بلندپروازی با بریکس

دیپلماسی ایرانی: کشورهای عمده در بازار نوظهور جهان، از صادرکنندگان اصلی نفت، عربستان سعودی، ایران، مصر، آرژانتین، اتیوپی و امارات متحده عربی دعوت کردند تا برای گسترش نفوذ جهانی شان به این بلوک بپیوندند. این نخستین گسترش بریکس از سال 2010 است.

پذیرش عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت جهان است، در کنار روسیه، ایران، امارات و برزیل، چندین کشور از بزرگترین تولیدکنندگان نفت را با بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان در حال توسعه گردهم می آورد و به این بلوک، درونمایه اقتصادی گرانسنگی می دهد. با توجه به اینکه بیشتر تجارت جهانی انرژی به دلار انجام می شود، توسعه بریکس همچنین توانایی اش برای پیشبرد تجارت با ارزهای جایگزین را تقویت می کند.

رهبران این کشورها همچنین برای بازنگری در معماری مالی جهانی و نهادهای کلیدی آن توافق کردند تا جهانی برابرتر، فراگیرتر و نماینده تر بسازند. ارزیابی بخش اقتصادی بلومبرگ این است که یک بریکسِ گسترش یافته همچنین به این معنی است که این اتحادیه، نقش و حرف بیشتری در امور جهانی خواهد داشت و شاید به نوع متفاوتی از اقتصاد جهانی دست یابد. دلیلش هم این است که بریکس در مقایسه با گروه هفت، کمتر بازار – محور است.

حسنین مالک، یک راهبردگر در شرکت تلیمر Tellimer در دوبی می گوید: "پیشران گسترش بریکس، تمایل به ایجاد یک جایگزین برای سامانه بین المللی کنونی است که بر محور هژمونی آمریکا عمل می کند. باید تمایزی میان استفاده از دلار آمریکا به عنوان یک ارز ذخیره با استفاده از آن به عنوان یک ارز تجاری قائل شد، که البته این دومی ممکن است دچار زوال شود چراکه بسیاری به دنبال یک جایگزین هستند. در زمینه استفاده از دلار بعنوان یک ارز ذخیره، باید گفت که تقریبا هیچ کشور یا گروه دیگری نیست که از حجم، اعتبار نهادی و ویژگی های تبدیل پذیری آزادی برخوردار باشد که بتواند با دلار  کند."

این چین بود که عمدتا برای گسترش بریکس تلاش می کرد اما از حمایت روسیه و آفریقای جنوبی هم برخوردار بود. هندوستان این نگرانی را داشت که یک بریکس بزرگتر، گروه را به تریبون چین تبدیل کند، حال آنکه برزیل نگران بود که این کار به غرب ستیزی بیانجامد. چارلی رابرتسون Charlie Robertson، رئیس راهبرد کلان در موسسه "شرکای فیم FIM Partners" که یک شرکت سرمایه گذاری در بازارهای نوظهور است، می گوید که بریکس از زمان شکل گیری اش در سال های 2009 و 2010، کار چندانی انجام نداده و انتظار نمی رود که این وضعیت بطور قابل ملاحظه ای تغییر کند.

وی می گوید: "ایجاد بانک توسعه نوین New Development Bank، یک اقدام معنی بخش توسط بریکس است. توسعه بریکس و عضویت در این بانک اهمیت دارد، چه با عربستان و امارات که به این بانک سرمایه تزریق می کنند، یا با عضویت مصر، آرژانتین، اتیوپی و احتمالا ایران که آن سرمایه را به کار می گیرند، این بانک یک افزوده خواستنی به معماری مالی جهانی است. پیش از اجلاس سران بریکس، بیش از بیست کشور از جنوب جهانی، رسما برای عضویت در بریکس درخواست داده بودند."

آنیل سوکیال، سفیر آفریقای جنوبی در بریکس در مصاحبه ای گفت که درخواست اندونزی برای عضویت در بریکس به تاخیر افتاد چرا که این کشور خواهان مشورت با همتایانش در آسه آن بود و ممکن است عضویتش در سال آینده تایید شود. وی افزود که بر سر عضویت بقیه کشورها، اتفاق نظر وجود داشت که پذیرش آنها را بسیار آسان کرد."

شی جین پینگ، رهبر چین گفت که گسترش بریکس، یک رخداد تاریخی و یک نقطه شروع تازه برای همکاری میان کشورهای در حال توسعه است. نخست وزیر هند هم گفت که کشورش با متقاضیان عضویت برای پیوستن به این گروه همکاری می کند.

حسن الحسن، عضو پژوهشی سیاست خاورمیانه در موسسه بین المللی مطالعات راهبردی مستقر در منامه هم می گوید: "به یک معنی، سعودی ها، بویژه اماراتی ها و تاحدودی مصری ها، بلندپروازی هایی برای حاکمیت جهانی دارند و این عضویت را راهی برای اِعمال رهبری و دستیابی به آرمان های جهانی شان می بینند." البته معنی اش این نیست که آنها شراکت امنیتی راهبردی شان با آمریکا را کنار می گذارند، اما "در حال ساختن ائتلاف های مورد به مورد با توجه به منافع ملی شان هستند."

منبع: تایم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11