افغانستان

در دوره خروج امریکا و خاورمیانه همچنان ملتهب

افغانستان و معادلات امنیت منطقه‌ای جدید

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان با مدنظرداشت خصوصیاتش مانند نزدیکی جغرافیایی، گسترش روابط اقتصادی، وابستگی امنیتی، وجود الگوهای دوستی، در زمان حضور امریکا در این کشور، در مجموعه امنیت منطقه ای جنوب آسیا قرار می گیرد. قرار دادن افغانستان در مجموعه امنیتی منطقه ای جنوب آسیا، به اساس وجوه تشابه آن صورت می گیرد. اما حال که حضور امریکا در افغانستان نیست و افغانستان نقشی در اهداف راهبردی و ژئوپولیتیک امریکا ندارد و از سوی دیگر، پاکستان به عنوان یکی از کلیدی ترین بازیگران امنیتی در جنوب آسیا، حضور فعال در افغانستان دارد و از طالبان حمایت می کند، خیلی ها از این هم فراتر رفته اند. 

ادامه مطلب

محدودیت هایی که بعد از سقوط جمهوریت اعمال شده است

نگاهی جامعه‌شناختی به جایگاه زنان در جامعه افغانستان در حکومت دوم طالبان

اسماعیل باقری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایطی که کشورهای همسایه و جهان تلاش می‌کردند تا با با همزیستی با پدیده طالبان، به نوعی رهبران طالبان را به تشکیل دولت فراگیر، ترغیب و تقنیع سازند، منع تحصیل دختران دانشجو در دانشگاه‌ها و منع اشتغال آنان در مراکز غیردولتی و ان‌جی‌اوها، عملا موجب تشدید بی‌اعتمادی در داخل و خارج به حکومت موقت طالبان شد.

ادامه مطلب

هشدار باش به حکومت طالبان

چراغ سبز آمریکا به درگیری پاکستان و افغانستان

جواد معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توجه به نقش و تأثیرهای عربستان سعودی و امارات و همچنین کشور پاکستان در افغانستان همواره امری جدی و اجتناب‌ناپذیر است. می توان گفت امریکا و وابستگان او در منطقه در صدد تحریک و تشجیع ارتش پاکستان برای افزایش تنش در مرز و احیاناً حمله به افغانستان هستند. سازمان اطلاعات ارتش پاکستان ISI با چالش جمعیت قابل‌توجه پشتون‌های طالبان داخل پاکستان و در مرز افغانستان که برخی از آنان خواهان استقلال سرزمینی و جدایی‌طلب هستند مواجه شده است.

ادامه مطلب

اتفاقی که بدترین شکل می افتد

طالبان ناقض امنیت سیاسی شهروندان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طالبان، بدون توجه به خواست مردم، زیر نام دین و اجرای شریعت، به حاکمیت جبارانه خود ادامه می دهند. این کار پایه های اساسی تامین امنیت را سست و بنیادهای آن را لرزان می کند. از این رو می گوییم که رژیم طالبان، ناقض فاحش حقوق اساسی امنیت مردم و فاقد امنیت سیاسی است.

ادامه مطلب

معضل کمک رسانان

فاجعه در افغانستان در حال افزایش است

طالبان در ۲۴ دسامبر اعلام کرد که کار زنان افغان در سازمان های غیر دولتی ممنوع است، همان طور که آنها قبلا دانشجویان دختر را از رفتن به دانشگاه منع کرده بودند این بار از کار آنها در اداره جات غیردولتی ممانعت به عمل آورده اند.

ادامه مطلب

افغانستان همچنان برای چین اهمیت استراتژیک دارد

سرخوردگی پکن از طالبان

چین روز پس از حمله از امارات اسلامی افغانستان خواست تا امنیت همه دیپلمات ها و شهروندان چینی در این کشور را تضمین کند و همچنین به همه اتباع چین توصیه کرد که به سرعت افغانستان را ترک کنند. وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین، اقدام تروریستی را محکوم کرد و گفت که پکن عمیقا شوکه شده و انجام تحقیقات کامل همراه با اقدامات قاطع و قوی از سوی طالبان با هدف تضمین امنیت شهروندان، موسسات و پروژه های چینی را در افغانستان خواستار است. این حمله یک شکست برای طالبان بود.

ادامه مطلب

انشعاب در طالبان قطعی است

جغرافیای شمال افغانستان؛ بستر بازی های جدید استخباراتی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انشعاب در ساختار ظاهرا یکپارچه طالبان، حتمی است. اختلافات میان حقانی ها، گروه قطر، قندهارهای طرفدار ملایعقوب، بر سر تقسیم منابع و ثروت دولتی، معادن، قاچاق مواد مخدر، نحوه تقسیم پول های داده شده از جانب کشورهای حامی، هر روز بیشتر می شود. این کار باعث می شود تا گروه های دیگر تروریستی نیز با مشاهده اختلافات در میان طالبان، روحیه جنگی را از دست بدهند و پیروزی هایی نصیب جبهات مقاومت شود.

ادامه مطلب

طالبان پاکستان و افغانستان علیه اسلام آباد؟

مشکلات بین دولت پاکستان و افغانستان در حالی اوج می گیرد که پاکستان درگیر آشفتگی سیاسی و همچنین تورم افسار گسیخته در داخل کشور است. اوجگیری درگیری بین کابل و اسلام آباد کار را برای دولت شهباز شریف سخت تر می کند اما در مقابل، مقابله دولت طالبان با حصار کشی در مرزهای دیورند و همچنین عدم رویارویی آن با گروه تحریک پاکستان جایگاه این دولت را در بین پشتون ها مستحکم تر می کند. با این حال، باید دید که آیا این یک استراتژی پایدار خواهد بود یا خیر، زیرا افغانستان به حمایت های نظامی و بشردوستانه پاکستان نیاز دارد و اسلام آباد در جهت کسب مشروعیت سیاسی بین المللی می تواند پشتیبان خوبی برای این کشور باشد؟

ادامه مطلب

روسیه و چین هدف نهایی هستند

داعش و نقشه تسلط بر آسیای میانه

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جایگزینی بهتر ازداعش که داعیه خلافت بر کل جغرافیای اسلامی را دارد سراغ نداریم، پس داعش باید به شمال و از آنجا به آسیای میانه منتقل شود تا مسکو و پکن تمکین کنند. در این صورت افغانستان به عنوان تونل اکمالاتی گروه ‎های تندروی اسلامی آسیای میانه مطرح می شود و سال های متمادی بی ‎ثباتی مزمن را تجربه خواهد کرد. داعش در افغانستان، یعنی داعش برای آسیای میانه.

ادامه مطلب

تهران و کلاف سردرگم افغانستان

روایت متفاوت سفیر وقت و سفیر مستقر ایران درباره طالبان!

حامد کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: صحبت های اخیر بهادر امینیان، سفیر ایران در کشور افغانستان، که به رسانه ها درز کرده، بر این نکته تاکید دارد که ایران در مواجهه با طالبان مستاصل شده، وی با تاکید بر اینکه طالبان یک جریان ضد فارسی است از رهبر طالبان نقل قول کرده است که گفته بوده، حتی یک قطره آب به ایران نمی دهیم.

ادامه مطلب

چرا دولت افغانستان سقوط کرد؟

درس هایی از قدرت گرفتن طالبان برای امریکا

درباره گذشته و آنچه می شد متفاوت انجام داد، ارزیابی های متعددی وجود دارد و خواهد داشت. اما مساله این است که «ملت سازی» که سال ها سیاست آمریکا بوده، پیش از اقدام به بینش درست درباره واقعیت های روی زمین نیاز دارد و برای سیاست گذاران بهتر است که این مهم را در آینده در نظر بگیرند.

ادامه مطلب

چرایی گسترش پدیده تروریسم در آسیای میانه

طالبان برای ظهور داعش رخ عوض می‌کند

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخیرا سر و صدای های زیادی از حضور گروه تندور و تروریستی داعش در برخی از ولایات افغانستان بگوش می رسد. تغییر جغرافیای قبلی (ننگرهار) و انتقال داعشیان به شمال افغانستان، تجمع سایر نیروهای تروریست هم پیمان طالبان زیر چتر داعش و آمادگی ها برای تمویل این پروژه برای مدت مدیدی، نشان از وخامت اوضاع دارد. اما متعاقب این نگرانی ها، سئوال هایی پیدا می شوند که آیا واقعا داعش در افغانستان است؟ و آیا این پروژۀ از بیرون تمویل شده نسخه موفق در افغانستان خواهد بود؟ نقش طالبان در تمویل و تقویت داعش چگونه است و چطور می توان داعشی را با حضور طالبان، پذیرفت؟ 

ادامه مطلب

در برابر حکومت ناکارآمد طالبان

مقاومت پیروز می شود اما چگونه و چه وقت؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بعد از اندک تعمق در می یابیم که نباید اشتباهات گذشته تکرار شود و برای پیروزی در میدان جنگ فکر کنیم. به فرض مثال مقاومت پیروز می شود و باز مجال تصاحب حاکمیت سیاسی را می یابد، قدم بعدی چیست؟ چگونه می توان با بصیرت و دور اندیشی برای فردای مردم مان، اندیشید و فردای بهتر را برای آنها نوید داد؟ برای این کار نیاز است تا برای یک تعامل فعال و طراحی یک سیاست معقول و عمل گرایانه و با مد نظر قرار دادن واقعیت های عینی جامعه در یک معامله متعادل با خرد اندیشی و تعقل با همسایه ها، کشورهای منطقه و در مجموع غرب و شرق قرار گیریم.

ادامه مطلب

طالبان از فرصت استفاده می کند؟

راه آهن شرق به غرب؛ فرصتی ترانزیتی برای افغانستان

افغانستان برای توسعه سایر حوزه‌ها ابتدا به توسعه صنعت حمل و نقل خود نیازمند است و صنعت حمل و نقل بیشتر از هر چیز دیگر با توسعه زیرساخت‌های ریلی میسر است. هرچند سیستم جاده‌ای هم در صنعت حمل‌ونقل نقش خود را دارد اما تأکید بر توسعه حمل‌ونقل ریلی به دلیل این که حجم عظیمی از کالا از این طریق میسر است، به مراتب مقرون به صرفه‌تر است، امنیت آن نسبت به جاده بالاتر است و توسعه این نوع مسیر حمل‌ونقلی کم‌ هزینه‌تر است. افغانستان که یکی از اهداف بزرگ ملی آن تبدیل شدن به چهارراه منطقه‌ای است، توسعه زیرساخت‌های ریلی اولین گام تحقق این هدف بزرگ است. 

ادامه مطلب

شکست تلاش‌های امریکا مبتنی بر ژیوپولتیک نظم نوین جهانی در افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رقابت‌های ناسالم و شدید کشور‌های همسایه در افغانستان، بیش‌تر ناشی از نارضایتی آنها مبنی بر حضور امریکا در افغانستان و درک این مساله بود که این حضور در درازمدت منجر به گسترش ساحه نفوذ امریکا در منطقه شده و نظم موجود را بر‌هم می‌زند. بنابراین، هر کشوری تلاش داشت تا نیروهای نیابتی خود را وارد میدان ساخته و منافع امنیتی خود را در قالب آن جست‌وجو کند. این امر باعث دشوار‌تر شدن شرایط برای تامین امنیت در افغانستان شد و باعث شد تا کشور‌های همسایه نه‌تنها خود را در تحولات افغانستان دخیل نبینند، بل خطر جدی را از ناحیه افغانستان احساس کنند.

ادامه مطلب

تعریفی که برای افغانستان می توان داشت

تهدید و امنیت، معنا و کاربردها در وضعیت کنونی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حوزه مطالعات امنیتی بـدون شک «تهدید» می تواند یکی از رایج ترین آنها باشد. این واقعیـت کـه مطالعـات امنیتـی از بدو تکوین تا کنون، بر بنیاد مفهوم «تهدید» قرار داشته انـد یـا اینکـه ملاحظـات امنیتـی در مقام عمل از ابتدایی ترین گونه های حیات انسانی تا جوامع پیچیده و شـبکه ای امـروزی معمولاً با تهدید، قابل فهم و تعریف عملیاتی می شده انـد، قابل استنباط است. این کار مـا را بـر آن مـی دارد کـه ایـن مفهوم را "مفهومی رایج و بدیهی" در ذهن و رفتار انسانی قلمداد کنیم. این در حالی اسـت که تلاش برای شناخت و تحلیل "تهدید" پیوسته در حاشیه قرار داشـته و مطالعات امنیتی، عمدتا فحوای تحلیل ها و نظریه ها معطوف به امنیت بوده اند. 

ادامه مطلب

زن ستیزی عیان طالب‌ها

مجلس نمایندگان بریتانیا: طالبان دولتی کاملا مردانه ساخته است

پارلمان بریتانیا به نقل از گزارشگر ویژه سازمان ملل گفته است که طالبان به دنبال این هستند تا زنان را کاملاً از جامعه طرد کنند. گزارش در زمینه محدودیت‌های وضع‌شده از سوی طالبان بر زنان می‌گوید که این محدودیت‌ها شامل ترک اجباری وظیفه و الزام پوشش صورت در ملاء عام می شود.

ادامه مطلب

برداشت نادرستی که از آن در افغانستان می شود

باز تعریف واژه منافع ملی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون تمامی کشورها بر اساس منافع ملی‌شان برنامه‌ریزی و چارچوب‌های اقدام‌شان را تعریف می‌کنند. این اصطلاح در واقع حاصل تحولات بنیادگر انقلاب صنعتی و دموکراتیک در اروپاست که عرصه عمل سیاسی را برای بازیگران (دولت‌ها) در صحنه نزاع بین‌المللی فراخ ساخته و توجیه قانونی و معقول را در زمینه‌ عمل سیاسی خلق کرده است. این اصطلاح به ترتیب در ایتالیای قرن ۱۸، انگلستان قرن ۱۹ و امریکای قرن ۲۰ به وجود آمد و در قوانین اساسی اکثریت کشور‌ها مسجل شد. بر اساس سابقه تاریخی گفتمان منافع ملی، در واقع رنگ و بوی منافع ملی در عرصه عمل سیاسی، برآیندهایی مانند کنش و واکنش‌های مطلوب و موجه را به وجود آورده است. اما در کشور ما (افغانستان) بر اساس فرهنگ سیاسی موجود جامعه، اختلاف نظر روی مفاهیمی هم‌چون منافع ملی و امنیت ملی که دو جزء اساسی یک دیدگاه واقع‌نگرانه است به وجود نیامده است.

ادامه مطلب

تجربه تلخ دموکراسی در افغانستان

جمهوریت چگونه از درون فروپاشید

قیس احمد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: لازمه تداوم و استقرار نظام‌های دموکراتیک، وجود بستر مناسب و یا نهادینه‌شدن فرهنگ شهروندی به عنوان فرهنگ جوامع دموکراتیک است. نهادینه نشدن فرهنگ دموکراتیک، مهم‌ترین علت ناکامی دموکراسی و سقوط جمهوریت در افغانستان است که نظام سیاسی متمرکز به عنوان یک کتلست، آن‌را تسریع کرد.

ادامه مطلب

افغانستان ناامن تر از همیشه

طالبان و سیاست ناامن سازی

تحولات یک سال گذشته در افغانستان حکایت از آن دارد که حکومت طالبان علیرغم ادعای برقراری ثبات و امنیت در این مقوله نیز مانند دیگر حوزه ها ناکامی پررنگی را برای خود به ارمغان آورده است. اکنون که پرچم حکومت طالبان آشکارا و به شکل رسمی در سراسر افغانستان به اهتزاز درمی‌آید و پس از دو دهه چشم‌داشت برای کنترل و تصاحب این کشور، طالبان در حال حکومت بر کشوری است که بدترین حالت ممکن خود را تجربه می‌کند. 

ادامه مطلب

انتقال مالکیت هواپیماهای آمریکایی به تاجیکستان و ازبکستان

ایالات متحده به دنبال جای پایی در آسیای مرکزی

افغانستانی های زیادی، به ویژه آن هایی که با ایالات متحده همکاری می کردند، از کشور فرار کردند. در میان این افراد، خلبانان نظامی هم بودند که خانواده های خود را با هواپیماها و هلیکوپترهای نیروی هوایی افغانستان به تاجیکستان و ازبکستان بردند.

ادامه مطلب

طالبان، روی کرد هژمونی خواهانه و بحران مشروعیت سیاسی

بحران افغانستان کی تمام می‌شود؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکثریت، امروز به این اتفاق نظر دارند که باید تابوی قدرت متمرکز سیاسی، شکسته شود و جایگزین آن یک سیستم غیر متمرکز شود؛ زیرا موجودیت تنوع در ساخت و فرم نظام سیاسی در افغانستان، به یک ضرورت مبدل شده است. این ضرورت، الزامی می سازد تا قبل از همه، به موضوعات اساسی مانند یک نظام جوابگو، کار شود تا موضوعات حاشیه ای. این واقعیت، زایش یک باور عمومی مبتنی بر مبرمیت موضوع است که خود می تواند تجربه تاریخی تلخ همانند فاجعه به قدرت رسیدن طالبان است. بر اساس این باور عمومی، علت اصلی به قدرت رسیدن طالبان را می‌توان در انحصار قدرت در راستای نهادینه‌سازی اتوریته قومی و تفسیر غیر قابل انعطاف آنها از سیاست دانست. 

ادامه مطلب

ضریب موفقیت طالبان، در میدان جنگ و سیاست، مقرون به صفر است

شکست همه جانبه طالبان در حکمرانی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طالبان برای غلبه بر چالش‌های امنیتی، حکومتی و بشردوستانه‌ای که با آن روبه‌رو هستند، برای آنها بسیار دشوار خواهد بود، تا هم زمان هم بتوانند با مردم کنار بیایند و یک حاکمیت مشروع را ایجاد کنند و هم با دنیا تعامل کنند و زمینه تغییر در زندگی مردم را مهیا سازند. به این حساب، روزگار مردم افغانستان، تیره و سیاه است و تحجر طالبانی، حاکم بر آن.

ادامه مطلب

چگونه غرب می تواند از بی ثباتی بیشتر در افغانستان جلوگیری کند

لزوم گفت وگو با طالبان بدون اعتماد به آن

اگر همسایگان افغانستان خواهان مدیریت بهتر مرزها هستند، می توانند از همکاری با طالبان در زمینه امنیت مرزها پشتیبانی کنند. تخصص خارجی همچنین ممکن است برای کمک به طالبان در ذخیره سازی یا دفع امن سلاح هایی که به عنوان بخشی از کارزار عمومی خلع سلاح است، مفید باشد.

ادامه مطلب

چین از تحولات همسایه غربی اش می ترسد

چشم انداز بازی گری چین در افغانستان پسا امریکا

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین از ابتدای خروج امریکا از افغانستان، دید اقتصادی بارزتر و نگاه امنیتی عمیق تر به پیشرفت وضعیت در افغانستان را دنبال می کند. به همین دلیل با طالبان از ابتدای کار، تعامل توام با حوصله مندی و گذاره استراتیژیک را سرخط سیاست هایش قرار داده است. 

ادامه مطلب

چالش امنیتی، مانع واردات گاز از ایران

پاکستان به شدت به انرژی نیاز دارد

پاکستان از کمبود منابع انرژی رنج می‌برد و در زمستان سال گذشته با بحرانی شدید به علت کمبود گاز روبرو بود. پاکستان به عنوان یک کشور در حال توسعه به منابع متنوع انرژی نیاز دارد و از این رو ایران با توجه به منابع متنوع خود و به ویژه گاز گزینه خوبی به شمار می‌رود.

ادامه مطلب

تلاش بیهوده آمریکا در افغانستان

خلاء قدرت؟ تلاش چین برای نزدیک شدن به طالبان

هنگامی که غرب به رهبری آمریکا پس از دو دهه مداخله نظامی از افغانستان خارج شد، خلاء بزرگی بر جا ماند. آمریکایی ها حدود ۲.۳ تریلیون دلار آمریکایی را صرف جنگ و ملت سازی نموده و سعی کردند افغانستان را به یک دموکراسی دوست و متحدی در منطقه تبدیل کنند. اما این تلاش بیهوده بود.

ادامه مطلب

لزوم تحول در روابط استراتژیک با ترکیه و پاکستان

آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 

ادامه مطلب

چقدر از توافقات طالبان با امریکا تحقق یافت؟

ابهام در استراتژی امریکا یک سال پس از سقوط کابل

قیس‌احمد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امریکایی‌ها برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان، تشکیل حکومت فراگیر، که اصلاً در موافقت‌نامه دوحه ذکری از آن نشده و تا هنوز امریکا واضح نساخته که منظورش از تشکیل حکومت فراگیر چه نوعی حکومتی است؟!

ادامه مطلب

یک سال پس از خروج امریکا

انس حقانی، رهبر ارشد طالبان: امریکا بدون اجازه ما به افغانستان آمده بود

انس حقانی آزادی، استقلال، روی کار آمدن دولتی مرکزی که کنترل کل کشور را در دست داشته باشد، حذف عوارض اجباری، حذف گروه های ستیزه جو وتوانایی پرداخت حقوق کارمندان دولت را بدون هیچ گونه عوارض یا کمک خارجی، از جمله تحولات متعددی برشمرد که طالبان برای افغانستان از اشغال درآمده به ارمغان آورده است.

ادامه مطلب