روسیه

جنگ اوکراین، بحران انرژی و آزمون امنیت اروپا

ببر کاغذی یا خرس روسی؟

محسن شریف خدائی طی یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعبیر «ببر کاغذی» از سوی ترامپ، نه‌تنها قدرت نظامی روسیه را زیر سؤال برد، بلکه به اروپا هشدار داد که وابستگی انرژی به مسکو می‌تواند اعتبار راهبردی آن را تضعیف کند. ادامه خرید نفت و گاز از روسیه، در حالی که جنگ در اوکراین جریان دارد، موجب تعمیق شکاف امنیتی در ناتو شده و این امکان را برای کرملین فراهم می‌آورد تا با پشتوانه مالی به جنگ ادامه دهد.

ادامه مطلب

آغاز جنگ سرد دوم در سایه اژدها

رژه پکن یا بازتعریف یالتای آسیایی

سعید جمشیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: رژه پکن در ۲۰۲۵، مانند یالتا در ۱۹۴۵، به نظر می‌رسد اتحادهای جدیدی را در زمانی تعریف کرد که بن‌بست در اوکراین و انزواگرایی آمریکا در دوره دوم ترامپ، فضا را برای بازآرایی ژئوپلیتیکی فراهم کرده است.

ادامه مطلب

امیدی به دوری روسیه از منطقه

امیدهای لرزان صلح آذربایجان و ارمنستان در زنگزور

دولت ترامپ نیز با انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی از توافق حمایت می‌کند. اما موفقیت این چارچوب به توان واشینگتن در اجرای پروژه‌ها و همکاری با ترکیه و اتحادیه اروپا وابسته است. اروپا سرمایه‌گذاری بیشتری در قفقاز جنوبی دارد و بدون نقش فعال آن، صلح پایدار نخواهد بود. در مقابل، مسکو و تهران که منافع ژئوپلیتیک خود را در خطر می‌بینند، می‌کوشند مانع شوند.

ادامه مطلب

بن‌بست اجماع و تداوم بی‌ثباتی

افغانستان در میان رقابت قدرت‌ها

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اختلافات ایدئولوژیک و مذهبی میان بازیگران منطقه‌ای، ظرفیت ایجاد یک اجماع واقعی را به‌شدت کاهش داده است. هیچ بازیگری حاضر نیست منافع حیاتی خود را در افغانستان فدای یک توافق منطقه‌ای کند.

ادامه مطلب

رقبای جدید با قدرت به میدان آمده‌اند

پایان سلطه مطلق جهانی امریکا

سعید محمدی کاوند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در نهایت، داده‌ها و روندهای جاری نشان می‌دهند که آمریکا دیگر قادر به حفظ سلطه مطلق جهانی نیست و برای جلوگیری از انزوای ژئوپولیتیکی بیشتر، باید مدل‌های سنتی همکاری و ائتلاف‌سازی را بازتعریف کند.

ادامه مطلب

یادداشت اختصاصی روزنامه‌نگار روس برای دیپلماسی ایرانی

وضعیت ویژه اوراسیا برای صهیونیست‌ها

دمیر نظروف در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امروز با توجه به وقایع اوکراین و فلسطین اشغالی (شکست صهیونیسم قبلا رخ داده و خروج یهودیان اجتناب ناپذیر است)، حامیان اروپایی "توسعه اوراسیا" قطعا به موضوع وضعیت جدید کریمه بازمی‌گردند تا "مسئله یهودی" را حل کنند.

ادامه مطلب

در حالی که تمایلی به آتش‌بس نشان می‌دهد

جنگ روسیه علیه اوکراین و آینده‌ای نامعلوم

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: اخیراً روسیه و اوکراین در نبردهای هوایی بزرگی شرکت کرده‌اند و زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل را هدف قرار می‌دهند، زیرا مسکو در چهارمین سال جنگ به حمله زمینی شدید خود در شرق اوکراین ادامه می‌دهد و نوعی سلاح مافوق صوت را آزمایش می‌کند.

ادامه مطلب

آزمون استقلال راهبردی در سایه اسنپ بک و سکوت در اوکراین

اروپا در تله واشنگتن

محسن شریف خدائی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فعال‌سازی اسنپ بک در چنین شرایطی، آزمونی واقعی برای استقلال راهبردی اروپا است. اگر اروپا بخواهد جایگاه خود را در نظم جهانی حفظ کند، باید از دنباله‌روی بی‌چون‌وچرا از واشنگتن فاصله بگیرد و به نقش متوازن، مستقل و میانجی‌گرانه خود بازگردد. در غیر این صورت، نه‌تنها اعتبار دیپلماتیک خود را از دست خواهد داد، بلکه در بحران‌هایی که مستقیماً به امنیت و اقتصاد آن مربوط می‌شود، همچنان بازیگری درجه‌ دوم باقی خواهد ماند. پرونده ایران، فرصتی استثنایی برای بازتعریف این نقش است—فرصتی که اگر با نگاه صرفاً امنیتی و واکنشی به کمک‌های پهپادی ایران تحلیل شود، ممکن است اروپا را از مسیر عقلانیت دیپلماتیک دور کند و به تله‌ای بی‌بازگشت در سیاست خارجی بدل شود.

ادامه مطلب

معادلات عوض می‌شود؟

درباره دالان ترامپ یا همان کریدور زنگه زور

به نتیجه رسیدن این درگیری که بیش از ۳۰ سال ادامه داشته و مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است، فرصتی را برای ایالات متحده فراهم می‌کند تا حضور خود را در این منطقه تقویت کند، به ویژه با توجه به مشغولیت روسیه به جنگ با اوکراین که هیچ نشانه‌ای از پایان یافتن آن به زودی دیده نمی‌شود، و مشغولیت ایران به جنگ با اسرائیل و پیچیدگی‌های مسئله هسته‌ای که می‌تواند به درگیری مجدد منجر شود.

ادامه مطلب

یادداشت اختصاصی روزنامه‌نگار روس برای دیپلماسی ایرانی

کریمه، اسرائیل دوم می‌شود؟!

دمیر نظروف در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: نتیجه جنگ در اوکراین یک نتیجه پیش‌بینی شده است. کریمه قطعا زمانی به اوکراین باز خواهد گشت که به آمریکایی‌ها اجازه دهد تا جمهوری یهودی را در آنجا ایجاد کنند. در واقع، رویدادهای اصلی در اروپای شرقی در اطراف کریمه در حال وقوع است. 

ادامه مطلب

افول هژمونی یکجانبه‌گرا؛

از حملات ۹ سپتامبر تا درس‌های ۱۱ سپتامبر

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هرچند به احتمال زیاد دونالد ترامپ به واسطه شخصیت خودشیفته‌اش حاضر به اعتراف به این مسأله و تغییر اساسی در سیاست خارجی آمریکا نخواهد شد، اما چنانکه وی از حوادث ۹ سپتامبر درس نگیرد و همچنان بر رویکردهای یکجانبه و سیاست خارجی قلدرمأبانه خویش اصرار ورزد، اعتبار و جایگاه آمریکا در سطح جهانی بیش از پیش تضعیف خواهد شد.

ادامه مطلب

دو سوال بزرگی که باید پاسخی برای آن یافت

گذار نظم کهن به نظم جدید از گذرگاه جنگ اوکراین

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: جنگ اوکراین از ۵ اسفند ۱۴۰۰ آغاز و به موضوعی پیچیده، با نقش‌آفرینی بازیگران متعدد، پر ابهام و مملو از عدم قطعیت تبدیل شده است. مروری بر ۵۲ ماه گذشته یعنی از آغاز جنگ تاکنون دو سؤال بزرگ را پیش روی تحلیل‌گران روابط بین‌الملل قرار می‌دهد.

ادامه مطلب

اعتمادی که کم‌رنگ شده است

ضربه جنگ ۱۲ روزه به روابط ایران و روسیه

مسکو پیش از این با سقوط بشار اسد در سوریه در دسامبر ۲۰۲۴، یکی از حیاتی‌ترین مشتریان استراتژیک خود را از دست داده است. مسکو با همکاری ایران ضعیف، می‌تواند با چالش بسیار بزرگتری در توانایی خود برای تأثیرگذاری بر تحولات خاورمیانه روبه‌رو شود.

ادامه مطلب

اجلاس شانگهای و قدرتی که نمایش داده شد

چین و نظام بین‌المللی؛ روندها و روایت‌ها

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: برگزاری اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، دیدار سران چین، روسیه و هند و رژه نظامی هشتادمین سالگرد پایان جنگ دوم جهانی و پیروزی بر ژاپن، توجه مراکز سیاسی و تحلیلی دنیا را به خود جلب کرد.

ادامه مطلب

نقش هوش مصنوعی بارز است

درباره پیچیدگی‌های عملیات تار عنکبوت اوکراین

سیروس حاجی‌زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آنچه در عملیات تار عنکبوت اتفاق افتاد، مفهوم «شبکه» جنگ، یعنی تمرکززدایی آن را نشان داد. گروهی از پهپادها که ممکن است به صورت محلی مونتاژ شوند، توسط مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها کنترل می‌شوند، از کامیون‌هایی که ممکن است خودران باشند در نقاط مختلف کشور پرتاب می‌شوند و برای حمله به پایگاه‌های نظامی به شدت محافظت‌شده یا حتی زیرساخت‌های حیاتی یا ترور رهبران سیاسی و نظامی، بدون نیاز به حضور رزمندگان در زمین یا ارسال موشک به آن سوی مرزها، به حرکت در می‌آیند. از این گذشته، هیچ‌کس نمی‌تواند مسئولیت این عملیات را بر عهده بگیرد و آنچه موضوعیت دارد همچنان «هوش مصنوعی» است.

ادامه مطلب

به‌رغم ادعای تحمل آسیب‌های جدی در جنگ اوکراین

اروپا همچنان از قدرت نظامی روسیه می‌ترسد

مشهودترین پیشرفت، تشکیل سپاه ۴۴ ارتش در کارلیا، نزدیک مرز فنلاند، بوده است. حتی اگر درگیری در اوکراین ادامه یابد، وضعیت روسیه در منطقه نوردیک – بالتیک همچنان به آن مزیت پیشگامی می‌دهد، اگرچه بسیاری از واحدها احتمالاً قدرت کافی نخواهند داشت. روسیه همچنین طیف وسیعی از سیستم‌های دفاع هوایی و جنگ الکترونیک را در داخل و نزدیکی منطقه دریای بالتیک حفظ کرده است و به فعالیت‌های منطقه خاکستری و تمرینات نظامی در آنجا ادامه می‌دهد.

ادامه مطلب

پیام‌هایی که از پکن فرستاده شد

نشست شانگهای و افول هژمونی آمریکا

علی اکبر رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: نشست شانگهای و رژه نظامی چین را باید نقطه عطفی در تاریخ تحولات ژئوپلیتیک معاصر دانست. پیامی که از پکن به جهان مخابره شد، ساده اما قدرتمند است؛ عصر تک‌قطبی به پایان رسیده و نظم بین‌الملل آینده، نظمی چندقطبی خواهد بود که در آن ایالات متحده دیگر هژمون بلامنازع نخواهد بود.

ادامه مطلب

تحلیل گفتمان پیام دونالد ترامپ به گردهمایی رهبران چین، روسیه و کره شمالی

وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پیام دونالد ترامپ به رهبران چین، روسیه و کره شمالی با در هم تنیدن ارجاعات تاریخی، تمجیدهای دوپهلو و طعنه‌های سیاسی تند، اهداف چندگانه‌ای را دنبال می‌کند: یادآوری نقش تاریخی آمریکا به چین، هشدار به شکل‌گیری یک بلوک ضدآمریکایی و تقویت تصویر خود به عنوان یک رهبر قاطع.

ادامه مطلب

پیشنهادهایی به ایران، اروپا، چین، روسیه و ایالات متحد آمریکا

راهبردهای عملی برای خروج از بن‌بست مذاکرات هسته‌ای

فریدون علی‌مازندرانی، احسان دستغیب، حسن فتاحی و مصطفی روستایی در یادداشت مشترکی می‌نویسند: این یادداشت کوششی است در راستای کمک فکری به نهاد دیپلماسی کشور و مبتنی بر صحبت‌های رئیس‌جمهور محترم، جناب آقای دکتر پزشکیان است که از متخصصان خواستند تا به دولت کمک فکری و عملی کنند. در این یادداشت نویسندگان راهکار پیشنهادی خود را ارائه داده و از هیچ‌گونه کمک برای متوقف ساختن و کاهش تنش‌ها دریغ نخواهند کرد. 

ادامه مطلب

پایان گردهمایی ۳روزه متحدان «شی» با بزرگ‌ترین رژه نظامی تاریخ چین

نمایش قدرت در پکن

رژه عظیم نظامی روز گذشته در پکن نقطه اوج سه روز نمایش سیاسی بود که با کارگردانی شی جین‌پینگ و حضور ولادیمیر پوتین و کیم جونگ ‌اون رهبران روسیه و کره شمالی برگزار شد. این مراسم نه‌تنها نمایش قدرت چین، بلکه پیامی آشکار به جهان درباره نظم تازه‌ای بود که پکن در پی آن است.

ادامه مطلب

رقابت‌ها و چالش‌های موجود

آیا آسیای میانه، جای خاورمیانه را برای ایران می‌گیرد؟

علی‌رغم چالش‌های پیش روی ایران در آسیای مرکزی، اهمیت نقش آن در آن منطقه را نمی‌توان دست کم گرفت. سیاست «چرخش به شرق» آن، به ویژه با توجه به تحولات صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی که گزینه‌های کمی در دوره آینده ارائه می‌دهند، همچنان سنگ بنای استراتژی خارجی آن است.

ادامه مطلب

از حضور روسیه، رقیب سنتی تا ورود جدی چین

دریای سیاه دغدغه تازه امنیتی اروپا

در ۲۸ مه ۲۰۲۵، اتحادیه اروپا از یک استراتژی بسیار مورد نیاز برای دریای سیاه رونمایی کرد و سرانجام به رسمیت شناختن اهمیت ژئوپلیتیکی حیاتی منطقه و ضرورت داشتن یک استراتژی بلندمدت برای مقابله با تجاوز روسیه اشاره کرد که مدت‌ها به تعویق افتاده بود. کایا کالاس، معاون رئیس کمیسیون اروپا، در اظهارات خود اذعان کرد که «امنیت دریای سیاه برای امنیت اروپا نیز حیاتی است.»

ادامه مطلب

در عصر چانه‌زنی‌های پنهان و خستگی ژئوپلیتیکی

در آخر روسیه ایران را معامله می‌کند؟

دیگر پرسش این نیست که آیا مسکو ممکن است ایران را رها کند یا نه، بلکه این است که آیا ایران می‌تواند از تبدیل شدن به کشوری که رها می‌شود، فرار کند.

ادامه مطلب

دور جدید تحرکات دیپلماتیک درباره پرونده هسته‌ای ایران

قطعنامه‌ای تازه روی میز!

پرونده هسته‌ای ایران و بحث بر سر مکانیسم «اسنپ‌بک» یا بازگشت خودکار تحریم‌ها، بار دیگر به نقطه‌ای رسیده که منازعات دیپلماتیک قدرت‌های جهانی را تشدید کرده است. در شرایطی که سه کشور اروپایی به همراه آمریکا بر حفظ فشار حداکثری علیه تهران تاکید دارند، روسیه و چین با ارائه قطعنامه‌ای جدید سعی دارند معادله قدرت را تغییر دهند. خبرنگار وال‌استریت ژورنال از توزیع پیش‌نویس تازه قطعنامه‌ای از سوی روسیه خبر داده که در ظاهر اندکی به مواضع غرب نزدیک‌تر است، اما ابهامات متعددی درباره فعال‌سازی مکانیسم تحریم‌ها و مطالبات از ایران در آن باقی مانده است.

ادامه مطلب

چهار سناریویی که می‌توان متصور شد

روابط ایران و روسیه در کش‌وقوس فضای بعد از جنگ ۱۲ روزه

موضع روسیه سوالات متعددی را در مورد اثربخشی و محدودیت‌های محور روسیه و ایران مطرح کرده است. خوش‌بینی محتاطانه و بدبینانه روسیه در مورد نتیجه این جنگ دوازده روزه، زمانی که آتش‌بس اعلام شد، به برخی از تحلیلگران این تصور را داده که آینده ممکن است سناریوهای مختلفی را برای این محور در بر داشته باشد، به دلیل متغیرها و تحولاتی که می‌تواند آن را تقویت یا تضعیف کند.

ادامه مطلب

تهدید هسته‌ای ترامپ؛ شمشیری دو لبه برای پایان دادن به جنگ اوکراین

سایه بمب بر میز مذاکره

پس از سلسله نشست‌هایی که امیدها برای پایان جنگ اوکراین را زنده کرده بود؛ از دیدار ترامپ و پوتین در نشست آلاسکا تا رایزنی‌های رهبران اروپا در واشنگتن اکنون نشانه‌ها آشکارا حاکی از آن است که روند صلح به بن‌بست رسیده است. در حالی که فشارهای اقتصادی و تحریم‌های غرب نتوانسته کرملین را به عقب‌نشینی وادار کند، کاخ سفید به‌ویژه تحت رهبری ترامپ بیش از پیش به ابزار تهدید هسته‌ای تکیه می‌کند؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد تنها گزینه باقی‌مانده برای تغییر معادلات باشد.

ادامه مطلب

اگر روزی تهدید روسیه عملی شود

مساله بازدارندگی هسته‌ای انگلیس و فرانسه+دانلود پی‌دی‌اف

نویسنده: لارنس فریدمن، استاد بازنشسته مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن تهیه و ترجمه: سید علی موسوی خلخالی

ادامه مطلب

بازدارندگی دغدغه اروپاست (بخش آخر)

بازدارندگی هسته‌ای فرانسه و انگلیس در برابر روسیه

لارنس فریدمن می‌نویسد: نیروهای استراتژیک بریتانیا و فرانسه در تلافی تهدید استفاده محدود روسیه از سلاح‌های هسته‌ای در خاک متحدان، تجهیزات کافی ندارند، زیرا آنها می‌دانند اگر حمله‌ای گسترده از سوی روسیه به خاکشان شود نمی‌توانند از طریق قابلیت‌های تهاجمی یا دفاعی آن را محدود کنند.

ادامه مطلب

اولویت سه گانه جنگ تجاری، منازعه اوکراین و برنامه صلح آمیز هسته ای ایران

مانور قدرت شانگهای در کوران هیاهوی ترامپ

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، میزبان رهبران چندین کشور هدف تحریم‌های غرب، از جمله کره شمالی، ایران، میانمار و بلاروس، در اجلاس سازمان همکاری شانگهای است و نارندرا مودی، نخست وزیر هند، پس از غیبت در جلسه سال گذشته، نیز در این جلسه شرکت می‌کند. 

ادامه مطلب

سرنوشت مبهم یک جنگ

ترامپ و تحقیر اروپا در بحران اوکراین

جلال خوش‌چهره، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل تاکید کرد: دیپلماسی معامله‌محور و آمرانه ترامپ، بدون توجه به پیچیدگی‌های جهان چندقطبی، محکوم به شکست است و صلح پایدار در اوکراین تنها با همکاری اروپا و احترام به حقوق بین‌الملل ممکن خواهد بود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با رویکردی معامله‌محور و با هدف پایان دادن سریع به جنگ اوکراین، فشار بر اروپا را برای پذیرش مسئولیت اصلی تضمین‌های امنیتی این کشور افزایش داده است. بر اساس گزارش پولیتیکو، مقامات ارشد پنتاگون در دیدار با وزرای دفاع کشورهای اروپایی تأکید کرده‌اند که آمریکا نقش حداقلی در این زمینه ایفا خواهد کرد و بار اصلی بر دوش اروپا خواهد بود. این رویکرد، که در نشست ۱۸ اوت در واشنگتن با حضور سران اروپا و ولودیمیر زلنسکی نمایان شد، نشان‌دهنده شکاف عمیق در روابط فراآتلانتیکی است. اروپا، نگران از کاهش تعهدات آمریکا به ناتو و تحمیل صلحی شکننده، به دنبال استقلال امنیتی و تقویت دیپلماسی خود است.

ادامه مطلب