مطالب مرتبط با کلید واژه

سیاست خارجی


سیاستگذاری شاه کلید، تکرار زیان‌آور
باید به سیاستگذاری هزار کلید رجوع کرد

سیاستگذاری شاه کلید، تکرار زیان‌آور

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از مؤلفه‌هایی که سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی را پیچیده و سخت فهم می‌کند، سیاست‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارهای تکراری است که در سیاستگذاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. برخی سیاستگذاران ارشد سیاسی برای راحتی کار خود، گریز از فضای انزوای سیاسی و ... به سیاست تکرار سیاست‌ها در سیاستگذاری خود به‌خصوص در سیاستگذاری خارجی تمایل دارند. در چنین رویکردی است که سیاستگذار برای مقابله با مسائل، مشکلات، بحران‌ها و ... به تکرار یک سیاست یا تاکتیک متوسل می شود و این سیاست یا راهکار یگانه را برای همه مشکلات و مسائل خود به کار می‌برد، مانند اینکه از یک کلید برای باز کردن همه درها و قفل‌ها استفاده شود!

ادامه مطلب
بریکس، فرصتی برای تهران یا نمایشی از نوع دیگر
بررسی واکنش های پیوستن ایران به بریکس

بریکس، فرصتی برای تهران یا نمایشی از نوع دیگر

پیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک می‌دانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریم‌ها و لاینحل‌ماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بین‌المللی را کم‌اثر می‌کند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر می‌رسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.

ادامه مطلب
اجزای تشکیل‌دهنده سیاست خارجی متوازن
مقتضیات پنج موقعیت ژئوپلیتیک ایران (قسمت دوم)

اجزای تشکیل‌دهنده سیاست خارجی متوازن

مصطفی اعلایی در نوشتاری تحلیلی بر این باور است که «سیاست خارجی متوازن» در واقع یک کلیت متشکل از اجزا و عناصر مختلف و متنوع است که در صورت ایجاد توازن در آنها هدف کلی محقق می‌شود. چنان‌که قبلا تأکید شد، برای اجرای «سیاست خارجی متوازن» در مرحله اول باید مؤلفه‌های قدرت و عرصه‌های تولید قدرت در محیط بین‌الملل شناسایی شود و هرکدام از آنها با نگاه متوازن مورد توجه قرار گرفته و در دایره برنامه‌ریزی تعریف شوند. در ادامه بحث، اجزای تشکیل‌دهنده تحت عنوان عناصر و مؤلفه‌های مولد قدرت در محیط بین‌الملل و چگونگی ایجاد توازن در آنها مورد اشاره قرار می‌گیرد:

ادامه مطلب
نسرین حکمتی نخستین بانوی دیپلمات در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک
یک پرسش، یک پاسخ

نسرین حکمتی نخستین بانوی دیپلمات در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک

خانم نسرین حکمتی، متولد سال ۱۳۲۰ و فارغ التحصیل علوم سیاسی از دانشگاه تهران و دانشگاه کلمبیاست. او نخستین بانوی دیپلمات وزارت امور خارجه ایران است چرا که پیش از وی، بانوان در وزارت امور خارجه حضور داشتند اما امکان ورود آنان به رسته سیاسی فراهم نبود.

ادامه مطلب
نگاهی به سیاست خارجی جدید عربستان
خاورمیانه به مسیر جدیدی وارد شده است؟

نگاهی به سیاست خارجی جدید عربستان

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: تصور عربستان این است که حائز شرایط لازم برای تبدیل‌شدن به دروازه جهان عرب شده و از این طریق فرصت بی‌سابقه‌ای برای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر خاورمیانه یافته است. اینکه سیاست داخلی و خارجی چنین کشوری در هر منطقه‌ای چگونه باشد، بی‌شک بر کل آن منطقه تأثیر می‌گذارد.

ادامه مطلب
نقدی بر ایده تنهایی راهبردی ایران
آیا انزوای استراتژیک پیشران سیاست خارجی بوده است؟

نقدی بر ایده تنهایی راهبردی ایران

روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از نگاه حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران، کشور ایران به دلیل قرارگیری در وضعیت انزوای راهبردی باید چند راهبرد را در اولویت خود قرار دهد و یا شاید هم چاره ای جز رجوع به این راهبردها نداشته باشد. مهمترین این راهبردها، دفاع در بیرون از مرزهاست چرا که دفاع در نقطه صفر مرزی برای کشوری که دچار تنهایی استراتژیک است به شکست خواهد انجامید، به همین منظور ضرورت دارد که ایران حضور خود را به فراتر از مرزهایش انتقال دهد. به نظر می‌رسد هم مفروضات و هم نتایج ارائه شده از سوی حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران از استحکام چندانی برخوردار نباشد و بتوان نقدهای جدی به آن وارد ساخت.

ادامه مطلب
دو شوک به سیاست خارجی طی هفت ماه
جزایر سه‌گانه و امنیت ملی ما

دو شوک به سیاست خارجی طی هفت ماه

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: در هفت ماه گذشته دو شوک در حوزه سیاست خارجی به کشور وارد شد. نخست در ۱۰ دسامبر رهبر چین در بیانیه مشترکی با شورای همکاری خلیج فارس از موضع امارات درباره سه جزیره ایرانی حمایت کرد و در نوبت دوم وزرای خارجه روسیه و کشورهای شورای همکاری همان مواضع را به شکلی قوی‌تر اتخاذ کردند.

ادامه مطلب
آیا عربستان تاریخ جدیدی برای منطقه می‌نویسد؟
با شعار «خاورمیانه بدون مناقشه»

آیا عربستان تاریخ جدیدی برای منطقه می‌نویسد؟

بن سلمان گفته آماده است برای تحقق منافع عربستان به خودش اتکاء کند بدون آن که از آمریکا کمک بگیرد حتی اگر برای این کار لازم باشد در روابط با دشمنان آمریکا مثل ایران بازنگری کند یا عرضه نفت به بازارهای جهانی را کاهش دهد. هدف راهبرد او فراهم کردن شرایطی است که به عربستان امکان دهد بر طرح گسترده تحول اقتصادی موسوم به «چشم انداز ۲۰۳۰» تمرکز کند. 

ادامه مطلب
مکتبی جدید به نام رئالیسم گزینشی
از انفعال در برابر روسیه و چین تا سرسختی نسبت به امریکا

مکتبی جدید به نام رئالیسم گزینشی

محمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افراد معتقد به رئالیسم گزینشی معتقد هستند که ما به هیچ عنوان نباید در قفقاز جنوبی و در منازعات آرتساخ یا قره باغ کوهستانی، دخالتی بکنیم و باید سعی کنیم که با هر دو طرف به تعامل برسیم، همچنین با دولت الهام علی‌اف و پاشینیان به مذاکره بپردازیم و چه بسا مجبور شویم ایجاد کردیور زنگه زور را هم قبول کنیم. معتقدین به مکتب رئالیسم تدافعی باور دارند که روسیه طرفدار این کریدور است فلذا ما به دلیل اتحاد استراتژیکمان با روسیه نباید با دولت پوتین مخالفت کنیم و در قفقاز دخالتی نکنیم، بلکه بپذیریم که قفقاز حیاط خلوت روسیه است و باید به این حیاط خلوت احترام بگذاریم.

ادامه مطلب
بازی توازن
چرا چین و روسیه علیه ایران موضع می گیرند؟

بازی توازن

سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موازنه‌‌گرایی رویکردی است که زمینه‌‌های لازم برای ایجاد تعادل در منافع و حوزه نفوذ بین بازیگران اصلی سیاست بین‌‌الملل به ‌وجود می آید همچنین موازنه‌‌گرایی الگوی کنش بازیگرانی است که جایگاه سیاسی، موقعیتی و ضرورت‌‌های راهبردی دارند.

ادامه مطلب
ترکیه و قزاقستان، نمونه چند جهت‌‌ گرائی
کنشگری سیاست خارجی در حوزه جنوب جهانی

ترکیه و قزاقستان، نمونه چند جهت‌‌ گرائی

سید محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: موضع‌گیری‌ها و رفتارهای ترکیه در قبال بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در دوران اخیر نشانگر کنشگری و بازیگری بطور همزمان در عرصه‌های مختلف است. این رفتار انحصاری به ترکیه ندارد، کشورهای عمده حوزه جنوب جهانی به درجات مختلف الگوی رفتاری ترکیه را به نمایش می‌گذارند.

ادامه مطلب
چشم انداز مطالعات نظری و منطقه‌ای در روابط بین الملل ایران
به مناسبت ترجمه کتاب ریشه‌های اتحادها اثر استفن والت

چشم انداز مطالعات نظری و منطقه‌ای در روابط بین الملل ایران

علی اسمعیلی اردکانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی به معرفی کتاب ریشه های اتحادها اثر استفن والت پرداخته است و می نویسد: ترجمه یکی دیگر از کتاب‌های اساسی رشته روابط بین‌الملل مهم است زیرا با مطالعه متون اساسی به شکل مستقیم و نه صرف شرح و تفسیرهای دست دوم از یک نظریه یا بنیان نظری، می‌توان اسطوره‌سازی‌ها و مزخرفات مطرح دانشگاهی و غیردانشگاهی که به اشتباه یا به دلیل مطالعه با واسطه آن نظریه از طریق شرح و تفسیرهای نامعتبر وارد یک دیسیپلین شده است را حذف کرد.

ادامه مطلب
مهم تشخیص منافع ملی است
درباره امضای روسیه پای بیانیه شورای همکاری

مهم تشخیص منافع ملی است

جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مشارکت مسکو – پکن در بیانیه‌‌هایی که به نظر منتقدان، تمامیت ارضی ایران را دستمایه منافع استراتژیک خود کرد، بار دیگر بر تردیدها درباره جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه و چین از یک‌سو، اعتبار سیاست «نگرش به شرق» در سیاست خارجی ایران را از سوی دیگر افزوده است. اما آیا به راستی باید مسکو و پکن را بابت رفتارشان تا این اندازه زیر تازیانه گرفت؟ در این صورت آیا باید آنها را به دلیل تشخیص منافع ملی – امنیتی خود مورد انتقاد قرار داد؟ نگرش واقع‌گرایانه چنین تجویز نمی‌کند؛ تا وقتی که  تهران جایگاه خود را در راهبردهای سیاست‌خارجی مسکو- پکن به درستی تشخیص و تعریف نکرده باشد.

ادامه مطلب
قحط النساء در دستگاه دیپلماسی
لطفا معیار انتخاب سفیر را بگویید

قحط النساء در دستگاه دیپلماسی

مجید فرخی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع انتخاب کنندگان سرکار خانم آباد باید مشخص کنند که چه ویژگی‌های در نامبرده وجود داشته که به عنوان یک سفیر انتخاب شدند و سوال دیگر اینکه یک خانم با تخصص در حوزه مامایی و بهداشت باروری می‌تواند منافع ملی را در یک کشور دیگر تامین کند!

ادامه مطلب
توهین چینی
چرا مدل چین در ایران پیاده نمی شود؟

توهین چینی

«جمعیت قانع چینی را که به یکی، دو وعده غذا در شبانه‌روز اکتفا می‌کنند، ما نداریم‌»؛ همین تک‌جمله غلامرضا مصباحی‌مقدم از چهره‌های اصولگرای عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو جامعه روحانیت این روزها به یکی از پربحث‌ترین موضوعات در فضای سیاسی و رسانه‌ای تبدل شده و بیشتر واکنش‌ها که رویکردی انتقادی و اعتراضی دارند، با بازخوانی دیگر مواضع او یا سخنان مشابهی از جانب دیگر افراد مانند احمد علم‌الهدی، احمد جنتی، علی‌اکبر ولایتی و... عملا فتح بابی برای طرح موضوعات جدی‌تری در باب نقد به سیاست خارجی و اقتصاد کشور در مقام قیاس با چینی‌ها شده است.‌

ادامه مطلب
دیپلماسی ابزار است یا هدف؟!
دیپلماسی فریبنده

دیپلماسی ابزار است یا هدف؟!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دیدگاهی که دیپلماسی را هدف می‌دانند، سیاستگذاری خارجی دچار توقف شده، پیامدهای دیپلماسی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و مهم نیست که فرایند معمولاً طولانی یک دیپلماسی چه پیامد یا نتیجه‌ای را در پی خواهد داشت! چنین رویکردی از نگاه به دیپلماسی را می‌توان در سیاستگذاری خارجی ایران نیز مشاهده کرد که در بسیاری فرایندهای دیپلماتیک، تنها به وضعیت دیپلماسی توجه داشته و پیامد یا نتیجه دیپلماسی را ناچیز می‌شمارد. این رویکرد به تاکتیک وزارت امور خارجه و سایر بازیگران سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. رویکردی که در نهایت تنها یک چرخه از دیپلماسی یا مذاکرات بی‌نتیجه را شکل داده است.

ادامه مطلب
آشفتگی سیاست خارجی آمریکا و پختگی چین
دیپلماسی که مبتنی بر همه یا هیچ نیست

آشفتگی سیاست خارجی آمریکا و پختگی چین

پکن در رقابت با واشنگتن به دنبال همه یا هیچ نیست بلکه درصدد تثبیت قواعدی است که امکان تشکیل فضایی مناسب برای شراکت در شکوفایی و امنیت از جایگاه برابر و احترام به خطوط قرمز هر کشور را فراهم کند. بنابراین آمریکا که رقابت با چین را به موضوعی ایدئولوژیک تبدیل کرده است باید سیاستی منسجم و پویا در برابر رقیب آسیایی خود در پیش بگیرد که از منافعش محافظت کند و در عین حال، نقش مشروع چین در امور جهانی را به رسمیت بشناسد.

ادامه مطلب
درباره هنری کیسینجر صد ساله
فرآیند تصمیم‌گیری در آمریکا چگونه است؟

درباره هنری کیسینجر صد ساله

محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: منتقدان کیسینجر به‌درستی می‌گویند که او چه در سیاست‌شناسی و چه در سیاست‌ورزی بر افراد تصمیم‌گیرنده تمرکز دارد تا بر پروسه‌های تصمیم‌گیری، حال چه دموکراتیک باشند؛ مانند آمریکا و چه غیردموکراتیک مانند روسیه. به همین دلیل است که کیسینجر چه در داخل آمریکا و چه در خارج از آمریکا با شبکه وسیعی از افراد سیاسی و غیرسیاسی، دوستی‌های نیم‌قرنه دارد و با آنها به فهم مسائل یا حل آنها می‌پردازد. 

ادامه مطلب
سیاست خارجی، آرزوها و امکانات
باید اعتماد جهان را جلب کنیم

سیاست خارجی، آرزوها و امکانات

محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: در سیاست خارجی بیان آرزو بدون در نظر گرفتن امکانات، حساسیت دو چندان دارد. جهانی شدن و ایجاد دهکده جهانی مرکب از همه کشورها، سیاست‌ها و روش‌ها را به طرز شگفت انگیزی به هم پیوند زده است. تجارت، بانکداری، پیشرفت و توسعه کشورها بشدت جهانی، بین المللی و جمعی شده است. هیچ کشوری در انزوا پیشرفت نکرده است. باید اعتماد جامعه بین المللی را به انحای مختلف جلب کرد و در درون آنها جا گرفت تا بتوانیم به توسعه کشور کمک کنیم.

ادامه مطلب
سیاستگذاری خارجی در برنامه هفتم توسعه
سیری در دنیای کهن برای نظم نوین جهانی!

سیاستگذاری خارجی در برنامه هفتم توسعه

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در چنین جهانی با روندی سریع از تغییرات و نظم‌های نوین، اصرار بر سیاست‌های قدیمی و آرمانی در سیاستگذاری خارجی می‌تواند سبب تضعیف قدرت راهبردی و دیپلماسی یک بازیگر در نظام منطقه‌ای و جهانی شود. فرآیندی که گویا در ایران در حال پیگیری بوده و سیاستگذاران کشور تلاش دارند تا در برنامه هفتم توسعه نیز همچنان بر همان سیاستگذاری خارجی پیشین اصرار کنند!

ادامه مطلب
کوچ پرونده های سیاست خارجی از شعام
اولویت ها جابه‌جا می‌شوند

کوچ پرونده های سیاست خارجی از شعام

حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی تاکید دارد که نوع انتخاب در شورای عالی امنیت ملی با حضور سردار احمدیان نشان می‌دهد در آینده بسیاری از اولویت‌ها سیاست خارجی و خیلی از تفویض اختیارات حوزه دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در این شورا کمتر خواهد شد و «شعام» بیشتر روی حوزه نظامی و دفاعی ورود فعال‌تری خواهد داشت.

ادامه مطلب
رهبر انقلاب: سیاست خارجی خوب و موفق حتما موجب بهبود وضع کشور می شود/عزت به‌ معنای نفی دیپلماسی التماسی است
در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه و سفیران جمهوری اسلامی ایران

رهبر انقلاب: سیاست خارجی خوب و موفق حتما موجب بهبود وضع کشور می شود/عزت به‌ معنای نفی دیپلماسی التماسی است

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اهمیت سیاست خارجی و نقش مهم آن در اداره و بهبود کشور، افزودند: با وجود توجه به عوامل اقتصادی و فرهنگی در تحلیل وضع کنونی کشور، غالباً در مباحث از عامل سیاست خارجی غفلت می‌شود در حالی که سیاست خارجی خوب و موفق حتماً موجب بهبود وضع کشور می‌شود و در مقابل، اختلال و اشکال در سیاست خارجی باعث بروز مشکل در وضع عمومی کشور می‌شود که نمونه‌های آن نیز کم نبوده است.

ادامه مطلب
نگاهی به دیپلماسی ایران از دوره اصلاحات تا الآن
لزوم تعریف روشن از سیاست خارجی

نگاهی به دیپلماسی ایران از دوره اصلاحات تا الآن

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «حسادت همسایگان» نسبت به شکوه و عظمت کشورمان برانگیخته شده و آتش زیر خاکستری برای نسل های آتی در ایران است و آذربایجان نمونه بارز آن علنی شده است.

ادامه مطلب
بحران هوش مصنوعی
سازمان‌های بین‌المللی کجا ایستاده‌اند؟

بحران هوش مصنوعی

رامین کیانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید سازمان‌های بین‌المللی اکنون توانایی غلبه بر بسیاری از مشکلات جهانی را نداشته باشند. اما تشدید بحران‌های کنونی و ظهور بحران‌های جدید اهمیت سازمان‌های بین‌المللی را بیش از پیش برای همگان آشکار خواهد کرد. سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد باید هر چه زودتر در مقابل این تهدید جهانی چاره‌ای بیاندیشند، پیش از آن که کار از کار بگذرد.

ادامه مطلب
اردوغان برای ایران یک «تهدید» و یک «فرصت» بزرگ است
اهمیت و تاثیر انتخابات ترکیه بر منافع ایران

اردوغان برای ایران یک «تهدید» و یک «فرصت» بزرگ است

رحمن قهرمانپور در گپ و گفتی معتقد است که حتی اگر نهایتاً کمال قلیچدار اوغلو با پیروزی در انتخابات به دنبال تغییر برخی از سیاست های اردوغان باشد، این تغییر به ناگاه و فوری روی نخواهد داد، بلکه به یک بازه زمانی و دوره گذار نیاز دارد. به همین دلیل بازگشت به سنت کمالیستی، اولاً به صورت تمام و صد در صدی اجرا نخواهد شد و ثانیا به صورت فوری و کوتاه مدت محقق نمی شود. پس قرار نیست که با پیروزی کمال قلیچدار اوغلو همه چیز به ناگاه در منطقه تغییر پیدا کند.

ادامه مطلب
رفراندومی برای کنار زدن اردوغان؟!
انتخابات ترکیه و آینده روابط با ایران

رفراندومی برای کنار زدن اردوغان؟!

ترکیه در حال آماده شدن برای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی فردا یکشنبه است. به مناسبت یکصدمین سالگرد جمهوری این کشور (ترکیه)، انتخابات فردا از اهمیت زیادی برای ارزش های نمادین برخوردار است. در عین حال نتایج این انتخابات پیامدهای مشخصی را برای آینده ترکیه دارد. لذا این باور صحیح است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه را به مثابه یک رفراندوم عمومی و همه پرسی در نظر گرفت؛ همه پرسی برای بقا و یا عزل اردوغان از قدرت. در این بین هر دو ائتلاف اصلی رقیب (اردوغان و قلیچدار اغلو)، به دلیل فقدان انسجام ایدئولوژیک از ارائه راهکار و تدوین مسیر مناسب برای خروج ترکیه از بحران برخوردار نیستند. به همین واسطه عامل تعیین کننده در نهایت پذیرش یا رد اردوغان خواهد بود.

ادامه مطلب
چرا روابط ایران با روسیه استراتژیک شده است؟
هدف مسکو، دور کردن تهران از مدارهای غربی

چرا روابط ایران با روسیه استراتژیک شده است؟

محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: در غرب، گروه‌های فشار و لابی ها نقش بنیادی در سیاست گذاری‌ها دارند در حالی که در شرق یک سیاست وجود دارد و آن هم سیاست دولت است. روسیه چه در دوره تزار، چه شوروی و چه هم­‌اکنون در فدراسیون روسیه، یک سیاست واحد نسبت به ایران داشته است. دور کردن ایران از مدارهای غربی. این سیاست با افق­‌ها و اهداف ساختار فعلی قدرت در ایران سازگاری دارد.

ادامه مطلب
انتشار کتاب تناسب و تدریج
بایسته های سیاست خارجی در گام دوم انقلاب

انتشار کتاب تناسب و تدریج

کتاب تناسب و تدریج (بایسته های سیاست خارجی در گام دوم انقلاب)، نوشته نعمت اله مظفرپور، از سوی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در دهم اردیبهشت ۱۴۰۲ منتشر شد.

ادامه مطلب