کشورهای عربی

رقابت تشدید می شود

هوش مصنوعی و افزایش اهمیت کشورهای عربی

رقابت بر سر هوش مصنوعی، اهمیت کشورهای عضو شورای همکاری را به شیوه‌های متعدد و مختلف شامل امور اقتصادی، فنی و آموزشی افزایش داده است.

ادامه مطلب

علاقه مندی به گسترش روابط با تهران

حضور پررنگ مقامات عربی در مراسم رئیس جمهوری ایران به چه معناست؟

ازسرگیری روابط بین عربستان و ایران روند تقاربی را میان کشورهای منطقه آغاز کرده که در واکنش‌ها به شهادت رئیس جمهور ایران و همراهانش به وضوح نمایان شد.

ادامه مطلب

اتفاقات اخیر به چه معناست

کویت در مسیر اقتدارگرایی جدید؟

کامران کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شیخ مشعل در نطق انحلال پارلمان و خطاب به نمایندگان بر چند کلیدواژه تاکید کرد: دخالت در هسته اختیارات و حقوق اساسی امیر، مداخله در تعیین ولیعهد، فساد گسترده، رفتارهای مغایر با قانون اساسی و تهدید امنیت کشور به اسم دموکراسی. تفسیر این کلیدواژگان می تواند حکایت از مسیر جدید کویت به سمت اقتدارگرایی در منطقه و بویژه در بین دولت های عرب خلیج فارس باشد که از یک دهه گذشته تاکنون هر پنج عضو دیگر شورای همکاری از سلطنت های نسبتا اجماعی به سمت اقتدارگرایی فردی حرکت کرده اند.

ادامه مطلب

حرکت به چیزی فراتر از تدابیر اعتمادساز

نیاز کشورهای عربی به ایران برای تامین امنیت منطقه

اعضای شورای همکاری می‌دانند که هیچ یک از پروژه‌های بزرگی که در نظر دارند، در سایه رویارویی با ایران محقق نمی‌شود.

ادامه مطلب

تهران همچنان کشور قدرتمند منطقه

آیا اتحاد پدافند هوایی خاورمیانه موجب بازدارندگی و انزوای ایران خواهد شد؟

حمیدرضا جوادی قلعه و سعید محمدی کاوند در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: با آغاز عملیات موشکی و پهپادی ایران ضد اسرائیل که در پاسخ به جنایت این رژیم در هدف قرار دادن کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق انجام شد، عنوان شده است که تمامی بازیگرانی که در ایجاد لایه‌های مضاعف پدافندی و کمک به اسرائیل در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای ایرانی نقش داشتند همگی جلوه عملی همان اتحاد پدافند هوایی بودند که در سال ۲۰۲۲ در نشست‌های مختلفی بر آن تاکید شده بود. جمهوری اسلامی ایران با این عملیات موفقیت آمیز نشان داد که می تواند این اتحاد به ظاهر بزرگ را در هم بشکند و معادلات آن ها را برهم بزند و باعث درهم شکسته شدن هیمنه پوشالی کشورهای دارای قدرت اتمی شود. همین امر نشانگر این است که ایران بازیگر اصلی منطقه در این نظم نوین جهانی است. 

ادامه مطلب

منطقه ای که سررشته کار به دست هیچ کس نیست

خاورمیانه، شهر بی کلانتر

این منطقه خود را در یک وضعیت "میان‌دوره ای" می‌بیند. بحث درباره تک قطبی یا چند قطبی را فراموش کنید: خاورمیانه بی‌قطب است. کسی در اینجا مهار کار را در دست ندارد.

ادامه مطلب

فلسطین آرمان جهان غیر عرب است

بهانه عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که آرمان آزادی فلسطین و حمایت از قدس در جهان عرب از دستورکار دولت‌ها و حتی امت عربی خارج شده و کم رنگ می‌شود، برخی دولت‌ها و شهروندان غیر غرب و غیر مسلمان بر آزادی فلسطین و محکومیت اسرائیل اصرار دارند و به مقابله سیاسی، حقوقی و دیپلماتیک علیه دولت اسرائیل متعهد هستند. اقدام حقوقی دولت آفریقای جنوبی در تلاش برای محکومیت اسرائیل در دیوان دادگستری بین المللی با اتهام نسل کشی در غزه، اقدام دولت نیکاراگوئه در شکایت از دولت آلمان به دلیل کمک‌های مالی و نظامی آلمان به اسرائیل و نقش آن در کشتار شهروندان غزه، قطع روابط برخی دولت‌های آمریکایی با اسرائیل و... را می‌توان ازجمله تبدیل آزادی فلسطین به آرمان جهان غیر عرب دانست.

ادامه مطلب

سومین نشست کشورهای وزرای امور خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی درباره غزه

آقایان عرب و مسلمان، مردم فلسطین چشم انتظارند

علی موسوی خلخالی می نویسد: امید است سومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی بتواند گام های لازم عملی را در جهت کاهش آلام مردم فلسطین بردارد و رژیم صهیونیستی برای یک بار هم که شده از جانب کشورهای اسلامی احساس فشار کند. این هدف محقق نخواهد شد مگر زمانی که کشورهای اسلامی به طور جدی احساس کنند نسبت به ملت فلسطین مسئول هستند و این مسئولیت را با اتحاد و هم صدایی در برابر رژیم اسرائیل نشان دهند.

ادامه مطلب

گامی ضروری برای تحقق ثبات، صلح و توسعه

چرا تقویت همکاری عراق و عربستان مهم است

الشمری درباره آینده روابط بین دو کشور گفت که شاهد رشد قابل توجه آن خواهیم بود چرا که تمایل متقابلی میان بغداد و ریاض وجود دارد و نخبگان سیاسی موثر در عراق معتقد هستند که عربستان از کشورهایی است که می تواند پیشرفت بیشتری برای عراق محقق کند و این امر به آینده رشد روابط بین دو کشور کمک می کند.

ادامه مطلب

تولید نفت کاهش می یابد

اقتصادهای خاورمیانه تحت الشعاع جنگ غزه

اقتصاد کشورهای همسایه فلسطین و اسرائیل شاهد تاثیر این جنگ بویژه بر درآمدهای گردشگری بوده است و هزینه های حمل و نقل به شکل زیادی افزایش یافته و  کاهش رفت و آمد در در دریای سرخ کاملا مشهود است که این امر می تواند آسیب های اقتصادی را در سطح جهانی تشدید کند.

ادامه مطلب

شکست بزرگ اعراب

ننگ ناتوانی قدرت‌های پوشالی!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دولت‌های عرب به‌خصوص صاحبان منابع نفت و گاز که طی یک دهه اخیر به بازیگران اقتصاد، ورزش، فناوری و ... نظام جهانی نیز تبدیل شده اند و ادعای برتری منطقه‌ای و جهانی دارند، قدرت‌های پوشالی هستند که تنها به فریب افکار عمومی جهان عرب قادر بوده و این نیرنگ به تضمین بقای قدرت آنان کمک کرده است.

ادامه مطلب

سایه جنگ غزه سنگینی می کند

آینده روابط امریکا و کشورهای شورای همکاری

پیشتر روابط امریکا با شورای همکاری طی سال های گذشته با بحران های پیاپی در زمینه اعتماد میان یکدیگر همچون کاهش نظامیانش در منطقه، روابط با ایران و عقب نشینی آشفته وهرج ومرج گونه از افغانستان در سال ۲۰۲۱ روبرو شده بود، این در حالی است که تضادهای مبهمی همچنان در خصوص تجاوز کنونی اسرائیل در این روابط وجود دارد.

ادامه مطلب

خاورمیانه توسعه گرا

ایران در کجا ایستاده است؟

سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در شرایط کنونی و با وجود دگرش های راهبردی جدید و شکلگیری دولت های توسعه گرا در خاورمیانه، نگاه کلاسیک راهبردی ایران بر سیاست خارجی غالب بوده است. با ابلاغ سند چشم‌انداز بیست ساله (۱۴۰۴) جمهوری اسلامی ایران در ۱۳ آبان۱۳۸۲، به نظر می رسید که سیاست خارجی ایران مسیر متفاوتی از گذشته را طی کند چراکه سند، جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را برای کشور با الگوی رفتاری تعامل سازنده تعریف کرده بود. اما بررسی آمارهای کلان اقتصادی دهه ۹۰ خورشیدی حاکی از آن است که در این دهه یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای اقتصادی ثبت شده است. آمارها نشان می‌دهد در دهه۹۰ رشد اقتصادی حرکت زیگزاگی داشته و متوسط رشد اقتصادی رقمی نزدیک صفر است. نیمی از سال‌های دهه۹۰ رشد اقتصادی منفی گزارش شده و در ۲ سال رشد اقتصادی از منفی ۶درصد نیز کمتر بوده است. همچنین اطلاعات مرکز آمار ایران گویای آن است که حدفاصل سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در مجموع ۱۶ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی از محل سرمایه مستقیم و اوراق جذب شده است. چنین روندی نشان می دهد که اساسا سیاست خارجی در خدمت فرایند توسعه قرار نگرفته و هنوز سیاست خارجی ایران در  بند زنجیرهای ژئوپلیتیک  قرار دارد.

ادامه مطلب

کشورهای شورای همکاری چقدر موفق بودند؟

دیپلماسی عربی در محک جنگ غزه

افزایش فعالیت‌‌های دیپلماتیک در منطقه این امید را ایجاد کرد که کشورهای شورای همکاری قادرند بر کارزار نظامی اسرائیل علیه نوار غزه تاثیر بگذارند و از گسترش درگیری‌‌ها در منطقه جلوگیری کنند، چرا که به هر حال برخی از کشورهای شورای همکاری همچون امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل کانال‌‌های ارتباطی رسمی دارند.

ادامه مطلب

نگرانی از بی ثباتی افزایش یافته است

ولع بیشتر کشورهای عربی به خرید اسلحه بعد از طوفان الاقصی

حمله اخیر حماس به اسرائیل و پیامدهای آن که شامل حمله گسترده اسرائیل به نوار غزه می‌شود این احتمال را مطرح کرده که این کشورها از بیم بی‌ثباتی بودجه دفاعی خود را افزایش دهند. با درگرفتن جنگ، هیچ یک از این کشورها به صورت رسمی از افزایش هزینه‌های نظامی خود سخن نگفته‌اند اما ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که چنین تصمیمی در کنار تلاش برای متنوع کردن منابع واردات سلاح گرفته شده است.

ادامه مطلب

بی عملی کشورهای اسلامی برسر فلسطین برای چیست؟

بی تفاوتی عربی برسر غزه

علیرضا سهرابی نور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به بیانیه صادر شده کشورهای عربی و اسلامی در نشست ریاض درباره غزه، می توان دریافت که هیچ اقدام مهم و عملی در این نشست برای بازدارندگی رژیم صهیونیستی در خصوص نسل کشی در نواره غزه منتج نشده است و بیشتر جنبه توصیه ای دارد تا یک بیانیه محکم.

ادامه مطلب

ایران باید نقش محوری ایفا کند

مشکل فقدان دیپلماسی گروه های مقاومت

محسن بهاروند در یادداشتی می نویسد: محور مقاومت در دیپلماسی نیازمند نمایندگان صادق و جدی تری است. محور مقاومت نیازمند طراحی یک دیپلماسی پیشرو و فراتر از قالبهای موجود است. از دیدگاه شخصی من ایران به عنوان کشوری که همواره حمایت‌های بی دریغ معنوی و انسانی به محور مقاومت مبذول داشته است باید بتواند در شکل گیری دیپلماسی مقاومت نیز نقش محوری را به عهده بگیرد. هیچ کشوری به اندازه ایران نمی تواند منافع حداکثری مقاومت را در میدان دیپلماسی تأمین کند.

ادامه مطلب

آنها نگرانند که جنگ غزه، طرح های اقتصادی شان را ناکار کند

این کشورهای عربی دورو

آن گونه که رنج های فلسطینیان، توجه اعراب را به خود جلب کرده و هیجانشان را شعله ور می سازد، رنج های سودانی ها یا یمنی ها یا سوری ها چنین تاثیری ندارد.

ادامه مطلب

سفرای کشورهای اسلامی آتش بس فوری در غزه را خواستارند

اروپا منتظر چیست؟

علی رضوان پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در اروپا منتظر چه چیزی هستید؟ عبدالرحیم آلفارا، سفیر و رئیس نمایندگی دولت فلسطین در اتحادیه اروپا، بلژیک و لوکزامبورگ، گفت: اگر زیاد صبر کنیم، تعداد کشته‌ها به زودی به ۲۰۰۰۰ نفر خواهد رسید.

ادامه مطلب

چرا نشست بی نتیجه ماند؟

از نتایج اجلاس ریاض تا آینده پیمان ابراهیم

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از دلایل بی نتیجه بودن نشست کشورهای اسلامی، تفاوت رویکرد آنها به پیمان ابراهیم و آشتی سیاسی با اسرائیل است؛ در حالی که ایران و سایر اعضای جبهه مقاومت، عادی سازی روابط با اسرائیل را خیانت به آرمان فلسطین و دلیل زیاده خواهی های اسرائیل در سالهای اخیر می دانند، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نمی خواهند در مواجهه با این جنگ، تمامی پلهای پشت سر خود را خراب کرده و روابطشان را با آمریکا و حتی رژیم اسرائیل کاملا تیره و سرد کنند در نتیجه سیاست یکی به میخ و یکی به نعل را در پیش گرفته اند و می کوشند از حد لفاظی و سخنرانی های آتشین فراتر نروند.

ادامه مطلب

نان به نرخ خون خوردن کشورهای عربی

جنگ غزه گواه تشتت کشورهای اسلامی و همبستگی غربی‌ها

یوسف رستمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کشورهای غربی به سخنرانی و بیانیه اکتفا نکردند، آمریکا طرح کمک مالی چند میلیاردی را به مجلس برد و دو ناو جنگی هواپیمابر و تیپ ویژه کماندوئی خود را به مدیترانه برد تا اسرائیل با خیال راحت تاخت و تاز کند. اما در اردوگاه مقابل حکام کشورهای اسلامی و عربی به عنوان حامیان مردم غزه و فلسطین که سالهاست نان این حمایت صوری را می خورند، وقتی مردم غزه در محاصره و جنگ بی امان قرار گرفتند، همسایه فلسطین، مصر، تنها راه گریز مردم غزه از مهلکه یعنی گذرگاه رفح را بست که مردم راه فراری نداشته باشند و روزها پس از ادامه جنگ آن هم با فشار نهادهای امدادرسانی بین المللی و حقوق بشری گذرگاه را آن هم خیلی محدود برای عبور کامیون های امدادی باز کرد. اردن دیگر همسایه فلسطین کاری بهتر از مصر در حق مردم غزه نکرد.

ادامه مطلب

تراشیدم، پرستیدم، شکستم:

زوال الگوی ملت سازی و آرمانگرایی اعراب و اسرائیل

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب به‌خصوص اروپا در تراشیدن، پرستیدن و شکستن بت‌ها و سیاست‌های راهبردی خود، پیشینه‌ای پربار دارد. انواع بت‌هایی که در قالب سیاست‌ها و سیاستگذاری‌های عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی در غرب یا کل جهان تراشیده شده و با جهانی‌سازی این بت‌ها، جهان به هژمونی غرب تن داده است. بت‌هایی به نام لیبرالیسم، کمونیسم، سوسیالیسم، حقوق بشر، آزادی بیان، سازمان ملل متحد و ... همگی در غرب به‌ویژه اروپای قرن ۱۹ و ۲۰ شکل یافته است و بخشی از سیاستگذاری راهبردی و الگوی حکمرانی غرب و بلکه مدیریت و کنترل سایر حوزه‌های جغرافیایی (مانند تدوین اندیشه کمونیسم در اروپا، آلمان و ظهور عملیاتی آن در روسیه و چین) بودند. یکی از این بت‌هایی که طی بیش از ۷ دهه اخیر مورد تأکید غرب قرار داشته، هولوکاست و پیامد آن یعنی ظهور و تقویت دولت صهیونیسم در فلسطین بوده است.

ادامه مطلب

اسرائیل یک معضل

آیا بلوک منطقه‌ای در خاورمیانه کارآیی دارد؟

شکستن طلسم منطقه‌ای، نیازمند فراتر رفتن از مرزهای سنتیِ رقابت‌های ژئوپولیتیک است. یک پیشنهاد قابل اجرا، ایجاد یک بلوک منطقه‌ای است – مشابه سازمان دولت‌های آمریکای لاتین (OAS) یا اتحادیه آفریقا (AU) که بر چالش‌های مشترک و نیز منافع مشترک تمرکز دارد. این ایده پیشنهاد می‌کند که فراتر از سازمان‌های کنونیِ همکاری زیرمنطقه‌ای مانند اتحادیه عرب، اتحادیه مغرب عربی، شورای همکاری خلیج فارس و شورای همکاری چهارجانبه گام برداریم. نمونه‌های گذشته نشان می‌دهد که سازمان‌های منطقه‌ای اغلب پس از تنش‌های مزمن یا در روند تنش زدایی شکل می گیرند، سناریویی که در منطقه خاورمیانه بزرگ یا  MENA غریبه نیست.

ادامه مطلب

از تغییرات آب و هوایی تا تحولات سیاسی

پنج عاملی که نمی گذارد خاورمیانه به شرایط عادی برسد

خاورمیانه نه تنها به وضعیت قبلی برنگشته بلکه در آستانه یک انتقال قرار دارد و این بر عهده مردم و دولت‌های منطقه است که تصمیم بگیرند این انتقال، چه شکل و شمایلی داشته باشد.

ادامه مطلب

اولویت راه حل‌های عربی برای بحران‌ها

چرا جنگ سوریه ۱۲ سال طول کشید؟!

در برخی مراکز پژوهشی در غرب و از جمله شورای روابط خارجی آمریکا پرسشی مطرح شد از این قرار که چرا جنگ در سوریه ۱۲ سال طول کشید؟ برخی از این مراکز در پاسخ گفتند: با باز شدن مرزهای سوریه به روی صدها گروه افراطی خارجی که از آن‌جا برای مبارزه با حکومت وارد این کشور شدند، خشونت‌ها تشدید شدند. این درگیری به زودی از یک نبرد میان حکومت و مخالفانش به درگیری‌هایی تبدیل شد که کشورهای خارجی بر اساس منافع خود وارد آن شدند.

ادامه مطلب

اقداماتی که قطر، عربستان و امارات انجام داده اند

کشورهای عربی به دنبال سامانه های ضد پهپادی

از آنجا که پهپادهای مدرن عموماً توسط رادارهای پدافند هوایی، که در اصل برای شناسایی هواپیماهای بزرگ و سریع طراحی شده اند، غیرقابل شناسایی هستند، کشورهای عربی منطقه به تازگی و به ویژه پس از آسیب هایی که برخی از این کشورها مانند عربستان و امارات طی چند سال گذشته متحمل شدند، به فکر یافتن سامانه هایی برای شناسایی و مقابله با این پهپادها افتاده اند.

ادامه مطلب

در سایه ناخرسندی اسرائیل

آیا ایران سیاست جدیدی در خلیج فارس دارد؟

مهم نیت‌ها و اقدامات صادقانه است که در راه برپایی خاورمیانه‌ای که همه در آن بدون استثنا آرامش را در پیش گرفته‌اند حساسیت‌های گذشته و مشکلات کنونی را پشت سر‌می‌گذارد.

ادامه مطلب

مراقب امپراطوری جدید عربی در حال گسترش باشید

سیلی های مکرر محمد بن سلمان بر چهره بایدن و غرب

اوپک از ماه مه عرضه نفت خود را به میزان ۱.۱ میلیون بشکه کاهش خواهد داد. روسیه نیز که عضو اوپک پلاس است تولید خود را به میزان اندکی کاهش خواهد داد. طبق محاسبات این کاهش ها برای بالا بردن قیمت ها مفید خواهد بود و درآمد تولیدکنندگان را افزایش خواهد داد. این ممکن است به تلاش نظامی پوتین که بعد از تحریم های غربی نفت خود با قیمت پایین تر به ویژه به چین و هند می فروشد، کمک کنند. با توجه به جنبه ژئوپلیتیک این تصمیم، این چندمین سیلی محمد بن سلمان است که بر چهره جو بایدن و کل غرب وارد می کند.

ادامه مطلب

چرا عراق به دنبال تقویت نقش خود برای آرام کردن منطقه است؟

میانجی برنده

انگیزه‌های متعددی وجود دارد که ممکن است عراق را وادار کرده باشد تا نقش میانجی ایفا کند و به آرام کردن درگیری‌های منطقه ای کمک کند از جمله آنها تمایل به بازگشت عراق به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای تاثیرگذار است.

ادامه مطلب

در دنیای چندقطبی در حال شکل گیری

کشورهای عربی و اسلامی در صحنه جدید بین‌المللی چه نقشی دارند؟

جهان کنونی در حال تجربه تحول مهمی در صحنه بین المللی است که در آن نقش آمریکا رو به افول است و جهان به سمت نظام چند قطبی پیش می رود. اکنون قدرت های بین المللی و منطقه ای جدیدی سر برآورده اند که می خواهند در جهان نقش آفرین باشند.

ادامه مطلب