مرور تاریخی جنگ های بزرگ و کوچک در جوامع مختلف بشری که مولد بزرگترین جریانات در سیر تطورات تاریخی و اجتماعی بوده است، در این مقال نمی گنجد ولی ابتدائی ترین موضوع ملموس ناشی از این وضعیت، تاثیرات و تبعات جنگ ها برای فاتحان و مغلوبان است که به نوعی موازنه ی قدرت جهانی را برای کشورهای مرکزی و پیرامونی مسجل و مشخص می کند.
ادامه مطلب
امین گودرزوند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دریای سیاه تا پیش از جنگ اوکراین برای اروپا و ناتو چندان اولویت اصلی نبود، حتی اقدامات روسیه در منطقه مانند الحاق کریمه و افزایش نیروهای نظامی در این منطقه بازهم از نظر غرب به منزله تهدید جدی تلقی نمی شد، اما پس از شروع جنگ و استفاده گسترده نظامی روسیه از این منطقه به نظر اهمیت دریای سیاه بیش از پیش شده است، روس ها از سال ۲۰۰۸ و جنگ محدود با گرجستان به این دریا و اهمیت آن برای حفظ فضای حیاتی و ژئوپلتیک خود پی برده بودند و در تلاش برای حفظ برتری خود بوده اند.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو خاطرنشان کرده که روسیه از طریق اقدامات خود خطرات اساسی برای ثبات منطقه دریای سیاه که برای ناتو از اهمیت استراتژیک برخوردار است، ایجاد می کند.
ادامه مطلب
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگوی تلفنی با همکار ترک خود گفت که با پایان این توافق، مسکو تضمین‌های امنیتی خود برای کشتی‌رانی در شمال غربی دریای سیاه را نیز پس می‌گیرد. بدین ترتیب توافق تاریخی منحصر به فرد بین طرفین جنگ پایان می یابد: این توافق تقریبا یک ساله، امکان حمل ایمن کالاهای کشاورزی از انبار غله اوکراین را از طریق دریای سیاه، به رغم جنگ تجاوزکارانه روسیه، ممکن کرده بود.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این مقاله به تلاش امپراتوری روسیه برای حفظ جایگاه خود در دالان تاریخی شمال-جنوب در اروپا که بالتیک را به دریای سیاه متصل می کند خواهیم پرداخت. همچنین به بررسی دلایل تمرکز روسیه بر بالتیک و تلاش این امپراتوری برای رسیدن به آب های گرم که با حرکت قدرت های اروپایی به سمت شرق (و همچنین بخاطر قدرت گیری عثمانی ها) از دست آن خارج شده بود خواهیم پرداخت. در آخر خواهیم دید که روسیه چگونه با شکست سوئد خود را به عنوان قدرتی مهم مطرح در صحنه سیاست بین الملل می کند.
ادامه مطلب
بلومبرگ در پادکستی به بررسی این موضوع پرداخت که دو کشور ایران و روسیه در تلاش برای پرهیز از تحریم های فزاینده، در پی جابجایی کالاها بدون مداخله غرب هستند. این پروژه تا چه حد عملی است؟ تا چه حد به صرفه است؟ تا کجا می تواند دوام بیاورد؟ آیا مجموع این ماجرا به رشد اقتصادی ایران کمک می کند یا حداکثر به ایران امکان می دهد که زنده بماند؟ در این پادکست وس کوزُوا Wes Kosova (مجری پادکست) با کارشناسانی چون دکتر ماریا شاگینا Dr. Maria Shagina از موسسه مطالعات راهبردی و بین المللی لندن و کارشناس تحریم ها مستقر در برلین، جاناتان تیرونه Jonathan Tirone کارشناس بلومبرگ (وین) و گلنار متولی، خبرنگار اقتصادی بلومبرگ (لندن) به گفت وگو پرداخت.
ادامه مطلب
حسین سیاحی در یادداشتی می نویسد: اگرچه در دکترین دریایی روسیه، منافع ملی این کشور به عنوان یک «قدرت بزرگ دریایی» به سراسر اقیانوس‌های جهان گسترش می‌یابد، اما بررسی وضعیت فعلی نیروی دریایی روسیه نشان می‌دهد که این کشور، پایگاه‌های نیروی دریایی کافی در سطح جهان ندارد، لذا بر اساس دکترین جدید، اولویت روسیه توسعه همکاری‌های راهبردی و دریایی با مناطق مهمی خواهد بود که در دکترین نظامی و دریایی روسیه به عنوان مناطق دریایی با اهمیت ژئواستراتژیک تعریف شده‌اند.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بطور کلی اشتیاق امریکا برای حضور در شرق اروپا و خصوصا منطقه بالکان راهبردی حساب شده در راستای جهانی شدن و تسلط بر شاهراه مراسلاتی و ترانزیتی انرژی و کالا ارزیابی می شود چرا که یک نظریه سیاسی از دیرباز مطرح بود که اروپای شرقی قلب مهمترین نقطه حساس جهان است و کشوری که بر آن حاکم شود، بر جهان نیز تسلط خواهد یافت.
ادامه مطلب
علی رضوان پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: استراتژی غرب به بازنگری رادیکال و پاسخی روشن به همگرایی ایدئولوژیک روسیه و ترکیه نیاز دارد. آنها باید روایت های کلیدی خود در مورد وضعیت جدید ژئوپلیتیکی و تأثیر همکاری رو به رشد بین مسکو و آنکارا را تعریف کنند، به ویژه که مشارکت با ترکیه مستلزم دیدگاه های جدید و درک جدیدی از اعتماد و قابلیت اطمینان است.
ادامه مطلب
گزارش مذکور ادامه می دهد که بین شهر اودسای اوکراین و دلتای دانوب و در نزدیکی ساحل بیش از صدها دلفین مرده پیدا شدند در جایی که فقط ۲ الی ۳ درصد سواحل اورکاین در دریای سیاه را تشکیل می دهند. این نکته را باید در نظر داشت که تنها ۲ تا ۳ درصد از سواحل دریای سیاه اوکراین قابل کاوش است.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران با بهره مندی از منابع سرشار طبیعی نفت وگاز و انواع مواد معدنی و اقلیم متنوع چهار فصلی و بویژه دارا بودن نیروی ارزشمند انسانی متخصص وجوان برای موفقیّت در روند توسعه ای خود و اجرایی شدن مؤلفه های اقتصاد مقاوتی نیازمند مشارکت فعال در مبادلات اقتصادی بین المللی و صدور هرچه بیشتر خدمات مهندسی و فنی به موازات جذب سرمایه گذاری های چشمگیر خارجی و نوسازی زیرساختارهای اقتصادیث و صنعتی کشور است، چراکه رسیدن به رشد واقعی اقتصادی و توسعه همه جانبه کشور بدون رقابتی شدن پایدار مفهومی نخواهد داشت.
ادامه مطلب
به‌نظر می‌رسد جنگ روسیه با اوکراین موجب تسریع روند تحولات در حوزۀ دریای سیاه شود، احتمالاً این تغییرات بیش از هر کشوری ترکیه را متأثر می‌کند و این امر توازن قوا در خاورمیانه و حوزۀ مدیترانه را متأثر خواهد ساخت.
ادامه مطلب
محمد یزدان پناه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: درواقع، بهره برداری ترکیه از انرژی موجود در دریای سیاه با تقویت موضع این کشور در سطح جهانی، هم حفظ آنکارا در داخل اتفاق ناتو را دشوار می سازد و هم روابط دوجانبه اش با روسیه را پیچیده تر می کند. برآیند این عوامل، حاکی از افزایش اهمیت ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی دریای سیاه در سیاست جهانی در سال های های پیش روست.
ادامه مطلب
جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۷۹ در سیاست خارجی خود تنها به صورت پراکنده در صدد ایجاد روابط نزدیک تر با کشورهای منطقه گسترده دریای سیاه بر آمده است. ایران ابتدا در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، طرح های بلند پروازانه برای پرورش روابط سیاسی، تجاری، انرژی و حمل و نقل پیشنهاد داد. در رابطه با ترکیه، اوکراین و کشورهای قفقاز جنوبی، تلاش های ایران برای برقراری ارتباط به طور مداوم بر انرژی، حمل و نقل، تجارت و سرمایه گذاری با مزایای متقابل متمرکز بوده است. در رابطه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند رومانی و بلغارستان، روابط عمیقا مبتنی بر روابط پیچیده ایران با کل اتحادیه اروپا شکل گرفته است. در رابطه با روسیه (که موضوع اصلی این مقاله به شمار می رود) دستورکار ایران بسیار گسترده تر بوده: روابط ایران و روسیه از سال ۱۹۹۱ از صرف خرید اسلحه به طرح برنامه های مشترک برای پروژه های زیرساختی منطقه ای گسترش یافته و در سال های اخیر ایران حتی از روسیه به عنوان «یک شریک استراتژیک» یاد کرده است.
ادامه مطلب
رویکرد تهران به منطقه دریای سیاه به دلایل مختلف ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک دست کم از اوایل سال ۲۰۰۰ و شاید حتی پیش از آن، منفعلانه و بیشتر متمرکز بر تلاش برای نفوذ در جهان عرب و در جست و جوی فرصت های اقتصادی در خاور دور و به ویژه در چین بوده است. ایران در حال حاضر با دو کشور بزرگ ساحلی دریای سیاه روسیه و ترکیه روابط فعال و قوی دیپلماتیک و اقتصادی دارد، اما در هیچ کدام از این دو مورد، روابط مبتنی بر استراتژی همه جانبه ایران در دریای سیاه نیستند. در واقع، تهران برای این منطقه یک استراتژی جامع و واحد ندارد.
ادامه مطلب
شاید ایران به دلیل ضرورت ناشی از شرایط جغرافیایی آن یک شریک ناگزیر برای ابتکارعمل کمربند و جاده چین یا کوریدور بین المللی شمال-جنوب روسیه تلقی شود، اما روس ها و چینی ها به وضوح تمایلی برای نزدیک شدن بیشتر به جمهوری اسلامی ندارند. مشکلات سیاست خارجی ایران به درگیری آن با ایالات متحده محدود نمی شود و شمار زیادی از کشورهای دیگر در غرب آسیا یا کشورهای عربی خلیج فارس و همچنین اسرائیل را نیز در بر می گیرد و چین و روسیه نمی خواهند به دلیل سیاست خارجی انقلابی ایران وارد درگیری ها شوند.
ادامه مطلب
جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۷۹ در سیاست خارجی خود تنها به صورت پراکنده در صدد ایجاد روابط نزدیک تر با کشورهای منطقه گسترده دریای سیاه بر آمده است. در ۳۰ سال گذشته ایران پیشرفت هایی در ایجاد روابط با کشورهای دریای سیاه داشته، اما واقعیت این است که تعهد متزلزل آن برای ایجاد روابط عمیق با همسایگان شمالی خود به استثنای روسیه به طور قابل توجهی ردپای احتمالی ایران را در منطقه دریای سیاه کاهش داده است.
ادامه مطلب
در دهه ۲۰۰۰ ، نفوذ سیاسی بین المللی روسیه بهبود یافته بود و مسکو از آنچه که منافع خود در «محدوده نزدیک در خارج از کشور» می دانست، به شدت محافظت می کرد. روسیه از یک سو ایران را یک بازیگر ضد آمریکایی منطقه ای مفید و قابل انعطاف در دستورکار ژئوپلیتیک خود می دید. اما از سویی دیگر، ایران غنی از نفت و گاز تهدیدی مستقیم برای صادرات روسیه به ویژه به اروپا تشنه انرژی به شمار می رفت.
ادامه مطلب
جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۷۹ در سیاست خارجی خود تنها به صورت پراکنده در صدد ایجاد روابط نزدیک تر با کشورهای منطقه گسترده دریای سیاه بر آمده است. در ۳۰ سال گذشته ایران پیشرفت هایی در ایجاد روابط با کشورهای دریای سیاه داشته، اما واقعیت این است که تعهد متزلزل آن برای ایجاد روابط عمیق با همسایگان شمالی خود به استثنای روسیه به طور قابل توجهی ردپای احتمالی ایران را در منطقه دریای سیاه کاهش داده است. درگیری مداوم ایران با ایالات متحده، مشغله ایدئولوژیک آن برای پیشروی و نفوذ در کشورهای عربی، و تسلیم تدریجی اما واضح در برابر هژمونی روسیه منطقه دریای سیاه را به یک موضوع سیاسی است با اهمیت ثانویه برای تصمیم گیرندگان در ایران تبدیل کرده است.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه در میان کشورهای حاشیه این دریا یعنی روسیه، رومانی، بلغارستان، اوکراین، گرجستان دارای موقعیت منحصر به فردی است زیرا دارای سواحل طولانی در بخش جنوبی این دریا بوده و همچنین با داشتن حق حاکمیت بر تنگه های بسفر و داردانل که عامل اتصال دریای سیاه و مدیترانه بوده، قادر است تا به آبهای اقیانوس اطلس و دیگر آبهای باز جهان دسترسی داشته باشد. این موقعیت جغرافیایی خاص به همراه بزرگترین اکتشاف گازی در تاریخ کشور ترکیه تاییدی قوی است بر ادعای اردوغان مبنی بر اینکه "دری از ثروتی بی نظیر به روی کشورش گشوده شده است".
ادامه مطلب
دکتر اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: البته کشف ۳۲۰ میلیارد متر مکعب گاز در ترکیه که بهره برداری از آن نیز مستلزم صرف زمان و هزینه است، در مقایسه با ۳۴ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی ایران که بیش از ۱۸ درصد از کل ذخایر دنیا را تشکیل می دهد و کشورمان را به بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان تبدیل کرده، آن هم در شرایط فعلی که وضعیت بحرانی بازارهای جهانی کاهش تقاضا برای نفت و گاز را سبب شده است، نشان از آن دارد که فعلا در کوتاه مدت خطر جدی ایران را تهدید نمی کند، اما در میان مدت و بلند مدت، اوضاع می تواند به گونه دیگری رقم بخورد.
ادامه مطلب
پاتریک ساهاکیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدام روزهای گذشته ترکیه و ورود به مرزهای دریایی همسایگان (یونان و قبرس) به بهانه واهی، اقدامی برای دسترسی به منابع انرژی در منطقه است. تهاجم و عدم به رسمیت شناختن حاکمیت دولت ها بر عرصه های سرزمینی و عدم رعایت تمامیت ارضی دولت ها، نه تنها با رویای احیای امپراطوری عثمانی بلکه نیاز مبرم به منابع انرژی است. اقتصاد رو به شکست و کاهش ارزش لیر در برابر ارزهای دیگر، نمودی از شرایط اقتصادی است که نقش کویید ۱۹ بر درآمد توریستی این کشور را نمی توان در نظر نداشت.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ کارشناس اروپا و امریکا، در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی به بررسی ژئوپلتیک منطقه دریای سیاه از منظر انرژی، بحران های جدایی طلبی و همچنین تروریسم پرداخته است.
ادامه مطلب