نگرانی همسایگان افغانستان از دولت موقت طالبان

نویسنده: بابی گش (Bobby Ghosh)

دیپلماسی ایرانی: یک هفته قبل، مردم مضطرب افغانستان و مقامات ساده‌لوح دولت جو بایدن تلاش می‌کردند خود را با خبر احتمال تشکیل دولت تازه طالبان به ریاست ملا عبدالغنی برادر آرام کنند. به نظر می‌رسید که این انتخاب، آخرین گزینه در میان بدترین گزینه‌ها بود. برادر به عنوان بازوی سیاسی طالبان نماینده اصلی این گروه در مذاکرات صلح قطر بود و چنین تصور می‌شد که در مقایسه با اغلب فرماندهان نظامی دیدگاه‌های میانه‌روتری داشته باشد. او در مصاحبه‌هایش قول تشکیل یک دولت فراگیر را داده بود. اما همانطور که پیداست، برادر شاید خوش شانس بوده که اصلا در دولت موقت افغانستان گنجانده شده است. تندروهای جناح نظامی طالبان مناصب کلیدی دولت موقت را اشغال کرده‌‌اند. برادر در رده سوم این سلسله مراتب قرار دارد و به عنوان یکی از دو معاون نخست وزیر دولت طالبان منصوب شده است. 

تنزل جایگاه برادر امیدهای مردم افغانستان برای برخورداری از یک دولت مهربان‌تر و دلسوزتر در دوره دوم حکومت طالبان را بر باد داد. دولت موقت طالبان نه تنها فراگیر نیست، بلکه کابینه کاملا مردانه و اعضای آن عمدتا از قوم پشتون‌ها هستند و اقلیت شیعه هیچ نماینده‌ای در آن ندارد. از این رو، تحقق سایر وعده‌های طالبان، از جمله وعده‌هایشان درباره آزادی زنان و شکیبایی و رأفت دینی، ناممکن به نظر می‌رسد.

هشدار جدی‌تر برای تمام جهان این است که دولت تازه در کابل از مردانی تشکیل شده است که القاعده و داعش از آنها به گرمی استقبال خواهند کرد. ترکیب این دولت نشان می‌دهد که جو بایدن در قمارش مبنی بر اینکه طالبان برای همکاری با واشنگتن در مبارزه با تروریسم جهادی انگیزه‌های مشترک دارد، یک بازنده است. دولت بایدن باید باور کند که اعضای دولت موقت طالبان تمام تلاششان را به‌کار خواهند بست تا بار دیگر افغانستان را به پناهگاه امن تروریسم تبدیل کنند.

دولت تازه کابل برای سایر کشورهایی هم که در افغانستان منافعی دارند، زنگ هشداری جدی است. مثلا، نارضایتی چین از قاری فصیح‌الدین، فرمانده ارتش طالبان، بدیهی است. فصیح الدین وابستگی دیرین با جنبش اسلامی ترکستان شرقی دارد و پکن این جنبش را به ارتکاب حملات تروریستی در ایالت شین‌‌جیانگ متهم می‌کند.

کنار گذاشته شدن شیعیان از ترکیب کابینه نیز نگرانی‌های عمیقی را در ایران، که خود را حامی این فرقه اقلیت می‌داند، ایجاد خواهد کرد. این هراس وجود دارد که آزار و اذیت جامعه شیعیان هزاره که از ویژگی‌های اصلی حکومت پیشین طالبان در دهه 1990 بود، در حکومت جدید از سر گرفته شود.

برای هند هم که در 20 سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در افغانستان انجام داده است، اخبار بدی وجود دارد. تندروهای طالبان پیوند نزدیکی با اسلام‌آباد دارند. طالبان از دیرباز در منازعه بین پاکستان و هند بر سر کشمیر، همواره از اسلام‌آباد جانبداری کرده است و هندی‌ها از این هراس دارند که حمایت طالبان از شورشیان منطقه مورد مناقشه از حمایت‌های معنوی فراتر برود.

منبع: بلومبرگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11