اشتباه اعراب امید بستن به ترامپ در برابر ایران است

نویسنده: جیمز زوگبای

دیپلماسی ایرانی: همان ابتدا که دونالد ترامپ برای ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا انتخاب شد، به دوستان عرب خود هشدار دادم همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارند. اما بسیاری از اعراب امیدوار بودند که دونالد ترامپ سیاستی سرسختانه در برابر ایران و سوریه اتخاذ کند و با «توافق قرن» به شکلی مناسب به تنش ایران و اسرائیل پایان دهد. اما اکنون با گذشت حدود دو سال و نیم همه این امیدها ناامید شده است.

خروج ایالات متحده امریکا از برجام و ازسرگیری تحریم های یکجانبه علیه ایران نتیجه عکس داده و این کشور را در پیگیری جاه طلبی های خود در منطقه جسورتر و بی پرواتر کرده است. موقعیت ایران در سوریه و یمن بر خلاف پیش بینی ایالات متحده به شدت تقویت شده است.

سیاست ترامپ در سوریه و عراق چندان تفاوتی با سیاست اوباما نداشته است. با وجود تهدیدهای لفظی مکرر دولت امریکا، سوریه را به نیروهای ارتش و دولت این کشور، روسیه و ایران واگذار کرده است.

اگر خرده امیدی به ترامپ مانده بود، حوادث ماه های گذشته و واکنش های عملی آمریکا در برابر رفتارهای اخیر ایران و موضع گیری های دولت ترامپ در مسأله فلسطین هیچ جایی برای امیدواری باقی نگذاشت.

خروج نیروهای نظامی امریکایی از شمال سوریه به دستور ترامپ به ارتش ترکیه اجازه داد وارد خاک سوریه شود و تنها گذاشتن کردها موجب پناه آوردن آنها به دامن دولت سوریه شد و در عمل کنترل منطقه ای که قرار بود خودمختار باشد، به دست دولت سوریه افتاد.

برنده هم این میدان ها ایران  و روسیه و بازنده آنها کردها، فلسطینی ها و اعراب امیدوار به ایجاد تغییرات در سیاست دولت آمریکاست.

موقعیت، نفوذ و اعتبار آمریکا در منطقه از زمان حمله جورج بوش، رئیس جمهوری اسبق در ابتدای هزاره سوم به عراق در سراشیبی قرار گرفته و روندی رو به افول در پیش گرفته است. باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین برای متوقف کردن این روند، تصمیم به خروج از عراق گرفت. نتیجه این تصمیم افزایش قدرت ایران در عراق از یک سو و ظهور داعش از سوی دیگر بود.

از سوی دیگر تردید باراک اوباما در واکنش به انقلاب های موسوم به بهار عربی، موجب شد مسأله به خود اعراب واگذار شود و آنها برای حفظ نظم قبلی تلاش کردند؛ در پی آن منازعات در سوریه، لیبی و یمن به ایجاد رقابت های منطقه ای بر سر بهره برداری و اعمال نفوذ در این کشورها منجر شد. در این رقابت ها عموما سردمداران عرب شکست خوردند و در تمامی آنها رقبایشان پیش افتادند. در بحبوحه این رقابت ها، توافق هسته ای میان ایران و 5 قدرت جهانی با محوریت امریکا به دست آمد که اعراب را کاملا از رقیب دیرینه شان عقب انداخت.

برای همین بود که وقتی دونالد ترامپ برنده انتخابات ریاست جمهوری امریکا شد، اعراب به وعده های ترامپ دل خوش کردند و امید بستند. حالا با گذشت زمان و عقب نشینی های مکرر امریکا در پرونده های مختلف منطقه ای، همه به این واقعیت پی برده اند که حل مشکلات شدید منطقه به کشورهای خود منطقه واگذار شده است. استقبال کشورهای عربی از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، تلاش برخی کشورها برای بهبود روابط با ایران، اذعان به لزوم تعامل با دولت بشار اسد در سوریه تلاش برای مذاکره در یمن، تلاش هایی برای پیشنهاد به اسرائیل از نشانه های این واقعیت است.

در حال حاضر جهان عرب به شدت نیازند اتحاد واقعی و عملی و ایجاد سازوکارهای منطقه ای برای حل چالش هایی است که با آن روبه رو است. آمریکا هم مانند سایر قدرت ها می تواند در این حوزه ها یاریگر کشورهای عربی باشد. اما نباید یک بار دیگر به وعده قدرت های خارجی امید بست و وابسته شد.

منبع: جردن تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی