بیطرفی اغلب در چارچوب ژئوپلیتیک خاورمیانه حول محور قدرت و کنترل میچرخد تا صلح. تصمیم پادشاهی برای بیطرف ماندن، یک قمار استراتژیک با هدف تقویت نقش آن به عنوان یک کارگزار قدرت منطقهای است.
ادامه مطلب
محمد ایرانی می گوید: بدون شک، جمهوری اسلامی ایران در میانه مذاکرات با آمریکا، مورد تجاوز ظالمانه و جنایتکارانه صهیونیستها قرار گرفت که منجر به شهادت تعدادی از فرماندهان، دانشمندان و هممیهنانمان شد. با وجود این تجربه تلخ، اکنون فضایی برای ایران شکل گرفته تا در مذاکرات پیشرو با رویکرد مطالبهگری، استمرار گفتوگوها را دنبال کند و از اهرم مذاکره، دیپلماسی و گفتوگو بهره ببرد. روند تحولات میدانی تا حد زیادی به موفقیت مذاکرات، دستور کار آن و جدیت طرفین برای دستیابی به توافق و مدیریت بحران بستگی دارد. من معتقدم در شرایط کنونی، تمام تلاش و تمرکز مسئولان، بهویژه دستگاه سیاست خارجی، باید معطوف به جلوگیری از جنگ دوباره و تجاوز مجدد صهیونیستها باشد. تأکید میکنم که تلاش حداکثری باید در همین راستا باشد تا از جنگ دوباره اجتناب شود.
ادامه مطلب
سیدمحمد صدر می گوید: مقوله دیپلماسی یکی از مهمترین روشهایی است که هر کشوری برای تنظیم روابط در منطقه و محیط بینالملل و هم برای مرتفع کردن خطرات و تهدیدها و کانونهای بحران از آن استفاده میکند. دیپلماسی هم متناسب با شرایط مکانی و زمانی قطعاً تغییرات خود را خواهد داشت تا بسته به اقتضائات، بهترین و کمهزینهترین راه را برای حصول منافع و امنیت ملی تعریف کند. لذا چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح، دیپلماسی یک اصل است و همواره و در هر شرایطی دیپلماسی باید به شکل جدی، مستمر و پویا فعال باشد.
ادامه مطلب
اردوان امیراصلانی می نویسد: ظهور بریکس را نباید با بازگشت به دوران جنگ سرد یا تقسیم جهان به دو بلوک تعبیر کرد، بلکه باید آن را نشانهای از پیدایش نظمی چندقطبی دانست که در آن کشورهای مستقل بهدرستی در پی دفاع از منافع ملی خود هستند.
ادامه مطلب
جنگ ۱۲ روزه تحمیلی علیه ایران، که با حملات هوایی مشترک آمریکا و رژیم صهیونیستی به تأسیسات هستهای ایران همراه بود، علاوه بر تغییر ریل مذرکات هستهای، عملا معادلات ژئوپلیتیکی خاورمیانه را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، عربستان سعودی بهعنوان یکی از بازیگران کلیدی منطقه، با اتخاذ رویکردی چندوجهی، تلاش دارد تا ضمن حفظ ثبات منطقهای، نقش خود را در مدیریت تنشها و بازتعریف نظم منطقهای تقویت کند.
ادامه مطلب
تألیف سیدمحمدحسینی؛ سفیر سابق ایران در عربستان انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت خارجه، سال انتشار: بهار ۱۴۰۴
ادامه مطلب
کلکسیونی از عوامل ژئوپلیتیکی، اقتصادی و استراتژیک، رابطهٔ خصمانهٔ جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را به سوی همکاری محتاطانه منطقهای سوق داده است.
ادامه مطلب
اردوان امیراصلانی می نویسد: دونالد ترامپ در نخستین سفر خود به خاورمیانه با حرکتی قاطع بسیاری از ناظران را غافلگیر کرد. فراتر از منافع اقتصادی قابل توجهی که انتظار میرفت، او خطوط کلی سیاست جدید خود در این منطقه ناآرام را ترسیم کرد. با انتخاب کشورهای پادشاهی نفتخیز خلیج فارس به عنوان مقصد اولین سفر رسمی خود، چهل وهفتمین رئیسجمهور ایالات متحده تلاش کرد این کشورها را بار دیگر به مدار با واشنگتن بازگرداند. این کشورها که به واقعگرایی سیاسی گرایش دارند، در سالهای اخیر سیاست خارجی «عدم تعهد» را در پیش گرفته و روابط نزدیکی با روسیه و چین به عنوان شرکای اصلی تجاری برقرار کردهاند.
ادامه مطلب
فاطمه خادمشیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: خاورمیانه از دورهای با محوریت نظم سنتی و ضمانتگری امنیتی آمریکا به مرحله جدید معاملهگری راهبردی و رشد نقش قدرتهای غیرغربی وارد شده است؛ نظمی پویا و پیچیده که در آن بازیگران منطقهای مانند عربستان باید برای تحقق ثبات و شکوفایی اقتصادی، بین گزینههای پرهزینه و متضاد، دست به انتخابهای کلیدی بزنند و برای تأمین امنیت، به سراغ مدلهای متنوعی از مشارکت و ائتلاف منطقهای و فرامنطقهای بروند.
ادامه مطلب
برخی کارشناسان می گویند که دونالد ترامپ صادقانه از منافع آمریکا دفاع میکند، برخلاف رؤسای جمهوری که اهداف خود را در شعارهای حقوق بشری پنهان میکردند.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر تاثیرگذار سنتی خاورمیانه محسوب میشوند؛ به ویژه بعد از دوران جنگ جهانی دوم و در آستانه جنگ سرد، این دو کشور نقش و جایگاه ویژهای در چینش و صفآراییهای منطقهای داشتند.
ادامه مطلب
سفر ترامپ فرصتی برای ایران است تا از شکافهای بین آمریکا، اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس بهرهبرداری کند. در سناریوی خوشبینانه، دور پنجم مذاکرات به توافقی منجر میشود که تحریمها را لغو کرده و اقتصاد ایران را احیا میکند. این توافق، با کاهش خطر جنگ و تقویت روابط ایران با همسایگان، نظم منطقهای جدیدی را شکل میدهد که تهران هم میتواند وزنی جدی در آن پیدا کند. حمایت کشورهای حوزه خلیج فارس از دیپلماسی، همانطور که برنارد هیکل در پرینستون اشاره کرد، به ایران اهرم فشار بیشتری میدهد.
ادامه مطلب
اختلافات اسرائیل و امریکا بر سر ایران و غزه و یمن در حالی است که کشورهای عربی میزبان دونالد ترامپ از توافق دیپلماتیک با ایران حمایت میکنند و همگی توسط عباس عراقچی، وزیر أمور خارجه ایران و استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در أمور خاورمیانه و مذاکرهکننده اصلی طرف امریکایی با ایران در جریان مذاکرات جاری غیرمستقیم با ایران هستند و همه طرف ها از پیشرفت گفتوگوها ابراز رضایت کردهاند.
ادامه مطلب
ترامپ به مشاوران خود اعلام کرده است که قصد دارد در این سفر، توافقاتی به ارزش بیش از ۱ تریلیون دلار با کشورهای عربی خلیج فارس امضا کند.
ادامه مطلب
ترامپ و محمد بن سلمان احتمالاً توافقی در زمینه همکاری هستهای غیرنظامی اعلام خواهند کرد که به عربستان سعودی اجازه غنیسازی محدود اورانیوم تحت نظارت آمریکا را میدهد. این توافق میتواند زمینهساز توسعه انرژی هستهای غیرنظامی در عربستان باشد، در حالی که نگرانیهای مربوط به گسترش سلاحهای هستهای را کاهش میدهد.
ادامه مطلب
کیکاوس پورایوبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطعا نقش عربستان سعودی یک سر و گردن از بقیه کشورها برجستهتر و پررنگ تر است.
ادامه مطلب
سفر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران به عربستان سعودی و قطر که امروز شنبه و پیش از دور چهارم احتمالی مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا و در آستانه سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه انجام میشود، نشانهای از تحرک دیپلماتیک تهران برای مدیریت تحولات منطقهای و پیشبرد منافع ملی است. این سفر که با دیدار با مقامات ارشد ریاض و حضور در اجلاس گفتوگوی ایران و جهان عرب در دوحه همراه شده، بیشک اهدافی چندوجهی را دنبال میکند. منابع العربیالجدید گزارش دادهاند عراقچی در ریاض درباره تحولات فلسطین، جنگ غزه، لبنان، یمن و سوریه با مقامات سعودی گفتوگو خواهد کرد و آنها را در جریان مذاکرات تهران-واشنگتن قرار خواهد داد. اما حضور مسئول سیاست خارجی ایران در ریاض و دوحه با سه هدف مشخص صورت میگیرد؛ مدیریت تحولات منطقهای با بهرهگیری از ظرفیت کشورهای عربی، پیشبرد مذاکرات هستهای با استفاده از پتانسیل منطقهای و هشدار درباره موضوعات حساس مانند جعل نام خلیج فارس و ادعای مخرب درباره جزایر سهگانه ایرانی.
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: دونالد ترامپ اعلام کرده که پیش از سفر خود به خاورمیانه، که قرار است هفته آینده (۱۳ تا ۱۶ مه ۲۰۲۵) با تمرکز بر دیدار از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و احتمالاً ترکیه انجام شود، «اعلامیهای بسیار بزرگ و مثبت» منتشر خواهد کرد. این اعلامیه، که به گفته وی یکی از مهمترین تحولات سالهای اخیر خواهد بود، احتمالهای گستردهای را برانگیخته است.
ادامه مطلب
وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: آمریکا با کاهش تمرکز بر مذاکرات هستهای و مسیرهای دیپلماتیک، به سمت سیاستهایی حرکت میکند که خواستههای دیرینه برخی قدرتهای منطقهای، از جمله عربستان سعودی را تأمین میکند. تأکید بر ناسیونالیسم عربی و افزایش همبستگی کشورهای عربی در برابر ایران از جمله اهداف فرعی این رویکرد جدید خواهد بود. این تغییر سیاست میتواند تأثیر مستقیم بر همگرایی منطقهای داشته باشد.
ادامه مطلب
رضا معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یادداشت پیشرو با تکیه بر شواهد عینی و تحلیل راهبردی، این چرخش را از منظر منافع و قدرت جمهوری اسلامی ایران بررسی کرده و نشان میدهد که چگونه ایران توانسته با تلفیقی از قدرت سخت، نفوذ منطقهای و دیپلماسی هوشمندانه، مهرههای منطقه را به نفع خود بازچینی کند.
ادامه مطلب
حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آیا این همکاریها میتواند به اتحاد استراتژیک منجر شود یا تضادهای اساسی آنها باعث بروز بحرانهای بیشتر در منطقه خواهد شد؟
ادامه مطلب
مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادیسازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه بهعنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تلآویو، و دیگر بازیگران منطقهای و بینالمللی قابل تفسیر است.
ادامه مطلب
اگرچه گفته میشود سفر خالد بنسلمان پس از چهار ماه برنامهریزی صورت گرفت، اما از نظر زمانبندی، این حضور در مقطعی حساس انجام شد. همزمانی این سفر با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده که از امروز (شنبه) آغاز میشود، بر اهمیت آن افزوده است و پیامهایی روشن برای بازیگران بینالمللی، بهویژه واشنگتن، به همراه دارد. این رویداد میتواند نشانهای از تمایل عربستان به ایفای نقشی فعالتر در میانجیگری میان تهران و واشنگتن باشد. در پیوست نکته مذکور و بر اساس برخی گزارشها، در دیدارهای خالد بنسلمان با مقامات کشورمان، احتمال آمادگی عربستان برای میانجیگری در گفتوگوهای ایران و آمریکا مورد توجه قرار گرفته است. ریاض که پیشتر تجربه میزبانی نشست صلح اوکراین را دارد، میتواند از این ظرفیت برای تسهیل مذاکرات تهران و واشنگتن استفاده کرده و به این ترتیب وزن دیپلماتیک خود را در عرصه منطقهای و جهانی تقویت کند. این موضوع از آنرو اهمیت دارد که نتایج مذاکرات ایران و آمریکا، تأثیر مستقیمی بر سیاستهای امنیتی، دفاعی و دیپلماتیک عربستان و بهطور کلی خاورمیانه خواهد داشت.
ادامه مطلب
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد.
ادامه مطلب
به گفته یکی از مقامات آمریکایی، این سفر بخشی از تلاشهای اولیه دولت برای تقویت روابط با متحدان کلیدی در خاورمیانه و پیشبرد اهداف اقتصادی و امنیتی ایالات متحده است. انتظار میرود که تمرکز این سفر بر گسترش همکاریهای تجاری، بهویژه در حوزه انرژی و تسلیحات، و همچنین هماهنگی در مسائل منطقهای مانند مقابله با نفوذ ایران باشد.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نشست ریاض را میتوان بخشی از نمود و نماد نظم جهانی آینده تعبیر کرد که در آن قدرتهای منطقهای نوظهور دیگر صرفا بر بازیگری در سطح منطقه بسنده نمیکنند بلکه به دنبال کنشگری در عرصه بینالمللی هستند تا بتوانند در نظمسازی نوین ایفای نقش کنند.
ادامه مطلب
عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیمگیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان سعودی در حال گذار به یک الگوی جدید از دیپلماسی انرژی است که علاوه بر نفت و گاز، بر انرژیهای نو و تجدیدپذیر نیز تمرکز دارد. سیاستهای دیپلماتیک انرژی عربستان سعودی تحت تأثیر چشمانداز ۲۰۳۰ این کشور قرار دارد که هدف آن تنوعبخشی به منابع انرژی، کاهش وابستگی به نفت و ایجاد پایگاههای جدید در صنعت انرژی است.
ادامه مطلب
با توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنیهای دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.
ادامه مطلب
اباصلت کبیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این بار برای ترامپ، نوبت عربستان است که طعم هویج و چماق را همزمان بچشد، غافل از این که این عربستان دیگر آن عربستانی که ترامپ فکر می کند نیست.
ادامه مطلب