علاقه دوباره امریکا به توافق هسته ای با ایران

نویسنده: لاورا روزن LAURA ROZEN

دیپلماسی ایرانی: پس از آنکه آمریکا، ماه ها ایران را به دلیل رد توافق اوت سال گذشته برای احیای برجام و سپس سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات سرزنش می کرد، اکنون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران یعنی رابرت مالی، روز سه‌شنبه علاقه دوباره دولت آمریکا به پیگیری یک راهکار دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را اعلام کرد. رابرت مالی در مصاحبه‌ با ماری لویز کلی، گزارشگر رادیو ملی آمریکا، ان.پی.آر گفت: "هدف ما دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک با ایران است که به شکلی قابل راستی آزمایی، این اطمینان را بوجود آورد که ایران در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست." رابرت مالی افزود: "البته ما هنوز در آن مرحله نیستیم... امیدواریم که بتوانیم این مسئله را از طریق راهکارهای دیپلماتیک حل کنیم و آماده‌ایم در این مسیر پیش برویم."

به نظر می رسد که تردید دولت جو بایدن به پی جویی یک دیپلماسی هسته‌ای با ایران در ماه های گذشته، اکنون کمتر شده باشد و این به دلیل نگرانی‌های روزافزون از پیشرفت برنامه‌هسته‌ای ایران و خطر تشدید نظامی است. جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، چهارم می در موسسه واشنگتن برای سیاست خاورمیانه، دربارهٔ برنامه‌هسته‌ای ایران گفت: "ما در حال تعامل دیپلماتیک با ایران بر سر برنامه‌ هسته‌ای این کشور هستیم و همچنان بر این باوریم که ترک توافق برجام، بی آنکه هیچ جایگزینی داشته باشد، یک اشتباه تلخ بود." او افزود: "بله، ما همچنان برای توقف ایران در حرکت به سمت دستیابی به سلاح هسته‌ای، اقداماتی را انجام می دهیم و همزمان به دنبال یک راهکار دیپلماتیک هستیم که این مسئله را در مسیری پایدار و بلندمدت قرار دهد."

با این حال، موضع گیری و اظهارنظرهای اخیر مقامات دولت بایدن نشان می‌دهد که هر راهکار دیپلماتیکی که آمریکا به دنبال آن باشد، احتمالا با هدف احیای برجام نخواهد بود. همچنین به نظر نمی رسد که، دست کم در آینده نزدیک، آمریکا گزینهٔ دیپلماتیک در چارچوب "P5+1" را پیگیری کند. علی واعظ، مدیر برنامهٔ ایران در گروه بین‌المللی بحران روز سه‌شنبه گفت: "درست است که برای آمریکا دشوار بود که با دولت ایران در هنگامه اعتراضات، وارد گفت وگو شود اما اکنون گرد و غبارها فرو نشسته و مسئلهٔ پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران دوباره در اولویت قرار دارد و به همین دلیل روشن است که آمریکا باید راهکاری دیپلماتیک را برای کنترل فعالیت‌های ایران پی جویی کند." واعظ می گوید: "در اینجا مسئله اولویت‌ بندی مطرح است. فکر می‌کنم که تغییری در نگرش آمریکا نسبت به مسائل کلیدی مربوط به فعالیت‌های ایران رخ داده است. چند ماه پیش، مسائل حقوق بشر در بالاترین سطح اولویت بود و اکنون فکر می‌کنم که چراغ قرمز مسئلهٔ هسته‌ای دوباره می درخشد." او افزود: "باور ندارم که دستیابی به یک توافق موقت امکان پذیر باشد. فاصلهٔ انتظارات ایران و آمریکا به قدری زیاد است که در مدت باقیماندهٔ از دورهٔ دولت بایدن، امکان پل زدن روی آن وجود ندارد... اما برای دولت بایدن، کاملاً طبیعی است که تلاش کند راهی را برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها بر سر برنامه ‌هسته‌ای ایران پیدا کند. بنابراین فکر می‌کنم که آنچه آمریکا به احتمال زیاد در حال بررسی آن است، راهکاری است که دست کم این اطمینان را بدهد که ایران وارد رفتار تحریک‌آمیزی در زمینه هسته ای نشود که در دوران رقابت های انتخاباتی، یک رویارویی میان آمریکا و ایران را غیرقابل اجتناب کند... وجود تماس‌های دیپلماتیک، به‌ویژه به صورت غیرمستقیم، به این معنی نیست که حصول توافق ممکن است یا توافق آماده ای وجود دارد."

یک دیپلمات ارشد اروپایی هم با این نظر موافق بود.

به نظر می‌رسد که رابرت مالی هم به این امر اذعان دارد که مسئلهٔ هسته‌ای دوباره به صدر فهرست طولانی نگرانی ‌های آمریکا دربارهٔ ایران بازگشته است. او در مصاحبه سه شنبه خود گفت: "ما از بازدارندگی استفاده می کنیم تا برای آنها روشن کنیم که چنانچه به نتیجه برسیم که آنها گام هایی را برای ‌دستیابی به بمب هسته‌ای بر می دارند، همه گزینه ها روی میز است اما همچنین دیپلماسی را دنبال می کنیم چرا که فکر می کنیم که دیپلماسی، پایدارترین راهکار قابل راستی آزمایی برای جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران است.»

منبع: آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11