![احیای برجام شاید وقتی دیگر](/images/www/fa/news/news-list/2022/1662148035-352177.jpg)
احیای برجام شاید وقتی دیگر
با رصد تحولات چند روز اخیر درباره متن پیشنویس اتحادیه اروپا برای احیای برجام به نظر میرسد که توافق به این زودیها حاصل نخواهد شد.
ادامه مطلببا رصد تحولات چند روز اخیر درباره متن پیشنویس اتحادیه اروپا برای احیای برجام به نظر میرسد که توافق به این زودیها حاصل نخواهد شد.
ادامه مطلبمحمدصالح صدقیان تاکید دارد: ما اکنون شاهد اختلافات گستردهای بین جریانهای مختلف در عراق هستیم و چون ایران از مقبولیت نسبی در میان این جریانها، اقوام و مذاهب برخوردار است، ظرفیت لازم برای ایجاد همگرایی، همسویی و هماهنگی در جهت تقویت وفاق ملی در عراق را دارد؛ همچنا.ن که در گذشته هم جمهوری اسلامی ایران مشابه این رفتار را در دستور کار خود قرار داده است. بنابراین اگر ایران دست به تحرکی در عراق میزند، صرفا با هدف فراهمکردن زمینه و بستر لازم در راستای حل بحران کنونی است و دخالتی در انحلال یا عدم انحلال پارلمان، تشکیل دولت، تعیین رئیسجمهور، نخستوزیر و کابینه عراق ندارد.
ادامه مطلبچه عبارت «توافق قوی جدید» را اسم رمز اصولگرایان برای توجیه احیای برجام علی رغم ۹ سال حمله، توهین و تخریب بداینم یا خیر، به نظر می رسد آن چه در این شرایط ابربحرانی اقتصادی و معیشتی ایران نیاز است، نه لفاظی و ساختن عبارات برای توجیه احیای برجام توسط دولت سیزدهم و حامیانش که تسریع در روند لغو تحریم هاست. هر چند که بازار سکه، طلا و ارز نیز پیش تر به استقبال احیای برجام رفته بود و کاهش قیمت ها و سیر نزولی نرخ ها مبین این واقعیت است.
ادامه مطلباظهارات حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در دیدار با رهبران جریانهای فلسطینی در دمشق با اظهارنظر رسمی از سوی قاهره روبه رو نشد. او گفته بود تهران از تقویت روابط با مصر استقبال میکند.
ادامه مطلبدیروز دوشنبه در حالی تهران میزبان جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان بود که این کشور خود را برای رزمایش مشترک سه جانبه با ترکیه و گرجستان تحت عنوان «جاودانگی ۲۰۲۲» در اکتبر سال جاری (۱۷ تا ۲۸ اکتبر) آماده می کند. به موازات آن در اوایل هفته جاری نیز اخباری دال بر برگزاری رزمایش مشترک باکو- آنکارا منتشر شد که نشان می دهد الهام علی اف برای رفع نگرانی احتمالی تهران در خصوص برگزاری پی در پی این رزمایش ها با هدف امنیتی کردن منطقه قره باغ و قفقاز جنوبی پس از جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ و پیگیری دیپلماسی متوازن سعی در اعزام وزیر امور خارجه اش به تهران را داشته است.
ادامه مطلببا توجه به اقتضائات جاری چنین به نظر می رسد که عملا دیپلماسی برجامی با محوریت باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد در حال پیگیری است و سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان عملا دیپلماسی منطقه ای را در سایه شعار ارتقای مناسبات با همسایگان در دولت سیزدهم پیش می برند.
ادامه مطلبوی در پاسخ به پرسش دیپلماسی ایرانی مبنی بر اینکه فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق اخیرا گفت که گفت وگوهایی میان ایران با اردن و مصر برای عادی سازی روابط و گسترش مناسبات انجام شده است، چه توضیحی دارد، گفت: تا کنون مذاکره مستقیمی با طرف مصری نداشتهایم، اما به اعتقاد ما مصر کشور مهمی در جهان اسلام است و توسعه روابط بین تهران و قاهره به نفع دو ملت است.
ادامه مطلبهمان گونه که نباید تمام تخم مرغ های سیاست خارجی را در سبد مذاکرات گذاشت بی شک نمی توان سیاست خارجی را هم بدون اهتمام برای احیای برجام و لغو تحریم ها پیش برد. پس انجام این سفرهای رئیسی به کشورهای همسایه و یا حضور دیگر مقامات و همسایگان به ایران اگر چه فی نفسه امری مثبت تلقی می شود، اما همزمان سوء محاسبه های جمهوری اسلامی در خصوص مذاکرات وین را هم بیشتر خواهد کرد.
ادامه مطلبامیرعبداللهیان در کنفرانس مطبوعاتی اخیر با همتای روس خود گفت که قطار مذاکرات هسته ای به ایستگاه های دشوار رسیده است و این مذاکرات به پایان خود نزدیک می شود. این سخن وزیر امور خارجه ایران نشان دهنده این درک راهبردی جمهوری اسلامی است که گزینه هایش محدود است و امضای توافق هسته ای بدون طرح دیگر مسائلی که به برنامه هسته ای ارتباط ندارد، در شرایط دشوار کنونی ایران، به نفع این کشور است.
ادامه مطلبمحسن روحی صفت در گفت وگویی معتقد است که اگرچه بندر چابهار از معافیت های تحریمی آمریکا برخوردار است، اما به هر حال باید بپذیریم که فضای تحریمی در شکل گیری نوعی رفتار دست به عصا و محافظه کارانه بانکها و شرکتهای هندی موثر بوده است. همین فضای تحریمی سبب شده است که آن جدیت لازم در طرف هندی هم برای استفاده از بندر چابهار شکل نگیرد. چون تجار، بازرگانان، شرکت ها و بانک های هندی نگران هستند به واسطه روابط اقتصادی و تجاری خود با ایران مورد مواخذه ایالات متحده قرار بگیرند.
ادامه مطلبدر این بین لفاظی های دیپلماتیک دو طرف طی ۸۳ روزی که از ترک وین می گذرد کمکی به بهبود شرایط نکرده است. انداختن توپ در زمین یگدیگر توسط تهران و واشنگتن عملا تاخیر در احیای برجام، دور شدن فضای حصول توافق و تعمیق گسل را به دنبال دارد؛ بارها گفته شده است فارغ از اینکه کدام طرف مسئول ایجاد چنین شرایطی است بی شک تداوم این وضعیت بیش از آنکه به ضرر غرب و آمریکا باشد، ایران را در مخمصه جدی تری قرار می دهد.
ادامه مطلبچه فضای بین المللی اجلاسی چون داووس باعث مطرح شدن این جملات از زبان امیرعبداللهیان شده باشد یا تجربه ۲۷۶ روزه اش بر کرسی وزارت امور خارجه و آشنایی با واقعیت های عرصه بین الملل، اما به هر حال گفته های او مبین نوعی نگاه دوگانه وزیر امور خارجه دولت رئیسی برای بیان مواضعش در خصوص یک مسئله واحد است.
ادامه مطلبدر فضای گُنگ و مبهم فعلی به واقع نمی توان ارزیابی دقیقی از سرانجام مذاکرات وین داشت. چون به همان میزان که دلایل و شواهد برای احیای برجام وجود دارد می توان به پالس های منفی و تحولات چند روز اخیر پس از ترور هم برای شکست مذاکرات یا حدقل تداوم بن بست کنونی استناد کرد. اینجاست که خلاء روشنگری امیرعبداللیهان و شکست مُهر سکوت باقری کنی بیش از پیش خودنمایی می کند
ادامه مطلبجلال میرزایی در گفت وگویی تاکید دارد که اگرچه قطع روابط ایران و عربستان به اعدام شیخ نمر بازمیگردد، ولی تداوم قطع روابط و تشدید تخاصم بین تهران و ریاض به دلیل جنگ یمن است. اگر این جنگ شکل نمیگرفت مطمئن باشید سالها پیش شاهد ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی بودیم. اما به دلیل آنکه جنگهای نیابتی بهخصوص با جنگ یمن ایران و عربستان به اوج رسید، عملا احیای روابط بین دو کشور تاکنون محقق نشده است.
ادامه مطلبسید محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تحولات روسیه و اوکراین نیز به نظر می رسد "تردید" و "گیجی" پارادایم حاکم بر رفتار سازمان سیاست خارجی است. دستگاه سیاست خارجی دنبال چه طرحی است که از این فرصت بی سابقه به نفع کشور استفاده کند؟ سیاست نفتی و تجاری ایران در این برهه را فقط دستگاه سیاست خارجی باید برنامه ریزی کند، چه سازمانی باید با روس ها، چینی ها و حتی خود غربی ها مذاکره کند و دایره منافع را تشخیص دهد؟ اصلا تحلیل غالبی وجود دارد؟ چه برنامه ای ریخته شده است؟
ادامه مطلبسید محمد صادق خرازی در یادداشتی می نویسد: برخی منتقدان که علیه هر نوع مذاکره و مذاکرهکنندهای در پشت سر او در خط مقدم، جبهه میگیرند، کدام مصلحت عمومی یا منفعت ملی را تامین میکنند؟ چرا عدهای از بیم «دستاوردسازی» امکان هر نوع توافقی را میگیرند، مگر نه اینکه دستاورد مذاکرهای در چنین حد و توافقی در این سطح برای عموم مردم و جمیع جریانات سیاسی و اجتماعی است؟ مگر برجام فقط برای جناحی خاص دستاورد و برای جناحی دیگر خسران داشت که احیای آن چنین باشد؟ تضعیف مذاکرهکنندگان به هر بهانه، بهایی سنگین برای کل ملت ایران دارد؛ خصوصا در شرایط بینالمللی خاصی که در آن به سر میبریم.
ادامه مطلباگرچه ماهیت توقف کنونی در مذاکرات وین عمدتاً از جنس سیاسی است تا فنی، اما به نظر می رسد بعد از جنگ اوکراین روسیه با مانور روی نقش فنی خود در احیای برجام مانند همکاری با جمهوری اسلامی ایران در نیروگاه اتمی بوشهر، فردو و همچنین تحویل اورانیم غنی شده بالاتر از ۳.۶۷ و تبدیل آن به کیک زرد عملاً سعی دارد منافع سیاسی خود را با هدف موازنه سازی در برابر اروپایی ها و آمریکا در بطن مذاکرات وین پی بگیرد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: دور هشتم مذاکرات وین و استمرار آن تا نزدیکی ایستگاه توافق، تجربهای است که اگرچه دیرهنگام و پرهزینه بوده، اما به نظر میرسد نگرش غالب بر دولت « ابراهیم رئیسی» را با واقعیتهایی روبهرو کرده است که «حسین عبداللهیان» از رویکرد عملگرایانه تهران در این مذاکرات سخن بگوید.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران از امکان جدی مذاکره با واشنگتن سخن گفت ولی آنچه عبداللهیان به وضوح به آن اشاره نکرد این است که آمریکا خواهان مذاکره فقط درباره بحران هسته ای و احیای برجام نیست بلکه بازگشت آمریکا به مذاکرات هسته ای، نتیجه تفاهم ها و شروط پشت پرده ای است که ماهیت سیاسی محض دارد و در گام نخست به نقش و نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا مربوط می شود.
ادامه مطلبامیرعبدالهیان خاطر نشان کرده که اگر امریکا نشان دهد که می خواهد و می تواند، توافق شایسته ای را تامین کند، تهران برای مذاکرات مستقیم با امریکا آمادگی دارد. این سخن وی به هیچ وجه، مشابه سخنان قبلی نیست که ایرانی ها پافشاری داشتند در ابتدا امریکا باید تحریم ها را لغو کند.
ادامه مطلبجلال میرزایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که امثال آقای شمخانی باید اجازه دهند موضعگیریهای دولت به طریقی اتخاذ شود که علاوه بر انسجام نگاه دستگاه اجرایی کشور در راستای سخنان سازنده کسانی نظیر امیرعبداللهیان پیرامون احتمال مذاکره مستقیم با آمریکا باشد، چون حداقلش آن است که در کوتاه مدت تاثیر سازنده ای روی بازار و کسب و کار هم تاثیر مثبت دارد.
ادامه مطلباحمد زید آبادی در یادداشتی می نویسد: ژاپن و هندوستان و کرۀ جنوبی و دهها کشور رو به توسعه در جنوب شرق آسیا نیز بخشی از "شرقِ جغرافیایی" به شمار میروند. البته محافلِ مدافعِ سینهچاکِ "چرخش به شرق" این دسته از کشورها را نیز بخشی از "غربِ سیاسی" به حساب میآورند و گویی آگاهانه در پی ایدئولوژیسازی از ماهیت نظامهای سیاسی چین و روسیه هستند، ماهیتی که در بهترین صورت، نوعی اقتدارگرایی متمرکز و سفاک است. در واقع همین محافل، اظهارات امیرعبداللهیان را در مورد ایجاد توازن در رابطه با غرب و شرق به باد انتقاد گرفتند و خواهان نگاه یک سویۀ وزارت امور خارجه به جهان شدند. به نظرم لازم باشد وزارت امور خارجه در برابر درخواست این محافل موضعی شفاف بگیرد.
ادامه مطلبایران برای شکست دژ مستحکم تحریم های غرب نیازمند راهکاری اقتصادی است. تعمیق روابط بین تهران و پکن می تواند به جذب چندین دوست و حامی در غرب منجر شود اما در صورت جدیت امریکا و اروپا برای برطرف ساختن تنش ها بین خود و ایران باید بر توافقی منصفانه و برداشته شدن تحریم ها موافقت کنند.
ادامه مطلبعبدالرضا فرجی راد در گفتوگو با دیپلماسی ایرانی تصریح کرد که قطعاً زمانی که یک دولت جدید با نگاه سیاسی تازه روی کار می آید نمی توان تصور کرد و یا از دولت جدید خواست که تیم مذاکره کننده ای مطابق و مشابه با دولت قبلی که در تضاد با آن قرار دارد را به وین بفرستد، چون نتیجه مستقیم و فوری این اقدام آن است که شاهد دو دستگی و تشتت آراء بین دولت و تیم مذاکره کننده خواهیم بود و نهایتا یک صدای واحد از تهران در خصوص مذاکرات شنیده نمی شود، در نهایت هم اگر شکستی روی دهد هر کدام دیگر را مقصر می داند. پس منطقی نیست و عقلانی هم نیست که دولتی مانند رئیسی روی کار بیاید، اما تیم مذاکره کننده ای مانند دولت روحانی شامل ظریف، عراقچی، روانچی و هر کس دیگری مذاکرات را پی بگیرد. ضمن اینکه سنت سیاسی در داخل ایران و هر کشوری نشان می دهد با تغییر دولتها بیشتر ارگان ها، نهادها، سازمان ها مطابق با نگاه و خواست دولت جدید تغییر پیدا می کند تا یک همگِنی سیاسی و وحدت رویه شکل بگیرد. این مسئله خصوصاً در حوزه امنیتی و سیاستخارجی نمود بیشتری پیدا میکند.
ادامه مطلبمبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعدد اختلافات فی ما بین جمهوری اسلامی ایران و طرف های مقابل در تمامی حوزه ها از جمله امنیتی، نظامی، اقتصادی، هسته ای و حتی مسائل منطقه ای تداعی کننده آن است که این روند در پیش گرفته شده نمی تواند به توافقی که رفع تحریم ها و بازگشت طرف های مقابل به توافق را منجر شود، لذا باید منتظر ماند و دید که آیا طرف های برجام حاضر به نشان دادن انعطاف برای رسیدن به توافق می شوند؟
ادامه مطلبجاوید قربان اوغلی در یادداشتی می نویسد: منابع خبری هیئت ایرانی را قریب به ۴۰ نفر تخمین زدهاند. برخلاف انتقادهایی که ممکن است از سوی عناصر ناآشنا به «تعداد» هیئت ایرانی وارد شود، در صورت برخورداری از «عزم و ارادهای جدی برای نیل به تفاهم» باید آن را از ویژگیهای مثبت ترکیب تیم ایران در دور جدید مذاکرات برشمرد.
ادامه مطلبعبدالرضا فرجی راد در گفتوگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که در هیچ دوره ای مانند اکنون تهران و واشنگتن تا به این حد آماده مذاکره و حصول توافق جدید نبودهاند. چون از یک طرف دولت رئیسی با انواع مشکلات اقتصادی و معیشتی واقعاً به موفقیت در این مذاکرات و رفع تحریمها نیاز دارد و از طرف دیگر دولت بایدن هم برای تمرکز بیشتر در خصوص مقابله با چین به تضمین در خصوص مدیریت توان هستهای ایران نیاز دارد. این مسائل سبب می شود که آینده مذاکرات روشن باشد تا جایی که من احتمال شکست مذاکرات را تقریباً صفر می دانم.
ادامه مطلبایران و آذربایجان به توافق اصولی در زمینه همکاری در عرصه نفت و گاز دست یافته اند. اگرچه، بخش اعظم جزئیات این توافق هنوز اعلام نشده، اما ظاهرا، باکو و تهران توافق کرده اند تا در مورد برخی از مسائل مرتبط با همکاری از مبادله گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران تا توسعه میادین نفتی و گازی در ایران و ارسال گاز از ایران به نخجوان آذربایجان به طور مفصل تری، گفت وگو کنند.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: : استقبال سرد مقامهای اسرائیلی از «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت امریکا در امور ایران، نشان از نگرانی آنان درباره آینده گفتگوهای وین دارد. نخستوزیر و وزیر امورخارجه اسرائیل با لغو دیدارهایشان با مالی، پیشاپیش اعتراض و مخالفت خود را با توافقهای احتمالی ایران و امریکا در گفتگوهای وین بروز دادهاند که قرار است از هشتم آذرماه از سر گرفته شود.
ادامه مطلبعلی بیگدلی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: مذاکره یک پروسه دیپلماتیک است که میتواند با دادن کمترین امتیاز و هزینه، ابزاری موثر برای حصول منافع ملی باشد. اما در عین حال مذاکره و دیپلماسی یک مسیر پیچیده است، چون قطعاً با بازیگران متعدد و منافع متضاد مواجهیم، خصوصاً آمریکا که به عنوان ابرقدرت اقتصادی و نظامی دارای بیشترین پیچیدگی دیپلماتیک و سیاسی است. لذا باید دقیق ترین برنامه برای مذاکره با ایالات متحده از سوی دولت ها طراحی شود. زمانی که ما بدون برنامه و تنها به واسطه فشارهای تحریمی پای میز مذاکره حاضر میشویم نتیجهاش میشود برجام و اتفاقات بعدی. حال که دولت رئیسی ادعای دیپلماسی هوشمند و متفاوتی را دارد قطعاً مذاکرات پیش رو مهمترین سنگمحک خواهد بود.
ادامه مطلب