توافق هسته‌ای و پیام‌های رد و بدل شده در شرق سوریه

نویسنده: رابرت فورد

دیپلماسی ایرانی: با توجه به این که توافق جدید هسته ای با ایران منتقدان زیادی در داخل کنگره آمریکا اعم از جمهوری خواه و دموکرات دارد، به نظر می رسد این توافق از حمایت دوسوم اعضای مجلس سنا برخوردار نخواهد شد تا به معاهده رسمی با جایگاه قانونی در آمریکا تبدیل شود. 

جو بایدن هم مانند باراک اوباما راهی جز اجرای این توافق با صدور فرمان اجرایی که از اختیارات قانونی رئیس جمهوری است، نخواهد داشت و این فرمان اجرایی ادامه خواهد داشت تا زمانی که رئیس جمهوری بعدی تصمیم به تغییر یا لغو آن یا حفظ آن بگیرد. 

ایران نیز به نوبه خود با درک این محدودیت قانونی در آمریکا، با اعمال محدودیت های طولانی مدت‌تر در خصوص نصب سانتریفیوژهای پیشرفته (که گفته می شود تا 2025 به پایان خواهد رسید) موافقت نکرده است. گزارش های رسانه ای همچنین نشان می دهد محدودیت های غنی سازی اورانیوم در ایران طبق برجام تا سال 2030 به پایان خواهد رسید. این محدودیت های زمانی برای واشنگتن و متحدانش اهمیت زیادی دارد چرا که برنامه هسته ای ایران احتمالا بعد از سال 2025 دوباره رشد خواهد کرد. 

با این همه از نظر دولت جو بایدن، بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی پس از احیای توافق هسته ای، به کاهش قیمت بنزین در آمریکا و کاهش تورم کمک خواهد کرد و بانک مرکزی آمریکا دلایل کمتری برای ادامه دادن به روند افزایش نرخ بهره و قرار دادن اقتصاد آمریکا در معرض خطر رکود، خواهد داشت. 

تحولات شش ماه اخیر در اوکراین و تایوان این باور آمریکایی ها را تقویت کرد که چین و روسیه، بزرگترین تهدید برای امنیت آمریکا هستند. با آن که دولت بایدن می تواند تاسیسات هسته ای ایران را هدف قرار دهد ولی بعد از آن، تصمیم گیری درباره زمان پایان جنگ، در اختیار تهران خواهد بود نه واشنگتن. قطعا آغاز جنگ با ایران در شرایط کنونی، با اولویت های دولت بایدن سازگار نیست. 

حملات اخیر آمریکا به مواضع شبه نظامیان وابسته به ایران در شرق سوریه به گونه ای برنامه ریزی شده بود که آسیبی به مذاکرات هسته ای نزند و صرفا پیام بازدارندگی برای ایران بفرستد تا به حملات جدید فکر نکند. این مسئله نشان می دهد واشنگتن حاضر است شرق سوریه را با شبه نظامیان مور حمایت ایران شریک شود البته تا زمانی که این شبه نظامیان به آمریکایی ها حمله نکنند.

دولت بایدن می داند که اسرائیل از امضای توافق جدید ضعیف با ایران حمایت نخواهد کرد. با این حال آمریکایی ها معتقدند اسرائیل این دیدگاه را خواهد پذیرفت که امضای توافق ضعیف در شرایط کنونی که مانع شعله ور شدن سریع جنگ با ایران شود، بهترین گزینه موجود است و بدون کاهش تنش بین اسرائیل و آمریکا از یک سو و ایران از سوی دیگر، خطر وقوع جنگ، بالا خواهد بود. از این رو واشنگتن در خصوص عزم خود برای شکل دادن به همکاری نظامی منطقه ای ضد تهدیدات نظامی ایران به ویژه تهدیدات مرتبط با موشک های این کشور، به تل آویو اطمینان خاطر می دهد.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11