چرا کشورهای عربی در جنگ اوکراین بی طرفند؟

دیپلماسی ایرانی: از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه 2022، کشورهای عضو شورای همکاری بی طرف مانده اند، و از امریکا، اروپا، روسیه و همپیماناش جانبداری نکرده اند.

به گزارش میدل ایست نیوز، با وجود پایبندی کشورهای شورای همکاری به این سیاست، واشنگتن بارها، این بی طرفی را، نزدیکی به مسکو و حمایت از آن دانسته به ویژه در سایه ائتلاف نفتی موجود بین کشورهای عربی و مسکو تحت عنوان اوپک پلاس.

امریکا جانبداری کشورهای عضو شورای همکاری از روسیه به ویژه عربستان را پس از تصمیم اخیر اوپک پلاس مبنی بر کاهش دو میلیون بشکه ای نفت در روز از ماه نوامبر مطرح می کند و آن را حمایت از مسکو علیه کی‌یف می داند.

واشنگتن در بیانیه ای این تصمیم را اشتباه و کوتاه بین دانست و آن را هم صف شدن عربستان با روسیه و تامین مالی جنگ آن علیه اوکراین عنوان و اعلام کرد که در روابط خود با ریاض بازنگری خواهد کرد.

عربستان نیز با انتقادهای امریکا از تصمیم اوپک پلاس مخالفت کرد و اتهام ها مبنی بر اینکه کاهش تولید نفت ناشی از انگیزه های سیاسی بوده است را رد کرد.

وزارت امور خارجه عربستان در بیانیه ای اعلام کرد که دیکته ها را نمی پذیرد و با تغییر تصمیمات اقتصادی خود برای کنترل بازارهای جهانی انرژی مخالف است.

شاید آنچه بر ناخرسندی امریکا افزوده است، افزایش دیدارها و تماس ها میان سران کشورهای شورای همکاری و روسیه باشد از جمله سفر محمد بن زاید، رئیس امارات به روسیه و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه؛ که در این دیدار دو طرف بر استحکام روابط دوجانبه و تقویت سیاسی و اقتصادی آن تاکید کردند.

پس از دو روز از دیدار بن زاید و پوتین، تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نیز در حاشیه نشست سیکا در قزاقستان با پوتین دیدار و گفت وگو کرد.

ناظران معتقدند کشورهای عضو شورای همکاری از ابتدای بحران اوکراین تلاش می کنند بی طرف باشند تا روابط و منافع گسترده خود با روسیه را از دست ندهند و به طور همزمان روابط استراتژیک خود با امریکا و غرب را نیز حفظ کنند.

منافع کشورهای شورای همکاری و روسیه

کشورهای عضو شورای همکاری، منافع اقتصادی گسترده ای با روسیه دارند، از این رو نمی توانند آن منافع را تنها برای راضی نگه داشتن امریکا از دست دهند.

شاید عربستان، امارات، کویت و قطر بیشترین ارتباط و منافع با مسکو به واسطه تجارت و سرمایه گذاری های گسترده متقابل را داشته باشند.

حجم مبادله تجاری بین عربستان و روسیه در سال 2021، به 1.7 میلیارد دلار و حجم سرمایه گذاری های عربستان در مسکو نیز به 2.5 میلیارد دلار رسید.

حجم مبادله تجاری کویت با روسیه در سال 2021 نیز 180 میلیون دلار و ارزش سرمایه گذاری های کویت در روسیه نیز یک میلیارد دلار بوده است.

حجم مبادله تجاری بین مسکو و دوحه حدود 202 میلیون دلار و سرمایه گذاری های قطر در روسیه نیز 13 میلیارد دلار ارزیابی می شود.

امارات نیز بیشترین منافع را با روسیه در سطح کشورهای عضو شورای همکاری دارد؛ حجم مبادله تجاری بین دو کشور در سال 2021 به حدود 5 میلیارد دلار رسید. همچنین امارات 57 میلیارد دلار در روسیه سرمایه گذاری دارد.

چرا بی طرفی؟

عامر السبایله، کارشناس مسائل سیاسی درباره بی طرفی کشورهای عضو شورای همکاری در این بحران گفت که جانبداری کورکورانه کشورهای شورای همکاری از امریکا، محال است.

وی در گفت وگویی با الخلیج آنلاین افزود که ایده ائتلاف ایدئولوژیک به پایان رسیده است و ما به مرحله رقابت اقتصادی جهانی رسیده ایم.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد که نگاه امریکا به کشورهای عضو شورای همکاری، نگاهی اقتصادی است و به همین علت کشورهای عضو شورای همکاری نیز حق دارند به امریکا از همین زاویه بنگرند.

السبایله بیان کرد که کشورهای عضو شورای همکاری نمی توانند بر تغییر اولویت هایی که در دوره بایدن نسبت به روابط با آنها صورت گرفت، چشم پوشی کنند.

وی اشاره کرد که روابط امریکا با اکثر کشورهای عضو شورای همکاری طی دوره ریاست جمهوری ترامپ متمایز بوده و در دولت کنونی، این روابط دچار تغییر و تحول شده است.

به گفته این کارشناس استراتژیک، اگر بخواهیم این تغییر سیاسی و واقعیت اقتصادی جهان در رقابت و عملگرایی در اقتصاد را در نظر بگیریم، خواهیم دید که کشورهای عضو شورای همکاری رویکردی را دنبال می کنند که ممکن است در آن با امریکا اختلاف داشته باشد.

وی توضیح داد که اقدامات کشورهای عضو شورای همکاری همزمان با تغییراتی در سیاست بین المللی، در حالی انجام می شود تا امریکا بهای اقداماتی که در قبال کشورهای شورای همکاری اتخاذ کرده را بپردازد.

دلیل خشم امریکا

السبایله درباره دلیل خشم امریکا از مخالفت کشورهای شورای همکاری با افزایش تولید نفت را این بیان کرد که امریکا خود را دارای نزدیک ترین روابط با شورای همکاری می داند و گمان می کند که بازنگری های حقیقی باید در واشنگتن صورت بگیرد.

وی افزود که کشورهای عضو شورای همکاری باید بدانند که مخالفت با سیاست امریکا، ممکن است پیامدهایی در سطوح سیاسی، امنیتی و اقتصادی داشته باشد که تاکنون پدیدار نشده است.

این کارشناس مسائل سیاسی اظهار داشت که کشورهای عضو شورای همکاری حق دارند در این بحران جهانی از منابع خود استفاده کنند و به دنبال منافع خود باشند.

وی معتقد است که اگر بخواهیم به دنبال ثبات اقتصاد جهانی باشیم که همه دنبال آن هستند، باید تفاهماتی صورت بگیرد.

به گفته وی، امریکا معتقد است تنها سفر بایدن به منطقه، یعنی او به کشورهای شورای همکاری و خاورمیانه اهتمام دارد اما در واقع این مساله کفایت نمی کند و باید تفاهماتی برای حفظ ثبات اقتصادی و سیاسی جهان صورت بگیرد.

عملگرایی سیاسی

حسن عبدالله الدعجه، رئیس بخش رسانه و مطالعات استراتژیک دانشگاه الحسین بن طلال اردن گفت که کشورهای عضو شورای همکاری به شیوه درستی به منافع خود با روشی ملی و سیاسی اولویت می دهند.

وی در گفت وگویی با الخلیج آنلاین افزود که کشورهای عضو شورای همکاری ترجیح دادند در بحران روسیه و اوکراین بی طرف باشند و منافع اقتصادی و نفتی خود را حفظ کنند و در هیچ صفی علیه طرف دیگر نایستند.

الدعجه تصریح کرد که منافع کشورهای عضو شورای همکاری اقتضا می کند که در درجه نخست، منافع خود را حفظ کنند و هیچ کس نمی تواند بر سر این مساله آنها را سرزنش کند.

این کارشناس سیاسی گفت که غرب نمی تواند از کشورهای عضو شورای همکاری بی نیاز باشد و این کشورها نیز نمی توانند از سرمایه گذاری در روسیه بی نیاز باشند در نتیجه نمی توانند از هیچ طرفی جانبداری کنند.

وی اشاره کرد که سیاست بی طرفی کشورهای عضو شورای همکاری، دلیلی بر عملگرایی سیاسی ای است که این کشورها تصمیمات خود را به واسطه آن اتخاذ می کنند.

منبع: الخلیج آنلاین / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11