دنیای جدید در حال شکل گیری است

دیپلماسی ایرانی: آینده‌ی جهان در سالن های مقر سازمان ملل متحد در نیویورک ترسیم نمی شود بلکه پشت میزهای دیگری ترسیم می شود مثل میز نشست سران گروه هفت و میز نشست سران گروه بریکس و پیش از آن، در میز نشست سران گروه بیست. در اطراف میز اجلاس سران گروه بیست، سران قدرتمندترین و تاثیرگذارترین کشورهای جهان گرد هم می آیند، سران کشورهایی که قدرتمندترین زرادخانه ها و قدرتمندترین اقتصادها را دارند. جنگ تمام عیار در اوکراین موجب توجه به اهمیت زرادخانه ها شد ولی آینده‌ی جهان را نمی توان با موشک و پهپاد ساخت. آینده‌ی حقیقی، با پیشرفت اقتصادی و توسعه و پیشرفت تکنولوژیکی و نوآوری و مبارزه با فقر و بیکاری و تقویت بازرگانی و تامین کالاها و نجات مردم از فلاکت و حاشیه نشینی و ناامیدی و مقابله با سوء مدیریت منابع ساخته می شود. 

اجلاس سران گروه 20 در دهلی نو نشان داد جهان در حال عبور از دوره انتقالی مملو از چالش های ژئوپلتیک و رقابت های اقتصادی در نبردی آشکار است. حضور نداشتن سران روسیه و چین و حضور چشمگیر سه بازیگر یعنی آمریکا، هند و عربستان پیام هایی با خود داشت. 

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در شرایطی در اجلاس گروه بیست غایب بود که کشورش غرق در جنگی طولانی است که پل های ارتباطی روسیه با غرب را ویران کرد. پوتین سرگرم جنگی است که به نظر می رسد توانایی یکسره کردن آن را ندارد و عقب نشینی از آن هم برایش امکان پذیر نیست. پوتین در اجلاسی غایب بود که میزبان آن کشوری است که به مسکو نزدیک بود و تا همین اواخر که تصمیم به متنوع کردن منابع تامین سلاح خود گرفت، همواره به تسلیحات روسی متکی بود. تصویری که از اجلاس دهلی نو منتشر شد روسیه را کشوری نشان داد که به علت فرسایش در جنگ و قطع ارتباط با غرب، رو به افول است. 

شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین نیز در اجلاس دهلی نو غایب بود در حالی که از زمان به دست گرفتن قدرت در سال 2012 همواره در نشست های سران گروه 20 حضور یافته بود. تا چند ماه قبل گفته می شد اجلاس دهلی نو فرصتی برای دیدار روسای جمهور چین و آمریکا است که جهان بعد از جنگ اوکراین به آن نیاز دارد. آیا شی جینپینگ به این علت در این اجلاس حضور نیافت که شرایط را برای چنین دیداری مناسب نمی دید یا به این علت که اجلاس در خاک هند برگزار می شد که با چین اختلافات مرزی دارد؟ برخی نیز معتقدند شی جینپینگ به این علت غایب بود که احساس می کند غرب تصمیم جدی گرفته است تا رقابت شدید بین المللی را به آسیا منتقل کند و قصد دارد فناوری و سرمایه را در رگهای هند تزریق کند تا این کشور به رقیبی برای چین تبدیل شود. 

اجلاس دهلی نو همچنین نشان داد هرچند جهان به سوی چند قطبی در حرکت است ولی آمریکا که سه دهه به تنهایی رهبری جهان را در اختیار داشته است همچنان اهرم های قدرت زیادی در اختیار دارد. توافقنامه هایی که در ماه های اخیر در آسیا شکل گرفت هدفش مهار قدرت گرفتن چین است. سیاست روشن جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا، محروم کردن چین از لقب «کارخانه جهان» از طریق انتقال تولید به هند و دیگر کشورهای آسیایی است و تصادفی نیست که بایدن بعد از هند راهی ویتنام شد. 

برگزاری اجلاس سران گروه بیست در هند، لحظه باشکوهی برای نارندرا مودی است که از سال 2014 بر هند حکومت می کند و چشم به دور سوم نخست وزیری دوخته است. مودی، موضع کشورش در خصوص جنگ روسیه و اوکراین را با دقت مدیریت کرد به طوری که از محکوم کردن این جنگ خودداری کرد ولی ارتباط با غرب را گسترش داد و تلاش زیادی کرد که گروه بریکس به تشکلی ضدغرب تبدیل نشود. کشورهایی که نگران قدرت گرفتن چین هستند از هند می خواهند با توجه به جمعیت و پیشرفت تکنولوژیکی اش، به رقیب آسیایی چین تبدیل شود و مودی نیز پیشنهادها را با دقت بررسی می کند. 

حضور عربستان در اجلاس گروه بیست به عنوان تنها کشور عربی عضو این گروه به این معناست که عرب ها دیگر لازم نیست منتظر بمانند تا خود را با جهانی که دیگران می سازند سازگار کنند بلکه حق مشارکت در ساختن آینده‌ی جهان را به دست آورده اند. همچنین شراکت راهبردی عربستان با بازیگران بزرگ مثل آمریکا و چین و روسیه موجب شد ریاض بتواند به عنوان میانجی و ارائه دهنده ابتکارها عمل کند.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی