عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چرخش دراماتیک طالبان به سوی تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان، از عمق نگرانی این گروه نسبت به انزوای چندجانبه از سوی همسایه‌ها پرده برمی‌دارد.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: بگرام فراتر از یک پایگاه نظامی ساده است؛ مرکز ثقل بازی قدرت‌های بزرگ، آزمون سیاست‌های منطقه‌ای و نماد نقطه تماس میان منافع ملی، امنیتی و سیاسی داخلی و بین‌المللی است.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نشست، روسیه تلاش کرد تا در میانهٔ رقابت سخت شرق و غرب، با نمایش یک هم‌گرایی نوپا اما حساب‌شده، طرح تازه‌ای از «امنیت اورآسیایی» را به نمایش بگذارد. پیام مسکو روشن بود: بازیگران فرامنطقه‌ای، به‌ویژه ایالات متحده، نباید گمان کنند که افغانستان همچنان میدان بی‌هزینه‌ای برای بازگشت و مدیریت بحران از دور باقی مانده است.
ادامه مطلب
اختلافات فزاینده بین کابل و اسلام آباد منجر به تشدید خصومت‌های مرزی و نقض مکرر تمامیت ارضی و حاکمیت بین متحدان سابق شده است. در همین حال، هند با رژیم افغانستان به صورت عملگرایانه برخورد می‌کند و احتیاط را با دیپلماسی واقع‌گرایانه ترکیب می‌کند.
ادامه مطلب
نویسنده: عبدالناصر نورزاد
ادامه مطلب
در شرایطی که فضای بی‌اعتمادی میان اسلام‌آباد و کابل در حال گسترش است، ایران می‌تواند نقش «میانجی واقع‌گرا» را ایفا کند؛ نقشی که نه از سر مداخله، بلکه از منظر مسئولیت امنیتی و منطقه‌ای تعریف می‌شود. آینده صلح و ثبات در شرق ایران، به موفقیت چنین ابتکاراتی وابسته است؛ ابتکاراتی که اگر با تدبیر و هماهنگی نهادهای منطقه‌ای همراه شود، می‌تواند از شعله‌ور شدن دوباره جنگی جلوگیری کند که تبعاتش به‌سرعت از مرزها فراتر می‌رود.
ادامه مطلب
در تازه‌ترین تحولات خاورمیانه و به نقل از منابع عراق، رجب طیب اردوغان اعلام کرده است که در ازای صادرات روزانه نیم‌میلیون بشکه نفت از اقلیم کردستان عراق، یک میلیارد مترمکعب آب از سدهای ترکیه به سوی عراق رها خواهد شد. این توافق، در ظاهر معامله‌ای اقتصادی بین اربیل و آنکارا است اما در عمق خود، بخشی از استراتژی کلان ترکیه برای استفاده از آب به عنوان ابزار فشار ژئوپلیتیکی محسوب می‌شود که شاید بیشترین و جدی‌ترین آثار مخربش بر ایران بوده است که متأسفانه کماکان ادامه دارد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: واقعیت این است که سفر خلیلزاد به کابل صرفاً یک مأموریت دیپلماتیک نبود؛ بلکه بازگشت آرام و حساب‌شده واشینگتن به قلب بازی قدرت افغانستان است، با لبخندی دیپلماتیک اما نقشه‌ای ژرف و چندلایه.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پاکستان در چند دهه گذشته بهای سنگینی برای حفظ و توسعه زرادخانه هسته‌ای خود پرداخته است. در دوره‌های فقر و انزوا، کمک‌های مالی عربستان حیات سیاسی اسلام‌آباد را تضمین می‌کرد و از دل همین وابستگی، توافقی نانوشته شکل گرفت: هرگاه ریاض در معرض تهدید قرار گیرد، اسلام‌آباد نوعی حمایت بازدارنده ارائه می‌دهد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حملات اخیر پاکستان بر اهداف خاص در کابل، تاکتیکی امنیتی و بخشی از روند پیچیده‌ای برای اغفال و مهار صف‌آرایی چین، روسیه، ایران و به‌ویژه هند است.
ادامه مطلب
بازگشت به بگرام تنها یک تصمیم نظامی نیست؛ نمادی از بازگشت ژئوپلیتیکی آمریکا به صحنه‌ای است که تصور می‌شد از آن خارج شده است. اگر این طرح عملی شود، برای ایران نه‌تنها چالشی امنیتی، بلکه هشداری راهبردی خواهد بود؛ نشانه‌ای از اینکه در بازی جدید قدرت در اوراسیا، شرق کشور نیز دیگر حاشیه امن نخواهد بود.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این چارچوب، آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم نه یک نزاعِ صرفِ فُرماتیکِ محلی که پروسه‌ای پیچیده و چند سطحی است: آمریکا طالبان را به‌عنوان یک فرصتِ استراتژیک مدیریت کرده؛ پاکستان از این مدیریت برای تضمین منافعِ شکنندهٔ خود استفاده کرده؛ و طالبان در این فرایند هم قربانیِ ابزارسازی‌اند و هم مخاطرهٔ تنبیه، زیرا هرگاه بیش از حد «خودمختار» عمل کنند، تبدیل به هدفِ اصلاح یا حذفِ تاکتیکی می‌شوند.
ادامه مطلب
درگیری‌های اخیر میان افغانستان و پاکستان، بار دیگر شکنندگی نظم امنیتی در جنوب آسیا را آشکار کرده است. در حالی که دو کشور وارد چرخه خطرناک اقدام و واکنش نظامی شده‌اند، نقش میانجی‌گرانه و واقع‌گرایانه ایران می‌تواند کلید بازگشت ثبات نسبی به منطقه باشد. تهران با بهره‌گیری از روابط دیرینه و اعتماد متقابل با هر دو کشور، قادر است ابتکار عمل‌های دیپلماتیک تازه‌ای را برای مهار بحران و جلوگیری از گسترش ناامنی در مرزهای شرقی خود به اجرا بگذارد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قطع اینترنت در افغانستان بیش از آنکه محصول امریکایی‌زدایی منطقه باشد، بخشی از ستر و اخفای تعاملات واشینگتن–طالبان است. طالبان می‌دانند که بقای خارجی‌شان در گرو رضایت آمریکاست و برای آن حاضرند هزینه‌های داخلی سنگین را بپردازند.
ادامه مطلب
محمد‌حسین عمادی می نویسد: جهان شاهد رویدادی بی‌سابقه اما درس‌آموز در افغانستان بود؛ قطع سراسری اینترنت و خطوط تلفن همراه در سراسر کشور. این رویداد یا به گفته برخی شهروندان افغانستان «کوری اینترنت»، به قدری حیرت‌انگیز بود که بسیاری آن را تجربه «بازگشت به عصر حجر» در قرن بیست‌ویکم نامیدند.
ادامه مطلب
مرتضی بنانژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به مخالفت قاطع طالبان با هرگونه حضور نظامی خارجی، بازگشت تمام‌عیار آمریکا به بگرام بسیار بعید و پرریسک است. در عوض، تلاش‌های آمریکا برای کنترل بگرام در آینده عمدتاً از طریق ابزارهای غیرنظامی و سیاسی زیر دنبال خواهد شد: مذاکرات سیاسی – امنیتی و اعمال فشار: آمریکا از اهرم‌هایی چون تحریم‌ها، انسداد دارایی‌ها و عدم حمایت از به رسمیت شناختن بین‌المللی طالبان استفاده خواهد کرد تا طالبان را وادار به ارائه امتیازات اطلاعاتی یا دسترسی فنی محدود در قبال بگرام کند.
ادامه مطلب
محمد‌حسین عمادی می نویسد: پایگاه بگرام، پس از سال‌ها نمادی از اشغال و حضور نظامی خارجی (شوروی و آمریکا) در افغانستان، حالا به میدان آزمونی سرنوشت‌ساز برای طالبان تبدیل شده است. خواست آمریکا برای بازپس‌گیری آن، هرچند از نظر ظاهری یک زورگویی و امر نظامی و تدارکاتی است، اما در باطن آزمونی برای تعیین مواضع ایدئولوژیک طالبان، تبیین ماهیت روابط بین‌المللی‌شان و استراتژی‌شان در مواجهه با قدرت‌های بزرگ ترسیم می‌کند، مواجهه‌ای که تیم رهبری طالبان تاکنون از آن پرهیز کرده است.
ادامه مطلب
در روزهای اخیر، کشمکش بر سر پایگاه هوایی بگرام دوباره به صدر اخبار بازگشته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دو نوبت متوالی و به فاصله چند روز، خواستار بازپس‌گیری این پایگاه شده و حتی تهدید کرده است که در صورت امتناع طالبان، «اتفاقات بدی» در پیش خواهد بود.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اختلافات ایدئولوژیک و مذهبی میان بازیگران منطقه‌ای، ظرفیت ایجاد یک اجماع واقعی را به‌شدت کاهش داده است. هیچ بازیگری حاضر نیست منافع حیاتی خود را در افغانستان فدای یک توافق منطقه‌ای کند.
ادامه مطلب
علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هدف ترامپ از اجارهٔ کریدور زنگزور برای یک قرن از آذربایجان و ارمنستان، ادامهٔ استرتژی بزرگ آمریکا برای جلوگیری از موفقیت راه ابریشم نوین چین بوده که برای جلوگیری از موفقیت آن در مسیر پاکستان نیز به روی کار آوردن طالبان در افغانستان اقدام کرد.
ادامه مطلب
در حالی حکومت طالبان وارد پنجمین سال حکومت دوم خود شده است که نه‌تنها افغانستان را از چرخه بحران خارج نکرده بلکه ابعاد تازه‌ای از مشکلات را آشکار ساخته است. اقتصاد کشور در رکود عمیق به‌سر می‌برد؛ میلیون‌ها افغان در مرز فقر مطلق زندگی می‌کنند و فرصت‌های شغلی به شدت محدود شده است. این شرایط باعث شده موج مهاجرت و پناهجویی ادامه یابد و بار سنگینی بر دوش کشورهای همسایه از جمله ایران بگذارد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: وجود اختلافات شدید ایدئولوژیک و مذهبی، تضاد منافع امنیتی و ژئوپولیتیک و نگرانی از آینده افغانستان، اجماع بر سر یک راه‌حل مشترک را دشوار ساخته است.
ادامه مطلب
علیرضا محرابی می گوید: وقتی در دهه‌های گذشته، هشدارهای دلسوزان دانشگاهی نادیده گرفته می‌شود، قطعا در آینده برای حضور در قفقاز باید چراغ سبز آمریکا را بگیریم و باید پول آن را بدهیم. در ژئوپلیتیک نوین، باید از منطق تضاد به منطق اقتصادی و تجاری رسید. کاری که دونالد ترامپ کرد، یعنی از تضاد بین آذربایجان و ارمنستان، بهره اقتصادی و تجاری برای آمریکا برد. کاری که ما باید قبل‌تر انجام می‌دادیم و از تضاد بین باکو و ایروان برای خودمان استفاده اقتصادی می‌کردیم.
ادامه مطلب
ناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روسیه با شناسایی طالبان، صرفاً وارد یک رابطه رسمی نشده، بلکه نقشه‌ای پیچیده برای بازتعریف ساختار قدرت در افغانستان و بهره‌برداری چندلایه از شکاف‌ها و رقابت‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را به اجرا گذاشته است.
ادامه مطلب
مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: روابط آمریکا و طالبان که از حمایت محتاطانه و غیر مستقیم در دهۀ ۱۳۷۰ هـ .ش آغاز شد، با وقوع حملات یازدهم سپتامبر، وارد مرحلۀ تقابل نظامی شد و سپس به مسیر مذاکره و مصالحه و اکنون به مسیر تعامل تاکتیکی، مشروط و هدفمند رسیده است. در این روابط، اگرچه طالبان پس از به قدرت رسیدن مجدد در سال ۱۴۰۰ در تلاش برای تعمیق آن بوده است اما آمریکا، تعاملات محدود و مشروط، هم‌زمان با حمایت مالی و انتقاد در برخی حوزه‌ها از حکومت طالبان را دستور کار قرار داده است و شواهد موجود نیز حاکی از تداوم این وضعیت، حداقل در کوتاه‌مدت، است. بدیهی است که تلاش طالبان برای تعمیق روابط با آمریکا، اقدام‌های واکنشی چین، ج.ا.ایران، روسیه و ... را به دنبال خواهد داشت.
ادامه مطلب
حسن صفرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: * اگر ایران بتواند از ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مهاجرین افغانستانی استفاده کند، به‌جای آنکه آنان را به دشمن تبدیل کند، می‌تواند متحدانی وفادار در افغانستان داشته باشد.
ادامه مطلب
پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و تسلط دوباره طالبان بر این کشور، روابط طالبان با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه چین، وارد مرحله جدیدی شده است. چین به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که پس از تسلط طالبان سفارت خود را در کابل فعال نگه داشت، به‌تدریج حضور سیاسی و اقتصادی خود را در افغانستان تقویت کرده است.
ادامه مطلب
محمد‌حسین عمادی می نویسد: نزدیک به چهار سال از تسلط دوباره طالبان بر کابل می‌گذرد. در این مدت، طالبان که با فتح سریع پایتخت افغانستان در تابستان ۲۰۲۱ بار دیگر قدرت را در دست گرفت، موفق شده است گام‌های مهمی در مسیر تثبیت حاکمیت خود بردارد.
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به هر حال درگیری و تقابل امنیتی میان اسراییل و ایران می تواند جغرافیای وسیعی از محور مقاومت مانند غزه، لبنان، عراق، سوریه و حتی افغانستان و آسیای مرکزی را به‌صورت بالقوه وارد این زنجیره تقابل کند. اما مشخصا افغانستان تحت کنترل طالبان چگونه می تواند قربانی این دور جدیدی از بازی های خطرناک امنیتی میان تهران و تل آویو شود؟
ادامه مطلب
امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در مجمع گفت‌وگوی تهران با ابراز تأسف از خشکسالی سیستان و بلوچستان، تأمین آب را «وظیفه شرعی» خواند و مدعی پایبندی به معاهده هیرمند شد. با این حال، این اظهارات در تضاد با اقدامات عملی طالبان است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار گودزره هدایت کرده و از رهاسازی حق‌آبه ایران خودداری می‌کند. این تناقض میان گفتار و عمل، یادآور سیاست‌های دولت اشرف غنی است که آب را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران به کار گرفت.
ادامه مطلب