فروپاشی زیست‌محیطی در جنوب عراق
خشکسالی بیداد می‌کند
دیپلماسی ایرانی: استان ذی قار در جنوب عراق شاهد بدترین بحران زیست محیطی خود است و موج خشک شدن تالاب‌ها نیز شدت گرفته و صدها خانوار را به کوچ اجباری از شش منطقه آسیب دیده وا داشته است؛ تصویری که بیانگر فروپاشی بی‌سابقه زیست محیطی است.
تالاب‌های عراق در جنوب این کشور در استان‌های بصره، میسان و ذی قار متمرکز شدند و شامل تالاب الحویزه، الحمار، الجبایش، القرنه و الفاو هستند. مساحت کلی این تالاب‌ها حدود ۲۰ هزار کیلومتر مربع برآورد شده که بیش از ۷ هزار کیلومتر مربع آن در محدوده استان ذی قار است.
در سال‌های گذشته، تالاب‌های ذی قار و مشخصاً تالاب الجبایش و الجبایه مملو از ماهی و گاومیش و منابع مهم معیشت هزاران خانواده بودند. اما امروز تالاب الجبایه و الجبایش پس از کاهش حجم آب به سطح بحرانی و کاهش گسترده منابع دامی و شیلاتی آن، با خطر خشکی کامل رو به رو هستند.
به گزارش میدل ایست نیوز، همزمان با صدور هشدارها در خصوص تداوم موج‌های آوارگی و نبود راه حل‌های موثر مرتبط با این بحران، تالاب‌های عراقی ثبت شده در فهرست میراث جهانی از سال ۲۰۱۶، با خطر نابوی ناشی از تغییرات اقلیمی، کاهش رهاسازی آب از دجله و فرات و مدیریت ضعیف منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کنند.
ساکنان مناطق تالابی در استان ذی قار در گفت‌وگو با العربی الجدید اشاره کردند که رنج‌های هرروزه ناشی از بدترشدن بحران خشکسالی که منجر به تخریب محیط زیست و نبود منابع اساسی و اولیه معیشت شده است تعداد زیادی از خانواده‌ها را مجبور به آوارگی از محل زندگیشان کرد.
ابوجاسم الحمداوی، یکی از افراد که در منطقه تالابی الجبایش در ذی قار ساکن است، اظهار داشت تالاب‌ها درگیر بحران زیست محیطی عمیقی هستند که در پی خشکسالی شدید به وجود آمده است. این امر موجب تلف شدن تعدادی از دام‌ها و مهاجرت اجباری شماری از خانواده‌ها در پی یافتن یک مکان امن برای دام‌های باقی مانده شده است.
الحمداوی افزود خشکی تالاب‌ها به مرحله بسیار خطرناکی رسیده است و با تداوم این وضعیت، زندگی ساکنان این منطقه در خطر قرار می‌گیرد. این بحران به نبود منابع دامی محدود نمی‌شود بلکه شامل کمبود آب قابل شرب نیز می‌شود.
وی تاکید کرد بومیان با یک بحران مضاعف مواجه هستند که آن، نبود منبع معیشت سنتی و خدمات اساسی است. وی با اشاره به اینکه موج آوارگی گسترش خواهد یافت و مناطق تالابی ساکنان اصلی خود را از دست خواهند داد، نهادهای مربوطه را مسئول این وضعیت دانست.
زینب الاسدی، عضو کمیسیون منابع آبی در شورای استان ذی قار بیان کرد بحران خشکسالی که تالاب‌ها را در نوردیده به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است و وضعیت کنونی ناشی از کمبود آب و بدتر شدن وضعیت زیست محیطی صدها خانوار را مجبور به ترک روستاها به سمت دیگر مناطق کرده است.
الاسدی در ادامه اشاره کرد داده‌ها نشان می‌دهد که تمامی تالاب‌ها در حال حاضر به علت کاهش سطح آب و نبود شرایط باقی ماندن برای ساکنانی که برای معیشت روزانه خود به آب‌ها متکی هستند، در وضعت خطرناکی قرار دارند.
وی افزود تا کنون ۶ منطقه شاهد آوارگی واقعی ساکنان خود بودند و پیش بینی می‌شود که در صورت ادامه این وضعیت، تعداد آن‌ها افزایش یابد. بومیان منابع معیشتی خود را به علت تلف شدن ماهی‌ها و کاهش تعداد گاومیش‌ها از دست دادند که این عوامل به مشکلات فقر و بیکاری افزوده است.
این مقام عراقی از دولت فدرال عراق خواستار اقدام سریع برای ارائه راه حل‌های حقیقی‌ای شد که تامین کننده آب قابل شرب و حمایت از خانواده‌های آسیب دیده با فرصت‌های کاری جایگزین باشد. وی هشدار داد شانه خالی کردن به معنای تداوم موج آوارگی و گسترش فاجعه است.
از طرفی دیگر احمد الغزی، یکی از فعالان محیط زیست هشدار داد این وضعیت به مرحله‌ای رسیده است که با آوارگی آشکار و فزاینده ساکنان مناطق آسیب دیده به علت نبود منابع آبی، خطر فروپاشی کامل سیستم زیست محیطی را به همراه دارد. الغزی توضیح داد مشکل اساسی و مهم، در نبود راه حل‌های ریشه‌ای نهفته است و وزارتخانه‌های منابع آبی و کشاورزی، مستقیماً نظارت پرونده آب را بر عهده دارند و مسئول توزیع نادرست سهمیه آب‌ها هستند. این چیزی است که بحران خشکسالی در تالاب‌ها را تشدید کرده است.
وی در ادامه بیان کرد این فاجعه زیست محیطی، مستقیماً بر زندگی مردم بومی تاثیر گذاشته و موجب تلف شدن شمار زیادی از گاومیش‌ها و ماهی‌ها شده و دسترسی آن‌ها به منابع معیشتی سنتی را محدوده کرده است. این عوامل منجر شده است تا صدها خانوار مناطق تالابی مانند تالاب الجبایش، المشرح، بنی هاشم، القصر و منطقه سوق الشیوخ را ترک کنند و به دنبال مناطق امن‌تری باشند.
الغزی اشاره کرد این بحران پس از قطع آب رودخانه‌ها و نهرها، ده‌ها روستا را بر آن داشت تا اعتراضاتی را در مناطقی مانند شهرستان الکحلاء و مناطق المشرح و بنی هاشم در استان میسان برگزار کنند.
این فعال محیط زیست بیان کرد تیم‌های مرتبط به محیط زیست، به ارائه گزارش به وزارت محیط زیست و سازمان‌های بین‌المللی ادامه می‌دهند. این گزارش‌ها شامل مستندسازی خشکسالی و پیامد‌های آن بر مردم می‌شود اما تاکنون هیچ واکنش واقعی برای حل این موضوع وخیم وجود نداشته است.
وی تاکید کرد حل این بحران نیازمند رهاسازی عادلانه سهمیه آب، نجات مناطق تالابی از خشکسالی با اعلام آن‌ها به عنوان منطقه آسیب دیده زیست محیطی، ارائه جایگزین‌های اقتصادی فوری برای ساکنان متضرر، حمایت از پروژه‌های اشتغال زایی موقت و تلاش جدی دولتی و بین‌المللی برای فشار بر کشورهای منشاء برای تضمین سهم آبی عراق است.
منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱
نظر شما :