سفر خاورمیانه‌ای ترامپ با طعم دیپلماسی اقتصادی، چالش‌های اخلاقی و تنش‌های منطقه‌ای

نویسندگان: جاناتان سوان (Jonathan Swan)، لوک برادواتر (Luke Broadwater) و ویوین نریم (Vivian Nereim) 

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، روز سه‌شنبه سفر چهارروزه خود به خاورمیانه را با ورود به ریاض آغاز کرد. او در فرودگاه بین‌المللی ملک خالد توسط محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، مورد استقبال رسمی گرفت. استقبالی که کم‌نظیر محسوب می‌شود و در مقایسه با سفر جو بایدن، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده فراتر از انتظار و بسیار باشکوه‌تر است. حضور محمد بن سلمان در پای هواپیمای رئیس جمهوری امریکا برای استقبال از دونالد ترامپ که بر خلاف پروتکل های مرسوم عربستان سعودی محسوب می‌شود، از روابط بسیار نزدیک ترامپ با ولیعهد عربستان حکایت دارد، در عین حال که از روابط عمیق امریکا و عربستان در دوران ترامپ نشان دارد. این سفر، نخستین سفر خارجی مهم ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش محسوب می‌شود. او نخستین سفر بین‌المللی خود را به خاورمیانه و عربستان سعودی اختصاص داده است.

ترامپ به مشاوران خود اعلام کرده است که قصد دارد در این سفر، توافقاتی به ارزش بیش از ۱ تریلیون دلار با کشورهای عربی خلیج فارس امضا کند. برخی منابع می‌گویند که عربستان سعودی توافقاتی در حدود یک تریلیون دلار و امارات متحده عربی توافقاتی در حدود ۱.۴ تریلیون دلار برای امضای طرفین تدارک دیده‌اند. این توافقات شامل سرمایه‌گذاری در حوزه‌های هوش مصنوعی، تولید انرژی و خرید تسلیحات به ارزش میلیاردها دلار از تولیدکنندگان آمریکایی است. در ریاض، او در یک نشست سرمایه‌گذاری با حضور مدیران ارشد شرکت‌های آمریکایی از جمله IBM، بلک‌راک، سیتی‌گروپ، پالانتیر و کوالکام شرکت خواهد کرد. همچنین ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد جهان و یکی از برجسته‌ترین فعالان حوزه آی تی که یکی از نزدیک‌ترین افراد نزدیک به دونالد ترامپ محسوب می‌شود نیز او را در این سفر همراهی می‌کند. 

همزمان با این سفر، خانواده ترامپ در حال گسترش فعالیت‌های تجاری خود در منطقه هستند. سازمان ترامپ پروژه‌های بزرگی را در عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی آغاز کرده است. این هم‌زمانی بین فعالیت‌های تجاری خانوادگی و مسئولیت‌های دولتی ترامپ، نگرانی‌هایی را درباره تضاد منافع و رعایت اصول اخلاقی برانگیخته است.

در حالی که ترامپ در این سفر از عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی بازدید می‌کند، اسرائیل در برنامه سفر او گنجانده نشده است. این موضوع نشان‌دهنده تنش‌های فزاینده بین دو طرف بر سر جنگ غزه و مذاکرات هسته‌ای با ایران است. ترامپ همچنین از توافق آتش‌بس با حوثی‌های یمن حمایت کرده، اقدامی که با انتقاد اسرائیل مواجه شده است. اسرائیلی‌ها بر این باورند که در توافق به دست آمده میان امریکا با حوثی‌ها منافع آنها دیده نشده است. به‌ویژه که توافق همان روزی حاصل شد که فرودگاه بین المللی بن گورین در تل آویو هدف موشک‌های حوثی‌ها قرار گرفت.

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز این سفر، هدیه یک هواپیمای لوکس بوئینگ ۷۴۷-۸ به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار از سوی خانواده امیرنشین قطر به ترامپ است. قرار است این هواپیما به‌عنوان جایگزین ایر فورس وان مورد استفاده قرار گیرد و پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، به کتابخانه ریاست‌جمهوری او اهدا شود. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره شفافیت و تعهدات اخلاقی ایجاد کرده است. ترامپ از دریافت این هدیه دفاع کرده و گفته است که این هدیه به شخص او تعلق نمی‌گیرد بلکه به وزارت دفاع امریکا هدیه داده می‌شود و او دوست ندارد هدیه‌ای که سخاوتمندانه به او داده می‌شود را رد کند.

در مجموع، سفر ترامپ به خاورمیانه ترکیبی از اهداف دیپلماتیک و منافع تجاری خانوادگی است که با چالش‌های اخلاقی و سیاسی متعددی همراه شده و واکنش‌های متفاوتی را در سطح بین‌المللی برانگیخته است.

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱