
تهران مجبور به تجدید نظر می شود؟
در حال حاضر هیچ نشانهای مبنی بر تصمیم تهران برای بازنگری در سیاستهای منطقهایاش، مشاهده نمیشود، و باید دید که آیا ایران تماسهایی برقرار خواهد کرد که نشاندهنده چنین اقداماتی در آینده باشد یا خیر.
ادامه مطلبدر حال حاضر هیچ نشانهای مبنی بر تصمیم تهران برای بازنگری در سیاستهای منطقهایاش، مشاهده نمیشود، و باید دید که آیا ایران تماسهایی برقرار خواهد کرد که نشاندهنده چنین اقداماتی در آینده باشد یا خیر.
ادامه مطلبعربستان سعودی و مصر آشکارا درباره سوریه اختلاف نظر دارند که نمیتوان آن را صرفا ناشی از اختلاف رویکرد راهبردی تصمیم گیرندگان در دو کشور دانست بلکه معادله ژئوپلتیکی بین سوریه و عربستان، بسیار مهمتر از معادله ژئوپلتیکی بین سوریه و مصر است.
ادامه مطلبهیثم الخزعلی در یادداشتی اختصاصی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: دعوت از الجولانی می تواند گامی خطرناک و جنجال برانگیز باشد که به نشست و اهداف آن آسیب بزند. همچنین میتواند تاثیر سلبی بر وجهه دولت عراق بگذارد.
ادامه مطلباکنون آنکارا قصد دارد در سوریه جدید نقش اصلی را ایفا کند و خلاء ایجاد شده با خروج ایران، متحد اصلی بشا اسد را خود پر کند. این اقدام ممکن است باعث رقابت با کشورهای عربی حوزه ی خلیج فارس و نگرانی اسرائیل شود.
ادامه مطلبسید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کشورهای خاورمیانه در سالهای اخیر به اهمیت هیدروژن سبز پی برده و تلاشهای خود را برای تبدیل این فناوری به یکی از ارکان اصلی اقتصاد انرژی آغاز کردهاند.
ادامه مطلبدیوید ایگناتیوس می نویسد: ایالات متحده بهطور محرمانه در حال بررسی توافقی با دمشق برای قطع جریان ارسال سلاح به حزبالله در لبنان بود. این تماسهای غیررسمی که طی هفتههای گذشته از طریق کشورهای میانه روی خلیج فارس انجام شد، به نظر میرسد با حمله غافلگیرانه مخالفان سوری و تصرف شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه، در آخر هفته گذشته، مختل شده باشد.
ادامه مطلبدر این اجلاس که تحت شعار «تقویت مشروعیت چندجانبه برای توسعه جهانی عادلانه و امن» برگزار شد، تلاشها برای تقویت همکاری و انسجام میان کشورهای عضو به ویژه پس از توسعه اخیر این مجموعه و حضور عربستان، امارات و سایر کشورها در آن بررسی شد.
ادامه مطلبماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اسراییل همواره می خواهد روسیه را راضی نگه دارد تا در سوریه به ایران و به دولت بشار حمله کند و روسها چشم بر این حملات ببندند. در رویدادهای هفتم اکتبر نیز پوتین نگران یهودیان روس ساکن در اسراییل بود. اسراییل از سال ۲۰۲۲ هیچ سلاحی به اوکراین نداده است و البته کاری که حماس در سال گذشته انجام داد، فشارها بر روی روسیه را بسیار کاهش داد.
ادامه مطلبعرب ها آشکارا، گذر به سمت چندجانبهگرایی را در خاورمیانهی تحت رهبری آمریکا به نمایش میگذارندو هشدار ایران جدی گرفته خواهد شد، زیرا ارتش و اطلاعات اسرائیل، و البته خود نتانیاهو هم، بهتازگی پرده ای از توان بازدارندگی ایران را دیده اند.
ادامه مطلبباوجود افزایش شهرکسازیهای اسرائیلی، حملات بیسابقه به مسجدالاقصی و فقدان افق سیاسی، کشورهای عربی به عادیسازی روابط با اسرائیل ادامه میدهند. این میتواند تا حدی بر این باور باشد که بهبود روابط اهرم بیشتری در اختیار کشورهای عربی برای فشار بر اسرائیل بهمنظور ایجاد یک کشور فلسطینی قرار میدهد. اما آنچه در واقع اتفاق میافتد کاملاً برعکس است. نتانیاهو به این میبالد که چگونه توانسته، بدون حل مسئله فلسطین، عادیسازی روابط با کشورهای عربی را پیش ببرد.
ادامه مطلباجلاس قریب الوقوع کشورهای شورای همکاری و اتحادیه اروپا که قرار است در ۱۶ اکتبر در بروکسل برگزار شود، فرصت مهمی برای تقویت همکاری راهبردی میان دو طرف در زمینههای متعدد اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایجاد میکند.
ادامه مطلبکارشناسان پیشبینی میکنند حضور کشوهای عربی در اجلاس ناتو، برقراری آتش بس و توقف جنگ در نوار غزه را در خط مقدم مباحث نمایان خواهد ساخت و بدون پرداختن به این موضوع، پروندههایی نظیر ایجاد «ناتو» عربی یا نیروهای جایگزین عربی در غزه باز نخواهد شد و جانبداری یا ایستادن کشورهای عربی در کنار اردوگاه غربی به زیان مسکو با توجه به سیاست بیطرفی این کشورها که از از آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲ اتخاذ شده است، مطرح نخواهد شد.
ادامه مطلبسیاست «به غرب فکر کن» دولت هند تعامل با غرب آسیا را در اولویت قرار داده و امارات متحده عربی سنگ بنای این گسترش روابط در منطقه شورای همکاری است.
ادامه مطلبنظرسنجیهایی که ما در اواخر ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴ در پنج کشور عربی منطقه انجام دادیم، نشان میدهند که جایگاه ایالات متحده در میان شهروندان عرب به شدت کاهش یافته است. نظرسنجیای که در تونس انجام شد، که بخشی از آن قبل و بخشی بعد از ۷ اکتبر بود، به وضوح نشان داد که این تغییر در واکنش به رویدادهای غزه رخ داده است. شاید شگفت تر این باشد که نظرسنجیها همچنین نشان دادند که از دست دادن محبوبیت ایالات متحده به سود چین بوده است. دیدگاه شهروندان عرب نسبت به چین در نظرسنجیهای اخیر ما بهبود یافته و یک روند نیم دههای کاهش حمایت از چین در جهان عرب را وارونه کرده است. با این حال، هنگامی که از آنها پرسیده شد که آیا چین تلاشهای جدی برای حمایت از حقوق فلسطینیها انجام داده یا نه، شمار کمی از پاسخدهندگان نظر مثبتی داشتند. این نتیجه نشان میدهد که دیدگاههای عربها بازتاب ناخرسندی عمیق از ایالات متحده است و نه حمایت ویژه ای از سیاستهای چین در برابر غزه.
ادامه مطلبقبل از انقلاب، ایران ۱۶۰ فروند اف-۱۶ سفارش داد و امیدوار بود که پس از خرید این ناوگان گران، در نهایت ۳۰۰ فروند از آنها را خریداری کند. ایران تنها کشور دیگری بود که این هواپیما را سفارش داده بود، اما در نهایت قبل از انقلاب ۱۹۷۹ حتی یک اف-۱۶ دریافت نکرد. بنابراین اسرائیل ۵۵ جنگنده اف-۱۶ را که در ابتدا برای ایران در نظر گرفته شده بود، قبل از انقلاب به دست آورد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور و سعید سیف در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اتهامها درباره اجرای استانداردهای دوگانه، به سرعت و با فراوانی از سوی کشورهای عربی، قدرتهای در حال ظهور، رقبای جغرافیایی، مقامات سازمان ملل و حتی خود مقامات غربی مطرح شده است. هنگامی که روسیه در سال ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد، اروپاییها تحریمهای "گسترده و بیسابقه"ای را در تجارت، سرمایه گذاری و حتی بایکوتهای ورزشی علیه مسکو پیاده کردند. در جریان تلاش لابی بزرگ جهانی، رهبران اروپایی، حمایت از اوکراین را به عنوان دفاع از قوانین و نورمهای جهانی تصویر کردند.
ادامه مطلبرقابت بر سر هوش مصنوعی، اهمیت کشورهای عضو شورای همکاری را به شیوههای متعدد و مختلف شامل امور اقتصادی، فنی و آموزشی افزایش داده است.
ادامه مطلبازسرگیری روابط بین عربستان و ایران روند تقاربی را میان کشورهای منطقه آغاز کرده که در واکنشها به شهادت رئیس جمهور ایران و همراهانش به وضوح نمایان شد.
ادامه مطلبکامران کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شیخ مشعل در نطق انحلال پارلمان و خطاب به نمایندگان بر چند کلیدواژه تاکید کرد: دخالت در هسته اختیارات و حقوق اساسی امیر، مداخله در تعیین ولیعهد، فساد گسترده، رفتارهای مغایر با قانون اساسی و تهدید امنیت کشور به اسم دموکراسی. تفسیر این کلیدواژگان می تواند حکایت از مسیر جدید کویت به سمت اقتدارگرایی در منطقه و بویژه در بین دولت های عرب خلیج فارس باشد که از یک دهه گذشته تاکنون هر پنج عضو دیگر شورای همکاری از سلطنت های نسبتا اجماعی به سمت اقتدارگرایی فردی حرکت کرده اند.
ادامه مطلباعضای شورای همکاری میدانند که هیچ یک از پروژههای بزرگی که در نظر دارند، در سایه رویارویی با ایران محقق نمیشود.
ادامه مطلبحمیدرضا جوادی قلعه و سعید محمدی کاوند در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: با آغاز عملیات موشکی و پهپادی ایران ضد اسرائیل که در پاسخ به جنایت این رژیم در هدف قرار دادن کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق انجام شد، عنوان شده است که تمامی بازیگرانی که در ایجاد لایههای مضاعف پدافندی و کمک به اسرائیل در رهگیری موشکها و پهپادهای ایرانی نقش داشتند همگی جلوه عملی همان اتحاد پدافند هوایی بودند که در سال ۲۰۲۲ در نشستهای مختلفی بر آن تاکید شده بود. جمهوری اسلامی ایران با این عملیات موفقیت آمیز نشان داد که می تواند این اتحاد به ظاهر بزرگ را در هم بشکند و معادلات آن ها را برهم بزند و باعث درهم شکسته شدن هیمنه پوشالی کشورهای دارای قدرت اتمی شود. همین امر نشانگر این است که ایران بازیگر اصلی منطقه در این نظم نوین جهانی است.
ادامه مطلباین منطقه خود را در یک وضعیت "میاندوره ای" میبیند. بحث درباره تک قطبی یا چند قطبی را فراموش کنید: خاورمیانه بیقطب است. کسی در اینجا مهار کار را در دست ندارد.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که آرمان آزادی فلسطین و حمایت از قدس در جهان عرب از دستورکار دولتها و حتی امت عربی خارج شده و کم رنگ میشود، برخی دولتها و شهروندان غیر غرب و غیر مسلمان بر آزادی فلسطین و محکومیت اسرائیل اصرار دارند و به مقابله سیاسی، حقوقی و دیپلماتیک علیه دولت اسرائیل متعهد هستند. اقدام حقوقی دولت آفریقای جنوبی در تلاش برای محکومیت اسرائیل در دیوان دادگستری بین المللی با اتهام نسل کشی در غزه، اقدام دولت نیکاراگوئه در شکایت از دولت آلمان به دلیل کمکهای مالی و نظامی آلمان به اسرائیل و نقش آن در کشتار شهروندان غزه، قطع روابط برخی دولتهای آمریکایی با اسرائیل و... را میتوان ازجمله تبدیل آزادی فلسطین به آرمان جهان غیر عرب دانست.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: امید است سومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی بتواند گام های لازم عملی را در جهت کاهش آلام مردم فلسطین بردارد و رژیم صهیونیستی برای یک بار هم که شده از جانب کشورهای اسلامی احساس فشار کند. این هدف محقق نخواهد شد مگر زمانی که کشورهای اسلامی به طور جدی احساس کنند نسبت به ملت فلسطین مسئول هستند و این مسئولیت را با اتحاد و هم صدایی در برابر رژیم اسرائیل نشان دهند.
ادامه مطلبالشمری درباره آینده روابط بین دو کشور گفت که شاهد رشد قابل توجه آن خواهیم بود چرا که تمایل متقابلی میان بغداد و ریاض وجود دارد و نخبگان سیاسی موثر در عراق معتقد هستند که عربستان از کشورهایی است که می تواند پیشرفت بیشتری برای عراق محقق کند و این امر به آینده رشد روابط بین دو کشور کمک می کند.
ادامه مطلباقتصاد کشورهای همسایه فلسطین و اسرائیل شاهد تاثیر این جنگ بویژه بر درآمدهای گردشگری بوده است و هزینه های حمل و نقل به شکل زیادی افزایش یافته و کاهش رفت و آمد در در دریای سرخ کاملا مشهود است که این امر می تواند آسیب های اقتصادی را در سطح جهانی تشدید کند.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دولتهای عرب بهخصوص صاحبان منابع نفت و گاز که طی یک دهه اخیر به بازیگران اقتصاد، ورزش، فناوری و ... نظام جهانی نیز تبدیل شده اند و ادعای برتری منطقهای و جهانی دارند، قدرتهای پوشالی هستند که تنها به فریب افکار عمومی جهان عرب قادر بوده و این نیرنگ به تضمین بقای قدرت آنان کمک کرده است.
ادامه مطلبپیشتر روابط امریکا با شورای همکاری طی سال های گذشته با بحران های پیاپی در زمینه اعتماد میان یکدیگر همچون کاهش نظامیانش در منطقه، روابط با ایران و عقب نشینی آشفته وهرج ومرج گونه از افغانستان در سال ۲۰۲۱ روبرو شده بود، این در حالی است که تضادهای مبهمی همچنان در خصوص تجاوز کنونی اسرائیل در این روابط وجود دارد.
ادامه مطلبسهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی و با وجود دگرش های راهبردی جدید و شکلگیری دولت های توسعه گرا در خاورمیانه، نگاه کلاسیک راهبردی ایران بر سیاست خارجی غالب بوده است. با ابلاغ سند چشمانداز بیست ساله (۱۴۰۴) جمهوری اسلامی ایران در ۱۳ آبان۱۳۸۲، به نظر می رسید که سیاست خارجی ایران مسیر متفاوتی از گذشته را طی کند چراکه سند، جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را برای کشور با الگوی رفتاری تعامل سازنده تعریف کرده بود. اما بررسی آمارهای کلان اقتصادی دهه ۹۰ خورشیدی حاکی از آن است که در این دهه یکی از ضعیفترین عملکردهای اقتصادی ثبت شده است. آمارها نشان میدهد در دهه۹۰ رشد اقتصادی حرکت زیگزاگی داشته و متوسط رشد اقتصادی رقمی نزدیک صفر است. نیمی از سالهای دهه۹۰ رشد اقتصادی منفی گزارش شده و در ۲ سال رشد اقتصادی از منفی ۶درصد نیز کمتر بوده است. همچنین اطلاعات مرکز آمار ایران گویای آن است که حدفاصل سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در مجموع ۱۶ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار سرمایهگذاری خارجی از محل سرمایه مستقیم و اوراق جذب شده است. چنین روندی نشان می دهد که اساسا سیاست خارجی در خدمت فرایند توسعه قرار نگرفته و هنوز سیاست خارجی ایران در بند زنجیرهای ژئوپلیتیک قرار دارد.
ادامه مطلبافزایش فعالیتهای دیپلماتیک در منطقه این امید را ایجاد کرد که کشورهای شورای همکاری قادرند بر کارزار نظامی اسرائیل علیه نوار غزه تاثیر بگذارند و از گسترش درگیریها در منطقه جلوگیری کنند، چرا که به هر حال برخی از کشورهای شورای همکاری همچون امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل کانالهای ارتباطی رسمی دارند.
ادامه مطلب