خاورمیانه

نگاهی به تغییر سیاست خارجی قاهره

مصر در تلاش برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر رژیم صهیونیستی جدید

عبدالامیر نبوی در گفتگویی اظهار داشت: عامل اصلی برای بازتعریف راهبردی مصر در منطقه «مواجهه با توسعه‌طلبی رژیم اسرائیل» است. این استاد دانشگاه با مرور کلی تحولات، تأکید می‌کند: «شتاب و عمق تغییرات ژئوپلیتیک در غرب آسیا به خصوص پس از تجاوزات مکرر رژیم اسرائیل به سوریه، لبنان و …، و همچنین حمله به ایران و قطر، دیگر دولت‌ها را واداشته تا با تنوع‌بخشیدن به مشارکت‌ها و گسترش روابط اقتصادی و دیپلماتیک، عملا لنگرگاه‌های امیدبخش و اطمینان‌بخش جدیدی را برای خود، با هدف مدیریت بحران‌ها جستجو کنند».

ادامه مطلب

از پیمان پاکستان - عربستان تا نزدیکی روابط ترکیه و مصر

پیمان‌های منطقه‌ای جدید خاورمیانه چه ماهیتی دارند جدید

خاورمیانه در حال حاضر دستخوش یک تحول بزرگ است، شاید حتی مهم‌تر از چرخه‌های قبلی تغییر در منطقه. یک درک منطقه‌ای وجود دارد که چشم‌انداز فعلی تشدید و تنش، حداقل برای میان‌مدت، ادامه خواهد یافت.

ادامه مطلب

هزینه‌های سنگینی که رژیم صهیونیستی را گستاخ‌تر کرد

پیامدهای رویداد ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بر خاورمیانه جدید

مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: صلح خاورمیانه نه در پیروزی نظامی، بلکه در عدالت و همزیستی نهفته است. خاورمیانه می‌تواند صلح و رفاه داشته باشد، اگر چرخه انتقام خارج شود و به دیپلماسی بازگردد.

ادامه مطلب

معمای ایران و آمریکا

پاسخی به چرایی اعمال فشار حداکثری ایلات متحده آمریکا به جمهوری اسلامی

محسن عوضوردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چرا آمریکا و شرکایش، با وجود عمل ایران به تعهداتش در برجام باز هم به دنبال فشار حداکثری بودند و خلاف تعهدات خود در برجام عمل کردند؟ برای پاسخ به این پرسش باید جدای تهدیدات انتسابی هسته‌ای ایران، به مسئله روابط ایران و آمریکا، از منظر موقعیت‌های استراتژیک ایران بنگریم.

ادامه مطلب

نقشه‌ای که برای تحت فشار گذاشتن تهران، پکن و مسکو است

کریدور IMEC و حذف ایران از نقشه ترانزیت جهانی

ابوالفضل حسینی نیک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: به بیان ساده، (IMEC)  یک مسیر جایگزین و مکمل در نظام تجارت جهانی است که می‌خواهد نه‌تنها کالا، بلکه سرمایه و نفوذ سیاسی را نیز از هند تا اروپا جابه‌جا کند. همین ترکیب منافع اقتصادی و ملاحظات ژئوپلیتیکی، این کریدور را به یک ابزار اقتصاد سیاسی تمام‌عیار تبدیل کرده است، البته در عمل پیامدهای ژئوپلیتیکی جدی برای ایران به همراه دارد.

ادامه مطلب

تنش‌های جاری در خاورمیانه

آیا این یک جنگ تمدنی است؟

محمدعلی مهتدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: جنگی که اکنون در منطقه جریان دارد جنگ روایت ها و گفتمان سازی است که متاسفانه دشمن در این مورد دست بالا دارد و ما کار زیادی انجام نداده ایم. باید تبیین شود که ما جنگ طلب نیستیم.

ادامه مطلب

هشتاد سالگی سازمان ملل متحد نگرش‌ها، روش‌ها و پویش‌ها

پرسشی که سازمان ملل را به چالش می‌کشد

محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مجموعه رفتارها، گفتارهای تناقض‌آمیز رهبران دولت‌های عضو ملل متحد در مورد این سازمان، پرسش‌های عمده‌ای را در مورد ماهیت و کارکرد این بزرگترین بوروکراسی بین‌الدولی دنیا را فراروی ما قرار داده است.

ادامه مطلب

نقش آمریکا، اسرائیل و واکنش ایران

خاورمیانه در تله‌ی نظم مصنوعی

امیر مقدمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حالا بسیاری از ایرانی‌ها، حتی آن‌هایی که پیش‌تر طرفدار تعامل با غرب بودند، آمریکا را نه‌فقط به‌عنوان یک قدرت خارجی، بلکه به‌عنوان تهدیدی مستقیم علیه استقلال و امنیت ملی می‌بینند.

ادامه مطلب

خواب‌هایی که امریکا و اسرائیل برای منطقه دیده‌اند

و اینک ماموریت جدید ترکیه

احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ارکان اصلی سیاست خارجی ترکیه به طور عام از سال ۲۰۰۲ و به خاص از سال ۲۰۱۱ بر مبنای نئوعثمانیم، پان ترکیسم، ارائه الگویی از مدل اسلام ترکیه‌ای بوده است؛ که این رویکرد، یادآور اصول مطرح شده در کتاب «سه طرز سیاست» یوسف آکچورا در اواخر دوره عثمانی بود که بر انتخاب یکی از سه سیاست (عثمانی‌گرایی، اسلام‌گرایی و پان‌ترکیسم) تاکید داشت؛ اما اکنون، سیاست عملی معاصر ترکیه، سنتزی از این سه طرز سیاست است که البته از محتوای اسلام‌گرایی آن کاسته و بر ظواهر تبلیغاتی‌اش افزوده شده است.

ادامه مطلب

با تشدید تنش‌ها در شرق اروپا و خاورمیانه

جبهه‌گیری جهت‌دار برای جنگ جهانی سوم؟!

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این تهدید جدی وجود دارد که در صورت کشیده شدن جنگ به جغرافیای ناتو و با در نظر گرفتن تحولات خونین در خاورمیانه با گذر از خطوط قرمز از سوی نتانیاهو فرض جنگ جهانی جدید چندان دور از دسترس نباشد.

ادامه مطلب

تضادهای میان تمدن ها می توانند به جنگ منجر نشوند

غرب آسیا؛ منطقه ای که دوباره باید شناخت

ماندانا تیشه‌یار در یادداشتی که در احتیار دیپلماسی ایرانی قرار داده است می‌نویسد: تضادهای میان تمدن ها می توانند به جنگ منجر نشوند، اگر با استفاده از روش های نوین گفت‌وگو، دیپلماسی و به رسمیت شناختن تفاوت ها بتوانیم راه های مدنی تری برای تعامل و همزیستی بیابیم. 

ادامه مطلب

همکاری نظامی بحرین و پاکستان پس از توافق ریاض و اسلام‌آباد

تنها قدرت اتمی جهان اسلام در برابر تنها قدرت اتمی خاورمیانه

هدف اصلی کشورهای عربی از تقویت روابط دفاعی با پاکستان، ایجاد نوعی بازدارندگی در برابر اسرائیل است. اسرائیل به عنوان تنها قدرت هسته‌ای در خاورمیانه، پس از هفتم اکتبر سیاست‌های تهاجمی‌تری را در منطقه در پیش گرفته و این مساله نگرانی بسیاری از کشورهای عربی را برانگیخته است. از سوی دیگر، پاکستان به عنوان قدرت اتمی جهان اسلام، می‌تواند به عنوان وزنه‌ای مهم در معادلات بازدارندگی منطقه‌ای ایفای نقش کند و این همان نقطه‌ای است که همکاری‌های اخیر را معنادار می‌سازد.

ادامه مطلب

نشستی که در سایه تحولات بزرگ جهانی برگزار می‌شود

بیم ها و امیدها به مجمع هشتادم نیویورک

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: افکار عمومی در مناطق وسیعی از جهان از عملکرد رهبران سیاسی و سازمان ملل متحد در پیشگیری از بحران و یافتن راه حل برای جنگ های موجود ناراضی هستند و معلوم نیست آیا اجلاس هشتادم خواهد توانست تا حدودی دیدگاه جهانیان را نسبت به مجامع بین‌المللی و ارزش‌های انسانی و حقوق بشری بهبود ببخشد؟ 

ادامه مطلب

بررسی چند نکته کلیدی

تطبیق ۷ تاریخ سرنوشت‌ساز خاورمیانه با نظریه بازی‌ها

سید محمد شفیعی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: نظریه بازی‌ها شاخه‌ای از ریاضیات است که رفتار بازیگران در شرایط رقابتی و تعاملی را تحلیل می‌کند. این نظریه بر پایه این فرض است که هر بازیگر (کشور، گروه، رهبر یا سازمان) با آگاهی از تصمیمات بالقوه دیگران و پیامدهای آن‌ها، بهترین استراتژی را برای رسیدن به اهداف خود انتخاب می‌کند. در واقع بازیگران نه تنها اقدامات خود را می‌سنجند بلکه واکنش احتمالی رقبای خود را هم پیش‌بینی می‌کنند. از منظر نظریه بازی‌ها، هر بازیگر در حال تصمیم‌گیری میان گزینه‌های مختلف است که ترکیبی از ریسک و دستاورد به همراه دارند و تغییرات قدرت نسبی سایر بازیگران و رقبا، نتیجه مستقیم این تعاملات پیچیده است.

ادامه مطلب

بازی روی لبه:

راهبردهای مهار و گزینه‌های ایران

جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در پیچاپیچ بازی سایه‌ها و مهار پلکانی یک حقیقت تلخ و پایدار خود را نمایان کرده است که خروج بی ‌هزینه از پرونده هسته‌ای ایران برای هیچ‌ یک از طرفین متصور نیست. هرچه زمان می‌گذرد نه تنها هزینه‌‌ها کاهش نمی‌یابد، بلکه بازیگران این صحنه پرچالش ناچارند در عمق عمیق‌تری از پیچیدگی‌ها، با فاکتورهای جدید و بهای سنگین ‌تری به توافق دست یابند.

ادامه مطلب

توهمات آمریکایی موجب شدند

گرفتار در تله‌های خاورمیانه

حسین آقا و رابرت مالی در یادداشتی مشترک می‌نویسند: شکست‌های پی‌درپی سرانجام به مرحله دروغ می‌رسد. مقامات آمریکایی می‌دانند گفته‌هایشان درست نیست، می‌دانند دیگران هم می‌دانند، اما همچنان تکرار می‌کنند. این دیگر صرفاً «چرخش خبری» نیست، بلکه نوعی راهبرد است: خوش‌بینی بی‌پایه در برابر همه شواهد.

ادامه مطلب

رودررو با فروپاشی سیاره‌ای

پیامدهای ناگوار جنگ‌های بزرگ و ضرورت یافتن سازوکار صلح‌آمیز

حسن فتاحی، زهرا محبی‌پورکانی، فریدون علی‌مازندرانی و مصطفی روستایی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسند: این مقاله نتیجه‌ی یک دورهمی اینترنتی بود که با دشواری بسیار برگزار کردیم و هرکدام از ما دیدگاه‌هایی را مطرح کردیم. در این مقاله تلاش کردیم نشان دهیم که اگر جنگ دربگیرد، چه خواهد شد و پیامدهای آن چیست؛ و وقتی پیامدها را بخوانید درمی‌یابید که چرا تلاش برای صلح – به‌ویژه صلح بزرگ‌مقیاس منطقه‌ای یا جهانی ضروری است.

ادامه مطلب

دروزی‌ها محور معادله‌اند

نقش کلیدی سوریه در طرح صلح خاورمیانه‌ای ترامپ

اسرائیل و سوریه، به جای ورود به یک درگیری تازه، در مسیر عادی‌سازی روابط قرار گرفته‌اند. این دو کشور که تاکنون هشت دهه خصومت را تجربه کرده‌اند، ممکن است با میانجی‌گری ایالات متحده، توافقی امنیتی امضا کنند.

ادامه مطلب

توحش به خارج از حدود رسیده است

یاغی‌گری اسرائیل از غزه تا دوحه

جمیله کدیور در یادداشتی می‌نویسد: ترور نافرجام در دوحه صرفاً حمله‌ای علیه رهبران حماس نبود، بلکه تلاشی بود برای خنثی‌سازی هرگونه مسیر سیاسی، تقویت مسیر جنگ و جلوگیری از آتش‌بس.

ادامه مطلب

سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی به ریاض و ابعاد تازه‌ای از راهبرد امنیت چندلایه ایران

ریاض؛ ضلع سوم پازل امنیتی تهران

سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به ریاض در بحبوحه تحولات پرشتاب خاورمیانه نه صرفاً یک رویداد دیپلماتیک، بلکه حلقه‌ای از زنجیره‌ای بزرگ‌تر در راهبرد امنیت چندلایه تهران است. این سفر پس از حضور لاریجانی در بیروت و بغداد، نشان می‌دهد ایران در حال معماری جدیدی از روابط منطقه‌ای است که در آن سیاست، اقتصاد و امنیت به‌صورت هم‌زمان دنبال می‌شوند. 

ادامه مطلب

حمله ۹ سپتامبر اسرائیل به قطر و چشم‌انداز خاورمیانه

نقض خطوط قرمز

سید محمد شفیعی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اسرائیل با این حمله عملاً مرزهای سنتی درگیری با گروه‌های مقاومت فلسطینی را شکست و نشان داد که اکنون می‌تواند حتی در قلب کشورهای عربی با ثروت  فراوان و دارای روابط نزدیک با آمریکا، دست به عملیات نظامی بزند.

ادامه مطلب

آرامش پیش از طوفان جنگ

احتمال جنگ اسرائیل با ترکیه

تجاوز اخیر اسرائیل به دوحه در روز سه‌شنبه گذشته، نشانه‌ای آشکار از رفتار غیرقابل‌کنترل این رژیم است. اسرائیل با سابقه حملات به لبنان، سوریه، ایران، یمن و درگیری‌های دهه های پیشین با اردن و مصر، ذیل جنگ شش روزه پتانسیل ایجاد تنش با دیگر کشورهای منطقه را از خود نشان داده است. این اقدامات، به‌ویژه حمله به قطر، زنگ خطری برای کشورهای منطقه، به‌خصوص ترکیه و پاکستان، به صدا درآورده است. 

ادامه مطلب

شادی برای فاجعه یازده سپتامبر، افشای ماهیت ضد انسانی فرقه رجوی (قسمت دوم)

توهمی از پیامدهای یک حادثه

آرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مسعود بحث را جمع‌بندی کرد و گفت این عملیات انتحاری بوده است و از ما الگوبرداری کردند او اصلا ناراحت نبود. ناراحتی او از این بود که می ترسید آمریکا به طور نظامی و فیزیکی به خاورمیانه بیاید به دنبال تروریست ها.

ادامه مطلب

پاسخ کشورهای عربی مهم است

ورود به مرحله خطرناک بعد از حمله اسرائیل به قطر

قطر میزبان دومین پایگاه نظامی بزرگ آمریکا در منطقه است و یک متحد رسمی غیر ناتو است. این سابقه قابل توجه است و نشان‌دهنده یک پله جدید در نردبان تشدید تنش است. پاسخ کشورهای عربی خلیج فارس می‌تواند نظم منطقه‌ای را برای سال‌های آینده تعریف یا بازتعریف کند.

ادامه مطلب

اسرائیل در یک قاب

کشتار در غزه، بمباران حماس در دوحه و  ترور  چارلی  کرک در امریکا

حسن صفرخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: به نظر می‌رسد با توجه یه جنایات وحشیانه اسرائیل در غزه و فلسطین و بمباران محل استقرار هیئت حماس در دوحه و تجاوز بی شرمانه علیه ایران و راه افتادن ناوگان صمود و فشار افکار عمومی امریکا و جهان و محکومیت های جهانی رژیم صهیونیستی و حامی جدی آن امریکای جنایت کار به خاطر این حجم بالا از جنایات بشری، در یک توافق پنهان بین نهادهای امنیتی و جاسوسی اسرائیل و امریکا (موساد و سیا) با طراحی ترور یکی از حامیان آزادی  اسلحه و اسرائیل "چارلی کرک" در امریکا، در پی انحراف افکار عمومی و رسانه ها و شبکه های اجتماعی امریکا و جهان از جنایات اسرائیل در قطر و غزه و فلسطین و ناوگان پشتیبانی و امداد به مردم غزه  به موضوع چارلی کرک هستند. از این دست پروژه ها در امریکا کم نیست، ترور جان اف کندی و ....  شاهد این مدعاست. 

ادامه مطلب

یادداشت محمدجواد ظریف در نشریه الاخبار

خطرات «اسرائیل بزرگ» و وعده منطقه‌ای قوی

محمدجواد ظریف در یادداشتی می‌نویسد: بمباران‌های اسرائیل هیچ خط قرمزی را رعایت نمی‌کنند. در ایران، ترور دانشمندان و حمله به تأسیسات ما به منزله اعمال آشکار تروریسم دولتی است. در قطر، تجاوز تروریستی علیه مذاکره‌کنندگان صلح نشان می‌دهد که صلح تنها تهدید وجودی برای اسرائیل است. این اقدامات را نمی‌توان صرفاً به عنوان زیاده‌روی‌های یک کابینه «راست افراطی» نادیده گرفت؛ آنها بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر و محاسبه‌شده برای تسلیم‌سازی کل منطقه در برابر سلطه بی‌رحمانه از طریق قلدری است.

ادامه مطلب

حمله اسرائیل به خاک قطر، آینده‌ای مبهم برای آتش‌بس در غزه و معادلات پیش روی خاورمیانه

تل‌آویو و بازی با آتش

حمله عصر سه شنبه اسرائیل به دوحه و هدف قرار دادن محل اقامت مقامات ارشد حماس، نه تنها فضای سیاسی منطقه را ملتهب کرده بلکه سرنوشت مذاکرات آتش‌بس در غزه را در ابهامی کم‌سابقه فرو برده است. قطر، که در سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهم‌ترین میانجی‌های بحران غزه ایفای نقش کرده، پس از این اقدام بی‌سابقه تل‌آویو تصمیم گرفت میانجیگری خود را تعلیق کند؛ تصمیمی که می‌تواند آینده هرگونه توافق احتمالی میان حماس و اسرائیل را به تأخیر بیندازد یا حتی به بن‌بست بکشاند. این در حالی است که تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ خبر رسمی درباره شهادت مقامات ارشد حماس منتشر نشده و منابع نزدیک به این جنبش تأکید دارند که رهبران سیاسی آن از حمله جان سالم به در برده‌اند.

ادامه مطلب

در حالی که اروپا از گردانه خارج شده است

علت رفتارهای بی قرار و مهاجمانه ایالات متحدۀ آمریکا

بهاءالدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: امروز دیگر کمتر آدم غربی، مخصوصا اروپایی است که نداند سناریوی واقعی این فرآیندهای مخرب و پشت پرده را چه کسانی می‌نویسند و اجرا می‌کنند. فقط با شناخت دقیق، گلوبالی و تاریخمند تحولات مخاطره آمیز جدید است که افکار جهانی نسبت به عاملان این فرآیندها، شناخت صحیح پیدا می کنند.

ادامه مطلب

رقابت‌ها و چالش‌های موجود

آیا آسیای میانه، جای خاورمیانه را برای ایران می‌گیرد؟

علی‌رغم چالش‌های پیش روی ایران در آسیای مرکزی، اهمیت نقش آن در آن منطقه را نمی‌توان دست کم گرفت. سیاست «چرخش به شرق» آن، به ویژه با توجه به تحولات صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی که گزینه‌های کمی در دوره آینده ارائه می‌دهند، همچنان سنگ بنای استراتژی خارجی آن است.

ادامه مطلب

از الانبار تا قطر

خروج آمریکا؛ گامی تاکتیکی یا تغییر راهبردی؟

اعلام آغاز روند خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار و نیز کاهش حضور نظامی در پایگاه العدید قطر، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه نقش ایالات متحده در معادلات امنیتی عراق و منطقه کرده است. پایگاه عین‌الاسد از سال ۲۰۰۳ تاکنون به‌جز وقفه کوتاه پس از خروج ۲۰۱۱ یکی از مراکز کلیدی حضور واشنگتن در عراق بوده و تعطیلی قریب‌الوقوع آن می‌تواند موازنه‌های سیاسی و امنیتی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. از نگاه گروه‌های مقاومت عراقی، این خروج «واقعی» تلقی نمی‌شود، چراکه به معنای کنار گذاشتن نفوذ ایالات متحده نیست.

ادامه مطلب