افغانستان

گفت‌وگوهای ایران و پاکستان در پی تشدید بحران مرزی افغانستان

روی خط تنش

درگیری‌های اخیر میان افغانستان و پاکستان، بار دیگر شکنندگی نظم امنیتی در جنوب آسیا را آشکار کرده است. در حالی که دو کشور وارد چرخه خطرناک اقدام و واکنش نظامی شده‌اند، نقش میانجی‌گرانه و واقع‌گرایانه ایران می‌تواند کلید بازگشت ثبات نسبی به منطقه باشد. تهران با بهره‌گیری از روابط دیرینه و اعتماد متقابل با هر دو کشور، قادر است ابتکار عمل‌های دیپلماتیک تازه‌ای را برای مهار بحران و جلوگیری از گسترش ناامنی در مرزهای شرقی خود به اجرا بگذارد.

ادامه مطلب

قطع اینترنت افغانستان میان محور شرق و واشنگتن

خاموشیِ محاسبه‌شده!

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قطع اینترنت در افغانستان بیش از آنکه محصول امریکایی‌زدایی منطقه باشد، بخشی از ستر و اخفای تعاملات واشینگتن–طالبان است. طالبان می‌دانند که بقای خارجی‌شان در گرو رضایت آمریکاست و برای آن حاضرند هزینه‌های داخلی سنگین را بپردازند.

ادامه مطلب

کوری اینترنت یا طالبان؟

تسلیم ۲ روزه طالبان دربرابر قدرت اینترنت

محمد‌حسین عمادی می نویسد: جهان شاهد رویدادی بی‌سابقه‌ اما درس‌آموز در افغانستان بود؛ قطع سراسری اینترنت و خطوط تلفن همراه در سراسر کشور. این رویداد‌ یا به گفته برخی شهروندان افغانستان «کوری اینترنت»، به‌ قدری حیرت‌انگیز بود که بسیاری آن را تجربه «بازگشت به عصر حجر» در قرن بیست‌ویکم نامیدند.

ادامه مطلب

تحلیل خروج برنامه‌ریزی‌شده از افغانستان

افغانستان در تقاطع دو راهبرد ایالات متحده امریکا+دانلود کتاب

نویسنده: عبدالناصر نورزاد

ادامه مطلب

تحلیل یک اشتباه استراتژیک

بگرام: از نماد نفوذ تا اهرم رقابت جهانی

مرتضی بنانژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به مخالفت قاطع طالبان با هرگونه حضور نظامی خارجی، بازگشت تمام‌عیار آمریکا به بگرام بسیار بعید و پرریسک است. در عوض، تلاش‌های آمریکا برای کنترل بگرام در آینده عمدتاً از طریق ابزارهای غیرنظامی و سیاسی زیر دنبال خواهد شد: مذاکرات سیاسی – امنیتی و اعمال فشار: آمریکا از اهرم‌هایی چون تحریم‌ها، انسداد دارایی‌ها و عدم حمایت از به رسمیت شناختن بین‌المللی طالبان استفاده خواهد کرد تا طالبان را وادار به ارائه امتیازات اطلاعاتی یا دسترسی فنی محدود در قبال بگرام کند.

ادامه مطلب

افغانستان و معادلات پییچده

بگرام؛ آزمون دشوار طالبان

محمد‌حسین عمادی می نویسد: پایگاه بگرام، پس از سال‌ها نمادی از اشغال و حضور نظامی خارجی (شوروی و آمریکا) در افغانستان، حالا به میدان آزمونی سرنوشت‌ساز برای طالبان تبدیل شده است. خواست آمریکا برای بازپس‌گیری آن، هرچند از نظر ظاهری یک زورگویی و امر نظامی و تدارکاتی است، اما در باطن آزمونی برای تعیین مواضع ایدئولوژیک طالبان، تبیین ماهیت روابط بین‌المللی‌شان و استراتژی‌شان در مواجهه با قدرت‌های بزرگ ترسیم می‌کند، مواجهه‌ای که تیم رهبری طالبان تاکنون از آن پرهیز کرده است.

ادامه مطلب

تقابل تازه بر سر بگرام

از تهدیدهای ترامپ تا پاسخ صریح طالبان

در روزهای اخیر، کشمکش بر سر پایگاه هوایی بگرام دوباره به صدر اخبار بازگشته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دو نوبت متوالی و به فاصله چند روز، خواستار بازپس‌گیری این پایگاه شده و حتی تهدید کرده است که در صورت امتناع طالبان، «اتفاقات بدی» در پیش خواهد بود.

ادامه مطلب

بن‌بست اجماع و تداوم بی‌ثباتی

افغانستان در میان رقابت قدرت‌ها

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اختلافات ایدئولوژیک و مذهبی میان بازیگران منطقه‌ای، ظرفیت ایجاد یک اجماع واقعی را به‌شدت کاهش داده است. هیچ بازیگری حاضر نیست منافع حیاتی خود را در افغانستان فدای یک توافق منطقه‌ای کند.

ادامه مطلب

رقابت‌ها و چالش‌های موجود

آیا آسیای میانه، جای خاورمیانه را برای ایران می‌گیرد؟

علی‌رغم چالش‌های پیش روی ایران در آسیای مرکزی، اهمیت نقش آن در آن منطقه را نمی‌توان دست کم گرفت. سیاست «چرخش به شرق» آن، به ویژه با توجه به تحولات صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی که گزینه‌های کمی در دوره آینده ارائه می‌دهند، همچنان سنگ بنای استراتژی خارجی آن است.

ادامه مطلب

چهار سال پس از بازگشت طالبان؛ فرصت‌ها، تهدیدها و معادلات جدید منطقه‌ای

طالبان در آستانه تثبیت، اما با مشروعیت شکننده

در حالی حکومت طالبان وارد پنجمین سال حکومت دوم خود شده است که نه‌تنها افغانستان را از چرخه بحران خارج نکرده بلکه ابعاد تازه‌ای از مشکلات را آشکار ساخته است. اقتصاد کشور در رکود عمیق به‌سر می‌برد؛ میلیون‌ها افغان در مرز فقر مطلق زندگی می‌کنند و فرصت‌های شغلی به شدت محدود شده است. این شرایط باعث شده موج مهاجرت و پناهجویی ادامه یابد و بار سنگینی بر دوش کشورهای همسایه از جمله ایران بگذارد.

ادامه مطلب

با وجود اختلافات شدید رسیدن به راه حل مشکل است

افغانستان؛ میدان رقابت، نه اجماع

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وجود اختلافات شدید ایدئولوژیک و مذهبی، تضاد منافع امنیتی و ژئوپولیتیک و نگرانی از آینده افغانستان، اجماع بر سر یک راه‌حل مشترک را دشوار ساخته است.

ادامه مطلب

مهار چین، کشاندن رقبا و بازتعریف نقش طالبان

بازی چندلایه روسیه در افغانستان

ناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روسیه با شناسایی طالبان، صرفاً وارد یک رابطه رسمی نشده، بلکه نقشه‌ای پیچیده برای بازتعریف ساختار قدرت در افغانستان و بهره‌برداری چندلایه از شکاف‌ها و رقابت‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را به اجرا گذاشته است.

ادامه مطلب

و آینده مناسبات دو کشور چه خواهد شد؟

بررسی روابط طالبان و آمریکا در سه دهۀ اخیر

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روابط آمریکا و طالبان که از حمایت محتاطانه و غیر مستقیم در دهۀ ۱۳۷۰ هـ .ش آغاز شد، با وقوع حملات یازدهم سپتامبر، وارد مرحلۀ تقابل نظامی شد و سپس به مسیر مذاکره و مصالحه و اکنون به مسیر تعامل تاکتیکی، مشروط و هدفمند رسیده است. در این روابط، اگرچه طالبان پس از به قدرت رسیدن مجدد در سال ۱۴۰۰ در تلاش برای تعمیق آن بوده است اما آمریکا، تعاملات محدود و مشروط، هم‌زمان با حمایت مالی و انتقاد در برخی حوزه‌ها از حکومت طالبان را دستور کار قرار داده است و شواهد موجود نیز حاکی از تداوم این وضعیت، حداقل در کوتاه‌مدت، است. بدیهی است که تلاش طالبان برای تعمیق روابط با آمریکا، اقدام‌های واکنشی چین، ج.ا.ایران، روسیه و ... را به دنبال خواهد داشت.

ادامه مطلب

آنارشیسم هزاره سومی

دگردیسی از حقوق و انسانیت به جنگ و قساوت

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به روند افزایشی بحران های منطقه ای و جهانی که موجب نسل‌کشی و جنایت های گسترده علیه بشریت شده است؛ عملکرد مجامع بین المللی  به‌ویژه در بحران اوکراین و به‌ویژه جنگ اخیر در غزه و تداوم قتل و عام هزارن زن و کودک بی گناه توسط رژیم صهیونیستی به هیچ عنوان قابل قبول افکار عمومی جهانی نیست و  باید اذعان کرد که از طرفی ساختار عریض و طویل کنونی سازمان های بین المللی در کارآمدی نمره قبولی نگرفته است و به دلیل عدم موفقیت شایان در هزاره سوم، نیاز مبرم به دگردیسی اساسی و اصلاح ساختار با رویکردی منشورگرایی و عدالت محور دارند.

ادامه مطلب

بی‌سیاستی مزمن درمورد مهاجران افغانستانی

کوروش احمدی می نویسد: مسئله مهاجران افغانستانی و اخراج آنها یکی از مسائلی است که بلافاصله بعد از جنگ ۱۲‌روزه و به موازات آن به رأس موضوعات مورد توجه افکار عمومی ارتقا‌ یافت. البته این مشغله‌ای جدید نیست و به‌ویژه بعد از اوج‌گرفتن شمار مهاجران در دولت سیزدهم، در زمره دغدغه‌های عمده افکار عمومی قرار گرفت.

ادامه مطلب

اقدامی که درمانی بدتر از درد است

اخراج افغانستانی ها از همزیستی تا تنش

حسن صفرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: * اگر ایران بتواند از ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مهاجرین افغانستانی استفاده کند، به‌جای آنکه آنان را به دشمن تبدیل کند، می‌تواند متحدانی وفادار در افغانستان داشته باشد.

ادامه مطلب

روابط رو به رشد چین و طالبان و نگرانی‌های غرب

طلوع آفتاب شرق در حکومت طالبان

پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و تسلط دوباره طالبان بر این کشور، روابط طالبان با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه چین، وارد مرحله جدیدی شده است. چین به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که پس از تسلط طالبان سفارت خود را در کابل فعال نگه داشت، به‌تدریج حضور سیاسی و اقتصادی خود را در افغانستان تقویت کرده است. 

ادامه مطلب

تحولی در معادلات منطقه‌ای و جهانی

بیرق سفید طالبان در میدان سرخ

محمد‌حسین عمادی می نویسد: نزدیک به چهار سال از تسلط دوباره طالبان بر کابل می‌گذرد. در این مدت، طالبان که با فتح سریع پایتخت افغانستان در تابستان ۲۰۲۱ بار دیگر قدرت را در دست گرفت، موفق شده است گام‌های مهمی در مسیر تثبیت حاکمیت خود بردارد.

ادامه مطلب

کشوری که می تواند به صحنه تازه نبرد تبدیل شود

تقابل ایران و اسراییل و مسئله امنیت افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به هر حال درگیری و تقابل امنیتی میان اسراییل و ایران می تواند جغرافیای وسیعی از محور مقاومت مانند غزه، لبنان، عراق، سوریه و حتی افغانستان و آسیای مرکزی را به‌صورت بالقوه وارد این زنجیره تقابل کند. اما مشخصا افغانستان تحت کنترل طالبان چگونه می تواند قربانی این دور جدیدی از بازی های خطرناک امنیتی میان تهران و تل آویو شود؟ 

ادامه مطلب

اهرم فشار دیپلماتیک طالبان در برابر حقوق مشروع ایران

وعده‌های خشک و دیپلماسی تشنه

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در مجمع گفت‌وگوی تهران با ابراز تأسف از خشکسالی سیستان و بلوچستان، تأمین آب را «وظیفه شرعی» خواند و مدعی پایبندی به معاهده هیرمند شد. با این حال، این اظهارات در تضاد با اقدامات عملی طالبان است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار گودزره هدایت کرده و از رهاسازی حق‌آبه ایران خودداری می‌کند. این تناقض میان گفتار و عمل، یادآور سیاست‌های دولت اشرف غنی است که آب را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران به کار گرفت. 

ادامه مطلب

وزیر امور خارجه دولت افغانستان در مجمع گفتگوی تهران:

امیرخان متقی: افغانستان امروز به سمت سیاستی متعادل و مبتنی بر منافع ملی گام برمی‌دارد

وزیر امور خارجه افغانستان گفت: ما یک کشور مسلمان و اسلامی هستیم اقتصاد توسعه محور را در برنامه اصلی خود داریم. ما امروز، با درک واقعیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تلاش داریم تا با بازتعریف جایگاه خود، از کشوری بحران‌زده به نقطه تلاقی همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک تبدیل شویم.

ادامه مطلب

۱۰ دلیل برای بازگشت نگاه واشینگتن به کابل

چه چیزی ترامپ را به سوی افغانستان می کشاند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چه چیزی باعث شده تا افغانستان، یک بار دیگر در محراق توجه امریکا بعداز ترک این کشور، قرار گیرد؟ چرا ترامپ می خواهد این پرونده ی بسته شده را دوباره بازگشایی کند و در دستور کار سیاست خارجی امریکا قرار دهد؟ آیا اداره وی طمع بازی خون‌بار در محور افغانستان را با پیش شرط توجه به این کشور دارد؟ و بالاخره، چه چیزی ترامپ را به سوی افغانستان می کشاند؟ 

ادامه مطلب

دیپلماسی افغانستان کنونی در کدام مکتب قابل تعریف است

سیاست خارجی حکومت طالبان

امیرحسام هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی سعی کرده است تا ضمن اشاره به وضعیت سیاست خارجی دوران طالبان اول و مبارزات آن‌ها با اشغالگری آمریکا، الگوی کنونی سیاست خارجی حکومت طالبان نیز تشریح و تبیین شود.  

ادامه مطلب

زنده شدن خاطرات تلخ

آقای خلیلزاد به عراق خوش نیامدید!+تصاویر

علی موسوی خلخالی می نویسد: به نظر می‌رسد که این حضور طولانی و پررنگ او در عراق با هدف تصاحب سفارت امریکا در بغداد باشد، به‌ویژه که اکنون نزدیک به سه ماه است امریکا در عراق سفیر ندارد و این فرصتی شده که او از خلاء نبود سفیر در عراق بهره‌برداری کند. اما خلیلزاد باید بداند که نه تنها ملت عراق بلکه مردم منطقه از او هیچ خاطره خوشی ندارند و او را فردی جنگ‌طلب، دسیسه‌چین، افراطی و آشوب‌طلب می‌دانند، حتی اگر با چهره غربی و لبخند بر لب در برابر لنز دوربین‌ها ظاهر شود. 

ادامه مطلب

سفیدنمایی کاذب

سراج الدین حقانی؛ تروریست دیروز، قهرمان امروز

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نیازی نیست که برای شناخت شخصیت حقانی، این تروریست بی رحم، قاتل حرفه ای و جاسوس معلوم‌الحال که به اساس ارتباطات خانوادگی در خدمت سازمان های استخباراتی قرار داشته، با افراد دیگری، صحبت شود.

ادامه مطلب

امریکا در پی هدایت دور جدید بازی خونین در افغانستان

خلیل زاد در کابل چه می کند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:  این دیدار به دلیلی جالب توجه است که برای نخستین بار رسانه ای می شود. در حالی که، در گذشته تعاملات استخباراتی امریکا با این گروه با میانجیگری پاکستان، قطر و امارات، انجام می شد. علی ظاهر، در این دیدار روی مسائل مختلفی بحث شده که در این نوشتار به تحلیل ها روی جزئیات احتمالی آن، خواهیم پرداخت.  

ادامه مطلب

تأمـلی بر گـزارش مؤسـسه‌ی اقتصـاد و صـلح (IEP)

تروریسـم در سـال ۲۰۲۴

امیرحسام هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موسسه اقتصاد و صلح (IEP) واقع در کشور استرالیا، یکی از مراکز مهم و مورد استناد پژوهشی است که به طور سالانه گزارش جامعی را درباره‌ی روند‌ها و رخداهای تروریستی یکسال اخیر منتشر می‌کند. در یادداشت حاضر، به واکاوی و بررسی مطالب مهم در گزارش شاخص جهانی تروریسم – منتشر شده در مارس ۲۰۲۵ – پرداخته ‌می‌شود.

ادامه مطلب

آخرین وضعیت تولید مواد مخدر در افغانستان

واکاوی ممنوعیت کشت خشخاش

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به گزارش‌های متفاوت و بعضاً متناقض در خصوص آخرین وضعیت مواد مخدر در افغانستان، گزارش حاضر در تلاش است تا ضمن تشریح رویکرد طالبان نسبت به مواد مخدر در سه دهه گذشته و همچنین تشریح فرامین اخیر این گروه، به تبیین آمارهای ضد و نقیض در حوزۀ مواد مخدر و واکاوی اقدام‌ها و اهداف امارت اسلامی در این خصوص بپردازد.

ادامه مطلب

بازی جدید آی اس آی در افغانستان و تحولات اخیر در کابل

چرا طالبان به جان هم افتاده‌اند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخبار ضد و نقیضی مبنی بر درگیری در ارگ، میان ملاحسن و ملا برادر، انتشار یافته است. همچنان خبر خلع سلاح دسته جات گروه حقانی توسط گروه قندهار، نیز پخش شده است. حال اگر از پاکستان شروع کنیم و به بررسی اهداف و مقاصد این کشور در تحول جدید در قاعده بازی پس از روی کار آمدن اداره ترامپ در امریکا داشته باشیم، باید اذعان شود که چرا پاکستان می تواند هم‌زمان با تغییر ماهیت بازی، برای اهداف خودش نقش معکوس نیز بازی کند.

ادامه مطلب

ذینفعان چه کسانی هستند

امنیتی سازی مساله افغانستان و بحران ناشی از آن

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بدیهی است که بحران افغانستان که معلول مداخلات قدرت های بزرگ، منطقه و همسایه های آن است. اما روی  علت اصلی این بحران که معلول این فرایند امنیتی سازی می تواند محسوب شود، کم‌تر تماس گرفته شده است. مسائلی مانند مهاجرت غیر قانونی، تروریسم، بیماری های همه گیر و تغییرات اقلیمی، همه در قالب فرایند امنیتی سازی در تفکر امنیتی و اقدامات متعاقب آن در رویکرد های کشورهای بیرونی در قبال مساله افغانستان، تبلور یافته اند. 

ادامه مطلب