تحقیر اردوغان، ناامیدی گوترش

نویسنده: یان دیرک هربرمان

دیپلماسی ایرانی: کشتی تی کیو سامسون TQ Samsun کشتی شماره 1004 بود که به عنوان بخشی از توافق غلات دریای سیاه از بندری در اوکراین حرکت کرد و بدون مشکل از طریق یک گذرگاه به اصطلاح بشردوستانه به بسفر رسید. مشخص نیست که آیا و چه زمانی کشتی های دیگری بنادر اوکراین را ترک خواهند کرد.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، روز دوشنبه از تمدید توافق غلات خودداری کرد. سخنگوی پوتین گفت که این توافق "دیگر معتبر نیست". روسیه مرکز هماهنگی در استانبول برای اجرای این توافقنامه را منحل اعلام کرد و پسکوف به اوکراین درباره صادرات بیشتر از طریق دریای سیاه هشدار داد. در طول شب، روسیه به میکولایف و شهر بندری اودسا که برای صادرات غلات مهم است، حمله کرد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگوی تلفنی با همکار ترک خود گفت که با پایان این توافق، مسکو تضمین‌های امنیتی خود برای کشتی‌رانی در شمال غربی دریای سیاه را نیز پس می‌گیرد. بدین ترتیب توافق تاریخی منحصر به فرد بین طرفین جنگ پایان می یابد: این توافق تقریبا یک ساله، امکان حمل ایمن کالاهای کشاورزی از انبار غله اوکراین را از طریق دریای سیاه، به رغم جنگ تجاوزکارانه روسیه، ممکن کرده بود.

همان طور که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، تاکید کرد، این توافق برای مبارزه جهانی با گرسنگی "ضروری" بود. به کمک این توافق، قیمت مواد غذایی از مارس سال گذشته بیش از 23 درصد کاهش یافته است. توافق بین روسیه و اوکراین، با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل متحد نیز به عنوان یک اقدام اعتماد سازی تلقی می شد.

در هر صورت، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، می‌خواهد این توافق را بدون روسیه ادامه دهد. سخنگوی زلنسکی گفت: «همه کاری باید انجام شود تا بتوانیم از این کریدور در دریای سیاه استفاده کنیم». شرکت‌هایی که کشتی دارند با ما تماس گرفته‌اند و گفتند اگر اوکراین اجازه دهد و ترکیه نیز به کشتی‌ها اجازه عبور دهد، آماده ادامه همکاری هستند.

پس از خروج روسیه، گوترش عمیقا "ناامید" شد. این توافق برای دبیر کل سازمان ملل متحد یک موفقیت شخصی نیز بود و تا همین اواخر، گوترش تلاش کرده بود پوتین را متقاعد کند که این توافق را دوباره تمدید کند. اردوغان نیز احتمالا پاسخ منفی مسکو را توهینی به خود می بیند: چند روز قبل از پایان ضرب الاجل، اردوغان اعلام کرد که او و پوتین "بر سر تمدید" این قرارداد به توافق رسیده اند.

منبع: تاگس اشپیگل (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی