روابط ایران و عربستان

مزایایی که بهبود و توسعه روابط تهران و ریاض در بر دارد

راهبردِ شش سَر بُرد برای ایران

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قدر متقین اما می‌توان تعارض منافع میان امریکا و اسرائیل در خاورمیانه را امری مسلم دانست و از شکاف ایجاد شده برای کاهش تهدیدات علیه ایران بهره برد. چگونه؟ به نظر می رسد تقویت روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌خصوص عربستان می‌تواند بازی چند سر برد برای ایران ایجاد کند که یکی از آنها، استفاده بهینه از تعارض منافع امریکا و اسرائیل به سود ایران است.

ادامه مطلب

هسته مرکزی سیاست‌های توسعه‌ای در سواحل مکران و خلیج فارس

توسعه دریا محور (اقتصاد آبی)، محور سیاست ‌های کلان توسعه ایران در دهه آینده است

محمد فرازمند، سفیر پیشین ایران در بحرین و ترکیه و مدیرکل پیشین اداره خلیج فارس وزارت امور خارجه طی مقاله ای با عنوان «سیاست‌های امنیت محور و پارادیم‌های جدید در خلیج فارس» در مجله تخصصی مجمع گفت‌وگوی تهران تاکید دارد که توسعه دریا محور  (اقتصاد آبی)، محور سیاست ‌های کلان توسعه ایران در دهه آینده خواهد بود.  

ادامه مطلب

بررسی تضاد ها و همکاری های ایران و عربستان

جنگ سرد خاورمیانه

حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آیا این همکاری‌ها می‌تواند به اتحاد استراتژیک منجر شود یا تضادهای اساسی آن‌ها باعث بروز بحران‌های بیشتر در منطقه خواهد شد؟

ادامه مطلب

سناریوهایی که می توان تصور کرد

پیامدهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک سفر وزیر دفاع عربستان به ایران

وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حضور گسترده هیئت ۷۰ نفره در تهران و تمرکز بر همکاری‌های فنی – نظامی، گویای تمایل عربستان به بهره‌گیری از تجربیات ایران در توسعه سامانه‌های دفاعی بومی و مقابله با تهدیدات نامتقارن است.

ادامه مطلب

اهداف و پیام های سفر مقام عالی رتبه سعودی

خالد بن سلمان در تهران برای ثبات خاورمیانه

مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این سفر، که بلندپایه‌ترین حضور یک مقام سعودی در ایران از زمان ازسرگیری روابط دیپلماتیک در سال ۲۰۲۳ به شمار می‌رود، با تحویل نامه‌ای از سوی ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، به آیت‌الله علی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران، همراه بود. این نامه و محتوای احتمالی آن، به همراه اهداف سفر، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر معادلات منطقه‌ای و حتی داخلی دو کشور داشته باشد.

ادامه مطلب

پیام‌هایی که این سفر در بر دارد

ابعاد استراتژیک سفر وزیر دفاع عربستان به ایران در بستر تحولات منطقه ای و مذاکرات

مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادی‌سازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه به‌عنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تل‌آویو، و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی قابل تفسیر است.

ادامه مطلب

آیا جاده صلح هموار خواهد بود؟

محمد بن سلمان و تلاش برای جبران مافات

غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دعوت بن سلمان از محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری و دعوت متقابل وی از بن سلمان پس از احیای روابط دو جانبه کشور نقطه عطفی در تحکیم روابط دو جانبه است؛ امید است این امر پس از استقرار دولت آتی محقق شود.

ادامه مطلب

صلح بزرگ آسیای غربی

دست نامرئی در سیاستگذاری خارجی

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی ازجمله بخش‌های سیاستگذاری عمومی است که دست نامرئی در آن مورد استفاده قرار گرفته و دارای اثربخشی است. سیاستگذاری خارجی، میدانی است که ذینفعان گوناگون آن دارای منافع و منابع متفاوت هستند که برقراری موازنه در اهداف و سیاست‌ها را بسیار سخت نشان می‌دهد، اما همان دست نامرئی سیاستگذاری است که با مدیریت منافع و منابع بازیگران، تعادل را برقرار و منافع جمعی را بر منافع فردی پیروز می‌سازد.

ادامه مطلب

گام‌های بلند برای رسیدن به جاه‌طلبی‌های بزرگ

اهداف و منافع عربستان با ایران همسو نیست

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تنها تهدید متوجه جمهوری اسلامی ایران توسعه پیمان ابراهیم و عادی سازی روابط عربستان و سایر کشورهای عربی و اسلامی با رژیم اسرائیل نیست؛ عربستان جدید موقعیت پرستیژی و راهبردی ایران را نیز مورد تهدید قرار داده است و چنانکه تمهیدات جدی برای هماوردی و مهار آن اندیشیده نشود، کشورمان در آینده ای نه چندان دور جایگاه و اهمیت کلیدی و در نتیجه قدرت چانه زنی خود در منطقه را از دست خواهد داد و به بازیگری منفعل و تماشاگر تحولات تبدیل می شود. 

ادامه مطلب

در حالی که دو کشور هنوز در رقابت هستند

آشتی عربستان و ایران و تعویق اختلافات

اختلاف تهران و ریاض بسیار عمیق است و بعید است که مذاکرات پنج روزه با نظارت چین آن را برطرف کند؛ زیرا هر یک از آنها دیدگاه بسیار متفاوتی نسبت به منطقه دارند و نقشه روابط آنها بسیار متناقض است.

ادامه مطلب

روابط ایران و عربستان را چگونه می توان نوشت

اگر تاریخ را درست بنویسیم

محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ایران در رابطه با عربستان همان گونه که عربستان دیدگاه سنتی خود را کنار گذاشت و با رویکردی به آینده از در آشتی با ایران در آمد، ایران نیز از دیدگاه سنتی خود دست بردارد و به عربستان کمک کند تا بتواند موازنه بهتری با آمریکا و اسرائیل بوجود آورد ضرری برای ایران ندارد و می تواند حوزه همکاری های دو کشور را گسترش دهد. در یک رویکرد ملی حتی با در نظر گرفتن مواضع انقلابی همچون حمایت از فلسطین، مبارزه با اسرائیل و کاهش حضور آمریکا در منطقه می توان راهبردهای مختلفی را با عربستان تعریف کرد. 

ادامه مطلب

الگوی همکاری های انرژی ایران و عربستان

آیا کویت می تواند گوهرِ گازی آرش را به دست آورد؟

بخشی از دُرّه در آب های ساحلی منطقه بی طرف میان کویت و عربستان سعودی قرار دارد که در نگاه اول، حکایت از تقسیم برابر این منابع میان دو کشور دارد اما در حالی که مرزهای دریایی ایران و عربستان سعودی در سال ۱۹۶۸ نشانگذاری شد، منطقه بی طرف ایران و مرزهای آبی اش با کویت همچنان محل اختلاف است. ایران می گوید که بخشی از این حوزه گازی، که آن را آرش می نامد، در قلمروش قرار دارد. کویت می گوید که نشانگذاری ایران از مرزهای آبی، جزیره فایلکه کویت را نادیده می گیرد. کارشناسان ایرانی اما پافشاری دارند که نشانگذاری مرزهای دریایی، تابع موقعیت فلات قاره است و نه مرز زمینی. این نشانگذاری تعیین کننده دعوای حقوقی و میزان سهم هر یک از طرف هاست.

ادامه مطلب

نگاهی به توافق عربستان - ایران و میانجی‌گری چین

آنچه ریاض را به آشتی واداشت

با امضای توافقنامه پکن، نمی توان گفت سیاست های منطقه ای تغییر کرده است بلکه اختلافات و ناسازگاری بین ریاض و تهران ادامه پیدا خواهد کرد بدون آن که باعث برخورد یا قطع روابط شود. دوطرف کانال هایی برای گفت وگوی مستقیم در اختیار خواهند داشت و تلاش خواهند کرد اختلافات دوجانبه بر سر امنیت مرزها و تروریسم و نفت و دیگر مسائل را با گفت وگو حل کنند. 

ادامه مطلب

بعد از آشتی ایران و عربستان

خاورمیانه در مسیر آرامش است؟

تشدید هماوردی قدرت های بزرگ، به کشورهای منطقه این امکان را می دهد که با یکدیگر با توجه به بهترین منافع خودشان، تعامل کنند.

ادامه مطلب

لزوم اهتمام ویژه برای ممانعت از ایجاد بحران دیپلماتیک

مواظب عوامل خودسر در روابط ایران و عربستان باشیم

رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می‌رسد برخی از عناصر ضد ایرانی بدنه حاکمیت عربستان سعودی به صورت عمدی یا شاید سهوی درصدد ایجاد بحران دیپلماتیک در روابط بین ایران و عربستان سعودی باشند، به این شکل که چند فرد ضدایرانی یا تندرو در بدنه و ساختار حکومت عربستان اقدام به ممنوع‌الخروج کردن سخنران ایرانی کنند، و منتظر این مساله باشند که در ایران نیروهای خودسر با تحریک سایر مردم اقدام به تجمع و یا حمله به محل اقامت دیپلمات‌های عربستان بکنند و در نتیجه روابط ایران و عربستان دوباره به سمت واگرایی میل کند.

ادامه مطلب

تحولی جریان ساز در غرب آسیا که چین بانی آن است

پیامدهای منطقه ای و بین المللی آشتی ایران و عربستان

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: . اگرچه مذاکرات برای احیای روابط طرفین نزدیک به دو سال در جریان بود، اما سرانجام موفقیت چین در میانجیگیری و به نتیجه رساندن تلاشها برای آشتی دو قدرت اصلی منطقه، تحولی جریان ساز در غرب آسیا را کلید زد و به نظر می رسد این توافق و آشتی سیاسی، نه تنها در سطح منطقه، بلکه در مقیاس جهانی نیز دارای اثرگذاری خواهد بود.

ادامه مطلب

افزایش همکاری های بیشتر منطقه ای انتظار می رود

منافع اقتصادی ایران از توافق با عربستان

توافقنامه آشتی تاریخی ایران و عربستان سعودی می تواند آرامش بخشیدن به بازارها را موجب شود و پیش‌بینی‌های امیدبخش برای تقویت همکاری‌های اقتصادی و گشودن افق‌های جدید برای توسعه پایدار را به وجود آورد.

ادامه مطلب

لزوم بازنگری در برخی از محورهای سیاست خارجی

باید به دیپلماسی عمیق بیندیشیم

سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همانطور که اخلاق در سیاست خارجی عنصر مهم محسوب می‌شود، حسادت بین دولت ها نیز برای سبقت گرفتن یکی بر دیگری عنصر مخربی است که باید به آن پایان داده شود. شاهدیم چگونه آذربایجان به خاطر حسادت با جمهوری اسلامی و گرفتن بهانه های واهی با اسرائیل روابط تنگاتنگ ایجاد کرده است. حسادت دولت ها در منطقه عمومیت دارد و فقط شامل حال آذربایجان نمی شود و باید در رفع آن کوشا باشیم. 

ادامه مطلب

آنچه می تواند روابط ایران و عربستان را مستحکم کند

گام‌های عملی تهران و ریاض با عقبه سرمایه اجتماعی

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بنای جدید روابط ایران و عربستان می‌تواند و ضرورت دارد که در سطح اجتماعی ساخته شود. سطح اجتماعی یعنی همان پیشبرد روابط همسایگی با بهره‌مندی از بازیگران غیر دولتی به گونه‌ای که دولت‌ها، مراودات بازیگران اجتماعی اعم از تجار، مراکز علمی و...را تمهید و بسترسازی کنند و بازیگران اجتماعی پیوندها را برقرار کنند. چنین سازه‌ای در آینده در مقابل طوفان‌ها مقاوم خواهد بود.

ادامه مطلب

ایران و عربستان: از رقابت تا رفاقت

پیشرفت خیره کننده گسترش روابط تهران و ریاض

جمیله کدیور در یادداشتی می نویسد: بعد از یک دوران طولانی رقابت و خصومت بین عربستان سعودی و ایران که در ایجاد آن عوامل متعدد داخلی و خارجی دخیل بوده‌اند، با تمهیدات طرفین و کشورهایی که از حسن روابط دو کشور نفع می‌برند، روند بازسازی روابط بین ایران و عربستان با سرعت خیره‌کننده‌ای به سمت بهبود پیش رفته و جدیدترین اقدام، بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور در پایتخت طرف مقابل است.

ادامه مطلب

منتقدان از تفاوت های تاریخی صحبت می کنند

اختلافات مصر و عربستان در عین اشتراک منافع

این رویارویی صحبت از قضایای حل نشده میان دو طرف از جمله قضایای قدیمی مانند اخوان المسلمین، یمن، مبارزه با داعش و موضع گیری نسبت به حکومت ایران و نیز رئیس جمهور اسد را احیا کرد.

ادامه مطلب

شمخانی رفت احمدیان آمد

پایان دریابان در شعام

با توجه به نقش‌آفرینی پررنگ شورای عالی امنیت ملی و مشخصا شخص دبیر در تحولات دیپلماتیک منطقه‌ای سال گذشته و تلاش‌های شمخانی درخصوص امضای توافق سه‌جانبه پکن و احیای روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در اسفند ۱۴۰۱ دو سناریوی کلان برای رفتن او (علی شمخانی) مطرح است. در سناریوی نخست این احتمال وجود دارد که با قطعی‌شدن برکناری شمخانی سعی شده است احیای مناسبات تهران - ریاض به نام او کلید بخورد که خروج آبرومندانه‌ای را از شورای عالی امنیت ملی داشته باشد. اما در مقابل این احتمال نیز مطرح است که فارغ از برخی حواشی برای خانواده شمخانی و شخص او در سایه اعدام علیرضا اکبری، این جدال درون اصولگرایان با محوریت پایداری بوده که باعث شده است علی شمخانی از شورای عالی امنیت ملی کنار گذاشته شود.

ادامه مطلب

توافقی که در شرایط متشنج بین المللی حاصل شد

آشتی عربستان و ایران؛ معانی و چشم اندازها

این ابتکارعمل معانی متعددی دارد. در سطح بین المللی می‌توان گفت که این ابتکارعمل از جایی خالی ناشی است که عقب نشینی ایالات متحده آمریکا به وجود آورد و بیان واقع بینانه اعتقاد به اهمیت گفت وگو به عنوان راهی برای پرهیز از گزینه‌های بد است و به مثابه  نشانه‌ای برای برقراری توازن‌های جدید در منطقه است.

ادامه مطلب

شکست کامل نقشه های اسرائیل

توافق تهران و ریاض، جنگ با ایران را بسیار سخت کرد

جرالد فیراشتاین، از کارشناسان دیپلماسی آمریکا در "اندیشکده موسسه خاورمیانه" بر این باور است توافق ایران و سعودی، حمله فرضی نظامی آمریکا یا اسرائیل به ایران را دشوارتر خواهد کرد. بدون مشارکت عربستان در چنین حمله ای، چه از طریق اجازه دادن به استفاده از قلمرو این کشور برای حمله به ایران یا بازگذاشتن حریم هوایی خود روی هواپیماهای جنگی، اقدام نظامی علیه ایران بسیار دشوارتر خواهد شد. آنل شلاین، پژوهشگر اندیشکده آمریکایی "موسسه کوئینزی برای سیاستمداری مسئول" که مخالف دخالت های نظامی است، با این ارزیابی موافق است اما می گوید پیچیده تر و دشوارتر شدن حمله نظامی احتمالی به ایران، می تواند بازدارنده مناسبی برای آمریکا باشد.

ادامه مطلب

تحولی که در روابط ایران و سعودی بر غرب آسیا می گذارد

وزش‌های سیاسی و مدیریت منطقه‌ای

محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: بی‌تردید تحول در روابط ایران و عربستان، وزش سیاسی قابل ملاحظه‌ای نه فقط در روابط دوجانبه بلکه در سطح منطقه‌ای است. همه انبار کلان منطقه غرب آسیا از این وزش سیاسی متأثر خواهند شد. هرچند که در مورد این وزش سیاسی نباید انتظارات را بیش از حد بالا برد ولی به نقطه عطف بودگی آن هم نمی‌توان بی‌توجه بود.

ادامه مطلب

بعد از ترک مخاصمه ایران و عربستان

نفوذ چین در خاورمیانه گسترش می یابد

برای چین، همکاری عربستان سعودی و ایران و تایید نقش سازنده چین در خاورمیانه، الزامی و حیاتی است. به زودی، پکن، بزرگترین شریک تجاری ریاض و تهران، حضور اقتصادی خود را در خاورمیانه به قدرت سیاسی و دیپلماتیک تبدیل خواهد کرد.

ادامه مطلب

الزامات کنشگری فعالانه ایران

نظم نوینی در منطقه غرب آسیا در حال شکل گیری است

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان گفت در حالیکه تحولات منطقه نوید شکل گیری یک سیستم امنیت درون منطقه ای و ارتقای جایگاه ایران در این نظم جدید را می دهند، دولت آمریکا که پیش از این اعلام کرده بود دیگر تمایلی برای مداخله در مسائل منطقه غرب آسیا ندارد، حال به تکاپو افتاده تا بار دیگر در فرایند شکل گیری سیستم امنیتی جدید اثرگذار باشد. 

ادامه مطلب

سنگ بنای خاورمیانه

ایران، عربستان سعودی، اسرائیل و جنگ در یمن

خوزه ایگناسیو کاسترو تورس، سرهنگ ارتش اسپانیا، با اشاره به جنگ یمن و تأثیرات احتمالی نزدیک شدن روابط عربستان و ایران برای اسرائیل، به تحلیل کوتاهی از سناریوی روابط ایران و عربستان سعودی پرداخته است. وی می گوید که می توان به صلح در یمن امیدوار بود. باید خوشحال باشیم زیرا وضعیت انسانی وحشتناک بود. این جنگ حدود ۴۰۰ هزار قربانی از جمعیت بیش از ۳۰ میلیون نفری یمن را گرفت. علاوه بر این، وضعیت کمک های بشردوستانه اسفناک است و مانع از این می شود که آژانس های بشردوستانه بهتر فعالیت کنند و کمک هایی را به مردم غیرنظامی که به شدت به آن نیاز دارند، ارسال کنند.

ادامه مطلب

در سایه افول و ناتوانی امریکا

آیا چین می‌تواند برای حل درگیری فلسطین - اسرائیل هم فکری کند؟

ایجاد آشتی میان تهران و ریاض باعث گسترش نقش خاموش چین و وادار کردن کشورهای عربی به بازگردادن سوریه به اتحادیه عرب و سپس آتش بس در یمن شد. این امر در زمانی اتفاق افتاد که واشنگتن با بازگشت سوریه مخالفت کرد و برای صلح یمن تلاشی قابل ذکر ایفا نکرد بلکه از امارات متحده عربی و عربستان سعودی طرفداری می‌کرد. در اینجا پرسشی که مطرح می‌شود این است که اگر کشورهای بزرگ آسیایی به ویژه چین، هند و روسیه با حمایت سایر کشورها تصمیم بگیرند درگیری فلسطین – اسرائیل را حل و فصل کنند، موضع واشنگتن چه خواهد بود؟

ادامه مطلب

ریاض مثل سابق گوش به فرمان امریکا نیست

واقعیت های عیان شده توافق ایران و عربستان

علی موسوی خلخالی می نویسد: توافق ایران و عربستان برای عادی سازی روابط، یک واقعیت را نشان داد، و آن اینکه کشورهای عربی، در راس آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی، چندان هم گوش به فرامین ایالات متحده و قدرت های اروپایی نیستند و منافع خود را با منافع آنها تنظیم نمی کنند. بعد از مماشات عربستان و امارات با روسیه بعد از جنگ اوکراین، توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط شاهد دیگری است بر استقلال بیش از پیش عربستان سعودی و امارات متحده عربی از تصمیمات غرب و امریکایی ها، البته در چارچوب ملاحظات روابطشان با آنها.

ادامه مطلب