنان است. ایران در مذاکره با آمریکا نیم نگاهی به مذاکرات قبلی واشنگتن با طالبان دارد و بر این باور است که آمریکا حاضر است به هر قیمتی به توافق با ایران دست یابد.
ادامه مطلبمذاکرات امریکا و ایران از سر گرفته می شود و انتظار می رود که در ماه سپتامبر به نتیجه برسد. به گزارش رسانه های گروهی اسرائیل، بنت به امریکا برای ارائه طرح استراتژی مبارزه با تشدید احتمالی نفوذ ایران پس از احیای توافق هسته ای سفر کرد. تل آویو قصد دارد، از راه به انزوا کشاندن ایران، اتحاد با برخی از کشورهای عربی و احتمالا، انجام برخی از خرابکاری ها، مانع از گسترش سلاح هسته ای در خاورمیانه شود.
ادامه مطلباین دیپلمات ارشد کشورمان درباره درخواست گروهی از سناتورهای آمریکایی از بایدن برای جلوگیری از حضور آیتالله رئیسی در نشستهای سالانه مجمع عمومی سازمان ملل نیز گفت: فارغ از اینکه این درخواستها تا چه حد بی اساس، بچگانه و تا چه حد در چارچوب لابی اجارهای و شناخته شده رژیم اشغالگر قدس در آمریکا است، دولت آمریکا باید توجه کند که وظایف قطعی میزبانی درباره مقر سازمان ملل در نیویورک را دارد و بر همین اساس فارغ از اختلافاتی که با کشورهای دیگر دارد، وظایف مصرحی دارد که در همان چارچوب باید عمل کند. اما این چیز عجیبی نیست، لابی شناخته شده ضد ایرانی در آمریکا از هر فرصتی استفاده میکند که اتهامات واهی را متوجه ایران کند و از این اتهامات نیز پیشتر انجام داده است. لابیهای ضد ایرانی از هر اتهامی استفاده کرده و قبلا نیز از این دست اقدامات انجام داده است.
ادامه مطلبایشان به مذاکرات اخیر وین نیز اشاره کردند و ضمن ابراز رضایت از زحمات دیپلماتها و عملکرد خوب بعضی از آنها در این مذاکرات، گفتند: آمریکاییها در این مذاکرات، بر سر موضع عنادآمیز خود محکم ایستادند و یک قدم هم جلو نیامدند. آمریکاییها در زبان و وعده میگویند تحریمها را بر میداریم اما تحریمها را برنداشتند و برنمیدارند، ضمن آنکه شرط هم میگذارند و میگویند که باید در همین توافق جملهای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت. آنها میخواهند با گذاشتن این جمله، بهانهای برای دخالتهای بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و م
ادامه مطلبروح اله رحمانی فر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چرا ایران و امریکا علی رغم نمایش عزم جدى خود براى بازگشت به تفاهم و پیمایش مسیر بخش هاى کلان تعهدات متقابل روى موضوعات کوچکتر حساسیت نشان مى دهند به طوری که اصل و ماهیت توافق را به مخاطره مى اندازند؟
ادامه مطلباکنون که ایران تصمیم گرفته رییس فوق محافظه کار قضایی را به عنوان رییس جمهوری آینده مستقر کند، جهان و بویژه آمریکا باید رویکرد تازه ای را در برابر این حاکمیت ضدآمریکایی مصمم، در پیش گیرد.
ادامه مطلبپرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بلینکن برای بار دوم اشاره کرده است که هنوز مشخص نیست ایران تصمیم لازم را برای اجرای اقداماتی که باید بکار ببند، گرفته باشد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز به اظهارات او واکنش نشان داده و در توئیتر خود نوشته است: «هنوز مشخص نیست آیا رئیسجمهور آمریکا و بلینکن آمادهاند سیاست فشار حداکثری ترامپ و پمپئو را کنار بگذارند و استفاده از تروریسم اقتصادی به عنوان اهرم فشار برای چانهزنی را متوقف کنند یا خیر.»
ادامه مطلبسخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره تمدید تفاهم ایران و آژانس بیان کرد: در این خصوص دو نکته باید گفته شود. اینکه گفتوگوهای آن در شورای عالی امنیت ملی صورت گرفته و در پروسه بررسیهای نهایی است و در اولین فرصتی که این پروسه و فرآیند نهایی شود، دبیرخانه یا سازمان انرژی اتمی اعلام رسمی خواهد کرد. توجه به این نکته بسیار ضروری است که این تفاهم دسترسی فراپادمانی به آژانس نمیدهد. یک تصمیم داخلی در جمهوری اسلامی ایران با تفاهم فیمابین با آژانس است برای اینکه دوربینها فیلمبرداریهای خودشان را در چارچوب پروتکل الحاقی داشته باشند. ولی هیچ دسترسی به بازرسان آژانس از روزی که مصوبه مجلس اجرایی شد، داده نشده است. اگر بعد از این نیز این تمدید صورت بگیرد، باز هم دسترسی فراپادمانی به آژانس داده نخواهد شد. اگر در پایان فرآیند گفتوگوها در وین، به نتیجه مشخصی برسیم، این فیلمهای ضبط شده میتواند در اختیار آژانس قرار بگیرد. باید تا آن روز صبر کنیم. فکر میکنم، نهایتا امروز این تصمیم اعلام میشود.
ادامه مطلبرضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست حرف قطعی جمهوری اسلامی قابل چانه زنی نیست و هیچ توجیهی نمیتواند باعث تعدیل در ارکان این سیاست شود. با این حال به نظر میرسد که مهمترین آسیب در مرحله کنونی، تعجیل در به سرانجام رساندن مذاکرات و تأثیرپذیری از فضاسازی آمریکاییها خواهد بود.
ادامه مطلبچاک هیگل، که آن زمان سناتور حزب جمهوریخواه از نبراسکا بود، نگرش بایدن نسبت به ایران را ستود و پیشنهاد داد که سخنرانی ۲۰۰۲ او به عنوان یکی از اسناد کنگره منتشر شود. هیگل خود نیز پیوندهایی را با نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک برقرار کرده بود از جمله با جواد ظریف که در آن زمان نماینده دائم ایران در این سازمان بود. او در این باره با بایدن صحبت کرد و بایدن هم علاقمندی نشان داد و این بود که هیگل، در اوایل ۲۰۰۳، بایدن را با خود به دیدار دیپلمات ایرانی تحصیل کرده در آمریکا برد.
ادامه مطلباگر به واقعیت امور نگاه کنیم درباره نشستهای مسئولان اسرائیلی و آمریکایی هیچ گونه اطلاعاتی به بیرون درز نکرده است. این امر نشان میدهد توافقی میان آمریکا و اسرائیل درباره ایران وجود دارد. با این وجود دو طرف تلاش میکنند این توافق علنی نشود بلکه بنابر محاسبات راهبردی پنهانی به این سمت اوضاع را سوق میدهند که اختلافی میان آنها وجود دارد.
ادامه مطلبنشست بعدی در روز ۷ ماه مه برگزار خواهد شد. به گفته میخائیل اولیانوف، قرار است، مذاکرات تا روز ۲۱ ماه مه به پایان برسند، زیرا در روز ۲۲ ماه مه، مهلت توافق موقتی میان تهران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به پایان می رسد. اگرچه، احتمال دارد، در صورت ضرورت فنی و توافق طرفین، این تاریخ تمدید شود، اما یک نکته مطرح است که اولیانوف به آن اشاره کرد: در ایران، مبارزه انتخاباتی شروع می شود و به زودی، نام های نامزدها اعلام خواهد شد.
ادامه مطلبپرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آمریکا و دیگر اعضای برجام سعی دارند که مذاکرات وین تا آخر اردیبهشت به نتیجه اولیه برسانند، زیرا توافق سه ماهه ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی مربوط اول خرداد به پایان میرسد و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را کامل متوقف خواهد کرد. در این توافق قرار بود که دوربینهای مداربسته و تجهیزات نظارتی طی سه ماه به ضبط فعالیتها در تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی ادامه میدهند، اما نوار آن فقط به شرطی در اختیار آژانس قرار میگیرد که بر سر لغو تحریمها توافقی به دست آمده باشد. حال آژانس انرژی هستهای و کشورهای عضو برجام به شدت نگران پایان یافتن این مهلت سه ماهه هستند.
ادامه مطلبگفت وگوی تازه عربستان سعودی با ایران، از مدت ها پیش، در حال شکل گیری بود. بیش از دو سال است که دو کشور در حال زمینه سازی و حرکت به سمت این گفت وگوها هستند.
ادامه مطلبانریکه مورا در یادداشتی می نویسد: مشکلات اصلی مانع توافق چیست؟ برای درک آنها، باید یک عامل بسیار مهم در مذاکرات را مد نظر قرار داد، عاملی بسیار مهم آن است که میتوان گفت که اساسا چیزی برای مذاکره وجود ندارد. هم تعهدات هستهای و هم تحریمهایی که باید رفع شوند، به صراحت در برجام عنوان شدهاند. گفتوگوها در خصوص بازگشت به توافق، اصولا باید محدود به زمان بازگشت به توافق باشد. اما به این سادگی هم نیست. دشواری به وجود آمده، ناشی از عوامل مختلفی است از جمله زمانی که از امضای توافق گذشته است، تجربه دو طرف (که از منظر ایران بسیار منفی بوده است) و همچنین برداشتهایی که گذشت زمان، با توجه به سابقه بیاعتمادی شدیدی که به آن اشاره کردم، برای طرفین ایجاد کرده است. نیازی به گفتن نیست که تغییرات ژئوپلیتیکی پسا ژانویه ۲۰۱۵ هم به جهتگیریهای مختلف دیگر اعضای توافق منجر شده است. مدیریت مذاکراتی که متن توافقنامه آن یک بار از سوی اعضا مورد توافق قرار گرفته و حالا آن متن با وجود آنکه روی کاغذ ثابت مانده، اکنون برداشتهای متفاوتی ایجاد میکند، امری پیچیده است. اما به هر حال، این وضعیتی است که اکنون ما در آن قرار داریم.
ادامه مطلباین اعتقاد یا حرف مبنی بر اینکه اسرائیل و آمریکا تمایلی به دیدن ایران هسته ای ندارند، سادهلوحانه است، ولی اثبات این مساله دشوار است، عمر بحران هسته ای ایران و پیچیدگی ها و تصویر واقعی آن ما را وادار می کند تا بر این مساله تاکید کنیم که هر چه عمر بحران هسته ای با ایران طولانی شود، سبب می شود تا راه حل ها در دسترس یک طرف واحد نباشد. آنچه مایه نگرانی است، این است که انجام تنها یک آزمایش هسته ای از سوی ایران کافی است که جهان عرب و همسایگان ایران وارد نقطه عطف جدیدی در نحوه تعامل با این ساختار هسته ای جدید در منطقه شوند.
ادامه مطلبروح اله رحمانی فر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر، علی رغم دشوار بودن مسیر پیش روى مذاکرات مرتبط با توافق هسته اى با توجه به اراده تهران براى احیاى برجام بعد از سه سال صبر استراتژیک و نیز دست پُر ایران در مذاکرات که آخرین اهرم آن افزایش درجه غنى سازى بود محور مقابل چاره اى جز شتاب بیشتر در لغو تحریم ها نخواهد داشت و به باور نگارنده از همین حالا مى توان نسبت به سرانجام مثبت برجام امیدوار بود.
ادامه مطلبموضع روسیه در مورد برجام بدین شرح است: نخست، روسیه از بازگشت به مذاکرات استقبال می کند. دوم اینکه مسکو بر لزوم تفکیک موضوعات هسته ای از سایر موضوعات تاکید می کند چرا که در غیر این صورت، احتمال دستیابی به هر گونه مصالحه ای دور از دسترس به نظر می رسد. سوم، روسیه پیشنهاد "اقدام همزمان" را می دهد، یعنی واشنگتن و تهران باید اقدامات خود در رابطه با برجام را به طور همزمان انجام دهند: واشنگتن دارایی های ایران را آزاد می کند و تحریم ها را بر می دارد، تهران به تدریج به تعهدات برجام باز می گردد.
ادامه مطلب