بریکس، شراکت و تغییر
به نظر میرسد نشست ژوهانسبورگ نه تنها به علت گستردگی ژئوپلیتیکی بلکه به این علت که مقدمات و عناصر لازم را برای ایجاد یک جناح اقتصادی – سیاسی واحد فراهم کرد، توقفگاهی محوری بود.
ادامه مطلببه نظر میرسد نشست ژوهانسبورگ نه تنها به علت گستردگی ژئوپلیتیکی بلکه به این علت که مقدمات و عناصر لازم را برای ایجاد یک جناح اقتصادی – سیاسی واحد فراهم کرد، توقفگاهی محوری بود.
ادامه مطلباحتمالاً یک بریکس گسترده تر، رویکردی شبیه "شراکت امنیت معدنی Minerals Security Partnership (MSP) را در پیش خواهد گرفت که ابتکاری به رهبری ایالات متحده برای تقویت امنیت انرژی حیاتی خود و ۱۳ متحدش است.
ادامه مطلبامریکایی ها هرگز باور نمی کردند که بسیاری از کشورها یک "باشگاه تحریم" تشکیل دهند. خود امریکایی ها با اقدامات تحریمی خود یکی از آغازگران ایجاد بریکس شدند. امروز این انجمن به هیچ وجه یک بلوف سیاسی نیست، بلکه یک بلوک جدی است که می تواند هم هژمونی دلار در اقتصاد جهانی و هم برتری غرب را در ژئوپلیتیک به طور کلی بشکند.
ادامه مطلببدون تردید، افزایش تعداد کشورهای عضو این گروه فرآیند تصمیم گیری را پیچیده خواهد کرد، با این حال، رویکردهای مشترک به اصول حکمرانی جهانی، تمایل به حمایت از مکانیسم های چند جانبه که کشورهای بریکس بزرگ را متحد می کند، به ما اجازه می دهد تا انتظار داشته باشیم که یک دستور کار مشخص و قابل دستیابی حفظ خواهد شد.
ادامه مطلبسید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مزایای سیاسی و امنیتی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و عضویت احتمالی ایران در بریکس از هم اکنون قابل احصاء و شمارش است اما ضروری است تا در مورد مزایای اقتصادی عضویت ایران در این دو نهاد و نهادهای دیگر نگاه واقع بینانه داشت و توقعات جامعه را بیش از اندازه افزایش نداد.
ادامه مطلببا ادغام عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران، مصر، اتیوپی و آرژانتین، این گروه ۴۶ درصد از جمعیت کره زمین و کمی بیش از یک سوم تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهد. برای گروهی که در حال حاضر به دو کشور پرجمعیت آسیایی در جهان متکی هستند، این تغییر مقیاس قابل توجهی است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: بریکس، مجموعهای بلندپرواز اما نامتجانس از کشورهایی است (شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) که مایلاند تصور تسلط غربیها را بر امور جهانی به چالش بکشند.
ادامه مطلبقزاقستان یکی از کشورهایی است که برای پیوستن به بریکس بسیار اشتیاق دارد و فکر می کند که از ظرفیت های لازم سیاسی و اقتصادی برای عضویت در این سازمان برخوردار است.
ادامه مطلبعلی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بیایید تا بدون در نظر گرفتن اینکه طرفدار کدام طیف سیاسی هستیم بر این نکته توافق کنیم که آمریکا در دشمنی آشکار با ایران است. اما دشمنی آن با ما به دشمنی آمریکا با شوروی در زمان جنگ سرد می ماند یعنی همان زمان که بلوک غرب با افزایش هزینه های تسلیحاتی شوروی را بازی داد و مجبور کرد تا تمام توان خود را روی شکست بلوک غرب در این «مسابقه تسلیحاتی» بگذارد. اسم آن را هم «مسابقه» گذاشت، غافل از اینکه این مسابقه تمام نیروی شوروی را به باد داد و کمر آن را شکست! بیایید یک بار هم که شده قبول کنیم آمریکا قصد نابودی ایران را دارد، اما با وارد کردن کشورمان به «مسابقه» ضد آمریکایی!
ادامه مطلبمحمد سالاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی اقتصاد بین الملل و ظهور قدرت های جدید اقتصادی، این گروه که متشکل از کشورهای (چین، هند، روسیه، برزیل وآفریقای جنوبی) است و ۴۶ درصد جمعیت جهان و ۲۹درصد تولید ناخالص جهانی و صادرکنندگان انرژی را در خود جای داده است، می تواند به رقیب سرسختی برای اقتصاد های اروپایی به ویژه گروه هفت (که یک سازمان بین دولتی متشکل از کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به اضافه اتحادیه اروپاست) تبدیل شود.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: باید قبل از همه با خودمان صادق باشیم و به طور جدی پاسخی برای این سوال بیابیم که حالا که به عضویت بریکس در آمده ایم می خواهیم چه کنیم؟ به عبارت دیگر چه برنامه ای برای بهره برداری از مزیت های عضویت در بریکس داریم؟ آیا قرار است با تداوم وضعیت نابه سامان فعلی خود به قدری تضعیف شویم که به عضوی مزاحم در بریکس تبدیل شویم یا این قدر بی اثر باشیم که حتی بریکس نیز دردی از دردهای ما دوا نکند؟ باید این واقعیت را بپذیریم که عضویت در بریکس زمانی برای ما مفید و موثر خواهد بود که مشکلات خود را به خصوص در زمینه اقتصادی با غرب حل کنیم.
ادامه مطلبسید رحمان موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رهبران BRICS در تصمیم گیری به نفع توسعه – اولین مورد در این بلوک در ۱۳ سال گذشته – درها را برای گسترش آینده باز گذاشتند زیرا ده ها کشور دیگر ابراز علاقه به پیوستن به گروهی کردند که امیدوارند بتوانند زمین بازی جهانی را تغییر دهند.
ادامه مطلباحسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران، روسیه و چین باید باکو و ارمنستان را برای انجام مذاکرات صلح از طریق یک پلتفرم شرقی جدید تحت فشار بگذارند، زیرا تداوم این مذاکرات از طریق پلتفرم غربی معنایی جز از دست رفتن گسترده منافع سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی سه کشور و عقب نشینی آنها ندارد که دامنه آن در آینده به کشورهای آسیای میانه نیز کشیده شده و جبران این میزان خسارت بسیار دشوار خواهد بود.
ادامه مطلبپیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک میدانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریمها و لاینحلماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بینالمللی را کماثر میکند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر میرسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اجلاس رهبران BRICS در آینده نزدیک در آفریقای جنوبی برای یک اجلاس تاریخی برگزار می شود تا سازمانی را که یک چهارم اقتصاد جهان را در اختیار دارد به یک نیروی ژئوپلیتیکی تبدیل کند و با اکتساب هویت حقیقی سیاسی و بین المللی بتواند سلطه غرب در امور جهانی را به چالش بکشد.
ادامه مطلبتی اس تیرومورتی، نماینده سابق هند در سازمان ملل در یادداشتی اختصاصی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نقش شورای امنیت سازمان ملل به دلایل مختلفی تحلیل رفته است که ریشه آن را بیشتر می توان در ماهیت غیر دموکراتیک و کهنه آن یافت. به عنوان مثال، نزدیک به ۷۰ درصد از دستور کار شورا مربوط به آفریقاست. اما بدون نمایندگی دائم آفریقا، شورا به چه اعتباری می تواند به اربابان سابق استعماری (هرچقدر هم که نیت خوبی داشته باشند) این اجازه را بدهد که تصمیم بگیرند چه چیزی برای آفریقا مطلوب است؟ یا شرکای جدید "توسعه" و/یا "امنیتی" تصمیم می گیرند چه چیزی برای آفریقا مطلوب است؟
ادامه مطلببریکس پتانسیل گسترش دارد. طی سال ها، ۳۵ کشور دیگر تمایل خود را برای پیوستن به بریکس ابراز کردند. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران اطمینان دارد که «موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران می تواند، آن را به شریکی باثبات و قابل اعتماد برای بریکس تبدیل کند».
ادامه مطلباسماعیل فروغی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از قرار معلوم یکی از اهداف اصلی اجلاس پیش روی بریکس، جست وجوی راهکارهای عملی ایجاد یک ارز جدید به جای دلار امریکایی خواهد بود تا امریکا نتواند بیش از این از ارز دلار منحیث یک تهدید و یک سلاح کشنده علیه مخالفان استفاده کند.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: تکامل بریکس تا کنون یکی از جالب ترین بحث های این سالها بوده است. با این وجود، نشست آینده که قرار است در ژوهانسبورگ برگزار شود، برای بلوک بسیار حیاتی خواهد بود. اگرچه بحث در مورد توسعه یک ارز جایگزین انجام خواهد شد یا نه، هنوز قطعی نشده است. به احتمال زیاد، اتحاد بریکس در انگیزه خود برای به چالش کشیدن وضعیت دلار امریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی، پیشرفت هایی خواهد داشت.
ادامه مطلبپیوستن عربستان سعودی و امارات به بریکس همچنین چالش بزرگی برای سلطه دلار آمریکا بر نظام مالی جهانی خواهد بود.
ادامه مطلبتوجه داشته باشید که برای امریکا، رویارویی با روسیه دیگر اولویت ندارد: بزرگترین خطر برای واشنگتن، بریکس است، به ویژه با برنامه ریزی برای گسترش و راه اندازی واحد پولی خود. روسیه نقش بسزایی در این سازمان دارد، اما جزء اصلی اقتصادی آن چین است. و این واقعیت که واشنگتن امروز پکن را هدف قرار می دهد، قابل درک است.
ادامه مطلبمهدی پازوکی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: به نظر بنده روند دلارزدایی که اخیرا با تنش ها در اوکراین که به بلوکه شدن بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی روسیه منجر شد، در بلندت مدت به احتمال بسیار فراوان به نتیجه خواهد رسید و دلار را از به اصطلاح پادشاه ارزهای جهان (King Dollar) به پایین خواهد کشید. نکته ای که من سعی در تبیین آن در پرسش قبلیتون داشتم این بود که ما نباید منتظر باشیم که دلار همین فردا از صحنه اقتصاد جهانی به کلی حذف شود. این برداشت که برخی سعی بر آن دارند تا آن را تبلیغ کنند کاملا اشتباه و پوپولیستی است. این یک روند طولانی و گام به گام است.
ادامه مطلببریکس برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد، اما در ماه های اخیر شهرت فزاینده ای داشته است، دلایل آن هم البته تا حدودی به دلیل تحریمهای غرب علیه روسیه، انزوا و کاهش ارزش دلار آمریکا بازمی گردد. با این حال، آیا رشد مداوم آن می تواند تضمین کننده پیروزی بر قدرت مستقر غربی باشد؟
ادامه مطلبسید وحید کریمی و سید علی موسوی خلخالی در یادداشت مشترکی در دیپلماسی ایرانی می نویسند: اردوغان را دریابیم، او که اکنون از غرب دل پر خون دارد و به روشنی دید دو طرف آتلانتیک چگونه برای سقوط دولت او دست به دعا برده بودند، حالا که توانسته در یک معادله به چون و چرا، قدرت را حفظ کند، مترصد فرصتی است تا تلافی این رفتارهای غربی ها را بکند. اگر غرب همانند همیشه در فراموشی لحظات ناکامی با هدف حفظ منافعش سعی دارد، اردوغان چنین روحیه ای ندارد و بی مهری ها را به این آسانی فراموش نمی کند. برای همین پیش بینی می شود گرایش او به شرق بیش از پیش شود؛ و این می تواند فرصتی به ما بدهد که از این رویکرد او بهره ببریم.
ادامه مطلبارز جدید بریکس گزاره کنونی را زیر سوال می برد که می گوید حاکمیت دلار پایدار خواهد بود چرا که تنها پول تک چشم در میان ارزهای کور رقیب همچون یورو، ین و یوآن است. به تعبیر یک اقتصاددان "اروپا یک موزه است، ژاپن یک خانه سالمندان و چین هم یک زندان." این تعبیر نادرستی نیست اما ارزی که توسط بریکس منتشر شود، متفاوت خواهد بود. این ارز تازه، به مثابه اتحاد ناراضیان کنونی و آینده ای خواهد بود که حجم کلی تولید ناخالص داخلی شان هم اکنون نه تنها هژمون غالب یعنی ایالات متحده را پشت سر می گذارد بلکه از کل تولید ناخالص داخلی جی هفت هم فراتر می رود.
ادامه مطلبجومارت اوتوربایف، نخست وزیر سابق قرقیزستان در گفت و گویی اظهار کرد: چرخش عربستان سعودی به سمت چین نشان دهنده نارضایتی این کشور از سیاست ایالات متحده است. اما این اولین بار نیست که سعودی ها از این رویکرد برای چانه زنی سیاسی استفاده می کنند. همین چند سال پیش، پیوستن عربستان سعودی، شریک استراتژیک دیرینه ایالات متحده آمریکا، به یک سازمان اقتصادی و امنیتی به رهبری چین و روسیه عملا غیرقابل تصور بود. با این حال، عربستان ماه گذشته یادداشت تفاهمی را امضا کرد که به آن، عنوان "شریک گفت وگو" در سازمان همکاری شانگهای اعطا شد.
ادامه مطلبسید محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: نام چندین فرد، در روابط بینالمللی بیشترین بسآمد را داشت. پوتین، زلنسکی، بایدن و شی. پوتین رئیسجمهوری روسیه، شاید مطرحترین بود. غرب کوشید که جنگ اوکراین را به سطح فردی تقلیل دهد و از جنگ پوتین بنامد. زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، هم به لحاظ مهارتهای فردی و هم به لحاظ موقعیت و البته طراحیهای رسانهای که بسیار حائز اهمیت بود، مطرح شد. بایدن نیز سعی کرد به عنوان رهبر جهان غرب، خود را مطرح کند. اما شاید درخورتوجهترین، شی، رئیسجمهوری چین بود که با برگزاری کنگره حزب کمونیست، نه فقط در داخل سیستم چین، بلکه در سطح جهانی به عنوان شخصیتی موثر مطرح شد. ذکر نام این افراد به معنای کمتوجهی به دیگران نیست. اما این چند نفر در سطح جهانی، فضای رسانهای را به خود اختصاص دادند.
ادامه مطلبگسترش این گروه به سود چین است چرا که دومین اقتصاد بزرگ جهان تلاش می کند مجموعه ای سیاسی را برپا کند که در سازمان ملل، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و دیگر نهادهای بین المللی، با سلطه کشورهای توسعه یافته مقابله کند.
ادامه مطلبالجزایر که نمی خواهد پیوندهای امنیتی و تجاری اش با پکن و مسکو را به خطر اندازد، خواهان عضویت در بریکس شده تا بتواند با سهولت بیشتری سیاست خارجی خود را به پیش برد و همزمان از فرصت های فزاینده اقتصادی اش بعنوان یک صادرکننده انرژی بهره ببرد. الجزایر پس از عربستان سعودی و مصر، سومین کشور عربی است که به بریکس می پیوندد.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تضعیف جنبش عدم تعهد از ۱۹۷۲ شروع شده و در نهایت در ۱۹۹۱ با فروپاشی شوروی، این جنبش نیز به فروپاشی بنیادین دچار شد. زیرا کشورهای بزرگ جنبش مانند هند متوجه ضرورتهای زمانی سیاست بینالملل شده و از عدم پیمان و تعهد با ایالات متحده امریکا همزمان با برقرای پیمانهای اقتصادی و... میان رقیبان هند یعنی چین و روسیه جدید با امریکا، آسیب میدیدند. هر چند اجلاس سران این جنبش همچنان برگزار میشود و بیانیههای کمرنگ و بیاثری صادر میکنند. اما مرگ جنبش عدم تعهد براستی از زمان توافق چین و امریکا در ۱۹۷۲ رخ داد و کشورهای بزرگ و اثرگذار جنبش عدم تعهد مانند چین، پاکستان، اندونزی و ... هرچند ظاهری از عدم تعهد دارند، اما در چارچوب سیاست قدرت جهانی به پیمانها و تعهدات با یگانه ابرقدرت جهانی روی آوردند و خود را متعهد به نظم نوین امریکایی کردهاند.
ادامه مطلب