آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

دیپلماسی ایرانی: استحضار دارید وضعیت در افغانستان و عراق چگونه است؛ چهل سال همسایگی و تجربه دو رژیم طالبان و بعث و همچنین روابط دو کشور شیعه ایران و عراق چگونه است!

الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 

در سال های اوایل انقلاب، ترکیه را به یونان و پاکستان را به هند فروختیم.‌ می بینیم که در پی آن سیاست، یونان با یک چشم نازکی امریکا کشتی و نفت ما را مصادره می کند و هند هم با وجود معافیت ها و امتیازهای فراوان، از جمله در چابهار، از ما باج می خواهد و تازه باید برای بیشتر از اینها منتظر باشیم.

در حالی که پاکستان و ترکیه، دو همسایه قدرتمند و موتور محرک اکو محسوب می شوند و برای ما از اهمیت ویژه و فوق العاده ای برخوردارند. باید بپذیریم که متاسفانه سیاست همسایگی با این دو همسایه اصلا فعال و مشهود نیست.

این در حالی است که کلید تنظیم افغانستان در دست پاکستان است، بنابراین چرا نگاه ما به پاکستان به جای همکاری در کنترل افغانستان، باید رقابتی و علیه یکدیگر باشد در حالی که هیچ تعریف مشخصی از روابط دوجانبه ندارد!

در حالی که با همکاری ترکیه، می توانیم بر سوریه و به عبارت دیگر بر مدیترانه، لبنان، عراق و محیط پیرامونیمان اشراف عمیق داشته باشیم، چرا باید نگاه رقابتی و ضدیت با یکدیگر داشته باشیم و به تعریف مشخصی از روابط دوجانبه نرسیم.

این واقعیت را بپذیریم و در جهت اصلاح آن بسیار تلاش کنیم که سیاست همسایگی ما با گیجی مواجه است، آن هم در بحبوحه افزایش بحران ها در منطقه غرب آسیا. بروز تهدیدهای طالبان دوم و صدام دوم دور از انتظار نیست.

قبلا حضور کشورهای فرامنطقه ای را برای بروز بحران ها و تشدید آنها علت برمی شمردیم، اما حالا دیگر بهانه جویی جای توجیه ندارد.

با گذشت چهل سال از سیاست «پریدن با مخالفان همسایه ها» به سیاست همسایگی و مدارا با همسایگان رسیده ایم. روابط با ترکیه و پاکستان را هرچند دیر است، متحول کنیم، و از عراق غافل نشویم و همسایگان شمالی و جنوبی را هم به خوبی دریابیم، اگر خواهان آرامش در منطقه خسته غرب آسیا هستیم. 

برای حل بحران ها، الزامی نیست به دنبال نقطه زنی بحران باشیم، بلکه از طریق همکاری با ترکیه به دنبال حل بحران در سوریه و عراق و با همکاری با پاکستان به دنبال راه حل عملی در افغانستان باشیم. 

لحظه را دریابیم که چه بسا فردا دیر باشد.