چگونه پکن می‌تواند از دور دوم ریاست‌جمهوری او بهره‌برداری کند
فرصت‌یابی چین در آشوب‌طلبی‌های ترامپ
نویسنده: راش دوشی، متخصص مسائل چین و سیاست خارجی آمریکا، او پیش‌تر در کتاب خود The Long Game استراتژی بلندمدت چین برای برتری جهانی را بررسی کرده است.
دیپلماسی ایرانی: در حالی که دونالد ترامپ برای دور دوم ریاست‌جمهوری خود آماده می‌شود، چین با دقت در حال رصد تحولات است و احتمالاً این دوره را فرصتی برای پیشبرد منافع خود می‌بیند. سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی و رویکرد تهاجمی او در دور اول، از جمله جنگ تجاری با چین، پکن را وادار کرد تا استراتژی‌های خود را بازنگری کند. حالا، با بازگشت او به کاخ سفید، چین ممکن است از آشوب‌ها و شکاف‌هایی که سیاست‌های او ایجاد می‌کند، به نفع خود استفاده کند. پکن می‌تواند از بی‌ثباتی ناشی از رویکردهای تفرقه‌افکنانه و غیرمتعارف ترامپ برای تقویت جایگاه جهانی خود، تضعیف اتحادهای آمریکا، و پیشبرد اهداف اقتصادی و نظامی‌اش بهره‌برداری کند.
دور اول: درس‌هایی برای چین
در دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۱)، چین با تعرفه‌های سنگین، تحریم‌های فناوری، و فشار دیپلماتیک مواجه شد. جنگ تجاری که او آغاز کرد، میلیاردها دلار به اقتصاد دو کشور هزینه تحمیل کرد، اما چین توانست با انعطاف‌پذیری نسبی از آن عبور کند. پکن از این تجربه درس‌هایی گرفت: نخست، اینکه ایالات متحده تحت رهبری یک رئیس‌جمهوری غیرمتعارف می‌تواند آسیب‌پذیرتر از حد انتظار باشد؛ دوم، اینکه انسجام داخلی و اتحادهای خارجی آمریکا شکننده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. تصمیم‌های ناگهانی ترامپ، مانند خروج از پیمان ترانس‌پاسیفیک (TPP)، به چین اجازه داد تا با ابتکارهایی مانند "کمربند و جاده" خلأهای ژئوپلیتیک را پر کند.
علاوه بر این، رویکرد "اول آمریکا"ی ترامپ باعث شد متحدان سنتی واشینگتن، از جمله اروپا و ژاپن، در مورد قابلیت اطمینان ایالات متحده تردید کنند. چین این شکاف‌ها را فرصتی برای گسترش نفوذ خود دید و روابط تجاری و دیپلماتیک خود را با این کشورها تقویت کرد.
دور دوم: زمینه‌ای برای فرصت‌طلبی
دور دوم احتمالی ترامپ ممکن است حتی بیشتر از دور اول به نفع چین باشد. سیاست‌های او احتمالاً بار دیگر بر تعرفه‌ها، کاهش تعهدات بین‌المللی، و تمرکز بر مسائل داخلی متمرکز خواهد بود. این رویکرد می‌تواند چند فرصت کلیدی برای پکن ایجاد کند:
تضعیف اتحادهای آمریکا
اگر ترامپ بار دیگر متحدان ناتو را تحت فشار قرار دهد یا از تعهدات امنیتی در آسیا عقب‌نشینی کند، چین می‌تواند شکاف‌ها را عمیق‌تر کند. برای مثال، تهدید به خروج نیروهای آمریکایی از کره جنوبی یا ژاپن می‌تواند این کشورها را به سمت تعامل بیشتر با چین سوق دهد. پکن همچنین می‌تواند از تنش‌های تجاری با اروپا برای جذب سرمایه‌گذاری و تقویت روابط اقتصادی استفاده کند.
بهره‌برداری از آشوب اقتصادی
تعرفه‌های جدید یا تحریم‌ها علیه چین ممکن است بار دیگر اقتصاد جهانی را مختل کند، اما چین اکنون بهتر آماده است. پکن با تمرکز بر خودکفایی (مانند ابتکار "چرخه دوگانه") و تقویت بازار داخلی خود، می‌تواند اثرات این اقدامات را کاهش دهد. در عین حال، هرج‌ومرج اقتصادی در غرب می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت بازارهای آسیایی، به‌ویژه چین، هدایت کند.
پیشرفت در حوزه فناوری و نظامی
در حالی که ایالات متحده درگیر مسائل داخلی یا مناقشات تجاری است، چین می‌تواند برنامه‌های جاه‌طلبانه خود را در زمینه هوش مصنوعی، فناوری ۵G، و نوسازی نظامی تسریع کند. رویکرد انزواگرایانه‌تر ترامپ ممکن است تلاش‌های جهانی برای مهار پیشرفت فناوری چین را تضعیف کند و به پکن اجازه دهد برتری خود را در این حوزه‌ها گسترش دهد.
استراتژی چین: صبر و انعطاف
چین احتمالاً در برابر دور دوم ترامپ رویکردی محتاطانه اما فرصت‌طلبانه در پیش خواهد گرفت. پکن به‌جای مقابله مستقیم، ترجیح می‌دهد صبر کند تا سیاست‌های آمریکا خودبه‌خود متحدانش را از آن دور کند یا اقتصادش را تضعیف کند. در عین حال، چین می‌تواند با دیپلماسی فعال‌تر، مانند میزبانی اجلاس‌های بین‌المللی یا پیشنهاد کمک به کشورهای در حال توسعه، خود را به‌عنوان جایگزینی باثبات‌تر برای ایالات متحده معرفی کند.
به عنوان مثال، اگر ایالات متحده بار دیگر از توافق‌های آب‌وهوایی مانند پیمان پاریس خارج شود، چین می‌تواند با پر کردن این خلأ، رهبری جهانی در مسائل زیست‌محیطی را به دست گیرد؛ حرکتی که هم مشروعیت سیاسی به همراه دارد و هم نفوذ اقتصادی.
خطرات برای چین
با این حال، این فرصت‌ها بدون ریسک نیستند. غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ می‌تواند برای چین هم دردسرساز شود. اگر او اقدامات شدیدتری مانند تحریم‌های گسترده‌تر علیه شرکت‌های چینی (مانند هواوی) یا تشدید تنش‌ها در دریای چین جنوبی را در پیش بگیرد، پکن ممکن است مجبور به پاسخگویی شود. همچنین، اگر سیاست‌های داخلی او به‌طور غیرمنتظره‌ای اقتصاد آمریکا را تقویت کند، چین با رقیبی سرسخت‌تر مواجه خواهد شد.
نتیجه‌گیری
دور دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ می‌تواند یک موهبت پنهان برای چین باشد، به شرطی که پکن با هوشمندی عمل کند. آشوب‌ها و بی‌ثباتی‌هایی که ممکن است از سیاست‌های او ناشی شود، فضایی را برای چین فراهم می‌کند تا نفوذ جهانی خود را گسترش دهد، اتحادهای آمریکا را تضعیف کند، و در رقابت طولانی‌مدت برای برتری ژئوپلیتیک پیش بیفتد. با این حال، موفقیت این استراتژی به توانایی چین در مدیریت ریسک‌ها و بهره‌برداری دقیق از اشتباهات آمریکا بستگی دارد. در نهایت، در حالی که ایالات متحده درگیر مسائل داخلی و سیاست‌های تفرقه‌افکن خود است، چین ممکن است آرام اما پیوسته به سمت جایگاهی قدرتمندتر در نظم جهانی حرکت کند.
منبع: فارن افرز/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱
نظر شما :