آب های خلیج فارس صحنه قاچاق و فعالیت های اطلاعاتی شدیدی است که ایران را در برابر رقبای منطقه ای خود در شبه جزیره عربی قرار می دهد.
ادامه مطلب
عدم اطمینان در مورد میزان تعهد دفاعی و امنیتی امریکا به منطقه – به ویژه با توجه به خروج واشنگتن از برجام عدم واکنش جدی امریکا به حملات ایران علیه تاسیسات امارات و عربستان در سال ۲۰۱۹ – بر تصمیم کشورهای حاشیه خلیج فارس برای تعامل با ایران تاثیر داشته است.
ادامه مطلب
مجزا سازی درگیری ها و اختلافات در منطقه خلیج فارس و حل جداگانه آنها به مرور زمان از طریق اعتمادسازی و ارتباطات متقابل وجود خواهد داشت و می تواند زمینه ساز ظهور یک پروژه امنیتی اشتراکی باشد. روسیه، چین و ایران از سال ۲۰۱۹، پیشنهادهایی برای ایجاد یک چارچوب امنیتی برای منطقه خاورمیانه و به ویژه برای منطقه خلیج فارس ارائه کرده اند. اگرچه همه موارد پیشنهادی بر تعامل چندجانبه تاکید داشته اند، اما هیچ یک از آنها نتوانستند به اندازه کافی جذاب باشند و بیشتر از هر چیز جدید یا اساسی، یک سری ایده با جزئیات اندک بودند که نمی شد بر آنها تکیه کرد.
ادامه مطلب
برای مدیریت چالش های منطقه ای از طریق رضایت عمومی، هنجارها و کدهای رفتاری، به یک الگوی امنیتی مبتنی بر همکاری نیاز است که هنوز نمونه آن در هیچ کجای خاورمیانه دیده نمی شود. یک چارچوب امنیتی منطقه ای می تواند به مدیریت و کاهش درگیری ها در خاورمیانه کمک کند و حل تنش ها و درگیری های منطقه ای و برداشت های متفاوت از تهدید را ممکن سازد. بسیاری از سیاست گذارانی که در گذشته در این راستا تلاش کرده اند، از تحقق چنین چشم اندازی ناامید هستند؛ اما همه اعتقاد دارند گفت و گوها و اقدامات در جهت اعتمادسازی می تواند در تنش زدایی و ایجاد اجماع برای ایجاد یک فرآیند امنیتی منطقه ای موثر باشد.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید بتوان ادعا کرد کمتر کشوری در جهان است که به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیکی و همجواری با کانون های بحرانی و همسایگی با طیف وسیعی از کشورهای مختلف و متنوع قابل قیاس با موقعیت ژئوپلیتیکی کشور ایران باشد. مجاورت با دو دریا و یک اقیانوس، قرارگرفتن در شاهراه ارتباطی غرب به شرق و قرار گرفتن در محل تلاقی سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا؛ شخصیت و شاخصه جغرافیائی و ژئوپلیتیکی خاصی به سرزمین، تاریخ و کشور ایران بخشیده است.
ادامه مطلب
گرم شدن روابط اسرائیل و کشورهای خلیج فارس خبر خوشایند نادری در منطقه برای امریکا و اسرائیل است. اما نباید انتظار داشت که دردسر و نگرانی همیشگی آمریکا درباره ایران کاهش یابد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران به عنوان یکی از بازیگران و قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای در آسیای جنوب غربی در اجرای برخی سیاست‌های خارجی خود با تردید و تعلل مواجه است. تعللی که جلوه‌های آن را می‌توان در تعامل و مماشات با دولت‌های ترکیه و آذربایجان به خوبی مشاهده کرد. ایران و سیاست خارجی آن از ابتدای دولت سیزدهم به ریاست دکتر ابراهیم رئیسی با یک چالش بزرگ به صورت دایره تنش و آتش در مرزهای خود روبه رو بوده که نیم دایره شمالی آن با جلوه آتشین با نقش‌آفرینی دولت ترکیه به تهدید اقتدار و پرستیژ ایران مشغول است!
ادامه مطلب
سعید خطیب زاده گفت: موقعی که آمریکا در دوران ترامپ از برجام خارج شد پیام مستقیم اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام را دریافت کردیم. ۱۱ تعهد مکتوب اتحادیه اروپا داد که هیچ کدام از این تعهدات را انجام نداد. نمی‌توانند تاریخ را از سر بنویسند. توصیه می‌کنم به جای این‌که دور هم جمع بشوند و گعده‌های دوستانه بگیرند و حرف‌هایی بزنند که وقتی از خواب بیرون می‌روند باورشان نمی‌شود، برای راهکارهایی فکر کنند که چگونه می‌‌توانند به عنوان دولت‌های مسئول به تعهداتشان عمل کنند. نه دولت آلمان و نه دولت فرانسه و نه دولت انگلیس تا امروزی که در خدمت شما هستم هیچ کدام از تعهداتشان را که بعد از خروج آمریکا از برجام انجام ندادند.
ادامه مطلب
اسماعیل بشری در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی تصریح کرد: کشوری مانند کره جنوبی که تمام حیثیت و حیات خود را ابعاد ختلف از نظامی، دفاعی و امنیتی گرفته تا حوزه سیاسی و دیپلماتیک، تکنولوژی، اقتصاد، تجارت و ... به حضور آمریکا در منطقه و پشتوانه ایالات متحده گره زده است، همان نگاه ضد ایرانی کاخ سفید را نعل به نعل و مطابق خواسته واشنگتن پیاده کند، ولو آن که تبعات مخرب و تاثیرات منفی برای کره جنوبی در روابطش با جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورد. از دید سئول این تبعات منفی در روابط با جمهوری اسلامی ایران نوعی خسارت جانبی است که کره ای ها برای تداوم روابط خود با آمریکا باید آن را بپردازند.
ادامه مطلب
در کنار جدال بی‌سابقه پیرامون تولید نفت، منازعه سعودی – امارات به محور ضد ایران در خلیج فارس پایان داده است. هر دو پادشاهی تنش‌هایشان با تهران را، که در گذشته‌ای نه چندان دور خواهان نابودی‌اش بودند، کاهش داده‌‌اند و با دست کشیدن از خواسته های سابقه شان، با پذیرفتن دوباره واقعیت ایران، هر کدام به نوعی با طرف ایرانی وارد گفت وگو و مذاکره برای حل اختلافاتشان شده اند. به این ترتیب بازگشت فضا به شرایط مساعدتری را شاهد هستیم.
ادامه مطلب
نتیجه آرمانی، یک خاورمیانه خالی از سلاح هسته ای است. دولت جو بایدن ظاهرا این را درک می کند و به همین دلیل است که قول داده است به دنبال یک توافق بلندتر و محکمتر در آینده باشد.
ادامه مطلب
این مساله غیرقابل انکار است که روابط ایالات متحده با قطر نقشی حیاتی در بقای پادشاهی در سطح نظامی دارد و دولت قطر به دلیل عدم انطباق با تحریم های آمریکا با خطر از دست دادن حمایت ایالات متحده مواجه بود. اما از طرف دیگر، ایران تنها خروجی هوایی و دریایی قطر به شمار می رفت و از این رو، دوحه نمی توانست خطر دست کشیدن از پشتیبانی از تهران و شکست در برابر محاصره ریاض را بپذیرد.
ادامه مطلب
انفجارها در تاسیسات هسته ای ایران و جنگ کشتی ها و جنگ سایبری بین ایران و اسرائیل و حملات هوایی به اهداف وابسته به ایران در سوریه، همگی نشان می دهد حتی اگر توافقی بین تهران و واشنگتن برای احیای برجام به دست آید، تنش بین ایران و اسرائیل متوقف نخواهد شد.
ادامه مطلب
تهدید از سوی ایران، حوثی‌ها، جنبش‌های طرفدار ایران در بحرین و استان شرقی عربستان، گروه‌های وابسته به اخوان المسلیمن در تمام خلیج فارس و تهدید از شمال عراق، بی ثباتی مالی و سیاسی برخی کشورهای منطقه، مداخله‌های ترکیه در آفریقا و نیز یمن همگی عواملی هستند که باعث می‌شود رهبران خلیج فارس آنها را مد نظر قرار دهند و روسیه را برای پرکردن شکاف ها انتخاب کنند.
ادامه مطلب
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ۲۰ ژانویه دونالد ترامپ کاخ ریاست جمهوری آمریکا را ترک می کند و اتاق بیضی شکل کاخ سفید را به جو بایدن تحویل می دهد؛ اما به نظر می رسد در چند هفته آخر به خروج خود از کاخ سفید خاورمیانه را اهرم فشار به دولت بایدن پیدا کرده است و شکی نیست که تا آخرین روز ریاست جمهوری او تنش ها ادامه خواهد داشت.
ادامه مطلب
محمد جواد جمالی نوبندگانی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که تردد و پرواز جنگنده ها و بمب افکن های آمریکایی در منطقه خاورمیانه چیز جدیدی نیست، بلکه بسته به شرایط و اقتضائات منطقه، تعداد پروازها و دفعات تکرار آن در یک بازه زمانی مشخص کاهش و یا افزایش پیدا می کند. حال با توجه به نگرانی کشورهای حاشیه خلیج فارس از شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری و روی کار آمدن جو بایدن به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها سعی دارند با پرواز مکرر بمب افکن های خود در منطقه و افزایش دفعات پرواز آنها در بازه های کوتاه زمانی تا روی کار امدن بایدن یک نوع دلگرمی دیپلماتیک و حمایت امنیتی را از این کشورها در برابر آنچه که به زعم آنها «تهدیدات امنیتی ایران» می‌نامند، انجام دهند.
ادامه مطلب
اختلاف بین اروپا و ایالات متحده بر سر ایران عمیق تر شده است. اروپایی ها برای بازیابی قدرت خود و به دست آوردن اهرم فشاری تاثیرگذار، باید با هر ۸ کشور حاشیه خلیج فارس گفت و گوهایی درباره امنیت منطقه ای و منع گسترش سلاح های هسته ای داشته باشند.
ادامه مطلب
به نظر می آید متغیر تنش میان واشنگتن و تهران از سوی اسرائیل مورد بهره برداری قرار گرفته است تا در صورت خروج آمریکا از صحنه خاورمیانه خود را به عنوان جایگزین مطرح کند.
ادامه مطلب
علی بیگدلی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که بعد از برقراری روابط دیپلماتیک امارات متحده عربی با اسرائیل و باز شدن پای تل اویو در منطقه و بیخ گوش جمهوری اسلامی ایران، معادله موازنه امنیت بین تهران و تل آویو دستخوش تغییرات جدی شده است. من نمی خواهم بگویم که این معادله اکنون به سمت کدام طرف ایران و یا اسرائیل سنگین تر شده است، اما قطعاً از این پس ما شاهد اقتضائات جدیدی در معادلات امنیتی منطقه غرب آسیا خواهیم بود. از این رو اگر به گفته جارد کوشنر و دیگر مقامات کاخ سفید، عمان، بحرین و احتمالاً عربستان سعودی هم بخواهد در آینده ای نزدیک به مانند امارات متحده عربی پروژه برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل را عملیاتی کنند من به ضرس قاطع عنوان می کنم که کفه معادله موازنه امنیت در منطقه به سمت اسرائیل سنگین تر خواهد شد.
ادامه مطلب
هند در طی چند سال گذشته به ویژه در دوره نخست وزیری نارندرا مودی گام های قابل توجهی در روابط با کشورهای خلیج فارس برداشته و حتی توانسته روابط صمیمانه ای با ایران و عربستان، دو قدرت رقیب در منطقه، داشته باشد. اما روابطی که دهلی نو در ۵ سال گذشته با دقت ایجاد کرده، اکنون در معرض خطر قرار گرفته است. تحولات داخلی در هند در رابطه با ۲۰۰ میلیون جمعیت مسلمان این کشور، بر رویکرد محتاطانه دیپلماتیک دولت مودی در خاورمیانه تاثیر منفی خواهد گذاشت.
ادامه مطلب
نعمت اله مظفرپور، پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی و دیپلماسی؛ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد که تحولات جامعه شناسانه، روان شناسانه و سیاسی در خاورمیانه نشان می دهد که این منطقه آتیه تاریکی دارد و تکفیری گری و داعشی گری رشد فزاینده خواهند داشت. اساسا ریلهای کنونی سیاست داخلی و خارجی کشورهای منطقه؛ مولد رادیکالیسم است. گرچه جمهوری اسلامی ایران متعاقب مجاهدت های فراوان؛ دستاوردهای ارزشمندی داشته و به صلح و ثبات منطقه خدمت کرده است؛ اما این برای مبارزه با افراط گرایی کافی نیست و نیازمند ریل گذاری نوین جامع نگر در سیاست منطقه ای خود هستیم. این ریل حتما از تحول در سیاست داخلی ایران شروع شده تا به سیاست خارجی ما برسد وگرنه راه حلی فرمالیته و گذرا بیش نخواهد بود.
ادامه مطلب
رضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الگوی مفاهمه و هم افزایی منطقه ای می تواند منطقه را از آسیب پذیری در مقابل ویروس کرونا مصون نگه دارد. شعار منطقه ای قوی تر در عوض کشوری قوی تر، دقیقا به دنبال تحقق همین هدف است که کشورهای منطقه در ابعاد مختلف یاری رسان همدیگر باشند.
ادامه مطلب
توکیو که برای امنیتش به شدت به ایالات متحده متکی است و همین مساله این کشور را در برابر فشار آمریکا آسیب‌پذیر کرده، باور دارد که پاسخ به انتظارات واشنگتن از برخی جنبه‌ها به نفع امنیت ژاپن است اما ایران از ائتلاف تحت رهبری آمریکا به تنگ آمده و به شدت با مداخله‌های این کشور مخالف است و ژاپن به دلیل روابط دوستانه ۴۰ ساله با جمهوری اسلامی ایران سعی دارد تا جای ممکن از پیوستن به هر ائتلافی که تاثیر منفی بر روابط تهران و توکیو دارد، پرهیز کند.
ادامه مطلب
رضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست جمهوری اسلامی ایران همواره بر خود اتکایی امنیتی در حوزه خاورمیانه و خلیج فارس استوار است الگویی که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تحقق آن است، الگوی امنیت مشارکتی است. طبق این ساختار تامین امنیت منطقه یک موضوع مشارکت جویانه است که باید با همکاری کشورهای پیرامونی محقق شود و حضور هر نیروی فرامنطقه ای، نه تنها کمکی به استقرار امنیت نمی کند، بلکه موجب برهم زدن ثبات و تنش آفرین است.
ادامه مطلب
سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی از کشورهای منطقه که در توهم ثروت و پشت گرمی به غرب و رژیم صهیونیستی هستند از همه ظرفیت های خود در جهت کشاندن منطقه به تقابل با جمهوری اسلامی ایران بهره گرفته و تصورشان بر این است که ایجاد جنگی محدود بین ایالات متحده با ایران با هدف از بین بردن زیر ساخت ها و توانمندی های صنعتی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، بهترین گزینه است تا از این طریق امکان رشد و توسعه را از ایران گرفته و جامعه را از دستیابی به هر امکانی برای بالفعل ساختن ظرفیت های بالقوه خود محروم کنند.
ادامه مطلب
احمد بخشایش اردستانی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تبعات حضور اسرائیل در ائتلاف نظامی تنگه هرمز تصریح کرد: هرگونه حضور عملیاتی رژیم غاصب صهیونیستی در ائتلاف نظامی تنگه هرمز به معنای فروپاشی و عدم شکل گیری آن خواهد بود چرا که این مسئله ضریب حساسیت تهران را به شدت افزایش خواهد داد، آن هم در شرایطی که اکنون انگلستان به دنبال ایجاد آرامش در شرایط کنونی است. به گونه‌ای که حتی اخباری در خصوص آزادسازی احتمالی نفتکش گریس ۱ با معمولی نفتی ایران در تنگه جبل الطارق مطرح شده است. لذا واشنگتن و لندن نمی‌خواهند با چنین اقداماتی حساسیت‌ها را افزایش دهند.
ادامه مطلب
مصطفی قهرمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به پیشینه بیش از پانصدساله هیمنه در ابتدا غیرقانونی و در حال حاضر به‌ظاهر قانونی بیگانگان استعمارگر در خلیج فارس (پرتغال: ۱۵۰۵–۱۶۲۲ میلادی، بریتانیا: ۱۶۲۲ – ۱۹۷۱ و در حال حاضر امریگا) بیان این نکته به‌هیچ‌وجه دیگر جهت‌دار و چالش‌برانگیز نیست و می‌رود که به درک عمومی مردم منطقه تبدیل شود که استقرار صلح و امنیت پایدار و مآلاً رفاه عمومی مردمان در هر دو سوی خلیج‌فارس تنها از طریق همکاری و تعامل نزدیک و صادقانه همه کشورهای منطقه جهت ارائه راه‌حل‌های برخاسته از توان و امکانات بومی خود منطقه امکان‌پذیر است.
ادامه مطلب
محمد علی خطیبی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون تاثیر اقدام ایالات متحده آمریکا برای ایجاد ائتلاف نظامی در خلیج فارس بر قیمت جهانی نفت تصریح کرد: امنیتی کردن خلیج فارس فارغ از دلایل و اهداف ایالات متحده آمریکا باعث افزایش قیمت جهانی نفت خواهد شد. چرا که بیش از ۷۰ درصد منابع نفتی از این آبراه عبور می کند و هر گونه اتفاقی برای این آبراه یقیناً شرایط را برای ایجاد شتاب در قیمت نفت به وجود می‌آورد.
ادامه مطلب
در یک ماه گذشته، چشم جهانیان به نمایش ژئوپلیتیک در حال اجرا در تنگه هرمز دوخته شده بود. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می دهد که بزرگترین تهدیدها برای زندگی در داخل و اطراف خلیج فارس، تنش های روی آب نیستند، بلکه در عمق آب نهفته اند. تحقیقات جدید انجام شده توسط دانشگاه نیویورک ابوظبی حاکی از آن است که گرمایش سریع خلیج فارس دارد دریای عربی را به یک منطقه مرگ تبدیل می کند که دیگر حیات ماهی ها و گیاهان دریایی در آن ممکن نیست.
ادامه مطلب