دلخوری ارمنستان از روسیه

نویسنده: پییر سوترویل

دیپلماسی ایرانی: ایروان به علت انفعال مسکو در درگیری بین ارمنستان و آذربایجان و مدیریت بحران انسانی در قره باغ علیا انتقاد می کند. در واکنش به آن ارمنستان از اتحاد نظامی منطقه ای تحت نظارت مسکو فاصله می گیرد.

روابط بین ارمنستان و روسیه تیره است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در مصاحبه با روزنامه ایتالیایی لا ریپوبلیکا بار دیگر از ناتوانی سربازان روسی مستقر در قره باغ علیا برای تضمین حرکت آزاد در کریدور لاچین انتقاد کرد. اما نخست وزیر ارمنستان به همین جا بسنده نکرد و آینده تعهد دیپلماتیک روسیه در قفقاز جنوبی را زیر سوال برد.

99.9 درصد از معماری نظامی ارمنستان به روسیه به ویژه در مورد تامین سلاح و مهمات مرتبط است. نخست وزیر ارمنستان با اشاره به جنگ اوکراین گفت: «اما امروز روسیه برای خود به سلاح و مهمات نیاز دارد و حتی اگر بخواهد نمی تواند آنها را در اختیار ما بگذارد. وابستگی امنیت ما به یک منبع واحد یک خطای راهبردی است.»

سخنگوی کرملین در پاسخ به پرسشی درباره انتقادها و گلایگی های نخست وزیر ارمنستان گفت: «ما نمی توانیم نظریه های نخست وزیر ارمنستان را قبول کنیم. روسیه به ایفای نقش تضمین امنیت ادامه می دهد.»

دسامبر 2022 ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی فاصله گرفت. او از امضای بیانیه مشترک سازمان پیمان امنیت جمعی در پایان نشست سران آن در ایروان خودداری کرد. یک ماه بعد، نیکول پاشینیان قبل از اعلام آمادگی ارمنستان برای توقف عضویت در این سازمان از پیوستن به تمرینات نظامی سازمان امتناع کرد. روز سه شنبه ایروان نماینده خود را از اتحاد فراخواند. روز بعد، مقامات ارمنستان اعلام کردند که رزمایش نظامی مشترک با امریکا از یازدهم تا بیستم سپتامبر در خاک آنها برگزار می شود. خبری که با وجود حجم کم تمرینات، مخالفت مسکو را برانگیخت.

اعلام اولین محموله کمک های بشردوستانه از ارمنستان به اوکراین و ادامه روند تصویب اساسنامه رم توسط ایروان با هدف به رسمیت شناختن صلاحیت دادگاه کیفری بین المللی (ICC) که در پایان سال 2022 حکم بازداشت بین المللی را علیه ولادیمیر پوتین صادر کرد، نشانه های دیگر از ارتباط بسیار گسترده است.

با این حال این تنش ها به معنای حرکت ارمنستان به سمت جدایی از مسکو نیست. ریچارد گیراگوسیان، مدیر مرکز مطالعات منطقه ای، خاطرنشان می کند: «بیشتر روابط امنیتی بین ارمنستان و روسیه دوجانبه است و از طریق سازمان پیمان امنیت جمعی  نیست.»

این تنش ها نشان دهنده تغییر خاصی در روابط دو کشور است، در شرایطی که نقش مسکو به عنوان داور منطقه ای با دخالت فزاینده اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا در روند صلح بین ارمنستان و آذربایجان زیر سوال قرار می گیرد. ریچارد گیراگوسیان در تحلیلی در این باره می‌گوید: «بعد از سال‌ها تسلیم، ارمنستان در حال اتخاذ یک رابطه تجاری با روسیه است. البته ایروان برای زیر سوال بردن این رابطه ضعیف تر از آن است، اما می تواند شرایط آن را تغییر دهد.»

منبع: لاکروا (ایتالیا) / تحریریه دیپلماسی ایرانی