طالبان

واکاوی ابعاد ژئوپلیتیک توافق سه‌جانبه آذربایجان، ارمنستان و آمریکا

ایران با انفعال ژئوپلیتیک، قفقاز را باخت جدید

علیرضا محرابی می گوید: وقتی در دهه‌های گذشته، هشدارهای دلسوزان دانشگاهی نادیده گرفته می‌شود، قطعا در آینده برای حضور در قفقاز باید چراغ سبز آمریکا را بگیریم و باید پول آن را بدهیم. در ژئوپلیتیک نوین، باید از منطق تضاد به منطق اقتصادی و تجاری رسید. کاری که دونالد ترامپ کرد، یعنی از تضاد بین آذربایجان و ارمنستان، بهره اقتصادی و تجاری برای آمریکا برد. کاری که ما باید قبل‌تر انجام می‌دادیم و از تضاد بین باکو و ایروان برای خودمان استفاده اقتصادی می‌کردیم.

ادامه مطلب

مهار چین، کشاندن رقبا و بازتعریف نقش طالبان

بازی چندلایه روسیه در افغانستان

ناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روسیه با شناسایی طالبان، صرفاً وارد یک رابطه رسمی نشده، بلکه نقشه‌ای پیچیده برای بازتعریف ساختار قدرت در افغانستان و بهره‌برداری چندلایه از شکاف‌ها و رقابت‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را به اجرا گذاشته است.

ادامه مطلب

و آینده مناسبات دو کشور چه خواهد شد؟

بررسی روابط طالبان و آمریکا در سه دهۀ اخیر

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روابط آمریکا و طالبان که از حمایت محتاطانه و غیر مستقیم در دهۀ ۱۳۷۰ هـ .ش آغاز شد، با وقوع حملات یازدهم سپتامبر، وارد مرحلۀ تقابل نظامی شد و سپس به مسیر مذاکره و مصالحه و اکنون به مسیر تعامل تاکتیکی، مشروط و هدفمند رسیده است. در این روابط، اگرچه طالبان پس از به قدرت رسیدن مجدد در سال ۱۴۰۰ در تلاش برای تعمیق آن بوده است اما آمریکا، تعاملات محدود و مشروط، هم‌زمان با حمایت مالی و انتقاد در برخی حوزه‌ها از حکومت طالبان را دستور کار قرار داده است و شواهد موجود نیز حاکی از تداوم این وضعیت، حداقل در کوتاه‌مدت، است. بدیهی است که تلاش طالبان برای تعمیق روابط با آمریکا، اقدام‌های واکنشی چین، ج.ا.ایران، روسیه و ... را به دنبال خواهد داشت.

ادامه مطلب

اقدامی که درمانی بدتر از درد است

اخراج افغانستانی ها از همزیستی تا تنش

حسن صفرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: * اگر ایران بتواند از ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مهاجرین افغانستانی استفاده کند، به‌جای آنکه آنان را به دشمن تبدیل کند، می‌تواند متحدانی وفادار در افغانستان داشته باشد.

ادامه مطلب

روابط رو به رشد چین و طالبان و نگرانی‌های غرب

طلوع آفتاب شرق در حکومت طالبان

پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و تسلط دوباره طالبان بر این کشور، روابط طالبان با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه چین، وارد مرحله جدیدی شده است. چین به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که پس از تسلط طالبان سفارت خود را در کابل فعال نگه داشت، به‌تدریج حضور سیاسی و اقتصادی خود را در افغانستان تقویت کرده است. 

ادامه مطلب

تحولی در معادلات منطقه‌ای و جهانی

بیرق سفید طالبان در میدان سرخ

محمد‌حسین عمادی می نویسد: نزدیک به چهار سال از تسلط دوباره طالبان بر کابل می‌گذرد. در این مدت، طالبان که با فتح سریع پایتخت افغانستان در تابستان ۲۰۲۱ بار دیگر قدرت را در دست گرفت، موفق شده است گام‌های مهمی در مسیر تثبیت حاکمیت خود بردارد.

ادامه مطلب

کشوری که می تواند به صحنه تازه نبرد تبدیل شود

تقابل ایران و اسراییل و مسئله امنیت افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به هر حال درگیری و تقابل امنیتی میان اسراییل و ایران می تواند جغرافیای وسیعی از محور مقاومت مانند غزه، لبنان، عراق، سوریه و حتی افغانستان و آسیای مرکزی را به‌صورت بالقوه وارد این زنجیره تقابل کند. اما مشخصا افغانستان تحت کنترل طالبان چگونه می تواند قربانی این دور جدیدی از بازی های خطرناک امنیتی میان تهران و تل آویو شود؟ 

ادامه مطلب

اهرم فشار دیپلماتیک طالبان در برابر حقوق مشروع ایران

وعده‌های خشک و دیپلماسی تشنه

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در مجمع گفت‌وگوی تهران با ابراز تأسف از خشکسالی سیستان و بلوچستان، تأمین آب را «وظیفه شرعی» خواند و مدعی پایبندی به معاهده هیرمند شد. با این حال، این اظهارات در تضاد با اقدامات عملی طالبان است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار گودزره هدایت کرده و از رهاسازی حق‌آبه ایران خودداری می‌کند. این تناقض میان گفتار و عمل، یادآور سیاست‌های دولت اشرف غنی است که آب را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران به کار گرفت. 

ادامه مطلب

وزیر امور خارجه دولت افغانستان در مجمع گفتگوی تهران:

امیرخان متقی: افغانستان امروز به سمت سیاستی متعادل و مبتنی بر منافع ملی گام برمی‌دارد

وزیر امور خارجه افغانستان گفت: ما یک کشور مسلمان و اسلامی هستیم اقتصاد توسعه محور را در برنامه اصلی خود داریم. ما امروز، با درک واقعیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تلاش داریم تا با بازتعریف جایگاه خود، از کشوری بحران‌زده به نقطه تلاقی همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک تبدیل شویم.

ادامه مطلب

۱۰ دلیل برای بازگشت نگاه واشینگتن به کابل

چه چیزی ترامپ را به سوی افغانستان می کشاند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چه چیزی باعث شده تا افغانستان، یک بار دیگر در محراق توجه امریکا بعداز ترک این کشور، قرار گیرد؟ چرا ترامپ می خواهد این پرونده ی بسته شده را دوباره بازگشایی کند و در دستور کار سیاست خارجی امریکا قرار دهد؟ آیا اداره وی طمع بازی خون‌بار در محور افغانستان را با پیش شرط توجه به این کشور دارد؟ و بالاخره، چه چیزی ترامپ را به سوی افغانستان می کشاند؟ 

ادامه مطلب

دیپلماسی افغانستان کنونی در کدام مکتب قابل تعریف است

سیاست خارجی حکومت طالبان

امیرحسام هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی سعی کرده است تا ضمن اشاره به وضعیت سیاست خارجی دوران طالبان اول و مبارزات آن‌ها با اشغالگری آمریکا، الگوی کنونی سیاست خارجی حکومت طالبان نیز تشریح و تبیین شود.  

ادامه مطلب

سفیدنمایی کاذب

سراج الدین حقانی؛ تروریست دیروز، قهرمان امروز

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نیازی نیست که برای شناخت شخصیت حقانی، این تروریست بی رحم، قاتل حرفه ای و جاسوس معلوم‌الحال که به اساس ارتباطات خانوادگی در خدمت سازمان های استخباراتی قرار داشته، با افراد دیگری، صحبت شود.

ادامه مطلب

امریکا در پی هدایت دور جدید بازی خونین در افغانستان

خلیل زاد در کابل چه می کند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:  این دیدار به دلیلی جالب توجه است که برای نخستین بار رسانه ای می شود. در حالی که، در گذشته تعاملات استخباراتی امریکا با این گروه با میانجیگری پاکستان، قطر و امارات، انجام می شد. علی ظاهر، در این دیدار روی مسائل مختلفی بحث شده که در این نوشتار به تحلیل ها روی جزئیات احتمالی آن، خواهیم پرداخت.  

ادامه مطلب

تأمـلی بر گـزارش مؤسـسه‌ی اقتصـاد و صـلح (IEP)

تروریسـم در سـال ۲۰۲۴

امیرحسام هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موسسه اقتصاد و صلح (IEP) واقع در کشور استرالیا، یکی از مراکز مهم و مورد استناد پژوهشی است که به طور سالانه گزارش جامعی را درباره‌ی روند‌ها و رخداهای تروریستی یکسال اخیر منتشر می‌کند. در یادداشت حاضر، به واکاوی و بررسی مطالب مهم در گزارش شاخص جهانی تروریسم – منتشر شده در مارس ۲۰۲۵ – پرداخته ‌می‌شود.

ادامه مطلب

نگاهی به موضع گیری های چند روز اخیر اردوغان با آسیب شناسی از سیاست خارجی ایران

ادعاهای همسایگان، نتیجه بحران های، داخلی، منطقه ای و جهانی

در دنیای کنونی، جغرافیای قدرت دیگر تنها از طریق توان نظامی تعیین نمی‌شود. به‌طور فزاینده‌ای، کشورها بر اساس شاخص‌هایی همچون قدرت اقتصادی، دیپلماسی هوشمندانه، سرمایه‌گذاری خارجی، حجم مبادلات تجاری، و انسجام داخلی جایگاه خود را در معادلات جهانی تعیین می‌کنند. در این راستا، ایران با وجود دارا بودن ظرفیت‌های عظیم در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی، با چالش‌هایی در سیاست داخلی و خارجی روبه‌رو است که باعث کاهش توان تاثیرگذاری‌اش در عرصه بین‌المللی شده است. مسئله‌ای که به‌ویژه در ارتباط با تحولات اخیر در سیاست‌های کشورهای همسایه ایران، همچون ترکیه، جمهوری آذربایجان، امارات متحده عربی و طالبان، بیش از پیش به چشم می‌آید.

ادامه مطلب

آخرین وضعیت تولید مواد مخدر در افغانستان

واکاوی ممنوعیت کشت خشخاش

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به گزارش‌های متفاوت و بعضاً متناقض در خصوص آخرین وضعیت مواد مخدر در افغانستان، گزارش حاضر در تلاش است تا ضمن تشریح رویکرد طالبان نسبت به مواد مخدر در سه دهه گذشته و همچنین تشریح فرامین اخیر این گروه، به تبیین آمارهای ضد و نقیض در حوزۀ مواد مخدر و واکاوی اقدام‌ها و اهداف امارت اسلامی در این خصوص بپردازد.

ادامه مطلب

بازی جدید آی اس آی در افغانستان و تحولات اخیر در کابل

چرا طالبان به جان هم افتاده‌اند؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخبار ضد و نقیضی مبنی بر درگیری در ارگ، میان ملاحسن و ملا برادر، انتشار یافته است. همچنان خبر خلع سلاح دسته جات گروه حقانی توسط گروه قندهار، نیز پخش شده است. حال اگر از پاکستان شروع کنیم و به بررسی اهداف و مقاصد این کشور در تحول جدید در قاعده بازی پس از روی کار آمدن اداره ترامپ در امریکا داشته باشیم، باید اذعان شود که چرا پاکستان می تواند هم‌زمان با تغییر ماهیت بازی، برای اهداف خودش نقش معکوس نیز بازی کند.

ادامه مطلب

ذینفعان چه کسانی هستند

امنیتی سازی مساله افغانستان و بحران ناشی از آن

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بدیهی است که بحران افغانستان که معلول مداخلات قدرت های بزرگ، منطقه و همسایه های آن است. اما روی  علت اصلی این بحران که معلول این فرایند امنیتی سازی می تواند محسوب شود، کم‌تر تماس گرفته شده است. مسائلی مانند مهاجرت غیر قانونی، تروریسم، بیماری های همه گیر و تغییرات اقلیمی، همه در قالب فرایند امنیتی سازی در تفکر امنیتی و اقدامات متعاقب آن در رویکرد های کشورهای بیرونی در قبال مساله افغانستان، تبلور یافته اند. 

ادامه مطلب

طالبان تن به بازی می دهد

قدرت های بزرگ و بازی موش و گربه در افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب و شرق هر دو در تلاش استفاده از فرصت مخرب افغانستان در بازی برد و باخت در عرصه رقابت های آینده هستند. بازی موش و گربه به این گویند، چون همه چیز از دشمنی و دوستی، در گرو تصنعات، خوابیده اند. هیچ چیز قابل اعتماد نیست و همه در ورای منافع استعماری و امپریالیستی قدرت های بزرگ می چرخند.

ادامه مطلب

در سایه بیم و امید

مواضع طالبان در قبال پیروزی تحریرالشام

شکریه اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ارتباط گروه طالبان و تحریرالشام با شبکه القاعده در گذشته، زمینه‌ساز شکل‌گیری پیوندهای فکری و عملیاتی میان آن‌ها بود. طالبان برای سال‌ها به القاعده پناه داده بود و تحریر الشام نیز در ابتدا شاخه القاعده در سوریه بود. اگرچه تحریر الشام بعداً ارتباط رسمی خود را با القاعده قطع کرد، اما اشتراکات ایدئولوژیک همچنان باقی ماند.

ادامه مطلب

از دعوا بر سر قدرت تا اختلاف‌نظرهای قومی

واکاوی اختلاف‌های داخلی طالبان

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نوشتار حاضر تلاشی برای رفع ابهامات ذکر شده پیرامون سطح اختلاف‌های درونی طالبان است. لذا در ادامه، به بررسی سطح اختلاف‌های درونی حکومت طالبان پرداخته می‌شود.

ادامه مطلب

دیپلماسی غیر‌واقع‌بینانه

حضوری با هزار اما و اگر‌‌

در حالی برای سفر یک‌روزه وزیر امور خارجه به افغانستان طیفی از مسائل اقتصادی، تجاری، سیاسی، دیپلماتیک، فرهنگی و‌... را تعریف کرده‌اند که اساسا شاهد حجم وسیعی از نگرانی‌ها در مناسبات ایران با حکومت طالبان هستیم و از این منظر، طیفی از کارشناسان، ‌مطرح‌کردن برخی اهداف نظیر گسترش روابط دوجانبه و نهایی‌سازی سند جامع همکاری‌های راهبردی میان ایران و حکومت طالبان را «دیپلماسی غیرواقع‌بینانه و به دور از واقعیت‌های جاری در مناسبتا دو طرف» تفسیر می‌کنند.

ادامه مطلب

مهار پیش‌بینی نشده‌ها هدف است

اهداف روسیه از گرم گرفتن با طالبان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «اندرو کوریبکو»، کارشناس یک مؤسسه مطالعات استراتژیک در مسکو اظهار داشت روسیه با حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های ممنوعه خود، به‌دنبال گسترش همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی با طالبان و مبارزه مشترک با داعش است. کوریبکو تصریح کرد: این اقدام به روسیه اجازه می‌دهد تا همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی بیشتری با طالبان داشته باشد. این همکاری ممکن است کمک تسلیحات سبک [به طالبان] و توافق‌هایی در زمینه سرمایه‌گذاری در بخش انرژی و معدن را شامل باشد.

ادامه مطلب

مذاکره واشنگتن و کابل برای تبادل زندانیان

آخرین نرمش‌های بایدن مقابل طالبان

دولت جو بایدن که آخرین روز خود را سپری کرد، مذاکره ای با رژیم طالبان برای تبادل زندانیان داشت. موضوع این مذاکرات تبادل سه آمریکایی بازداشت‌شده در افغانستان با یک زندانی افغان متهم به عضویت در القاعده است که در گوانتانامو نگهداری می‌شود. این زندانی که محمد رحیم الافغانی نام دارد، متهم است ‌با اسامه بن‌لادن، رهبر پیشین القاعده، ارتباط داشته است. سه آمریکایی زندانی در افغانستان رایان کربت، جورج گلزمن و محمود حبیبی‌ هستند که سال ۲۰۲۲ دستگیر شده‌اند.

ادامه مطلب

مانورهای تازه دهلی نو چه تفسیری دارد؟

هند همگام با امریکا در افغانستان پسا ترامپ

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هند در تلاش است تا با استفاده از موقعیت پیش آمده، با استفاده از همراهی امریکای تحت رهبری ترامپ که به شدت به چین می تازد و واکنش تندی بر ناملایمت های منطقه پس از خروج امریکا دارد، بهره‌برداری چند منظوره ای کند.

ادامه مطلب

وابستگی های موجود

نگاهی به تنش‌های افغانستانِ تحت تسلط طالبان و پاکستان

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار ابتدا پیشینۀ روابط دو کشور و دلایل نیاز پاکستان به افغانستان و همچنین روابط طالبان با پاکستان در سه دهۀ اخیر تشریح شده و سپس احتمال وقوع تخاصم جدی میان آنان مورد مداقه قرار گرفته است.

ادامه مطلب

در برابر طالبان و تنش‌های مرزی اخیرش

پاکستان همچنان هوشمندانه بازی می کند

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سفر صادق خان، نماینده خاص پاکستان در امور افغانستان، که مصادف است با بمباران و حملات توپخانه ای این کشور در مناطق خط دیورند، نشان می دهد که نباید در تحلیل وضعیت و به‌طور مشخص سیاست های پاکستان، دچار اشتباه شویم و تصور کنیم که طالبان از کنترل این کشور بیرون آمده است و دیگر نقشی در تحولات افغانستان ندارد

ادامه مطلب

نگاهی به واقعیت های موجود

آی اس آی با تغییر رهبری، در پی چیست؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر اساس اطلاعات موجود، جنرال ملک نخستین رئیس آی اس آی است که تا سطح دکتورا تحصیل کرده و در امریکا و انگلیس، تحصیلات نظامی داشته است. وی مسئولیت فرماندهی واحدهای ارتش پاکستان در دو منطقه بحرانی وزیرستان و بلوچستان را به عهده داشته است. وی از جمله جنرال زاده هایی است که پدرش نیز جنرال ارتش بوده است. 

ادامه مطلب

قهرمان دره پنج‌شیر

تراژدی افغانستان در نبود مسعود

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حالا در نبود مسعود، تاریخ تکرار شد و نشان داد که تا چه اندازه روایت مقاومت بعد از مسعود، خلل پذیر و بدون برنامه است. در عین حال، نمی توان قربانی ها و ایثارگری های مقاومت گران مقاومت سوم را نادیده گرفت. به روح شان درود می فرستیم و به ایثار گری شان، شاد باد باش می گوییم.

ادامه مطلب

اطاعت از رهبر نامرئی

رهبری طالبان، مرده‌ای روی تخت غسل

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وزیر دفاع طالبان از اعضای این گروه خواست از هیبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه، و دیگر مقامات مانند «مرده‌ای در تخته غسل در برابر مرده‌شوی» اطاعت کنند. در این حالیست که این گروه از یک رهبر نامرئی اطاعت کرده و کورکورانه به اجرا و تطبیق فرامین آن می پردازد.

ادامه مطلب