ترامپ در سفر به خاورمیانه اسرائیل را غافلگیر کرد

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا در نخستین سفر دیپلماتیک دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی سفر می کند. این سفر با هدف تقویت روابط اقتصادی و امنیتی با این کشورها انجام می‌شود، در حالی که هم‌زمان، خانواده ترامپ در حال گسترش فعالیت‌های تجاری خود در منطقه به‌ویژه در عربستان سعودی و امارات متحده عربی هستند.

سازمان ترامپ، تحت مدیریت اریک و دونالد جونیور، پسران ترامپ، پروژه‌های بزرگی را در خاورمیانه آغاز کرده است. در دبی، ساخت برج ۸۰ طبقه «ترامپ اینترنشنال هتل اند تاور» با همکاری شرکت دار گلوبال در حال اجراست. در قطر، پروژه‌ای به ارزش ۵.۵ میلیارد دلار شامل زمین‌های گلف و ویلاهای لوکس با مشارکت دار گلوبال و شرکت دولتی قطری دیار در دست احداث است. در عربستان سعودی نیز، سه پروژه املاک و مستغلات، از جمله برج ۴۷ طبقه ترامپ در جده و توسعه‌هایی در حوزه مسکن و املاک ریاض، در حال پیشرفت هستند.

هم‌زمانی این توافقات تجاری با سفر رسمی رئیس‌جمهوری امریکا، نگرانی‌هایی را درباره تضاد منافع و رعایت اصول اخلاقی برانگیخته است. با وجود وعده‌های قبلی ترامپ برای جدایی فعالیت‌های تجاری از مسئولیت‌های دولتی، این پروژه‌ها سؤالاتی را درباره شفافیت و تعهدات اخلاقی مطرح کرده‌اند. بسیاری می‌پرسند که ترامپ واقعا چقدر می‌تواند میان فعالیت‌های اقتصادی و تجاری شخصی و خانوادگی‌اش با فعالیت‌های دیپلماتیک و ارزش‌ها و منافع ایالات متحده تفاوت بگذارد و در صورت لزوم منافع ملی امریکا را بر منافع شخصی‌اش مقدم کند.

در حوزه دیپلماسی، ترامپ به دنبال تقویت همکاری‌های دفاعی و اقتصادی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است. در عربستان سعودی، مذاکراتی درباره توافق هسته‌ای غیرنظامی، شامل غنی‌سازی محدود اورانیوم تحت نظارت آمریکا، در جریان است. همچنین، بحث‌هایی درباره فروش تسلیحات به ارزش ۳.۵ میلیارد دلار، همکاری در زمینه هوش مصنوعی و انرژی، و تلاش برای کاهش وابستگی این کشورها به چین مطرح شده است. همچنین صحبت‌هایی درباره همکاری‌های دیپلماتیک امریکا و عربستان برسر پرونده حساس منطقه از جمله ایران که مذاکرات غیرمستقیمی را با دولت ترامپ آغاز کرده، مطرح شده است. 

نکته قابل توجه در این سفر، عدم دیدار ترامپ از اسرائیل است که نشان‌دهنده تنش‌های فزاینده بین دو طرف بر سر جنگ غزه و مذاکرات هسته‌ای با ایران است. ترامپ بر پایان دادن به جنگ خونین جاری در غزه تاکید دارد در حالی که دولت تندروی اسرائیلی طرح‌های تازه‌ای را برای یورش جدید و از سرگیری جنگی تمام عیار علیه فلسطینیان در غزه تدارک دیده است. همچنین دولت ترامپ بر گزینه دیپلماسی و رسیدن به راه حلی دیپلماتیک با ایران إصرار دارد درحالی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بر این باور است که اکنون بهترین زمان برای توقف مذاکرات با ایران و انجام حمله نظامی است و در این رابطه دولت امریکا تحت فشار گذاشته است. موضوعی که برخی می گویند با ناراحتی دونالد ترامپ مواجه شده است. 

ترامپ همچنین از توافق آتش‌بس با حوثی‌های یمن حمایت کرده، اقدامی که با انتقاد اسرائیل روبه‌رو شده است. چرا که اسرائیل می گوید در جریان این توافق به هیچ وجه طرف مشورت با واشینگتن نبوده است. به ویژه که توافق زمانی حاصل شد که فرودگاه بین المللی بن گوریون اسرائیل هدف موشکی حوثی ها قرار گرفته بود.

اختلافات اسرائیل و امریکا بر سر ایران و غزه و یمن در حالی است که کشورهای عربی میزبان دونالد ترامپ از توافق دیپلماتیک با ایران حمایت می‌کنند و همگی توسط عباس عراقچی، وزیر أمور خارجه ایران و استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در أمور خاورمیانه و مذاکره‌کننده اصلی طرف امریکایی با ایران در جریان مذاکرات جاری غیرمستقیم با ایران هستند و همه طرف ها از پیشرفت گفت‌وگوها ابراز رضایت کرده‌اند. این کشورهای عربی همچنین برای به نتیجه رسیدن گفت وگوهای غیرمستقیم ایران و امریکا در تلاش هستند و نقش‌آفرینی‌هایی را بر عهده گرفته‌اند.

در مجموع، سفر ترامپ به خاورمیانه ترکیبی از اهداف دیپلماتیک و منافع تجاری خانوادگی است، که با چالش‌های اخلاقی و سیاسی متعددی همراه شده و واکنش‌های متفاوتی را در سطح بین‌المللی برانگیخته است. ترامپ خود این سفر را بسیار مهم توصیف کرده و دستاوردهای بسیار مهمی را برای امریکا و منطقه و همچنین سطوح مختلف بین‌المللی پیش‌بینی کرده است.

منبع: وال استریت ژورنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱