چرخشی در خاورمیانه اما بدون اسرائیل
پیش از حملات حماس در ۷ اکتبر، عربستان سعودی به ایجاد روابط قویتر با اسرائیلیها علاقهمند بود. اکنون، پس از گذشت یک سال از جنگ در غزه، این کشور به دشمن قدیمی خود، ایران، نزدیکتر میشود.
ادامه مطلبپیش از حملات حماس در ۷ اکتبر، عربستان سعودی به ایجاد روابط قویتر با اسرائیلیها علاقهمند بود. اکنون، پس از گذشت یک سال از جنگ در غزه، این کشور به دشمن قدیمی خود، ایران، نزدیکتر میشود.
ادامه مطلبشرکتهای بریتانیایی شل و بیپی، شرکت ژاپنی میتسویی و شرکت فرانسوی توتال، هر کدام ۱۰ درصد سهم در پروژه LNG رُویس (امارات) به دست آوردهاند. این قراردادها ممکن است به آمریکا و متحدان کلیدی اش، جای پای تازه ای دهد تا بتوانند روابط بهتر و متوازنتری را در خاورمیانه بازسازی کنند. این امر بهویژه برای آمریکا و متحدانش اهمیت دارد چرا که امارات متحده عربی از دیرباز رابطه بسیار نزدیکی با هند داشته است.
ادامه مطلبمحمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایده اتصال منطقه از طریق راه آهن در سال ۲۰۲۱، در مجمع I۲U۲ (مجمعی متشکل از ایالات متحده، اسرائیل، امارات و هند که در اواخر سال ۲۰۲۱ تأسیس شد) از سوی رژیم اسرائیل مطرح شد و پس از آن توسط دولت بایدن مورد حمایت قرار گرفت، تا اینکه در نشست گروه بیست (G۲۰)که در اوایل سپتامبر ۲۰۲۳ برگزار شد، هند، عربستان سعودی، امارات و اسرائیل با حمایت آمریکا از کریدور دریایی-ریلی شرق به غرب که ترانزیت تجاری میان کشورهای اروپایی، اسرائیل، اردن، اعراب خلیجفارس و هند را برقرار خواهد کرد، رونمایی کردند. پروژهای عظیم به منظور ترانزیت کالا که از هند شروع می شود، از امارات و عربستان عبور میکند و در نهایت با اتصال به اردن و رژیم اسرائیل به کشورهای اروپایی می رسد.
ادامه مطلبروابط امارات و اسرائیل در حالی بهبود یافته که کشورهای عربی متعهد بودند تا زمان حل نشدن اختلافات کشورهای عربی با اسرائیل به ویژه حل نشدن مناقشه فلسطین از هر گونه به رسمیت شناختن اسرائیل خودداری کنند و هیچ گامی در این زمینه برندارند.
ادامه مطلبروابط رسمی میان اسرائیل و امارات دو سال پیش و به موجب توافقات ابراهیم برقرار شدند. بعد از انتخابات اول نوامبر که در آن پیروزی عرصه ناسیونالیست در اسرائیل را شاهد بوده ایم نگرانی هایی بابت اینکه روابط میان اسرائیل و امارات بتوانند تحت تأثیر انتخاب دولت تندروی نتانیاهو قرار گیرند، وجود داشت اما دست کم تا حالا چنین اتفاقی نیفتاده است.
ادامه مطلبدر مواجهه با مخالفت گسترده عمومی، هیچ یک از «عادی سازان» جدید هرگز به دنبال تاییدیه مردم خود از طریق همه پرسی در موضوع روابط با اسرائیل نیستند. همین هم این واقعیت را تایید می کند که اکثریت اعراب در هر کشوری که باشند هرگز صلح با اسرائیل آپارتاید را نمی پذیرند، مگر اینکه برادران فلسطینی آن ها از حقوق خود برخوردار شوند.
ادامه مطلبپویا فتحی زاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اماراتی ها هنوز هم محاسبات خود را روی تئوری های دیکته محور غربی تنظیم می کنند! حکام عرب باید بدانند که نمی شود به دنبال امنیت پایدار بود و در عین حال، مطابق میل لابی صهیونیسم عمل کرد! اگه امارات این مسئله را امروز درک نکند، با گذشت زمان تاوان بزرگی خواهد پرداخت.
ادامه مطلبمیرجواد میرگلوی بیات در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اسرائیل دولت صنعا در دریای سرخ را یک ابر تهدید امنیتی مانند حزب الله در لبنان، حماس در غزه، نیروهای مقاومت در سوریه می بیند. اگر تا به امروز مرزهای هوایی و زمینی اسرائیل تهدید می شد با ثبات و استقرار دولت انصارلله در صنعا عملا مرزهای دریایی اسرائیل نیز تهدید خواهد شد، دریایی که کنترل و رصد آن بسیار سخت تر از مرزهای زمینی و هوایی است. در این راستا اسرائیل از امارات که تقریبا با انصارلله در نبرد نبود و دنبال تثبیت دستاوردهای خود در یمن جنوبی بود تا از این طریق به اهداف تجاری و اقتصادی و البته سیاسی خود برسد، احتمالا خواسته است که نقش فعالی علیه انصارلله در پیش بگیرد.
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایطی که اسرائیل اعلام کرده توافقش با کشورهای حوزه خلیج فارس دلیلی برای توقف شهرک سازی در کرانه باختری رود اردن نیست و مقامات فلسطینی نیز تا کنون در برابر فشارهای امارات و عربستان، بحرین و مصر برای عادیسازی روابط با اسرائیل ایستادگی کرده اند، سفرای خود را از دو کشور امارات و بحرین فراخوانده اند و البته اعلام کرده اند که پیشنهادات مالی وسوسهانگیز طرف مقابل نمی تواند سبب انصراف آنها از حقوق تاریخی ملت فلسطین شود، به نظر می رسد علی رغم هیاهوی بسیار آمریکا و متحدانش بر سر توافقات اخیر، هنوز هیچ یک از اختلافات تاریخی فلسطین و اسرائیل به طور ریشه ای حل نشده که بتواند چشم انداز روشنی از صلح پایدار در این منطقه را به تصویر بکشد.
ادامه مطلببیانیه پایانی نشست سه جانبه سران مصر، عراق و اردن بر وحدت عمل مشترک عربی و تشکیل دبیرخانه دائمی تاکید دارد که نشان می دهد این سه کشور برنامه ای برای آینده دارند و قصد دارند این دیدارهای دوره ای را به دیدارهایی منظم تبدیل و دیگر کشورهای عربی را نیز به خود جذب کنند. از این رو احتمال می رود در آینده کشورهای لبنان، سوریه، الجزایر و لیبی نیز به این جمع ملحق شوند.
ادامه مطلبمروان بشاره می نویسد: دولت امارات بیش از آنکه با مردم فلسطینی همدردی نشان دهد با فلسطینی ها دشمنی داشته است. برقراری روابط بین اسرائیل و امارات در اصل به تقویت هر چه بیشتر اسرائیل و تضعیف هر چه بیشتر مبارزه مردم فلسطینی برای کسب آزادی خواهد انجامید.
ادامه مطلبرضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گابی اشکنازی، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی در سفر به آلمان و سخنرانی در نشست وزاری امور خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد: اسرائیل از سیاست الحاق به سوی سیاست عادی سازی روابط رفته است. او افزود: معتقدم آنچه در رابطه با امارات رخ داد نشانه ای بسیار قوی از این است که فقط از طریق مذاکرات می توانیم پیشرفت کنیم و این بسیار واضح است که دولت اسرائیل از سیاست الحاق به سوی عادی سازی روابط رفته است.
ادامه مطلبسید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نخبگان سنتی جریان سازش در جهان عرب اکنون نیک می دانند که بخاطر رفتار امارات عربی متحده، در آینده حتما الگوی نتانیاهو و ترامپ در تحمیل صلح اعراب با اسرائیل البته بدون اعطای هیچگونه امتیازی به اعراب و فلسطینیان در دستور کار تمامی احزاب در آمریکا و اسرائیل و مآلا هیات حاکمه آنها قرار خواهد گرفت؛ چنین موضوعی علاوه بر وخامت و پیچیدگی بیشتر بحران ها در خاورمیانه همچنین باعث تضعیف گفتمان و جایگاه سیاسی جریان سنتی طرفدار سازش در کشورهای عربی خواهد شد. مخالفت ابومازن با رفتار ابوظبی دقیقا در چارچوب همین تحلیل قابل تفسیر و ارزیابی است.
ادامه مطلببشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به راستی آیا بدون وجود محور مقاومت، مهار اسرائیل با این کشورهای واداده عربی امکان پذیر خواهد بود؟ در اینجاست که اهمیت لبنان، سوریه، غزه و جمهوری اسلامی ایران در معادلات استراتژیک غرب آسیا برجسته می شود.
ادامه مطلبفاطمه سیاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جای بسی تأسف است که ما از اشتراکات دینی – فرهنگی و سود همکاریهای اقتصادی با همسایگان آنقدر چشمپوشی کردیم تا بالاخره یهودیان جای خالی متحد را برایشان پر کردند.
ادامه مطلبدیپلماتها و تحلیلگران گزینههای مختلفی را مطرح میکنند: بحرین، عربستان سعودی، عمان، سودان و مراکش محتملترین گزینهها هستند. خارج از جهان عرب نیز اندونزی یکی از قویترین کاندیداهاست. سومالیلند نیز یکی از گزینههاست. این منطقه که از کشور سومالی اعلام استقلال کرده اما هنوز به رسمیت شناخته نشده است، چندی پیش نیز با تایوان روابط دیپلماتیک برقرار کرده بود.
ادامه مطلبصلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیمان صلح اسرائیل و امارات صرفا یک رونمایی متهورانه از رخدادی است که سال ها پیش اتفاق افتاده و عملا تغییر جدیدی محسوب نمی شود، هر چند به لحاظ فتح بابی که از لحاظ رسمیت دادن به روابط کشورهای عربی خلیج فارس و اسرائیل ایجاد می کند، مهم و سرنوشت ساز است.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاران امارات متحده عربی نشان دادهاند که در سیاستگذاری عمومی خود بسیار زیرک و توانمند هستند و از هر روزنه کوچکی برای موفقیت و تقویت جایگاه کشور خود در مقابل سایر بازیگران منطقهای و جهانی به خوبی استفاده میکنند.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: امارات پذیرفته است که نقش تخریب کننده یا به اصطلاح "بولدوزور" سیاست غرب در منطقه را بر عهده داشته باشد. عادی سازی روابطش با اسرائیل نیز در همین چارچوب می گنجد. علاوه بر آنکه گمان می کند با این کار می تواند حلقه فشار به ایران را – که برای تضعیف آن در طول یک دهه گذشته نهایت تلاش خود را کرده است – تنگتر کند.
ادامه مطلبسعید رمضانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: . این توافق از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین نیز به معاملهای «ننگین» تعبیر شده است. تشکیلات خودگردان در خصوص معامله قرن نیز رشتههای سازشکارانه خود در سالهای گذشته را نیز نقش بر آب دیده بود و به گروههای مقاومت نزدیک شده بود و با توافق امارات و اسرائیل بیش از پیش بر اشتباه بودن سیاستهای خود پی خواهد برد. به هر روی این تشکیلات هم شاید ترجیح دهد بر نقش مهمی که آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی بر عهده این تشکلات در کرانه باختری و آزادسازی قدس میخواند عمل کند.
ادامه مطلبفاطمه سیاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیشزمینهٔ تصمیمات امنیتمحور، محاسبات منطقی بازیگران است؛ اما سالهاست عقلانیت و منطقی در ورای رویهها و سیاستهای این چند کشور نمیبینیم؛ چه بسا شیوخ مرتجع عربی با بازتعریفهای جدیدشان از هویتهای قومی و زبانی، و همچنین زیادهخواهیهای خطرناک، منطقه را تا مرز یک درگیری بزرگ پیش ببرند. اما شاید بُعد مغفولماندهٔ قدرتِ ما، آن توانِ تأثیرگذاریِ غیرمستقیم بر این کشورها و تعدیل مواضعشان باشد که به آن بها ندادیم.
ادامه مطلبسید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جدای از تجارب موجود پیرامون عادیسازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل طی ۴۰ سال گذشته ولی طی دوره ریاست جمهوری ترامپ کاملا مشخص شده بود که سنگینی بار طرح دار و دسته ترامپ برای مساله فلسطین ( موسوم به معامله قرن) بر دوش اعضای شورای همکاری خلیج فارس سنگینی می کند. در این رابطه می توان به تماسها و همکاریهای سیاسی و امنیتی آشکار و پنهان سعودی و امارات عربی متحده با اسرائیل، سفر نتانیاهو به سلطان نشین عمان و برگزاری نشست معامله قرن در منامه پایتخت بحرین در ژوئن ۲۰۱۹ با حضور برنار کوشنر داماد ترامپ و بعنوان یکی از طراحان این ایده اشاره کرد.
ادامه مطلباین روابط اکنون برای همه آشکار شده و در راستای ارتقا و تقویت جایگاه منطقه ای اسرائیل است. اگر چه طرفین در برقراری روابط به هم نزدیک تر می شوند اما در مورد این که چگونه این روابط شکل بگیرند هنوز چیزی مشخص نیست. قطعا تعاملات بین دولتی طرفین، سیاست طولانی مدت کشورهای عربی را نقض می کند.
ادامه مطلب