از منظر تاریخی، مرزهای ارمنستان تا عمق خاورمیانه که محیط طبیعی آن است، پیش رفته بود. بعدها ارمنستان گاه بخشی از امپراتوری عثمانی و گاه بخشی از امپراتوری‌های صفوی و قاجار در ایران بود که منطقه را به طور کامل پوشش می‌دادند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه و آذربایجان نباید تصور کنند صبر ایران در برابر تهدید منافعش توسط این دو کشور دائمی است. ایران در لحظه سرنوشت کارت های بازی خود را به نمایش خواهد گذاشت، چنانچه در سوریه و یمن و عراق و ... بارها این کار را کرده است!
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نباید به دروغ گویی اردوغان در مورد اتصال راه آهن و جاده از ایران به باکو و ترکیه توجه کرد. ترکیه صد سال است راه آهن ایران در مرز رازی را به راه آهن سراسری خود وصل نمی کند تا کریدور ایران به اروپا شکل نگیرد، ترکیه و باکو در برابر احداث خط لوله انتقال گاز ترکمنستان از مسیر ایران هم کارشکنی می کنند و لذا هرگز ایران را در هیچ طرح کلان اقتصادی این چنینی شریک نمی کنند که وحدت جهان ترکشان خدشه دار شود!
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از زمانی که هاکان فیدان در سال ۲۰۱۰ به عنوان صندوق اسرار یا محرم اسرار اردوغان در ترکیه معرفی و به ریاست آژانش اطلاعات ملی ترکیه "میت MIT" انتخاب شد، شایعات بسیاری پیرامون روابط خاص وی با ایران و همکاری اطلاعاتی و امنیتی او با ایران مطرح شده و هاکان فیدان به عنوان رابط ایران با ترکیه و بلکه نفوذی ایران در دولت ترکیه نیز مورد تحلیل قرار گرفته است! معرفی هاکان فیدان به عنوان "دوست ایران" از سوی ایهود باراک، وزیر دفاع وقت اسرائیل، در سال ۲۰۱۰، چنان در رسانه‌های خبری جهان نشر یافت که این انتصاب به عنوان یک پیروزی برای ایران و یک ضربه بزرگ برای اسرائیل محسوب می‌شد.
ادامه مطلب
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به طور کلی می توان گفت انتظار می رود اردوغان در ۵ سال آینده به سیاست‌های پیشین خود در منطقه غرب آسیا ادامه دهد و از این رو جمهوری اسلامی ایران نیز باید کماکان با همان سیاستها و رویکردهای پیشین ترکیه دست و پنجه نرم کند.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی و سید علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی در دیپلماسی ایرانی می نویسند: اردوغان را دریابیم، او که اکنون از غرب دل پر خون دارد و به روشنی دید دو طرف آتلانتیک چگونه برای سقوط دولت او دست به دعا برده بودند، حالا که توانسته در یک معادله به چون و چرا، قدرت را حفظ کند، مترصد فرصتی است تا تلافی این رفتارهای غربی ها را بکند. اگر غرب همانند همیشه در فراموشی لحظات ناکامی با هدف حفظ منافعش سعی دارد، اردوغان چنین روحیه ای ندارد و بی مهری ها را به این آسانی فراموش نمی کند. برای همین پیش بینی می شود گرایش او به شرق بیش از پیش شود؛ و این می تواند فرصتی به ما بدهد که از این رویکرد او بهره ببریم.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پرخاشگری دولت علی‌اف نسبت به ایران، هرگز نمی‌تواند با شکست اردوغان در ترکیه و یا پیروزی قلیچداراوغلو در انتخابات دور دوم این کشور، محقق شود.
ادامه مطلب
محمد آیت اللهی تبار، استادیار روابط بین الملل در دانشکده دولت و خدمات عمومی دانشگاه A&M تگزاس، افزود که ایران بارها، علیه افتتاح کوریدور زنگزور صحبت کرده است. وی گفت: «اگر نوعی راه حل سازش پذیری اتخاذ نشود و باکو تلاش کند، این کوریدور را با توسل به زور ایجاد کند، ایران مانند سال ۲۰۲۰ میلادی، منفعل نمی ماند و به سمت اقدام قاطع پیش می رود.»
ادامه مطلب
نیوشا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به‌طورکلی پس از مبارزه انتخاباتی، سیاست خارجی ترکیه در صورت پیروزی اردوغان احتمالا به برنامه فعلی یعنی سیاست خارجی فعال، عمل‌گرایانه و قاطع خود در قبال رقبای منطقه‌ای (ایران، عربستان و اسرائیل)، روابط نزدیک با روسیه و حضور نظامی در درگیری‌های منطقه‌ای ادامه خواهد داد. از سوی دیگر اگر حزب رقیب پیروز شود، باید تغییر به سمت یک سیاست خارجی غرب محور را شاهد باشیم که بر همکاری اقتصادی و حل دیپلماتیک مناقشات با هدف ترویج حل مسالمت آمیز درگیری‌ها و کاهش تنش بین کشورهای منطقه تاکید می‌شود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سیاستگذاری خارجی نمی‌توان یک سیاست ثابت با ابزارهای تکراری و ایستا را سیاستی کارآمد و مطلوب برای شرایط مختلف دانست. سیاستگذاری خارجی کارا و مطلوب، سیاستی است که بازی بقا را به گونه‌ای پویا و دگرگون از بازی پیشین دنبال کند، زیرا همان‌گونه یکی از اندیشمندان دانش سیاستگذاری عمومی گفته‌اند: «ثبات در سیاستگذاری امری فریبنده است.»
ادامه مطلب
عبدالباری عطوان در یادداشتی می نویسد: در انتظار مشاهده دود سفید یا سیاه پس از پایان سفر دو روزه رئیس جمهور رئیسی به دمشق هستیم تا متوجه شویم که آیا رئیس جمهور اسد مهمان خود را درخصوص ملاحظاتش متقاعد می کند یا برعکس آن رخ خواهد داد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خوش‌خیالی و خوش‌بینی افراطی ایرانیان برای پیروزی قلیچداراوغلو در انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه که بر مؤلفه‌های هویتی و نژادی کمال قلیچداراوغلو به عنوان یک ایرانی علوی و سید خراسانی استوار است را تنها می‌توان با خوش‌خیالی و فریب بزرگ ظهور و پیروزی اردوغان در ابتدای قرن ۲۱ مقایسه کرد.
ادامه مطلب
وی درباره احضار سفیر ایران به وزارت خارجه آذربایجان گفت: این موضوع مربوط به پرواز یک هواپیما در محدوده مرزی دو کشور است. پروازی که انجام شد یک پرواز عادی و متعارف بود که به صورت دوره‌ای در چارچوب پایش مناطق مرزی ایران و در فضای داخلی ایران انجام شد و در گذشته هم این پروازها انجام می‌شد. پرواز هواپیما به موازات مرز مشترک در فضای داخلی ایران و با فاصله مناسب از مرز آذربایجان انجام شد. اگر اتفاقاتی به سهو و اشتباه رخ دهد معمولا رادارها و شبکه‌های پدافندی در ارتباطات رادیویی هشدارهای لازم را می‌دهند. در ارتباط با این پرواز هیچ هشدار راداری و رادیویی داده نشد. روند معمول در قوانین پروازی بین‌المللی این است که اگر تحول خارج از عرفی رخ داده شود در همان چارچوب‌های فنی پیام و تبادل می‌شود که این اتفاق رخ نداد. ما با آذربایجان در حوزه دفاعی رابطه داریم سفارت ما فعال است و وابسته نظامی ما حضور دارد. اگر بنا به حسن نیت بود موضوع می‌توانست در ارتباط با سفارت ایران و وابسته نظامی ما طرح شود و تبادل نظر و رفع سوءتفاهم شود. نمی‌توانیم این اقدام دولت آذربایجان در احضار سفیر و رسانه‌ای کردن موضوع توأم با حسن نیت و در قالب روابط بین کشورهای همسایه تلقی کنیم.
ادامه مطلب
ایران در واقع دارای یک سنت دولتی باستانی رهبری در منطقه است که از امپراتوری ایران در دوران هخامنشیان آغاز شد، زمانی که قدرت ایران از رود سند تا دریای مدیترانه، از هند تا بالکان و از مصر و عربستان تا قفقاز بود. در آن زمان بود که ایران، در اصطلاح علمی مدرن، بزرگترین قدرت بزرگ و دولت اصلی بود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط ایران با دولت رجب طیب اردوغان در ترکیه را می‌توان در چارچوب همین الگوی پیچیدگی سیاستگذاری و معمای سیاست خارجی مورد تحلیل قرار داد. رویکردی که ایران و اردوغان را دو دشمن مطلق نشان می‌دهد، اما واقعیت این است که ایران از ادامه حکمرانی اردوغان در ترکیه حمایت می‌کند!
ادامه مطلب
سعیدرضا طاهرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه با توجه به فقر انرژی های فسیلی بالاخص نفت و گاز بمنظور استفاده حداکثری از منابع آبی دجله و فرات و استفاده از موقعیت هیدروپلتیکی خود طی دهه های گذشته با محدود کردن میزان آب ورودی این رودها به عراق و سوریه، آنها را با مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی مواجه کرده و تاثیرات سیاسی، امنیتی و زیست محیطی جدی بر وضعیت ارتباطات منطقه ای دولت های حوضه رودهای مذکور گذاشته است. سامانه آبی دجله و فرات به عنوان یکی از مناطق استراتژیک خاورمیانه و اصلی ترین سیستم رودخانه ای غرب آسیا در چند دهه اخیر تحت تاثیر تغییرات اقلیمی از یک سوی و رقابت کشورهای ذینفع برای مهار جریان های سطحی به منظور تامین آب مورد نیاز جمعیت رو به رشد خود و بحران های زیست محیطی چون پدیده ریزگردها روبه رو بوده است.
ادامه مطلب
اکنون ترکیه در شرایط سخت اقتصادی قرار گرفته است و برای بازسازی شهرها و شهرک های خود، به میلیاردها دلار نیاز دارد. این در حالی است که غرب همچنان بر جنگ اوکراین و ناسازگاری احتمالی دولت ترکیه در مورد موضوع پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو متمرکز است. آنکارا در سال ۲۰۲۲ با درخواست سوئد و فنلاند برای پیوستن به ناتو مخالفت کرد، با این اعلام که آنها میزبان سازمان‌های تروریستی مخالف ترکیه هستند. ترکیه همچنین به روابط اقتصادی خود با روسیه ادامه داده است. اکنون این سوال مطرح می‌شود که آیا ترکیه با توجه به درخواست کمک مالی از ایالات متحده و اروپا از مخالفت خود دست خواهد کشید یا خیر.
ادامه مطلب
اردوغان درصدد ارسال پیام‌های داخلی است مانند وعده برای حل و فصل موضوع مهاجران سوری چرا که این امر در کاهش تاثیر بار مادی و اقتصادی بر دوش ترکیه کمک کننده است. پیش بینی می شود اردوغان موفق به گشودن راه میان ترکیه و سوریه برای ارسال کالاها به کشورهای دیگر خاورمیانه شود و به تجارت ترکیه که در سال گذشته حدود ۲۵۴ میلیارد دلار بود، قدرت حرکت بیشتری بدهد. اما بعید است رئیس جمهوری ترکیه بتواند اعتماد و دوستی اسد را به سادگی به دست آورد.
ادامه مطلب
خود واقعیت حمله مسلحانه به سفارت آذربایجان در تهران نشان دهنده یک درگیری اساسی میان دو کشور ایران و آذربایجان است که منافع روسیه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
ادامه مطلب
مسئله سوریه در تمام جزئیات اختلافات گسترده سیاسی – نظامی میان سه طرف [ترکیه، امارات و روسیه] حضور داشت. در حالی که ترکیه از ابتدا حامی مخالفان حکومت سوریه و طرف اصلی تلاش برای براندازی حکومت اسد بود، امارات توازنی میان حمایت از برخی طرف‌های مخالف حکومت سوریه و حمایت مالی از خود حکومت و استقبال از شخصیت‌های برجسته طرفدار نظام برقرار کرده بود. روسیه نیز طرفی بود که از طریق مداخله نظامی و مستقیم امکان بقای حکومت را افزایش داد.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امید است دولت باکو با مرور آنچه در روزهای اخیر رخ داد و با درک جایگاه و وزن واقعی خود در نظام بین الملل از تلاش برای فشار و باج خواهی از جمهوری اسلامی ایران دست بردارد و با بررسی دقیق واکنش مقامات جمهوری اسلامی دریابد دوست واقعی مردم خطه شمال ارس کیست. ایران کشوری ریشه دار و مادر تمدنی منطقه غرب آسیا و منطقه قفقاز و آسیای میانه است و این باکو است که باید به این ریشه های واقعی تمدنی بازگردد تا بتواند یک بار دیگر روی آرامش را ببیند.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: در حالت طبیعی، حداقل ۵۰ درصد تجارت کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی باید با اعضای درون سازمان انجام می‌گرفت اما عملا چنین نیست. تعرفه های تجاری دو طرف هنوز به حد مطلوب که بیانگر گسترش روابط باشد نرسیده، کوریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب هیچ کدام به مرحله بهره برداری کامل نرسیده اند و پروژه های مربوطه به کندی پیش می روند، توسعه حمل و نقل هوایی کشورهای عضو به ویژه با ایران بسیار ناقص است، مثلا می توان گفت حمل و نقل هوایی میان ایران با کشورهای آسیای میانه بسیار ناچیز و در حد صفر است، توسعه حمل و نقل ریلی و دریایی کندتر از حد انتظار است و مناسبات تجاری کشورها بسیار پایینتر از ظرفیت ها و انتظارات است.
ادامه مطلب
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز جمعه هنگام دیدار از بیروت گفت ما از گفت وگوهای مقامات سوریه و ترکیه خرسندیم و بر این باوریم که این گفت وگوها پی آمدهای مثبتی برای روابط دو کشور خواهد داشت.
ادامه مطلب
آبراهام سزار عاقل اف در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بی‌شک نویسنده محترم چنین قصدی نداشته تا بگوید علت اسلام آوردن بسیاری از مردم در منطقه آذربایجان و ارمنستان به دلیل ترس از خشونت و زور و قتل و جنگ و غیره بوده است اما متن ایشان از قصد و نیت نویسنده سرپیچی کرده و چنین معنایی را جامه عمل می‌پوشاند.
ادامه مطلب
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از سیالیت کمتری نسبت به مناطق دیگر برخوردار است. نقش عوامل ساختاری و جبریت های ژئوپلوتیک در این منطقه موجب شده است تا آزادی عمل کارگزاران برای تغییرات گسترده راهبردی در این منطقه محدودتر باشد. با این وجود، علائم تغییر در برخی از روندها و ظهور روندهای نوپدید سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی در منطقه قفقاز؛ ضرورت تغییرات تدریجی راهبردهای سیاست خارجی ایران در این منطقه را اجتناب ناپذیر کرده است.
ادامه مطلب
دکتر قدیر گلکاریان در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که "ایران باید به عنوان کشوری با تاریخ دیرینه خود در منطقه زمینه بسط و توسعه راه های اقتصادی و وابستگی های امنیتی را با کشورهای حوزه قفقاز فراهم بیاورد. همانطور که ترکیه با جمهوری آذربایجان قرابت تنگاتنگی دارند، ایران هم می تواند با سایر بازیگران منطقه ای ائتلافی داشته باشد ولی هم سلکی با ارمنستان که نکته حساس میان ایران و ترکیه و یا آذربایجان و ایران است، می تواند بیش از اینکه موجب تقویت توان ایران شود، به تضعیف آن بینجامد. از این رو، یافتن راه های کاهش تنش بین کشورهای منطقه ای و استفاده از سایر عوامل دخیل در امر سیاسی – امنیتی – اقتصادی – ترانزیتی کشورهای حوزه می تواند دست ایران را بازتر کند. این را هم باید بیان کنم که متأسفانه به دلیل بروز بحران های عمده در سیاست داخلی ایران و منفعل عمل کردن جمهوری اسلامی در سیاست خارجی و به جای خروج از چالش های متعدد، رفتن به سمت بحران های جدید باعث شده که رقابت های عادی هم به تنش های خصومت آمیز تعبیر شود که به زیان کشور است."
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این تنها ایران نیست که در مورد نوعثمانی گری ترکیه و رویکرد استعماری و تجاوزگرانه این کشور برای احیای خلافت ترکی از طریق شکل دادن به کمربندی از کشورهای به اصطلاح ترک در قفقاز و آسیای میانه هشدار می دهد؛ بلکه ارمنستان، یونان، هند، قبرس و غیره از جمله کشورهایی هستند که با تشکیل اتحادیه های اقتصادی، امنیتی و نظامی به دنبال مقابله با تبعات ژئوپلتیک خطرناک جاه طلبی های اردوغان هستند.
ادامه مطلب
حجت سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آسیای مرکزی خوش دارد تا با همکاری ترکیه مسیر انتقال انرژی به اروپا را بدون استفاده از خاک روسیه و از طریق نفوذ در کانال زنگزور کوتاه کند. از این رو مسئله این کانال بیش از آنکه مربوط به ارمنستان و آذربایجان باشد، به حداقل ۶ کشور در آسیای میانه و مرکزی به اضافه ترکیه و آذربایجان مربوط است. آیا روسیه می تواند در حالی که گرفتار یک جنگ فرسایشی است و متوجه حضور ناتو در مرزهای غربی خود است، تمام قد مدافع منافع خود در برابر ناتو و نیز منافع اقتصادی اش در مرزهای جنوبی و حیاط خلوت خود هم باشد؟ بعید است روسیه بتواند به تنهایی چنین نقشی را ادامه دهد مگر با همکاری ایران.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: . سیاستگذاران ارشد ترکیه، پاکستان، عربستان، امارات متحده عربی، قطر ... و در نهایت جمهوری آذربایجان که همگی ازجمله دولت‌های شکننده بوده و سیاستگذاری‌های احساسی و آرمانی دارند و البته برخی مانند قطر و امارات متحده عربی به اهداف نسبی خود دست یافته‌اند. جمهوری آذربایجان ازجمله دولت‌های شکننده به رهبری آقای الهام علی اف و زیر سلطه خاندان علی اف، سال‌هاست در الگوی آرمانی شکلگیری آذربایجان بزرگ و برتری در قفقاز به برنامه‌ریزی برای تقابل با قدرت‌های بزرگ منطقه ازجمله ایران و روسیه مشغول بوده است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تنها یک مرور ساده بر برخی رویدادهای یک ماه اخیر منطقه آسیای میانه و قفقاز نشان می دهد، عدم افزایش تحرک جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای که می تواند به دریای فرصت برای کشورمان مبدل شود، چگونه می تواند این بخش از جهان را به یک دریای تهدید برای ایران تبدیل کند. این فرصت سوزی قبلا در باکو رخ داد و مقامات جمهوری اسلامی باید با نکته سنجی و تیزبینی راهبردی واقع بینانه را برای مقابله با تکرار این رویداد تلخ آماده کنند.
ادامه مطلب