ایران

روابط ایران و عربستان را چگونه می توان نوشت

اگر تاریخ را درست بنویسیم

محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ایران در رابطه با عربستان همان گونه که عربستان دیدگاه سنتی خود را کنار گذاشت و با رویکردی به آینده از در آشتی با ایران در آمد، ایران نیز از دیدگاه سنتی خود دست بردارد و به عربستان کمک کند تا بتواند موازنه بهتری با آمریکا و اسرائیل بوجود آورد ضرری برای ایران ندارد و می تواند حوزه همکاری های دو کشور را گسترش دهد. در یک رویکرد ملی حتی با در نظر گرفتن مواضع انقلابی همچون حمایت از فلسطین، مبارزه با اسرائیل و کاهش حضور آمریکا در منطقه می توان راهبردهای مختلفی را با عربستان تعریف کرد. 

ادامه مطلب

همسویی واشنگتن و قاره سبز در برابر تهران

تهران – واشنگتن؛ توافق بر سر چه؟

جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: هنوز هیچ شاهدی بر اختلاف یا دوری واشنگتن از نگاه اروپاییان به موضوع برجام و اختلاف‌های دامنه دار آنها با تهران در دست نیست. در واقع هم‌سویی امریکا – اروپا در این باره به قوت خود باقی است. بنابراین ممکن است در موعد غروب برجام، شاهد اعمال مقررات صادراتی جدید و تحمیل فشارهای بیشتر علیه ایران باشیم اگر توافق تهران – واشنگتن محدود باشد در همان دو موردی که در بالا اشاره شد. 

ادامه مطلب

پای چند هکتار زمین در میان است؟

وقتی یک دیوار تمامیت ارضی ایران را از بین می برد

پس از مصاحبه پنجشنبه هفته گذشته پیرمحمد ملازهی با انتخاب، دوباره موضوع «دیوار امنیتی» زابل و قرارگرفتن بخشی از زمین‌های کشاورزی مردم ایران در پشت این دیوار به محافل رسانه‌ای داخلی و خارجی بازگشت. البته در روزهای اخیر موضوع انتشار عکسی از مرزبندی میان ایران و افغانستان هم سروصدای زیادی به پا کرد؛ به‌ویژه آنکه گفته شده ایران در مرزبندی جدیدی که انجام داده، بخشی از زمین‌ها را ناخواسته به افغانستان داده است. تصویر مرزبندی جدید ایران و افغانستان همراه با نقل‌قولی از نماینده زابل فراگیرتر شد؛ صحبتی که مربوط به سال ۹۹ است و در‌این‌باره اذعان کرد «هزاران هکتار از اراضی منطقه سیستان در پشت دیوار مرزی قرار گرفته و عملا دسترسی کشاورزان به این مزارع قطع شده است».

ادامه مطلب

دوستی با همه، دیپلماسی مسکو

سیاست روسیه مغایر است با آنچه ایران فکر می کند

واقعیت این است که روسیه یک مدل بسیار مؤثر و سودمند برای ارتباط با قدرت های محلی در خاورمیانه ساخته است: دوستی با همه و نه علیه کسی. به لطف این سیاست عدم مداخله، روسیه از درگیری های متعدد منطقه ای کنار گذاشته شد و همچنین توانست روابط خود را با تمام قدرت های منطقه ای توسعه دهد. تهران این رویکرد را چندان دوست ندارد.

ادامه مطلب

ورود به فاز اجرائی عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان!

معامله بزرگ انجام شده است؟

در لابه‌لای حجم کثیری از خبرها و تحلیل‌های چند روز اخیر درباره توافق جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی کمتر به تلاش‌های جو بایدن برای عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل پرداخته شد. این در‌حالی است که عربستان سعودی برای نخستین بار در فلسطین سفیر تعیین کرد. پیرو این اقدام، نایف بن بندر السدیری، سفیر عربستان در اردن، روز شنبه نسخه‌ای از استوارنامه خود به‌عنوان سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار و غیرمقیم در فلسطین و سرکنسول در بیت‌المقدس را تحویل مجدی الخالدی، مشاور رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در امور دیپلماتیک داده است.

ادامه مطلب

برنامه احتمالی بایدن برای ایران در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری چیست؟

بازی گفت‌وگوها

در‌حالی از پنجشنبه هفته گذشته توجه محافل رسانه‌ای و کارشناسی به سمت توافق احتمالی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی رفته است که قبل‌تر از آن انتشار چند خبر مهم مؤید آن است که شرایط در منطقه آبستن تحولات معناداری خواهد بود. در‌این‌میان تحلیلگران، توافق تهران - واشنگتن و آزادی شش‌میلیارد دلار از اموال بلوکه‌شده ایران را در یک ظرف تحلیلی مجزا بدون درنظرگرفتن دیگر حوادث و رویدادها و اقدامات آمریکا در سوریه، افغانستان، قفقاز، تنگه هرمز، خلیج فارس و دریای عمان می‌بینند.

ادامه مطلب

بررسی توافق تهران- واشنگتن بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی

توافقی برای دوری از جنگ؟!

پس از هفته‌ها کش‌وقوس خبری درباره مذاکرات تهران‌–‌واشنگتن بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی با میانجیگری کشورهایی مانند عمان و قطر، سرانجام بعد‌از‌ظهر پنجشنبه اخباری درباره حصول توافق بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا منتشر شد؛ خبری که هر دو طرف (تهران و واشنگتن) آن را تأیید کردند. با توجه به گسیل نیروهای نظامی ارتش آمریکا به منطقه و همچنین حضور پررنگ ناوها، جنگنده‌ها و زیردریایی‌های ایالات متحده از دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس تا سوریه، برخی درباره این تحرکات نظامی به دیده شک می‌نگریستند؛ از‌این‌رو به نظر می‌رسد توافق پنجشنبه می‌تواند یک سناریو برای عبور از تنش احتمالی تلقی شود. با این حال باید در نظر گرفت که این توافق می‌تواند سایه یک درگیری را از منطقه دور کند.

ادامه مطلب

ایران و کویت وارد بحران می شوند؟

کش مکش آرش

مقامات ایرانی هنوز اظهار نظر روشنی در خصوص نظر خود درباره نیت مقامات کویتی برای آغاز اکتشاف و بهره‌برداری از میدان گازی آرش «بدون این‌که منتظر تعیین مرز با ایران باشند» انجام نداده‌اند جز این‌که گفتند مسئله را با کویت پیگیری می‌کنند.

ادامه مطلب

بایدن به دنبال جنگ با ایران است؟!

بررسی ادعای واشنگتن درباره دلیل افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به سؤالی درباره افزایش نیروهای نظامی این کشور در تنگه هرمز مدعی شد که واشنگتن با هدف تضمین آزادی کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی دست به این کار زده است.

ادامه مطلب

سوء استفاده تل آویو از یک فناوری جدید

هوش مصنوعی و ایران و اسرائیل

مدل هوش مصنوعی فایر فکتری Fire Factory از داده های اهداف نظامی تایید شده برای محاسبه بار مهمات، اولویت بندی اهداف و اختصاص هزاران هدف به هواپیماها و پهپادها استفاده می کند. به گفته سخنگوی ارتش اسرائیل، در حالی که سیستم های هوش مصنوعی توسط اپراتورهایی کنترل می شوند که اهداف و طرح های حمله هوایی منفرد را تایید می کنند، این فناوری هنوز مشمول مقررات بین المللی یا ملی نیست.

ادامه مطلب

حاشیه هایی مهمتر از متن

پیام نشست صلح به ایران

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: جنبه حائز اهمیت دیگر نشست جده، پیام این نشست برای ایران بود؛ عربستان سعودی کوشید با برگزاری این نشست قدرت مانور خود در بین قدرتهای شرقی و غربی را به رخ ایران بکشد.

ادامه مطلب

درباره‌ گرما و جنگ

ایران زیرکتر از آن است در دام بیفتد

اما روسیه نیز در سایه غرق شدنش در باتلاق اوکراین آخرین طرفی است که به دنبال گشودن جبهه جدید است و آنچه در سوریه انجام می‌دهد در بهترین حالت از تلاش برای برهم زدن اوضاع از طریق سوق دادن ایران و آمریکا به یک رویارویی در آنجا فراتر نمی‌رود تا به این ترتیب تمرکز آمریکا‌یی‌ها از روی اوکراین برداشته شود؛ اما ایران زیرک‌تر از آن است که در این دام بیفتد.

ادامه مطلب

در دیدار با کارکنان و خانواده‌های ناوگروه ۸۶ ارتش جمهوری اسلامی:

رهبر انقلاب: اینکه امریکایی‌ها می‌گویند اجازه نمی‌دهیم فلان کشتی از فلان جا‌ها عبور کند، غلط زیادی است

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین حضور دریایی در مناطق دوردست و اقیانوس‌های آرام و اطلس را حضوری امنیت‌ساز برای کشور خواندند و افزودند: ویژه‌خواری در مسائل عمومی بشریت جزو خصوصیات آمریکا و ابرقدرتها است و اگر بتوانند حتی دریاها را هم به نام خود سند می‌زنند تا دست دیگران از آنها کوتاه شود اما شما با حضور خود و مقابله با اقدامات خصمانه آنها برای ناکامی یا تخریب این سفر، ثابت کردید که دریاهای آزاد متعلق به همه است. ایشان با اشاره به برخی مانع‌تراشی آمریکایی‌‌ها در حمل و نقل‌های دریایی، گفتند: اینکه می‌گویند ما اجازه نمی‌دهیم فلان کشتی از فلان جا‌ها عبور کند، غلط زیادی است چراکه آبهای آزاد متعلق به همه است و دریا و هوا باید برای همه ملتها آزاد، و امنیت کشتیرانی و حمل و نقل دریایی باید برای همه تامین باشد.

ادامه مطلب

کشوری آوانگارد با وطن‌خواهانی بردبار

نقش تعیین کننده ایران در تحول و توسعه خواهی نوین منطقه ای

بهاء الدین بازرگانی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اینکه غربِ همیشه غدّار و جلوتر از همه ایالات متحده و رژیم منطقه ای متحدش، بدشان نیاید که همچون کره شمالی در منطقه ثروتمند شرق دور، شمشیر داموکلسی را بالای سر این منطقه هم ببیند، دیگر به اراده مردم و شانیت و تمدن خواهی آحاد ملت بستگی دارد. نقش کره شمالی منطقه ای همان اندازه مضر و نکبت بار است که آرزوهای به اصطلاح اپوزیسیون معلوم الحال داخلی و خارجی که هر گاه فرصت بیابند بیگانگان را به تحریم و تهدید و مداخله نظامی علیه کیش و کیان کشور تحریک می کنند.

ادامه مطلب

با طرحی نو

بن بست منطقه ای را بازگشایی کنیم

سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تاریخ روابط بین الملل ثبت است که وینستون چرچیل برای چندین هدف که جای بحث جداگانه می طلبد با ژوزف استالین، رهبر شوروی، بدون اطلاع آمریکایی ها، اروپای شرقی را بین انگلیس و شوروی سابق تقسیم کردند.

ادامه مطلب

تحرکات سیاسی، دیپلماتیک و میدانی اخیر در خاورمیانه

ترکیب دیپلماسی با مانورهای نظامی

دامنه‌ای از تحرکات و تحولات معنادار سیاسی، دیپلماتیک و میدانی طی هفته‌ها و به‌خصوص روزهای اخیر از سوی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مجموعه‌ای متضاد و متناقض را به دست می‌دهد که حکایت از فضایی مبهم و گنگ دارد. از یک سو سفر پنجشنبه هفته گذشته علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران به عمان و دیدارش با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه این کشور (عمان) می‌تواند دالی بر این باشد که مذاکرات پشت پرده تهران - واشنگتن ذیل میانجیگری مسقط همچنان با شدت و ضعف ادامه دارد که کورسویی از امید را حفظ کرده است.

ادامه مطلب

بررسی یک مفهوم کلیدی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

منافع ملی، شرق و غرب نمی‌شناسد

سیدصادق حقیقت در گفت وگویی تاکید دارد که نمی‌توانیم در سیاست خارجی خود، با یک قدرت یا بلوک قدرت چیزی به نام «اتحاد دائمی» داشته باشیم. همه کشورهای جهان در حال برقراری ائتلاف‌های موقت هستند و ملاک آنها هم منافع ملی با حاصل جمع مثبت است. در چنین شرایطی، نمی‌توانیم سازی بزنیم که با سمفونی نظام بین‌الملل ناهمخوان باشد.

ادامه مطلب

پیوند با پرونده های دیگر

گسترش روابط الجزایر و ایران چه ارتباطی با مراکش دارد؟

در اینجا این پرسش مطرح می‌شود که آیا عادی سازی روابط میان مراکش و اسرائیل به ویژه در زمینه نظامی و امنیتی و نیز انتشار خبرها درباره تلاش ایران برای احیای روابط خود با مراکش انگیزه الجزایر برای رفتن به سمت تهران بوده است؟

ادامه مطلب

دو کشور از اختلافات عبور می کنند

آذربایجان و ایران: از درگیری تا همکاری اقتصادی

اخیرا، باکو و تهران برای تسریع در اجرای پروژه های حمل و نقل مشترک توافق کردند و در اوایل ماه جاری، حسین امیرعبداللهیان با جیحون بایراموف و الهام علی اف دیدار کرد.

ادامه مطلب

آیا انزوای استراتژیک پیشران سیاست خارجی بوده است؟

نقدی بر ایده تنهایی راهبردی ایران

روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از نگاه حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران، کشور ایران به دلیل قرارگیری در وضعیت انزوای راهبردی باید چند راهبرد را در اولویت خود قرار دهد و یا شاید هم چاره ای جز رجوع به این راهبردها نداشته باشد. مهمترین این راهبردها، دفاع در بیرون از مرزهاست چرا که دفاع در نقطه صفر مرزی برای کشوری که دچار تنهایی استراتژیک است به شکست خواهد انجامید، به همین منظور ضرورت دارد که ایران حضور خود را به فراتر از مرزهایش انتقال دهد. به نظر می‌رسد هم مفروضات و هم نتایج ارائه شده از سوی حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران از استحکام چندانی برخوردار نباشد و بتوان نقدهای جدی به آن وارد ساخت.

ادامه مطلب

شکایت ایران از کره جنوبی به چه معناست؟

دلارهای سوخته و مذاکرات شکست خورده!

با ارسال لایحه «ارجاع اختلاف بین بانک مرکزی ایران و دولت جمهوری کره به داوری» از سوی رئیس‌جمهوری به مجلس، شکایت ایران از کره جنوبی درباره استرداد مطالبات از بانک‌های این کشور از روز شنبه آغاز شد. در این مدت رسانه‌ها از ابعاد اقتصادی و همچنین حقوقی به این موضوع پرداختند، اما یکی از لایه‌های عمیق و مغفول مانده به ارتباط این شکایت با توقف احتمالی مذاکرات پشت پرده تهران – واشنگتن بازمی‌گردد. خبر این شکایت در کنار انتقال اموال بلوکه‌شده ایران از بانک‌های عراق به عمان و همچنین تحرکات نظامی آمریکا در منطقه احتمالا حکایت از تحولات معنادار سیاسی، دیپلماتیک و میدانی طی هفته‌های اخیر دارد که می‌تواند نشان از ناموفق‌بودن مذاکرات پشت پرده تهران - واشنگتن داشته باشد.

ادامه مطلب

افزایش تلاش های واشنگتن در روزهای اخیر

عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان، همچنان آرزوی امریکاست

تلاش برای برقراری روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی با اسرائیل که با تلاش های امریکا در جریان است، می تواند مقوم مالی و سیاسی راه حل رو به مرگِ دو کشوری باشد.

ادامه مطلب

وسط بازی ریاض با کارت تهران

وب‌سایت اکسیوس به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز پنجشنبه هفته گذشته (پنجم مرداد) برای ملاقات با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و تشویق او به عادی‌سازی روابط با اسرائیل، وارد عربستان سعودی شده است. کاخ سفید هم یک روز بعد (جمعه‌)، این خبر را تأیید کرده است. به گفته این دو منبع آگاه، سفر آقای سالیوان با هدف پی‌گرفتن مذاکرات برای رسیدن به توافق حول بهبود روابط ایالات متحده و عربستان سعودی که شامل توافقی برای عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل نیز می‌شود، انجام گرفته است.

ادامه مطلب

بررسی دور جدید تحرکات نظامی ایالات متحده در منطقه

میز مذاکره جمع شد؟

نیروی هوایی آمریکا روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که یک اسکادران از اف -۳۵ لایتنینگ با هدف کمک به هواپیماهای اِی۱۰ (A-۱۰) و اف -۱۶ که هم‌اکنون در تنگه هرمز مشغول گشت‌زنی هستند، وارد منطقه فرماندهی مرکزی ایالات متحده در خاورمیانه (سنتکام) شد. به ادعای فاکس‌نیوز، این اقدام پس از تلاش‌های ایران در اوایل ماه جاری برای توقیف نفتکش‌ها در این تنگه صورت می‌گیرد که با واکنش نیروی دریایی ایالات متحده نیز مواجه شد. پنتاگون پیش تر اعلام کرده بود که، ناو یو. اس. اس توماس هادتر و چندین جنگنده اف -‌۳۵ را نیز به بهانه محافظت از خطوط کشتیرانی از دریای‌سرخ راهی خلیج‌فارس خواهد کرد. آن طور که گفته شده، یو. اس. اس توماس هادتر یک ناو / ناوشکن چندمنظوره است.  

ادامه مطلب

متحدانی که دیگر به امریکا اعتماد ندارند

آغاز "پایان قرن آمریکایی" در خاورمیانه

چارلز فریمن Charles Freeman دیپلمات کهنه کار آمریکایی می گوید: «ما تهدید می‌کنیم، مزاحمت ایجاد می کنیم، تحریم می‌کنیم، نیروهای دریایی مان را اعزام می کنیم، بمباران می کنیم اما هرگز از هنر ترغیب و تفاهم استفاده نمی‌کنیم.»

ادامه مطلب

دور جدید تحرکات دیپلماتیک دوحه و مسقط

عمان؛ میانجی بهتر

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر روز دوشنبه با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا تلفنی گفت‌وگو کرد. وزرای خارجه آمریکا و قطر روز دوشنبه درخصوص موضوع هسته‌ای ایران رایزنی کردند. آن‌گونه که خبرگزاری رسمی قطر (قنا) گفته، دو طرف در این تماس پیرامون روابط دوجانبه واشنگتن و دوحه، آخرین تحولات موضوع هسته‌ای ایران، جنگ اوکراین و تحولات افغانستان تبادل‌نظر کردند. این مذاکرات تنها به فاصله یک روز پس از سفر محمد عبدالعزیز الخلیفی، وزیر مشاور در وزارت امور خارجه دولت قطر، به تهران و دیدار و رایزنی او با حسین امیرعبداللهیان، علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی صورت گرفت.

ادامه مطلب

با شعار «خاورمیانه بدون مناقشه»

آیا عربستان تاریخ جدیدی برای منطقه می‌نویسد؟

بن سلمان گفته آماده است برای تحقق منافع عربستان به خودش اتکاء کند بدون آن که از آمریکا کمک بگیرد حتی اگر برای این کار لازم باشد در روابط با دشمنان آمریکا مثل ایران بازنگری کند یا عرضه نفت به بازارهای جهانی را کاهش دهد. هدف راهبرد او فراهم کردن شرایطی است که به عربستان امکان دهد بر طرح گسترده تحول اقتصادی موسوم به «چشم انداز ۲۰۳۰» تمرکز کند. 

ادامه مطلب

اتحادها و اختلاف‌ها نامقدس و مقطعی‌اند

درباره روابط ایران و روسیه و منافع ملی ما

عیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در علم روابط بین الملل هیچ اتحاد و دشمنی نمی تواند دائمی و مقدس و استراتژیک باشد. کشورها در پی منافع ملی خود در مسیر دوستی ها و دشمنی های موقت قرار می‌گیرند. گاهی محبوب و گاهی مغضوبند.

ادامه مطلب

روند گفت‌وگوهای تهران - واشنگتن به کدام سو می رود؟

گرگ‌و‌میش مذاکرات

درحالی‌که تهران با مواضع مثبت از تداوم گفت‌وگوها با واشنگتن می‌گوید، در مقابل آمریکایی‌ها با تکرار گفته‌های قبلی خود، در ظاهر میل و اشتیاق چندانی درباره مذاکرات نشان نمی‌دهند که می‌تواند مؤید فشارهای سیاسی بر دولت بایدن از جانب کنگره و همچنین اقتضائات سیال به واسطه گرم‌ترشدن تنور انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ ایالات متحده باشد. باوجوداین دولت رئیسی در موضع‌گیری‌های خود تلاش دارد با مانور دیپلماتیک روی مذاکرات به موازات کنترل بازار به تلطیف و تعدیل فضای سیاست خارجی هم کمک کند.

ادامه مطلب

اشتباه تفکرات جریان خالص‌ساز  در  قبال مذاکره

مذاکره مستقیم با آمریکا از توهم تا واقعیت

علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه اسبق جمهوری اسلامی ایران و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی، در گفت‌وگویی پیشنهاد مذاکره مستقیم و جامع با ایالات متحده را مطرح کرد. صالحی در گپ‌و گفتش با «انتخاب» با بازخوانی تاریخی از مذاکرات مستقیم سال‌های اخیر با آمریکایی‌ها اذعان  کرد که «ما در چالش با آمریکا همواره درباره موضوعات خاص گفت‌وگو کرده‌ایم، مثلا درمورد افغانستان یا عراق یا بحث آزادی زندانیان یا برجام و به‌طورکلی موضوع هسته‌ای» اما به گفته او، «هیچ‌وقت یک مذاکره گسترده و وسیع سیاسی که دربرگیرنده ابعاد دیگر باشد، نداشته‌ایم».

ادامه مطلب