آنکارا چه در سوریه و چه در جنوب قفقاز، برای پر کردن شکاف حاصل از کاهش نفوذ مسکو تلاش می کند. اگر توسعه روسیه متوقف شود، ترکیه همان کشوری است که آماده گسترش نفوذ دیپلماتیک خود است.
ادامه مطلب
محسن پاک آیین در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که باکو از دوشنبه هفته گذشته با اقدام تهاجمی خود به خاک ارمنستان سعی کرده است به موازات تلاش های دیپلماتیک در حوزه میدانی هم یک برتری را با نفوذ و اشغال بخشی از خاک ارمنستان فراهم کند تا آن را به عنوان اهرم فشار در مذاکرات به کار ببرد که بتواند دالان زنگزور را بدون حاکمیت ارمنستان با جانمایی مرزها اجرایی کند.
ادامه مطلب
در این میان ترکیه به عنوان یکی از بازیگران منطقه‌ای از جمله کشورهایی بوده است که از ابتدای فروپاشی شوروی نقشی اساسی در ترتیبات منطقه ای جمهوری های سابق با تمرکز بر منطقه قفقاز جنوبی داشته است. قرار گرفتن قفقاز جنوبی در میان دو حوزه نزدیک دریای ترکیه یعنی دریای خزر و دریای سیاه باعث اهمیت مضاعف این منطقه برای آنکارا شده است. لذا به نظر می رسد ترکیه همان گونه که مشخصا در جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ قره باغ به شکلی مستقیم ورود پیدا کرد، در سالهای آتی نیز به دنبال افزایش حضور و نفوذ خود در قفقاز جنوبی باشد.
ادامه مطلب
ایران، تنها شریک منطقه‌ای ارمنستان، باید روسیه را متقاعد کند که تعقیب اهداف کوتاه‌مدت مربوط به انرژی در قفقاز جنوبی و سیاست مبتنی بر آن، یعنی مماشات با ترکیه ممکن است با تبدیل ارمنستان به اوکراینی دیگر، برای مسکو نتیجه معکوس داشته باشد. از این رو روسیه باید خطوط قرمز خود را در منطقه ترسیم کند و مانع از استقرار این پروژه پان ترکیستی شود. تهران نمی تواند منفعل بماند و صرفا تماشاگر شرایط همسایه شمالی خود باشد که به طور موثر توسط ترکیه، آذربایجان و متحدان آنها محاصره شده و تحت سلطه قرار گرفته است. از دست دادن ارمنستان به عنوان یک کشور حائل بازدارنده در برابر پروژه پان ترکیسم برای تمامیت ارضی ایران فاجعه بار خواهد بود.
ادامه مطلب
کنعانی در پاسخ به پرسش دیگر دیپلماسی ایرانی مبنی بر اینکه رئیس جمهوری فرانسه و پادشاه اردن خواستار برگزاری نشست فوری منطقه ای برای حل مشکلات منطقه ای مشابه نشست بغداد با حضور ایران و عربستان شده اند، نظر شما در این زمینه چیست؟ گفت: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که آن چیزی که می تواند به ثبات کمک کند، حل و فصل اختلافات و کمک به حل اختلافات منطقه ای استفاده از چارچوب های منطقه ای است. به عبارت دیگر با توجه به منافع مشترک با یکدیگر تبادل نظر بکنند و به حل اختلافات کمک کنند. این زمینه وجود دارد و تحولات اخیر بیش از هر زمانی آمادگی گفت وگوهای منطقه ای است و معتقدیم منطقه از ظرفیت های خود برای حل مشکلات منطقه ای می تواند استفاده بکند. این سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران است که بر اساس آن عمل می کند.
ادامه مطلب
خدایار سعیدوزیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع ترکیه و باکو از وضعیتی که متحد ارمنستان یعنی روسیه، در جنگ اوکراین گرفتار شده، استفاده کرده و جنگی را آغاز کرده‌اند تا اهداف بلندپروازانه خود را محقق کنند. اهدافی که از زمان دولت عثمانی همواره در سر حاکمان آن و ترکیه بعدی وجود داشته است تا قفقاز جنوبی را به خود ملحق کنند و همچنان نیز سیاست الحاق‌گرایی از سوی آنکارا با شدت دنبال می‌شود. این راهبرد ضمن تهدید صلح و امنیت بین‌المللی که به ویژه با رویکردهای تهاجمی ترکیه بیش از هر منطقه‌ای در جهان، حساسیت‌زا خواهد بود و همچنین ضمن نقض فاحش حقوق اقوام و اقلیت‌ها تات، تالش، ارمنی و دیگر اقلیت‌ها که در پروژه ترکسازی این مناطق پیش از این نیز مورد ظلم رژیم باکو قرار گرفته‌اند، تهدیدی راهبردی علیه ژئوپلیتیک ایران است.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی بر ابن باور است:یکی از عوامل ناکامی دولت روحانی ناظر بر عدم توان دولت سابق برای اجماع‌سازی در حوزه سیاست داخلی در جهت تبیین و تعقیب سیاست خارجی مطلوب، به‌خصوص در قبال همسایگان است. واقعیت این است که دولت روحانی، به‌ویژه وزارت خارجه، توان اجماع‌سازی داخلی برای تحقق یک سیاست خارجی منطقه‌ای مطلوب را نداشت، در صورتی که بیش از نیمی از موفقیت جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی منطقه‌ای و تحقق روابط با همسایگان معلول توان دولت‌ها در اجماع‌سازی داخلی است.
ادامه مطلب
سیدعلی سقائیان معتقد است: در دولت یازدهم و دوازدهم آن تمرکز جدی که باید در‌باره سیاست خارجی منطقه‌ای و ارتقای روابط با همسایگان پی گرفته نشد؛ چرا‌که بیشترین تحرک و تمرکز دولت سابق بر مسئله مذاکرات هسته‌ای و حصول توافق بود. البته در ادامه با خروج ترامپ از برجام هم شرایط به سمتی پیش رفت که عملا مناسبات منطقه‌ای فدای تلاش‌ها برای احیای برجام شد. به‌هر‌حال دولت دوازدهم دوباره تمرکز خود را روی حصول توافق مجدد گذاشته بود.
ادامه مطلب
افشار سلیمانی در یادداشتی می نویسد: با توجه به اینکه حل بحران قره‌باغ تا این مرحله به جز ایران با ضرایب متفاوت به نفع همه کشورهای منطقه و آمریکا پیش رفته است، جمهوری اسلامی ایران فقط با راهبرد ایجابی و تنش‌زدایی و با اتکا به سرمایه‌های مادی و معنوی و مولفه‌های قدرت که مواردی از آن در سطور بالا آمده است، می‌تواند تا حدودی جبران مافات کند و در مسیر تامین منافع ملی گام بردارد.
ادامه مطلب
ایالات متحده از ابتدای دهه نود، یعنی از فردای روز سقوط اتحاد جماهیر شوروی تا کنون، یک روز هم از گسترش ناتو به شرق دست نکشیده است. ناتو که برای رویارویی با شوروی تشکیل شده بود، بعد از فروپاشی شوروی سیاست تک بعدی برتری بر جهان را پیش برد و دو هدف را تعریف کرد، اول محاصره روسیه و از بین بردن استیلا و برتری روسیه حتی در محیط پیرامونی‌اش، طوری که هیچ گاه نتواند ادعای قدرت در برابر غرب، چه به لحاظ سیاسی چه به لحاظ نظامی و امنیتی، داشته باشد؛ هدف دوم، گسترش به سمت خاورمیانه و خنثی کردن تهدید کشورهای غیرهمسو مثل ایران بوده که هنوز هم در جریان است.
ادامه مطلب
افشار سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:ترکیه بعنوان حامی آذربایجان و عضو ناتو که پروژه تبدیل شدن به هاب انرژی را در منطقه پیگیری میکند با رویکرد غرب در رابطه با تامین بخشی از نیاز خود به گاز از آذربایجان را پیگیری میکند همراهی میکند .اگرچه با روسیه هم مناسبات خوبی دارد و از این کشور گاز وارد میکند .اما روسیه به دلیل تحریم شدن ابزار موثری برای تغییر رویکرد ترکیه در دست ندارد. از سوی دیگر ترکیه به موازات پیشبرد مذاکرات صلح میان آذربایجان و ارمنستان با ارمنستان نیز درصدد عادی سازی مناسبات با اولویت بازگشایی مرزهایش با این کشور است که همزمان باید به نتیجه برسد.
ادامه مطلب
رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اساسا غرب ول کن قفقاز نیست و شیطنت های غرب در قفقاز قصه دراز دارد و مذاکرات بروکسل نیز خارج از این شیطنت ها نیست. با این حال سران قفقاز جنوبی با شکل گیری این مذاکرات چندان مشکلی ندارند.
ادامه مطلب
قبلاً در خانکندی «جامعه روسی» ایجاد کردند و اکنون در آقدره «مرکز روسی» را افتتاح کردند. ما از منطقه ای صحبت می کنیم که تعداد ارامنه کمتر از تعداد انگشتان دست است. آنها "جامعه روسی" را ایجاد می کنند که در آن یک روسی وجود ندارد. روس ها در انجام کارهای مضحک، بی اساس و پر از تقلب مهارت دارند. اکنون چنین اقدامات تجزیه طلبانه در قره باغ انجام می شود. آنها آشکارا ادعا می کنند که "قره باغ کوهستانی سرزمین روسیه است". آنها با ایجاد یک «جامعه روسی» در آنجا تلاش می کنند شرایطی را برای توزیع پاسپورت روسی به مردم ساکن در این منطقه در آینده و شکل گیری تصورات اسطوره ای مبنی بر «منطقه روسی» ایجاد کنند. آبخازیا و ترانس نیستریا همین کار را در منطقه انجام داده اند و اوستیای جنوبی نیز در حال برنامه ریزی برای انجام همین کار است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به رویکرد روسیه در منطقه قفقاز، ایران و ارمنستان برای تامین منافع خود نمی توانند امید زیادی به همراهی و مساعدت مسکو داشته باشند. این کشور خود را بازیگر انحصاری منطقه می داند و حاضر به اعطای امتیاز به سایر کشورهای منطقه نیست. روسیه به علت سیاست هسته ای مستقل جمهوری اسلامی و با توجه به منابع نفت و گاز فراوان ایران، به دنبال تضعیف نفوذ تهران در قفقاز است. این امر به کاهش قدرت مقاومت ارمنستان در برابر تجاوز آذربایجان و ترکیه منجر می شود و تمامیت ارضی این کشور را تهدید می کند.
ادامه مطلب
هیراد مخیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده قفقاز آبستن تغییر است و آنچه مسلم است اتحاد مثلث ایران – روسیه – ارمنستان بیش از هر زمانی برای منافع چندوجهی سه کشور مذکور ضرورت و اهمیت پیدا میکند. مهم‌ترین کشوری که در آینده مناسبات قفقاز می‌تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشد ایران است. ایران به‌خوبی دریافته است که در صورت تکرار استراتژی‌های انفعالی پیشین خود در مقابل منطقه قفقاز جنوبی زیان‌های غیرقابل جبرانی را متحمل خواهد شد و ارمنستان نیز اگر از جانب ایران و روسیه حمایت نشود متقابلاً به هر سویی خواهد گروید که امریکا و همراهانش منتظر این گرا از سمت ایروان هستند.
ادامه مطلب
قهرمان نورانی درآباد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با درک این واقعیت ها اگر چنانچه روسیه در پشت ماجرای تغییر ژئوپلیتیک منطقه باشد ایران با چه ابزارهایی به مقابله با آن برخواهد خاست؟ این سوال بسیار جدی است که در مراکز تصمیم سازی کشور باید برای آن پاسخ پیدا کنند. نتیجه گیری تسلط کامل بر قفقاز جنوبی به عنوان "خارج نزدیک" روسیه، با مدیریت هوشمندانه آن کشور تعقیب می شود. حضور نظامی دائمی در منطقه با هدف کنترل تحرکات دولت های ذینفع در مسائل منطقه و کنار زدن بازیگران دیگر از جمله جمهوری اسلامی ایران در هسته مرکزی این استراتژی قرار دارد. بسته شدن مرز مشترک ایران و ارمنستان و یا اعمال محدودیت در تردد، با ایجاد کریدور زنگزور ممکن است یکی از اجزاء این استراتژی باشد.
ادامه مطلب
وزیر امور خارجه ترکیه خاطرنشان کرد که ترکیه و ایران می توانند، برای رفع مشکلات منطقه تلاش فعالی داشته باشند. این نه تنها در مورد سوریه، بلکه در مورد عراق نیز صدق می کند. افزون بر آن، فرایندهایی در خلیج فارس و یمن در حال وقوع است. افزون بر آن، چاووش اوغلو گفت که در جریان دیدار با همتای ایرانی اش، اوضاع پیرامون برجام و پیامدهای رویدادها در افغانستان را نیز بحث و بررسی کرده اند.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که متاسفانه رئیسی، حسین امیرعبداللهیان، علی باقری کنی و ... اصول، مبانی و نکات کلیدی و حیاتی را فراموش کردند و به برخی مسائل کم اهمیت و بی اهمیت مانند مکان مذاکره چسپیده اند. در واقع هنوز برای من جای سوال است که چرا دولت سید ابراهیم رئیسی این همه فرصت را طی هفته های گذشته برای از سرگیری مذاکرات از دست داده است و اکنون به جای تلاش برای احیای برجام سعی دارد مکان مذاکرات را به بروکسل ببرد؟ به واقع فرق وین با بروکسل چیست؟ چرا حضرات و آقایان شرایط حاد، بغرنج و بحرانی کشور را درک نمی‌کنند؟
ادامه مطلب
جعفر خاشع در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قبل از این در طول سالهای گذشته بعد از فروپاشی شوروی ارتباط جمهوری آذربایجان با نخجوان از طریق خاک جمهوری اسلامی بدون کوچکترین مشکل و با کمترین هزینه انجام می‌شد و در حقیقت ایجاد خط ارتباطی جدید بین جمهوری آذربایجان و نخجوان از طریق جنوب ارمنستان به لحاظ اقتصادی از هیچ منطق محکمی برخوردار نیست. (البته ناگفته نماند بسیاری از کالاهای مورد نیاز مردم نخجوان به صورت مستقیم از طریق شهرهای مرزی ایران تامین می‌شود. روزانه شاهد سفرهای متعدد مردم نخجوان به شهرهای ایران و تامین و خرید مایحتاج خود از ایران هستیم که این مساله بعد از کاهش ارزش پول ایران چندین برابر شده است) بنابراین با بررسی همه این موارد به این نتیجه می‌رسیم که هدف جمهوری آذربایجان و ترکیه در حقیقت رفع نیازها و تامین مایحتاج مردم نخجوان نیست بلکه اهداف پشت پرده این اقدامات سیاسی و مانورهای نظامی چیز دیگری است که در چند سطح تحلیل می توان به آن ها اشاره کرد.
ادامه مطلب
شاهو جعفری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بطور کلی در یک رویکرد نوین کارکرد بین المللی مرزها را می توان در دو طیف امنیتی – دفاعی و ارتباطی – تجاری طبقه بندی کرد. مرز زمینی ایران و ارمنستان به لحاظ آنکه راه ارتباطی ایران و اروپاست به قطع اهمیت تجاری بسیار زیادی برای ایران دارد و از آنجا که حفظ ثبات منطقه قفقاز مستلزم ارتباط زمینی ایران با کشورهای حوزه قفقاز است این مرز از لحاظ امنیتی نیز اهمیت بسزایی برای ایران دارد.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد مسکو و واشنگتن در توافقی نانوشته تدارک جنگی نیابتی دیگری را در قفقاز دیده اند که قرار است در ظاهر جنگ آذربایجان و ارمنستان باشد اما به نیابت از آنان این جنگ ایران و ترکیه خواهد بود که هزینه آن ویرانی برای تهران و آنکارا خواهد داشت.
ادامه مطلب
گقارد منصوریان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عدم حضور پررنگ ایران در این حوضه جغرافیایی موجب باز شدن عرصه برای بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی که تهدیدی جدی برای امنیت ملی ایران محسوب می شود و ترکیه عضوی از ناتو که حامی و همسوی سیاست های غرب بشمار می رود شده است. به نظر می آید روسیه در سال های اخیر با حضور بازیگری سوم در حیاط خلوت خود چندان واهمه ای ندارد و ایران را همسو و از سیاست عدم حضور و نفوذ کاسته است.
ادامه مطلب
روسیه ممکن است نیاز به بازاندیشی در اهمیت بازیگران منطقه قفقاز جنوبی و ایجاد زمینه برای ائتلاف های جدید داشته باشد.
ادامه مطلب
محمود خدمتگزار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روسیه شاید در بلوکِ قدرت، حرفی برای گفتن داشته باشد، ولی به گواهیِ تاریخِ دیروز و امروزش، در میانِ همسایگان و نیز دیگر نقاط جهان، محبوبیتی ندارد و این را نه رویِ صفحاتِ کاغذ یا شبکه های مجازی که در مناسباتِ فردی و اجتماعیِ مردمِ جهان با توریست ها و گردشگرانِ روسی به رایُ العین می توان دید. هیچ ملّتی، خاطره هایِ تلخ و ناخوشایند از دولتی دیگر را جدا از مردمانش به حساب نمی آورَد و اینجاست که افکار عمومی، باید دولت ها را بر صلح و دوستی ترغیب کند تا تبعات و پیامدهایِ گزنده و آزاردهندة ستمکاری و تجاوزِ دولتمردان، گریبانِ شهروندانش را در جاهای دیگر نگیرد.
ادامه مطلب
سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن اذعان بر این نکته که با حضور احتمالی حسین امیرعبداللهیان یا هر فرد دیگری در قامت سکاندار جدید دیپلماسی، مسیر سیاست خارجی ایران تغییر نمی کند و در بهترین حالت این افراد کارگزار جزء دیپلماسی ایران خواهند بود، پیرامون آینده سیاست خارجی دولت سیزدهم این گونه عنوان داشت که در صورت عدم مذاکره با آمریکا، عدم احیای برجام، عدم لغو تحریم ها و عدم تعیین تکلیف لوایح مربوط به FATF باید از هم اکنون فاتحه دولت سیزدهم را خواند.
ادامه مطلب
خدایار سعید وزیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد اتحادیه‌ای همچون یک کنفدراسیون با نیم‌نگاهی به ساختار اتحادیه اروپا می‌تواند سازوکاری باشد که پیوند دیرینه فرهنگی میان این ملل را که همگی در مرزهای ایران بزرگ قرار دارند و سیاست‌های فرامنطقه‌ای و استعماری، طی دهه‌ها و سده‌ها به جدایی آنها منجر شده را به شکلی جدید برقرار کند و این پیوند را در اشکال دیگر کارکردی به منصه ظهور رساند.
ادامه مطلب
الهه کولایی در نقد عملکرد سیاست خارجی دولت های یازدهم و دوازدهم عنوان داشت که به دلیل تحولات آمریکا و همچنین تاکید بر ایدئولوژی گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و کم توجهی یا عدم توجه به تحولات منطقه‌ای و بین المللی، بدون در نظر گرفتن دگرگونی قواعد حاکم بر جهان، به خصوص قواعد حاکم بر بازیگران فعال در عرصه جهانی مانند روسیه فرصت ها از دست رفت، چرا که تمام این پارامترها متاسفانه از سوی دستگاه سیاست خارجی ما طی هشت سال گذشته یا به درستی رصد نشد و یا شنیده نشد. این رویه و نگاه همچنان در دولت های یازدهم و دوازدهم طی این سال ها پی گرفته شد و همچنان به این فضای متحول منطقه ای و بین المللی کم توجهی شد که نتیجه آن تداوم فرصت سوزی ها بود. لذا من به عملکرد سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم نمره خوب و قابل قبولی نمی دهم.
ادامه مطلب
دگرگونی‌های اداری در این دوره ماهیتی محلی داشت و ساختار کلّی منطقه را که کماکان بین ایالات کشوری و لشکری، به ترتیب گوبرنیاها و اوبلاست‌ها تقسیم شده ماندند، تغییر نداد. مناطقی چون ایالات اردوی دُن، کوبان و تِرِک تحت اداره مستقیم تشکیلات نظامی قزاق بودند. ایالت تِرِک به مناطق قزاق‌نشین (اُتدل‌ها) و مناطقی که اکثر جمعیت‌شان کوه‌نشین بود (اُکروگ‌ها) تقسیم شده بود. داغستان، قارص و ایالات تجدیدسازمان‌شدهٔ باتوم و (باتومسکایا اُبلاست) و مناطق سوخوم و زاکاتالی نیز تحت ادارهٔ نظامی بودند. وُرونستوف در مورد ضرورت حفظ این وجوهِ تمایز مطمئن نبود. در عمل اوبلاست‌ها روزبه‌روز شباهت بیشتری به ایالات معمولی پیدا می‌کردند. ولی عواملی چند که بر این ویژگی‌های اداری تأثیر داشتند ـ هم اجتماعی و هم سیاسی ـ مانع از هرگونه اصلاحی بودند./این مطلب در شماره ۸۸ خرداد ۱۴۰۰ نشریه «گفتگو» منتشر شده و مدیرمسئول آن در اختیار دیپلماسی ایرانی قرار داده است.
ادامه مطلب
از دیدگاه آذربایجان، ادامه مسیر کنونی که با دولت حسن روحانی آغاز شده روش بهتری است. الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان در پیام تبریک خود به رئیسی بر همکاری های راهبردی دو کشور تاکید کرد. برخی از تحلیلگران در باکو این پیام را به عنوان دعوت از ایران برای تبدیل شدن به سهامدار نظم بعد از جنگ در قفقاز جنوبی تفسیر کردند.
ادامه مطلب
به گفته آژانس ملی مین زدایی جمهوری آذربایجان (Anama) بقایای موشک های اسکندر-ام ساخت روسیه که دارای قدرت تخریبی بسیار بالایی هستند در اراضی شوشا پیدا شده است. تصاویر منتشر شده نشان می دهد که موشک ها عمل کرده و اجزای آن در مناطق اطراف محل انفجار پراکنده شده است.
ادامه مطلب