اهمیت بریکس برای امارات و عربستان

دیپلماسی ایرانی: شانزدهمین اجلاس سران بریکس 22 اکتبر در شهر کازان روسیه در سطح سران با نخستین حضور عربستان و امارات به عنوان اعضای این مجموعه برگزار شد.

محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات متحده عربی برای مشارکت در این اجلاس به روسیه رفت و با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن به خصوص در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری و انرژی رایزنی کرد.

پیش از این کاخ کرملین در ماه سپتامبر اعلام کرد که دعوتی رسمی به عربستان برای مشارکت در اجلاس بریکس فرستاده است اما انتظار می‌رود فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، ریاست این هیئت در بریکس را برعهده داشته باشد.

پوتین اوایل ماه جاری گفت که از طریق ریاست کشورش بر مجموعه بریکس در سال جاری، به دنبال تلاش برای افزایش نقش‌آفرینی این مجموعه در نظام مالی بین‌المللی، توسعه همکاری میان بانک‌ها، گسترش استفاده از ارز‌های کشورهای عضو بریکس و همچنین تقویت همکاری میان سازمان‌های مالیاتی و گمرکی است.

در این اجلاس که تحت شعار «تقویت مشروعیت چندجانبه برای توسعه جهانی عادلانه و امن» برگزار شد، تلاش‌ها برای تقویت همکاری و انسجام میان کشورهای عضو به ویژه پس از توسعه اخیر این مجموعه و حضور عربستان، امارات و سایر کشورها در آن بررسی شد.

شمار ساکنان کشورهای عضو مجموعه بریکس پس از توسعه اخیر به حدود 3. 5 میلیارد نفر می‌رسد که 45 درصد از ساکنان کل جهان را تشکیل می‌دهند و ارزش اقتصاد‌های این کشورها به طور مجموع به بیش از 28. 5 تریلیون دلار می‌رسد که حدود 28 درصد اقتصاد جهان است.

پیوستن عربستان و امارات به مجموعه بریکس در راستای تلاش‌های این کشورها برای متنوع‌سازی اقتصادشان به دور از وابستگی به نفت و تلاش برای ایجاد فرصت‌های شغلی برای شهروندان انجام شده و از شراکت‌های گسترده با کشورهای مختلف، راهی به سوی تحقق اهداف و رویکرد‌های آن‌ها با تمرکز اساسی بر اقتصاد سبز، اقتصاد دیجیتال، گردشگری پایدار و نوآوری گشوده شده است.

در پانزدهمین نشست سران بریکس در ژوهانسبرگ در اوت 2023 بود که سیریل رامافوزا، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی موافقت مجموعه بریکس با پیوستن عربستان، امارات، ایران، مصر و اتیوپی را اعلام کرد.

از بارزترین ویژگی‌های رویکرد کشورهای عضو شورای همکاری، گسترش بسیار شراکت با چین و روسیه و پیوستن به سازمان‌هایی است که به دنبال کاهش سلطه غرب و از بین بردن تک قطبی در جهان هستند و از جمله بارزترین این سازمان‌ها، شانگهای و بریکس است.

این تحرکات در حالی انجام می‌شود که چین و روسیه، گسترش پر قدرت نفوذ خود در کشورهای عربی منطقه به ویژه کشورهای عضو شورای همکاری در همه سطوح اقتصادی، سیاسی و نظامی را آغاز کردند.

چین و روسیه از طریق اقتصاد و در سایه فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجاری ارزشمند که دو طرف می‌توانند از آن استفاده کنند، وارد منطقه شدند و سپس قراردادهای نظامی با برخی کشورهای عضو شورای همکاری امضا کردند و روابط سیاسی خود را نیز تحکیم کردند.

برگزاری سلسله نشست‌های پی در پی با موثرترین کشورهای بریکس و گام‌های متفاوت کشورهای عضو شورای همکاری برای پیوستن به این مجموعه، قابل توجه بود.

وزرای امور خارجه عضو شورای همکاری در 10 سپتامبر 2024 در ریاض میزبان نشست‌های جداگانه‌ای با همتایان روس، هندی و برزیلی خود بودند و نشست جداگانه‌ای نیز میان جاسم البدیوی و لی چیانگ، نخست وزیر چین در 11 سپتامبر برگزار شد.

این نشست‌ها در چارچوب اهتمام کشورهای عضو شورای همکاری به شناسایی و گشایش چشم‌انداز‌های جدید و تقویت روابط استراتژیک با کشورها و سازمان‌های جهان برگزار می‌شود.

جنبه اقتصادی بر این نشست‌ها حاکم بود و در این نشست‌ها بر اهمیت همکاری در زمینه‌های انرژی تجدیدپذیر و فناوری در راستای پیشبرد توسعه به ویژه در زمینه‌های فناوری مالی و داده‌های کلان تاکید شد.

البدیوی از تصویب برنامه همکاری مشترک میان شورای همکاری و هند طی سال‌های 2024 و 2028 خبر داد و اشاره کرد که این نشست نشان‌دهنده تمایل برای تقویت روابط تاریخی و شراکت در زمینه‌های مختلف است.

وی به روابط گسترده با برزیل اشاره کرد و گفت که حجم تبادل تجاری میان کشورهای عضو شورای همکاری و برزیل به حدود 21. 9 میلیارد دلار رسیده است.

دبیرکل شورای همکاری تاکید کرد که در نشست‌های میان شورای همکاری و چین، درباره راه‌های تقویت همکاری میان دو طرف با توجه به روابط مستحکم و منافع مشترک و عملی کردن نتایج نشست نخست شورای همکاری و چین رایزنی شده است.

عبدالعزیز العنجری، مدیرعامل مرکز پژوهش‌ها و مطالعات «ریکونسنس» در کویت، تاکید کرد که همکاری میان کشورهای عضو شورای همکاری، روسیه، هند، برزیل و چین در راستای تقویت روابط تجاری و اقتصادی است.

وی اشاره کرد که بازرترین زمینه‌هایی که دو طرف بررسی می‌کنند، تقویت روابط در حوزه انرژی، فناوری و صنایع تبدیلی است و این کشورها، بازارهای بزرگ و فرصت‌های سرمایه‌گذاری امیدبخشی دارند.

وی معتقد است که نمی‌توان جنبه ژئوپلتیک را نادیده گرفت چرا که نشان‌دهنده تمایل کشورهای عضو شورای همکاری در تحقق توازن در روابط بین‌المللی به ویژه با افزایش تنش‌ها میان امریکا و چین و کاهش نفوذ اروپاست.

این تحلیلگر سیاسی توضیح داد که این تحولات در سایه نوسانات مستمر در سیاست خارجی امریکا رخ داده و منطقه احساس فزاینده‌ای نسبت به بی‌ثباتی در پی تغییرات غافلگیرکننده مواضع امریکا را شاهد است که موجب شده این احساس به وجود آید که امریکا دیگر شریکی نیست که بتوان به طور کلی به آن تکیه کرد.

وی بیان کرد که از این رو کشورهای عضو شورای همکاری دیگر به دنبال تقویت اتکای یک طرفه به واشنگتن نیستند بلکه تلاش می‌کنند شبکه روابط خود با کشورهای دیگر را برای تامین منافع استراتژیک خود و تنوع‌بخشی در میان متحدان در سایه جهانی چند قطبی گسترش دهند.

منبع: الخلیج آنلاین / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱