حسین فرجاد امین در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی در مورد انتقال آب از دریای عمان به شمال استان سیستان و بلوچستان پایان رویای افغان ها برای فروش آب به ایران بود. این روزها که دولت طالبان به شدت با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کند و دیگر از کمک های میلیاردی آمریکا هم خبری نیست، طالبان ارزش یک دلار را خوب درک می کنند.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سکوت خبری صدا و سیمای کشورمان و یا عدم بازتاب گسترده خبری درباره سفر وزیر خارجه طالبان به ایران یک پیام بیشتر نداشت و آن این بود که طالبان رسمیت ندارد و هنوز آن دولتِ دوست و برادر نیست، اصلا دولت نیست که دوست و برادر باشد! وانگهی، مردم ایران هم از طالبان دل خوشی ندارند و این سفر هم، بنا به مصالح و منافع اقتصادی مردم دو کشور انجام گرفته است و در خبررسانی هم باید به همین اندازه کم بسنده کرد، اگر اندازه اش را بدانیم!
ادامه مطلب
مسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از زمان خروج فضاحت بار نیروهای شوروی از افغانستان، ایران و پاکستان درصدد نقش آفرینی بیشتر در این کشور بوده اند طوری که هر دو کشور گروه هاى نیابتى خود را در اختیار داشته اند و در مواقع ضروری از آن برای منافع خود بهره مند شده اند. گرچه ایران و طالبان سنخیت چندانی از جهات مختلف سیاسى، مذهبى و فرهنگى با هم ندارند اما منافع دو طرف برای مقابله با حضور امریکا و جامعه جهانى در افغانستان، آنها را به هم نزدیک کرده است. به گونه ای که جمهورى اسلامى ایران قبل از تسلط طالبان به افغانستان، روابط گرمى را با این گروه ایجاد کرده و خوشبین به پیروزى شان نیز بود اما رهبرى طالبان- با حفظ وابستگى کامل به پاکستان- بعد از ورود به پایتخت، توجه چندانی به ایران نداشتند.
ادامه مطلب
به عقیده احمد زیدان، دغدغه طالبان در شرایط کنونی، تثبیت حکومت خود بر افغانستان است ولی ایران معتقد است با کنار گذاشته شدن متحدانش در ائتلاف شمال از حکومت افغانستان، از بازی افغانستان بیرون انداخته شده است. شاید دیدارهای احمد مسعود در تهران و هم پیمان شدن تهران با هند و روسیه و کشورهای آسیای میانه و درخواست برای تشکیل دولت تکثرگرا در افغانستان به این معنا باشد که تهران با حکومت طالبان تعامل نخواهد کرد و ممکن است به حمایت از ائتلاف شمال رو آورد. در این صورت طالبان هم ممکن است از گروه های مخالف بلوچ و سنی مذهب در ایران حمایت و گروه های مسلح جهادی را تحریک کند.
ادامه مطلب
حسین آهن در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ختلف تاریخ، آنچه در توان داشته را با خلوص نیت برای حل مسائل مردم افغانستان در اختیار مردم و دولت این کشور قرار داده است. حمایت ایران از مجاهدین افغان در جنگ با نیروهای اشغالگر اتحاد شوروی و مواضع انقلابی امام خمینی (ره) در ارتباط با اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ که بارها در مناسبت های مختلف بیان شد، جز افتخارات ما محسوب می شود که در مقابل فشارهای اتحاد شوروی که به صدام موشک برای موشک باران شهرها و مناطق مسکونی می داد ولی حتی از فروش سیم خاردار به ایران خودداری می کرد، اصول همسایگی، مسلمانی، دوستی و برادری را زیر پا نگذاشتیم و حاضر به تنها گذاشتن مردم افغانستان در مبارزه با ارتش سرخ نشدیم و تا آخر دوره مبارزه در کنار مردم افغانستان ایستادیم.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون شرایط به گونه ای رقم خورده که رفتار دوگانه سیاسی ایران در قضایای اخیر افغانستان اجتناب ناپذیر شده است. ایران منتظر اتفاقات خوب در این کشور است تا بتواند آشکارتر سیاست اش را تنظیم کند، تا گهی به میخ و گهی به نعل نزند. وانگهی، یک سوی نگاه ایران به کشورهای همسایه و جامعه جهانی است که چگونه با نظامی که هیچ گونه وفاقی با جریان های مخالف و منتقد ندارد رفتار خواهد کرد.
ادامه مطلب
در چارچوب کلی که قدرت های منطقه ای را آماده می کند تا دوباره بازیگران «بازی بزرگی» شوند که افغانستان دوباره در مرکز آن است، ایران فقط می تواند در مورد کشوری که با آن ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد، مصلحت گرایی نشان دهد. در حالی که عربستان سعودی سکوت مرموزی را حفظ می کند. در حالی که در گذشته امارات متحده عربی و پاکستان، رژیم طالبان را به رسمیت شناخته بودند.
ادامه مطلب
محمد حسین بنی اسدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افرادی مانند مولوی عبدالحمید که رهبریت خود برای هم وطنان اهل سنت را تثبیت کرده اند باید بدانند که سینه چاک به رسمیت شناسی طالبان شدن ورای خواسته و اراده ایشان است، مولوی عبدالحمید باید بداند هرگونه تصمیم سیاسی برای به رسمیت شناسی طالبان در حیطه قدرت دولت مرکزی است لذا در این مورد به جایگاه خود احترام بگذارد و ورای آن گام ننهد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حمله به کابل به عنوان پایتخت و مرکز تجمع ارتش و حاکمیت افغانستان سبب شد تا تصرف این شهر بیش از یک سال طول کشیده و البته اعتراضات و انتقادات منطقه‌ای و بین‌المللی را علیه طالبان افزایش دهد. این‌گونه اقدامات طالبان یادآور این تذکر و هشدار سون تزو (سان تزو) استراتژیست مشهور چینی در کتاب خود "هنر جنگ" دانست که هشدار میدهد: «یک ارتش را می‌توان به آب تشبیه کرد. به همان ترتیب که آب روان از ارتفاعات پرهیز می‌کند و شتابان به سوی زمین‌های پست جاری می‌شود، یک ارتش از قوت پرهیز می‌کند و بر ضعف می‌کوبد.»۳ در واقع طالبان ۱۹۹۰ مانند آبی بود که به سوی ارتفاعات در حرکت بود، یعنی در حالی که هنوز قوی و کارآمد نشده بود می‌خواست کابل مرکز نظامی، سیاسی و ... افغانستان را تصرف کند!
ادامه مطلب
ایران بلافاصله پس از روی کار آمدن طالبان در کابل، تأمین سوخت افغانستان را از سر گرفت تا دست کم در روابط خود با حاکمان جدید افغانستان تنش ایجاد نشود. اما با شروع درگیری های دره پنجشیر، رسانه های ایران ارتش پاکستان را به کمک به طالبان در حمله به این منطقه محکوم کردند. این اتهام ابتدا در حد گزارش های رسانه ای بود؛ اما چند روز بعد یکی از نمایندگان مجلس، این اتهام را دوباره تکرار و حتی پاکستان را به استفاده از جنگجویان چچنی بازگشته از جنگ داخلی سوریه در حمله به پنجشیر متهم کرد.
ادامه مطلب
رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست بین الملل هم اکنون، مخصوصا در منطقه افغانستان، از دیدگاهای هابزی پیروی می کند و هر کشوری در این منطقه سعی خواهد کرد از ابزار طالبان برای ضربه به رقبای منطقه ای و جهانی خود استفاده کند؛ در نتیجه ورود ایران برای حفظ منافع ملی کشورمان و حمایت از مردم و زنان افغانستان ضروری است؛ ولی در دراز مدت برای اینکه در آینده یک منطقه امن تری داشته‌باشیم و طالبان تهدیدی برای ایران، آسیای میانه و خود چین و کشور هند نباشد، باید گفت خطر طالبان که اعضای آن کاخ‌نشین شده‌اند و در زندگی راحت و در آسایش به سر می‌برند برای ایران و منطقه به‌مراتب از خطر یک طالبان مسلح با ایدئولوژی سلفی بسیار کمتر است.
ادامه مطلب
امیرحسین عرب پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این یادداشت به دنبال آن است که آیا طالبان تغییر کرده است و اگر تغییر کرده، به صورت ماهوی بوده یا صرفا هنر تصویرسازی، چهره این گروه را برای مخاطبین عرصه بین الملل متفاوت نمایش میدهد. در پایان نیز به چگونگی تعامل ایران با افغانستان جدید می پردازد.
ادامه مطلب
وزارت امور خارجه ایران به شدت از طالبان که به جای گفت وگو برای تصرف پنجشیر به زور متوسل شده است انتقاد کرد. در کابینه طالبان هیچ نماینده ای از گروه موسوم به "شورای مشهد" که ایران سال ها برای شکل گیری آن تلاش کرده است، وجود ندارد. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مخالفت با کابینه جدید افغانستان گفت رهبری جدید این کشور ضرورت تشکیل دولت فراگیر را نادیده گرفته است.
ادامه مطلب
سید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خروج آمریکا از افغانستان وضعیت جدیدی را برای ایران به همراه دارد. از یک سو، خروج به عنوان یک اتفاق و پیشرفت مثبت تلقی می‌شود، زیرا ایران دیگر حضور نیروهای ایالات متحده را در مرزهای شرقی خود احساس می‌کند و چه‌بسا تهران امیدوار است که ایالات متحده متعاقباً نیروهای خود را از عراق نیز خارج کند. از سوی دیگر، ایران و افغانستان دارای ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک هستند و نبود حکومت‌داری در افغانستان پیامدهای فوری برای اقتصاد و امنیت ایران خواهد داشت. بنابراین ارزیابی‌ها حاکی از این امر است که ایران با وجود اختلافات اساسی ایدئولوژیکی و مذهبی در قبال طالبان برای حفظ منافع خود، سیاست عمل‌گرایانه‌ای را با طالبان اتخاذ می‌کند.
ادامه مطلب
دولت ایران روی ثبات در افغانستان برای درو کردن چهار مزیت اصلی اقتصادی در دوره آتی حساب می‌کند که عبارت است از: باز شدن فضای اقتصادی گسترده بدون نظارت آمریکا با کشورهای آسیای مرکزی و نیز کاهش فشارهای تحریم‌های تجاری و اقتصادی آمریکا. در نتیجه می‌تواند در حالی وارد مذاکرات لغو تحریم‌ها با آمریکا شود که در وضعیت تجاری بهتری در مقایسه با قبل از خروج آمریکا از افغانستان قرار دارد. مزیت بعدی افزایش حجم تجارت ایران با افغانستان است که از نظر تکنولوژیکی عقب افتاده است و از تنگنای بین المللی مالی در زمان کنونی رنج می‌برد. مزیت چهارم نیز بهره‌برداری از مرزهای جغرافیایی افغانستان با چین برای عبور کامیون‌های تجاری این کشور به صورت مستقیم به چین است.
ادامه مطلب
هشدار جدی‌تر برای تمام جهان این است که دولت تازه در کابل از مردانی تشکیل شده است که القاعده و داعش از آنها به گرمی استقبال خواهند کرد. ترکیب این دولت نشان میدهد که جو بایدن در قمارش مبنی بر اینکه طالبان برای همکاری با واشنگتن در مبارزه با تروریسم جهادی انگیزه‌های مشترک دارد، یک بازنده است. دولت بایدن باید باور کند که اعضای دولت موقت طالبان تمام تلاششان را به‌کار خواهند بست تا بار دیگر افغانستان را به پناهگاه امن تروریسم تبدیل کنند.
ادامه مطلب
عیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از هم اکنون زمزمه های بروز اختلاف در درون طالبان آغاز شده است. به هر حال طیف متنوعی از جریان های فکری در درون طالبان وجود دارد که در آینده ای نه چندان دور سرآغاز بروز جنگ های داخلی در بین گروه های تروریست طالبان خواهد بود، ریشه این جنگ ها را می توان در اختلافات جدی بر سر تقسیم قدرت دید که زمان، آن را روشن تر خواهد کرد. از طرفی گروه ها و انشعاباتی از گروه های طالبان و داعش و القاعده و بسیاری دیگر باعث پیچیدگی بیشتر منازعات داخلی افغانستان خواهد شد و برای مردمش فقر و تنگدستی و بی خانمانی بیشتر و برای همسایگان ناامنی بیشتر را فراهم خواهد کرد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ما که بخشی از جامعه جهانی هستیم و در میدان های سیاسی و نظامی در منطقه نقش های مهمی ایفا کرده ایم، آیا انتظار نمی رود که در این عرصه که بیشترین قرابت فرهنگی را با ایران دارد، تحرک بیشتری در سیاست خارجی همراه با ملاحظه همه جوانب سیاسی و امنیتی در پیش بگیریم؟
ادامه مطلب
حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محتمل است که سعودی ها از طالبان در افغانستان به مثابه تهدیدی راهبردی برای ایران چون تهدید حوثی ها برای عربستان استفاده کنند. قبل از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، عربستان سعودی یکی از ۳ کشوری بود که تسلط طالبان بر این کشور را به رسمیت شناخت و این را فرصتی برای ناامن کردن مناطق مرزی ایران برشمرد.
ادامه مطلب
سعید رمضانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ما مساله ای به نام طالبان خوب و بد نداریم و اگر این کار را انجام دهیم عین تفکیک قائل شدن بین تروریست خوب و بد است که با آموزه های جمهوری اسلامی ایران و منویات مقام معظم رهبری تفاوت بسیاری دارند بر همین اساس ضرورت دارد قدرت های مهم منطقه ای با درک خطر مشترک به تلاش های دسته جمعی در جهت برقراری صلح و ثبات در افغانستان همت گمارند.
ادامه مطلب
به گفته ولی نصر، برخی‌ها در ایران خروج آمریکا از افغانستان را «ناکامی ایالات متحده» می‌دانند و از آن خرسند هستند، اما برخی دیگر نیز باور دارند که «ایالات متحده از تبدیل شدن افغانستان به باتلاق ایران استقبال می‌کند» و خروج نیروهای آمریکایی «زمینه را برای حاکمیت قومی» فراهم خواهد کرد.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: ایران به عنوان یکی از اصلی‌ترین همسایگان افغانستان نمی‌تواند در این میان تنها یک تماشاگر منفعل باشد. تشخیص مصلحت‌های ایران و انتخاب میدان بازی میان بازیگران بزرگ و کوچک، اصلی‌ترین کاری است که باید انجام شود.
ادامه مطلب
سید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با نظر داشت تهدید آمریکا علیه امنیت و منافع ملی تمامی همسایگان افغانستان بنابراین لازم است ایران ضمن حفظ تماس های عادی و معمول با طالبان و دیگر گروه های سیاسی افغانستانی از هرگونه کمک موثر به طرفین منازعه در جنگ نظامی پرهیز کند و طالبان را جایگزین آمریکا به عنوان دشمن اصلی نکند زیرا طالبان تنها در صورت مجرای اثرگذاری آمریکا و انگلیس علیه ایران اقدام خواهد کرد.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می‌نویسد: اگرچه ایران از دولت افغانستان به واسطه رفتارهای مغرضانه، رویکردهای به شدت امریکایی و مواضع ضد ایرانی اش خشنود نیست و چنین رفتارهایی را به ضرر روابط دوستانه دو کشور می داند، اما ایران نمی خواهد شاهد تضعیف دولت مرکزی به سود یک جریان بنیادگرا باشد. به عبارتی نه تضعیف دولت مرکزی تحت هر عنوانی به سود ایران و منافع آن است نه تمامیت خواهی و قبضه کامل قدرت توسط طالبان.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: قدرت گرفتن دوباره طالبان در افغانستان، بدترین اتفاقی است که نه تنها برای افغانستانی ها بلکه همسایگان و جامعه جهانی می تواند باشد.
ادامه مطلب
حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وخامت شرایط امنیتی و نظامی در افغانستان به گونه ای است که هم زمان با ادعای سخنگویان طالبان در زمینه تصرف ۸۰ درصد از جغرافیای این کشور، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال با استناد به یکی از ارزیابی های جمعه اطلاعاتی ایالات متحده گزارش داد که دولت محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان احتمالاً بین شش ماه تا یک سال آینده پس از پایان روند خروج نظامیان آمریکایی از این کشور ساقط خواهد شد. پرسش اصلی این مقاله این است که در وضعیت فعلی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران چه خواهد کرد یا به تعبیر بهتر، چه باید بکند؟
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: ظرفیت افغانستانى ها اعم از تاجیک، ازبک، هزاره و... براى تحمل آنچه پیشترو به تلخى تجربه شده آیا اجازه تکرار تاریخ را خواهد داد؟ آیا این بار افغانستان مى خواهد عرصه تازه ترى براى جنگ هاى نیابتى میان قدرت هاى رقیب در غرب آسیا شود؟ این بار افغانستان چه جایگاهى از حیث سوق الجیشى در بازى قدرت هاى بزرگ از جمله آمریکا، روسیه و چین دارد و هزینه اى که مردم این کشور در این باره باید از جان، مال و اندوخته هاى ملى خود بپردازند، چه میزان بیش از آنچه تاکنون پرداخته اند، خواهد بود؟
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: در نگاه دولت کنونی افغانستان نیز استقرار نظامیان ترکیه مشروعیت بیشتری نسبت به نظامیان غربی دارد. در این حال، دولت مرکزی افغانستان ممکن است حضور نظامیان ترک را به دیده وزنه‌ای متعادل کننده میان پاکستان و هند بنگرد. در صورت تحقق چنین راهبردی، آنکارا یک گام دیگر در جهت گسترش ژئوپلیتیک خود برای افزایش وزن سیاسی این کشور در معادلات منطقه‌ای و به تبع آن جهانی برخواهد داشت. این درحالی است که ترکیه اکنون دسترسی قابل توجهی به مناطق شرق مدیترانه، شامات در جنوب، قفقاز و آسیای میانه در شرق دارد. آنکارا نشان داده است که استعداد خوبی در تبدیل ظرفیت های ژئوپلیتیک خود به امتیازهای استراتژیک دارد.
ادامه مطلب
عدم حضور نماینده ایران در مراسم امضای توافق طالبان – آمریکا بسیار عجیب بود. چگونه نمایندگان کشورهایی مانند پاکستان، قطر، ترکیه، هند، اندونزی، ازبکستان و تاجیکستان حضور داشتند اما ایران، یکی از نزدیک‌ترین همسایگان افغانستان، غایب بود؟
ادامه مطلب
خروج آمریکا می‌تواند بار دیگر ایران و پاکستان را در رویارویی مستقیم با یکدیگر قرار دهد. بازگشت ایران و پاکستان به جنگ نیابتی پیش از ۲۰۰۱ در افغانستان، برای تهران ناخوشایند و بدبیاری بزرگی خواهد بود.
ادامه مطلب