سیاست خارجی ایران
«شرق» در گفت و گو با معاون سابق وزارت امور خارجه بررسی کرد
چرا ایران نمی‌تواند از عضویت در پیمان های بین‌المللی به دستاورد جدی برسد؟!
محمدابراهیم رحیم پور در گفت وگویی تاکید دارد که متاسفانه در سیاست خارجی یک عزم و اراده جدی برای استفاده از ظرفیت دیپلماسی و عضویت در سازمان ها، پیمان ها و نهادها منطقه ای و فرامنطقه ای مانند اکو وجود ندارد.
ادامه مطلب
علائم تغییر در روندها و ظهور روندهای نوپدید
بازآرایی راهبرد سیاست خارجی ایران در قفقاز
سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از سیالیت کمتری نسبت به مناطق دیگر برخوردار است. نقش عوامل ساختاری و جبریت های ژئوپلوتیک در این منطقه موجب شده است تا آزادی عمل کارگزاران برای تغییرات گسترده راهبردی در این منطقه محدودتر باشد. با این وجود، علائم تغییر در برخی از روندها و ظهور روندهای نوپدید سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی در منطقه قفقاز؛ ضرورت تغییرات تدریجی راهبردهای سیاست خارجی ایران در این منطقه را اجتناب ناپذیر کرده است.
ادامه مطلب
آیین فرستادگی و مهمانداری نیکو باید آموخت
کلید زبان، مهمترین رسالت و سرمایه ایران‌زمین
احسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این ملت و ملکداران هم به حکم گام زدن در مسیر آخرین ذخیره عدل‌افروز الهی برای چرخاندن چرخ به کام اندیشه انسانی‌ـ الهی خود نهایت مساعی را بکار بسته و می‌بندد اما این به معنای فروگذاشتن گزاره فوق نبوده و نیست که حتی در این سال‌ها باز با مواجهه با شیران نر خونخواره نه تسلیم و نه رضا که تنها دفاع مشروع از خود را پیشه کرد نه چون دیگر دل به طاغوت و طاعون ثروت و لذت‌دادگان ویران کردن داشته‌های دیگران برای نان و نام خود. رسانیدن این پیغام و گشودن قفل از ذهن‌ها با کلید زبان مهمترین رسالت و سرمایه توامان است.
ادامه مطلب
قدرت، بالندگی و احترامی که سردار شهید ساخت
مکتب شهید سلیمانی و سیاست خارجی
احسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شهید سلیمانی بی‌پیرایه و ادعا در عرصه‌ی تعاریف و تعابیر پرهیمنه در وادی روابط بین‌الملل و مناسبات سنگی آن توانست راهگشا و مهم‌تر از آن جریان‌ساز و راهنما باشد. این دریا پرموج و پربارتر از آن است که این نوشتار تکیده بتواند به اعماق و امواج آن به تمامی دست پیدا کند اما مصداق آن است که "به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل/ و گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم".
ادامه مطلب
نظریه نوئی که ایران عرضه کرده است
سیاست خارجی منزه، واقعیتی در دل آرمانشهر
دکتر احسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از مفاهیم نویی، چون دولت-ملت و سودمحوری محض شاید جمهوری اسلامی ایران نخستین دولتی باشد که مفهوم بهره کشی و رابطه‌ی خریدار-فروشنده را در این عرصه به کناری نهاده و شانیت متفاوتی را برای خود ایجاد کرده است و، چون سپاه حسینی ملازمان رکاب از وهب نصرانی تا حر ریاحی بازگشته از کژی را شامل می‌شود و این خود نماینده و شاهد عادل همان خطوط وسطور نگاشته در بالاتر از این است.
ادامه مطلب
رودخانه های موازی ولی مواج
نگاهی به دیپلماسی ایران در این دنیای پرتلاطم
احسان اقبال سعید و حسین طالبی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: جان نظرنوشت در این است که اگر ایران را به رودخانه ای عظیم و با شکوه تشبیه کنیم نمی تواند و نباید انتظار داشت که یگانه مسیر و مسیل خود را طی کند و هر صیاد در گوشه ای و بر کرانه ای ماهی خود از آن صید کند و رودخانه هم هیچ به روی خویش نیاورد، چرا که این رود خروشان است و مدعی رفتن به راه یگانگی با اقیانوس و تمیز و تمیز آب از سراب... اما در عالم واقعیت قبل از رسیدن به اقیانوس نور می توان با اغیار پر خصم یا رودهای طغیانگر سیلابی مسیری موازی در پیش گرفت و گاه به جوش و خروشی بر حریم شان نواخت تا حرمت حفظ شود اما با فاصله ای معنادار صیانت از حریم این موجودیت یگانه را بسته و به شرایط تضمین و تمهید کرد.
ادامه مطلب
کم کاری تهران یا دخالت عامل سوم
چندبار باید ایران حسن نیت خود را به آذربایجان، ترکیه و عربستان نشان دهد؟
پویا فتحی زاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی از صاحب نظران کنش تنش زای برخی از کشورها نظیر آذربایجان، ترکیه یا عربستان را از ضعف سیاست خارجی ایران ناشی دانسته اند و نابخردی آن کشورها را نادیده می گیرند! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران برای بازپس گیری اراضی قره باغ به آذربایجان مستشار نظامی فرستاد، به باکو آموزش های راهبردی داد و برای آن هزینه کرد، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران رئیس جمهوری شکست خورده ترکیه را از کودتای این کشور با قدرت سایه وار و نامحسوس خود نجات داد و مسائل امنیتی آن را بهبود بخشید، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران به کرار پیشنهاد تمرکز بر دین مشترک و پرهیز از اختلافات را به عربستان داد، حسن نیت خود را ثابت نکرد؟!
ادامه مطلب
دیگر پافشاری بر دیپلماسی فعلی جوابگو نیست
برجام، سیاست خارجی و شرایط جدید
حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تقریبا تمامی معادلات سیاسی و بین المللی که به توافق برجام در ۲۰۱۵ منجر شد از اعتبار ساقط است. تجاوز ناموفق و ناتمام روسیه به اوکراین و روبه‌رو شدن با انواع تحریم ها که حداقل ۱۰ سالی این کشور را به خود مشغول خواهد کرد، موقعیت تدافعی چین در مقایسه با سال‌های مذاکرات برجام در صحنه بین المللی، ارتقاء روابط اسرائیل با منطقه عربی، ارتقاء شرایط سیاسی و اجتماعی و بین المللی عربستان سعودی و نهایتا ارتقاء کیفیت فنی پروژه های اتمی از یک طرف و تحولات داخلی کشور از طرف دیگر می گوید که ایران باید در برنامه اتمی خود یک بازنگری جدی، چه به لحاظ سیاسی و چه محتوایی، انجام دهد. به نظر نمی رسد "برجام" چه به لحاظ حقوقی و چه سیاسی دیگر قابل استناد و اتکا باشد. طرح نوینی با در نظر گرفتن شرایط جدید مورد نیاز است.
ادامه مطلب
لزوم توجه ویژه به تحولات اخیر و پیش رو
پشتوانه‌های سیاست خارجی کشور نیاز به بازسازی و ترمیم دارد
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدام اخیر وزیر امور خارجه در دعوت از وزرای امور خارجه پیشین و همفکری با آنها برای مقابله با چالش‌های سیاست خارجی کشور گامی مثبت در این زمینه است و نشان می دهد، مقامات دستگاه دیپلماسی نیز به چنین جمع بندی رسیده اند که رفع مشکلات کلان کشور مستلزم کنار گذاشتن اختلافات سیاسی و رویکردهای جناحی و حزبی است و ایران جز با همفکری، همدلی، همراهی و اراده همه ایرانیان به اقتدار و قدرت منطقه ای و جهانی دست نخواهد یافت.
ادامه مطلب
تحرکاتی که علیه ایران در سطح جهان به راه افتاده است
روند رو به وخامت شرایط برای سیاست خارجی کشور
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: یکی از عوارض ادامه اعتراضات در ایران و نوع مواجهه با آن تخریب محیط بین‌المللی برای سیاست خارجی بوده است. خودداری از هرگونه شناسایی ابعاد این اعتراضات و ادامه نادیده‌گرفتن بخش‌هایی از جامعه که تاکنون دیده نشده‌اند، سیاست خارجی را بیش‌ازپیش با مشکل مواجه کرده و در صورت ادامه این وضع ممکن است آن را آسیب‌پذیر‌تر کند.
ادامه مطلب
یک پرسش، یک پاسخ؛ فریدون مجلسی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک (قسمت دوم)
مروری بر پستی بلندی های دیپلماسی ایران
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: با اینکه ایران به پیمان دفاعی سنتو پیوسته بود که حلقه اتصال میان ناتو و سیتو محسوب می‌شد، اما مانند ترکیه در ناتو متعهد به این نبود که حمله به یک کشور عضو را حمله به خودش تلقی کند و متعهد به اقدام شود. لذا ناچار بود با شوروی وضعیت کجدار و مریز داشته باشد. اما روابط با ترکیه و پاکستان یعنی دو کشور فقیر همسایه گسترده بود و دو کشور چشم به مبادلات بازرگانی و منافع روابط با همسایه ثروتمند خود داشتند. آمریکا در سنتو حضور نداشت اما ایران به ملاحظه مواد ۵ و ۶ قرارداد مودت ۱۹۲۱ با روسیه که به آن کشور اجازه می‌داد اگر حضور بیگانگان در ایران را مخل امنیت خود بداند مداخله نظامی کند و پیشتر هم در قضیه شوستر مستشار مالی آمریکایی و در ماجرای کارشناسان آلمانی در حمله به ایران در جنگ جهانی دوم به آن متوسل شده بود، ترجیح داده بود مستقیماً وارد پیمان دفاعی با آمریکا شود.
ادامه مطلب
تحلیلی بر تحرکات نظامی اخیر اسرائیل علیه جبهه مقاومت در سوریه
تنش‌آفرینی منطقه‌ای؛ سیاست نخ‌نما یا راهبردی کارساز؟
امیرحسین رجبی معمار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اسراییل از انجام حملات و بمباران‌هوایی اهداف چندگانه و به‌هم‌پیوسته‌ای را دنبال می‌کند که برای ناکام گذاشتن آنها باید انرژی و توجه کافی را به کار بست. یکی از این راهکارها بهره‌گیری فعالانه از سامانه‌های پدافندی مستقر در خاک سوریه و حتی الامکان دادن پاسخ درخور نسبت به تجاوزات تل‌آویو است. البته این امر ظرافت‌های خاص خود را می‌طلبد.
ادامه مطلب
توازن میان شرق و غرب باید حفظ شود
چشم‌اندازِ راهبرد جدید سیاست خارجی ایران
حمیدرضا اکبرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قالب برجام در حال حاضر، بستر بالقوه‌ای برای تنش‌زدایی از روابط میان ایران و غرب است. اما عدم استفاده از این بستر و یا کانال‌های مشابه سبب می‌شود کارکرد مخالف آن فعال شود و با تنش‌زایی فزون‌تر، سطح تنش‌های میان ایران و غرب را بیش از پیش کند. این مسئله زمانی بغرنج‌تر می‌شود که مکانیسم ماشه از طرف یکی از دول اروپایی فعال شود و تحریم‌های سازمان ملل برگردد. آن زمان بسترهای ایجاد شده از مسیرِ راهبردهای خرد و کلان سیاست خارجی، به شدت تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و عملاً فرصت‌های پیش آمده را به زمین سوخته تبدیل خواهد کرد.
ادامه مطلب
نکتی آموختنی درباره واقعیت های قانونی
آنچه قانون اساسی درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید
روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی را باید موضوعی تاثیرپذیرفته از مولفه های متعددی در نظر گرفت که بخشی از این مولفه ها ریشه در ساختار (نظام بین الملل) و بخشی نیز ریشه در سطح داخلی کشورها دارد.
ادامه مطلب
روایت سازی و الهام بخشی بدون کارآمدی عینی، عقیم است
در دیپلماسی عمومی، واقعیت مهم تر است یا تصویر؟
نعمت اله مظفرپور، در یاداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اشتباه است که فکر کنیم با تصویر سازی و روایت پردازی می توانیم کاستیهای خود را در سیاست خارجی و دیپلماسی جبران کنیم. دیپلماسی عمومی، قدرت نرم و الهام بخشی مدیون کارآمدی یک نظام سیاسی در سه عرصه امنیت، حقوق بشر و اقتصاد است.
ادامه مطلب
اندیشه سیاسی، مادر سیاست خارجی های بزرگ است
از به کار بردن عبارت «عمق راهبردی» خودداری کنیم
نعمت اله مظفرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عبارت «عمق راهبردی»، با دین و مکتب سیاست خارجی ج. ا. ایران سازگار نیست. عمق راهبردی مبتنی بر مکتب رئالیسم و ایستاری لائیک و سلطه طلبانه است که قدرت نرم ما را مضمحل و «نظام معانی مقاومتی» را خنثی می کند.
ادامه مطلب
استاندارد دو گانه
چرا خبری از این ادبیات در داخل نیست؟
چه فضای بین المللی اجلاسی چون داووس باعث مطرح شدن این جملات از زبان امیرعبداللهیان شده باشد یا تجربه ۲۷۶ روزه اش بر کرسی وزارت امور خارجه و آشنایی با واقعیت های عرصه بین الملل، اما به هر حال گفته های او مبین نوعی نگاه دوگانه وزیر امور خارجه دولت رئیسی برای بیان مواضعش در خصوص یک مسئله واحد است.
ادامه مطلب
پرسش های بسیاری که بی پاسخ مانده است
قطار سیاست خارجی ایران همچنان سرگردان و بی‌هدف
مجید فرخی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حرف‌های زیادی در خصوص لزوم تغییر در رویکرد سیاسی و روابط خارجی در سال‌های اخیر زده شده است؛ اما گویی این حرف‌ها صرفا دعواهای جناحی بوده که برای تحقیر گروه‌های رقیب استفاده می‌شود.
ادامه مطلب
بحران های بین المللی سیاست خارجی ایران و دبیران کل سازمان ملل متحد (بخش اول)
کورت والدهایم و اشغال سفارت ایالات متحده در تهران+دانلود پی دی اف
تهیه کننده: معین نیک طبع
ادامه مطلب
آورده های دکتر حبیب الله بابایی برای سیاست خارجی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران
سیاست خارجی و همسایگی دولت سیزدهم، نیازمند دکترین تناسب و تدریج است
نعمت اله مظفرپور، طی یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی، مطالعات تمدنی حجه الاسلام دکتر حبیب الله بابایی را از نیازهای سیاست خارجی دانسته و فعال سازی عقل تمدنی و تناسب بین ایدئولوژی- تمدن اسلامی را از لوازم موفقیت سیاست خارجی ایران اسلامی می داند.
ادامه مطلب
تهدیدها و تحدیدهایی که ایران دست به گریبان است
سیاست خارجی بحرانی
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شور (دولت – ملت) ایران از همه ظرفیت ها، امکانات و توانمندی های فرهنگی، تمدنی، ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچرال برای ایفای یک نقش فعال در سطح منطقه ای با تأثیرات بین المللی برخوردار است. در واقع چه در عصر امپراطوری و حکومت های سلطانی و در چه دوران دولت – ملت های مدرن، کشور ایران همواره بازیگری قابل اعتنا و مورد احترام تلقی شده است. ظرف نیم قرن اخیر و به خصوص در عصر پسا انقلاب اسلامی، کشور ایران به بازیگری فعال در سطح منطقه ای با تأثیرات فرامنطقه ای تبدیل شده است. لذا سیاست خارجی نیز باید متناسب با آن، سیاست خارجی ِفعال، تأثیرگذار، برون نگر و جهان گرا باشد.
ادامه مطلب
از قضیه انتقال آب به قطر تا تعامل با طالبان
سادگی ایرانی در منطقه پیچیده
محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از پیچیدگی، هوش، علم و دانش و نقش ایرانی ها در شکل دادن به بسیاری از ابداعات و نوآوری ها بسیاری از تحولات علمی و تمدنی و روشنفکری نیز ادعا های زیادی وجود دارد. روزی نیست که تکرار نکنیم ایرانیان زیادی مدیریت بزرگترین شرکت های مطرح جهانی را به عهده دارند و نقش ایرانی ها در مدیریت بزرگترین شرکت های تکنولوژیک جهانی در "سلیکون ولی" بسیار برجسته است و یا عالمان متولد شده در جغرافیای ایران بسیاری از پروژه های "ناسا " و یا کرسی های علمی دانشگاه های بزرگ جهان را در اختیار دارند. اصلا راه دور نرویم تمام رهبران بعد از انقلاب اسلامی در کنار گوش چشمی به مسائل ایران حل مسائل دنیا را در نظر داشتند و برای آن نسخه ها پیچیده اند. باوجود این محسنات تاریخی و ژنتیکی و پیچیدگی های ذهنی، ایرانی ها بطور عجیبی و به سادگی فریب داده می شوند.
ادامه مطلب
با توجه به تحولات گسترده هفته های اخیر در عرصه دیپلماسی
سیاست خارجی کشور نیازمند یک اجماع گفتمانی است
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عرصه سیاست خارجی کشور هر چند پر رفت و آمد و حاوی تحولات بسیار بوده، اما مرور دستاوردها و نتایج آن نوعی تدوام در سیاست‌های ایران و طرف‌های مقابل ایران را نشان می دهد. البته تشابه سیاست خارجی دولت قبلی با دولت کنونی ایران فی نفسه چیز بدی نیست و حتی می تواند نشانه شکل گیری نوعی بلوغ، رویکرد واقع گرایانه و مبتنی بر عقلانیت در عرصه روابط خارجی باشد؛ با این وجود تأسف بار این است که برای برخی که بیش از منافع ملی، دل در گرو منافع جناحی، گروهی و حتی فردی دارند، همین سیاست‌ها زمانی که از سمت جناح مقابل اجرایی می‌شد، خیانت، وطن فروشی، وادادگی در برابر غرب و ... تلقی می گردید، اما حال که از سوی جناح خودی به کار گرفته می‌شود، سراسر حکمت آمیز و در جهت منافع ملی تعبیر می‌شود.
ادامه مطلب
چگونه با روش مطالعه رابطه "دیگران با دیگران"، سیاست خارجی را آرام بخش کنیم؟
نقش انگلیس در شکلی دهی سیاست خارجی آمریکا
سید وحید کریمی در یادداشتی می نویسد: در ظاهر ادامه حیات ناتو برای مهار کشورهای "دشمن" غرب است اما اهداف پنهان ناتو، مدیریت سیاسی اعضا توسط انگلیس و آمریکا، اشراف بر اتحادیه اروپایی و جلوگیری از استقلال دفاعی با محوریت فرانسه و متعهد نگهداشتن آمریکا در اروپا است. مارگارت تاچر گفت از اینکه از قدرت آمریکا سوِ استفاده می‌کنیم، نگران نیستیم؛ نگرانی ما انزواگرایی و عدم مداخله آمریکا در بحران‌ها و خروج از اروپا است.
ادامه مطلب
نگذاریم وضعیت بدتر شود
خاطره ای از جنگ و استراتژی حفظ بقا
غلامرضا مصدق در یادداشتی می نویسد: با جنگ، سایه جنگ، تحریم، فشار اقتصادی، تورم، بیکاری، فقر، بهره وری پایین، فرار مغزها، فرصت سوزی و غیره، سال‌های سال کنار می آییم، چون در مقابل، موفقیتی عظیم به اسم حفظ بقاء را داریم، که رسیدن به آن ما را از دستیابی به موفقیت های دیگر مثل پیشرفت و توسعه اقتصادی بی نیاز می کند و یا این که موفقیت های غیر از حفظ بقا، در این شرایط به نوعی لوکس و غیر حیاتی به حساب می آیند.
ادامه مطلب
در حالی که سال میلادی رو به پایان است
تراکم ابرهای طوفانی بر فراز ایران
با توجه به عملکرد دولت جدید در بیش از سه ماه از روی کار آمدن رئیسی، نشانه‌هایی از نارضایتی در حال ظهور و تشدید و کشور ایران در حال تجربه تورم افسار گسیخته است. نرخ بیکاری و فقر در حال افزایش و شاخص‌های نامطلوب اقتصادی به انتقادات شدید علیه دولت منجر شده است. تحریم های اقتصادی علیه کشور مشکلات اقتصادی پیش روی مردم ایران را تشدید کرده است. برخی از نمایندگان مجلس، دولت رئیسی را مقصر سقوط بورس ایران می‌دانند و دولت را به دلیل عدم رسیدگی به افزایش نرخ فقر و بیکاری متهم کرده اند.
ادامه مطلب
معرفی کتاب
دیاسپورای هند و سیاست خارجی ج.ا. ایران
کتاب «دیاسپورای پارسی‌های هند و سیاست‌خارجی ج.ا.ا » به تازگی و به قلم محمدحسن شیخ الاسلامی و محمدتقی امراللهی و با همت موسسه تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران انتشار یافته و به بررسی موردی موضوع دیاسپورا در محیط سیاسی-اجتماعی ایران می پردازد.
ادامه مطلب
ضعف زیرساختهای معنوی- مادی سیاست خارجی ایران (بخش ۱)
سیاست همسایگی دولت سیزدهم، نیازمند دکترین تناسب و تدریج است
نعمت اله مظفرپور، پژوهشگر اندیشه سیاسی و دیپلماسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد که گرایش به شرق و سیاست همسایگی دولت سیزدهم نیازمند منطق تناسب گرا و تدریج گراست. برقراری نسبت و تناسب بین اهداف و اصول مختلف و متعارض سیاست خارجی در قالب یک دستگاه انداموار نیز توسط اندیشه سیاسی ممکن است. سیاست خارجی ما از فقر نظری حاد رنج می برد.
ادامه مطلب
کتاب موسی نجفی، معارض کتاب داود فیرحی
آورده های داود فیرحی و موسی نجفی برای سیاست خارجی و قدرت نرم جمهوری اسلامی
نعمت اله مظفرپور، پژوهشگر اندیشه سیاسی و دیپلماسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی، دو کتاب اثرگذار دکتر نجفی و دکتر فیرحی را مقایسه کرده و آورده های هرکدام برای سیاست داخلی، سیاست خارجی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را تشریح می کند.
ادامه مطلب