وزارت امور خارجه ایران به شدت از طالبان که به جای گفت وگو برای تصرف پنجشیر به زور متوسل شده است انتقاد کرد. در کابینه طالبان هیچ نماینده ای از گروه موسوم به "شورای مشهد" که ایران سال ها برای شکل گیری آن تلاش کرده است، وجود ندارد. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مخالفت با کابینه جدید افغانستان گفت رهبری جدید این کشور ضرورت تشکیل دولت فراگیر را نادیده گرفته است.
ادامه مطلب
مسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بیشترین توجهات کشورهای خارجی به معادن لیتیوم افغانستان متمرکز است که در بخش باتری‌های قابل شارژ مانند باتری‌های تلفن، کامپیوتر، باتری‌های موتور و وسایل الکترونیکی استفاده می‌شود. بر اساس برخی برآوردهای رسمی، ذخایر لیتیوم افغانستان قابل مقایسه با ذخایر بولیوی، یکی از بزرگترین تامین کنندگان جهان است. ذخایر غنی لیتیوم محلی در ابتدا توسط شوروی سابق کشف شد. با این حال توسعه واقعی آنها هرگز تحقق نیافته است.
ادامه مطلب
سید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خروج آمریکا از افغانستان وضعیت جدیدی را برای ایران به همراه دارد. از یک سو، خروج به عنوان یک اتفاق و پیشرفت مثبت تلقی می‌شود، زیرا ایران دیگر حضور نیروهای ایالات متحده را در مرزهای شرقی خود احساس می‌کند و چه‌بسا تهران امیدوار است که ایالات متحده متعاقباً نیروهای خود را از عراق نیز خارج کند. از سوی دیگر، ایران و افغانستان دارای ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک هستند و نبود حکومت‌داری در افغانستان پیامدهای فوری برای اقتصاد و امنیت ایران خواهد داشت. بنابراین ارزیابی‌ها حاکی از این امر است که ایران با وجود اختلافات اساسی ایدئولوژیکی و مذهبی در قبال طالبان برای حفظ منافع خود، سیاست عمل‌گرایانه‌ای را با طالبان اتخاذ می‌کند.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد به نقد برنامه «پرونده ویژه» درباره افغانستان که از شبکه سه سیما پخش شد می پردازد و می نویسد: بی مجامله می گویم، آقای موگویی در موضع بی طرفی، در عین حال دچار نوعی خودرأیی در تحلیل هم هست که ناگفته های زیادی را جا می گذارد. در گزارش او به ظلم های وارده به مردم ناحیه اشاره ای نمی شود، همه چیز فعلا آرام است و طرف مهاجم هم مرکز ایالت را گرفته، مغازه ها اما بسته، هشتاد درصد مردم به طور موقت کوچ کرده اند، چندان خبری هم از آثار ستم های وارده بر مردم نیست، تعداد کشته شدگان همان شش هفت نفری است که قبلا ویدئویش را فرستاده و تو گویی طالبان دیگر اینجا کسی را نکشته است
ادامه مطلب
افغانستان به دست طالبان افتاد. آمریکا این کشور را در شرایط مشابه سال ۲۰۰۱ رها کرد: بی ثبات و در خطر. وضعیتی که استراتژیست های بایدن امیدوارند این کشور را به یک باتلاق غیرقابل مدیریت و ضداقتصادی برای چین، روسیه و ایران و سایر رقبا تبدیل سازد.
ادامه مطلب
دولت ایران روی ثبات در افغانستان برای درو کردن چهار مزیت اصلی اقتصادی در دوره آتی حساب می‌کند که عبارت است از: باز شدن فضای اقتصادی گسترده بدون نظارت آمریکا با کشورهای آسیای مرکزی و نیز کاهش فشارهای تحریم‌های تجاری و اقتصادی آمریکا. در نتیجه می‌تواند در حالی وارد مذاکرات لغو تحریم‌ها با آمریکا شود که در وضعیت تجاری بهتری در مقایسه با قبل از خروج آمریکا از افغانستان قرار دارد. مزیت بعدی افزایش حجم تجارت ایران با افغانستان است که از نظر تکنولوژیکی عقب افتاده است و از تنگنای بین المللی مالی در زمان کنونی رنج می‌برد. مزیت چهارم نیز بهره‌برداری از مرزهای جغرافیایی افغانستان با چین برای عبور کامیون‌های تجاری این کشور به صورت مستقیم به چین است.
ادامه مطلب
روزهای تحمل حضور آمریکا سپری شده اند. اکنون رویکردی میان مدت حاکم است که به نیاز آمریکا برای رها کردن خود پاسخ بدهد. در همین شرایط است که تهران فرصت را برای مقاومت بر سر برنامه هسته ای خود مغتنم می داند. اکنون احتمال پاسخ قاطع آمریکا در صورت شکست مذاکرات وین به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
ادامه مطلب
عبدالحکیم هوشمند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تاریخ روابط افغانستان و ایران نشان داده است که صرفاً مسائل سیاسی نتوانسته است به اشتراک منافع عینی دو کشور بی‌انجامد. اما امروزه با گسترش تعاملات اقتصادی، می‌توانند سطحی از همکاری‌ها، اهداف و منافع مشترک قابل‌دسترس را پیش‌بینی کنند. تحقق منافع هر دو کشور از راه تعاملات اقتصادی، مستلزم به کار گرفتن راهبردهای مختلف است. تنوع صادرات ایران و واردات کالاهای موردنیاز از افغانستان به‌منظور برقراری نسبی توازن تجاری و سرمایه‌گذاری، حضور سرمایه‌داران ایرانی در افغانستان، در افزایش وابستگی متقابل، توسعه و تعمیق روابط اقتصادی نقش ارزنده‌ای دارد. با توجه به تمایلی که ایران در بازار مصرفی افغانستان دارد، می‌توان خطوط اهمیت اقتصادی دو کشور را درک کرد. و نقش پررنگ افغانستان را در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ایران به‌خوبی فهم کرد.
ادامه مطلب
هشدار جدی‌تر برای تمام جهان این است که دولت تازه در کابل از مردانی تشکیل شده است که القاعده و داعش از آنها به گرمی استقبال خواهند کرد. ترکیب این دولت نشان می‌دهد که جو بایدن در قمارش مبنی بر اینکه طالبان برای همکاری با واشنگتن در مبارزه با تروریسم جهادی انگیزه‌های مشترک دارد، یک بازنده است. دولت بایدن باید باور کند که اعضای دولت موقت طالبان تمام تلاششان را به‌کار خواهند بست تا بار دیگر افغانستان را به پناهگاه امن تروریسم تبدیل کنند.
ادامه مطلب
حسین میرحمد صادقی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نگاهی به فرهنگ غنی و سنت‌محور موسیقیایی افغانستان، بعد دیگری از اشتراکات ژرف میان ایران و همسایه شرقی خود را نمایان می‌کند: می‌توان در ضرب آهنگ «دهل» و «سرنا»، از ابزارهای مشترک موسیقایی در میان اقوام ایرانی و افغانستانی، در نوای ساز «دایره» و در لرزش تارهای ساز «رباب» و «تنبور»، همواره ژرفنای همدلی ریشه‌دار در دردهای تاریخی مشترک اقوام را به‌تکرار کشف کرد و بی‌تکلف، در فرهنگ صمیمی و بی‌آلایش همسایگانی غرق شد که در دو سوی مرز، اشتراکات خود را با نقش و نوای موسیقی فریاد می‌زنند.
ادامه مطلب
نصیر مشایخ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ثمره ی سالها مبارزه و تلاش و آرمانخواهی این دو ملت، به دست آوردن شاهد «قانون اساسی» بود، اما آرزوی نگاشته شده و ثبت شده در این قانون، تنها «اسلامی بودن» نبود. «جمهوریت» نیز به عنوان رکن دوم حکمرانی در این دو کشور در هر دو قانون اساسی، خواسته تاریخی این دو ملت بوده است. از همین رو، در مقدمه و ماده و اصل اول قوانین اساسی ایران و افغانستان، جمهوری بودن شکل حکومت به عنوان رکن پایه ای و تغییر ناپذیر بیان شده است.
ادامه مطلب
شهیندخت ملاوردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک و با تکیه بر سالیان دیرین همبستگی زبانی، قومی، سرزمینی، تاریخی و دینی، ایران و افغانستان، دو همراه جدایی‌ناپذیر در گذر تاریخ بوده‌اند؛ گواه آن، اکتشاف بقایای تمدن کهن در منطقه «داشلی»، در جوار «مزار شریف» است که قدمت آن، به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد و در آن، بقایای سفالینه و ابزارهای برنزی وارداتی از ایران باستان کشف شده است. کتاب «اوستا»، از متون کهن «آئین زرتشت»، به نواحی شمال سرزمین افغانستان چون «بلخ» اشاره دارد که برخی مورخان، آن را مبداء این آئین می‌دانند.
ادامه مطلب
عیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از هم اکنون زمزمه های بروز اختلاف در درون طالبان آغاز شده است. به هر حال طیف متنوعی از جریان های فکری در درون طالبان وجود دارد که در آینده ای نه چندان دور سرآغاز بروز جنگ های داخلی در بین گروه های تروریست طالبان خواهد بود، ریشه این جنگ ها را می توان در اختلافات جدی بر سر تقسیم قدرت دید که زمان، آن را روشن تر خواهد کرد. از طرفی گروه ها و انشعاباتی از گروه های طالبان و داعش و القاعده و بسیاری دیگر باعث پیچیدگی بیشتر منازعات داخلی افغانستان خواهد شد و برای مردمش فقر و تنگدستی و بی خانمانی بیشتر و برای همسایگان ناامنی بیشتر را فراهم خواهد کرد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ما که بخشی از جامعه جهانی هستیم و در میدان های سیاسی و نظامی در منطقه نقش های مهمی ایفا کرده ایم، آیا انتظار نمی رود که در این عرصه که بیشترین قرابت فرهنگی را با ایران دارد، تحرک بیشتری در سیاست خارجی همراه با ملاحظه همه جوانب سیاسی و امنیتی در پیش بگیریم؟
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی ایالات متحده آمریکا در آسیای جنوب غربی که ماهیت راهبردی دارد بر پایه تفرقه‌افکنی و ایجاد دولت‌های دست نشانده استوار است که تنها تاکتیک‌‌‌های آن اصلاح و بازنگری می‌شوند. سیاست آمریکا پیرامون افغانستان نیز در همین الگو بوده است، سیاستی که از ۱۹۷۹ بر حمایت از گروه‌های جهادی علیه اتحاد جماهیر شوروری به‌خصوص انتقال جنگجویان عرب به افغانستان استوار بود تا به جای ورود مستقیم به تحولات این منطقه، نیروهای نیابتی خود در منطقه را ایجاد و تقویت کند. سیاستگذاری آمریکا در افغانستان همواره بر تقویت گروه‌های جنگجو و جهادی در این کشور استوار بوده است تا بتواند از افغانستان به عنوان یک مرکز تنش و تشنج علیه سایر بازیگران منطقه‌ای مانند: ایران، روسیه، چین، هند و حتی پاکستان بهره ببرد و این بازیگران را نگران و مشغول مرزهای خود کند.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پنجشیر با هجوم سنگین طالبان مواجه شده و همه چیز گواه بر آن است که ما ایرانی ها به نظاره نشسته ایم، البته توصیه هایی از سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان به گوش مان رسیده که لطفا برادر کشی نکنید، همین. آیا میزان نقش آفرینی دستگاه دیپلماسی کشورمان در همین سطح است، آیا احمد مسعود دیگر هیچ اعتباری نزد ما ایرانی ها ندارد، آیا طالبان را مشروط قبول کرده ایم بعد از آنکه پنجشیر را با خاک یکسان کردند، کمااینکه از تلفات زیاد طالبان در آن منطقه خبر داریم اما فردایش را نمی دانیم.
ادامه مطلب
وی با بیان اینکه این گفت‌وگوها باید تامین کننده منافع عالیه مردم و منافع ایران باشد که در چند سال گذشته با نقض مکرر آمریکا و متاسفانه بی عملی اروپا این منافع برای جمهوری اسلامی ایران و مردم ایران تأمین نشده است، اظهار داشت: این مذاکرات باید تضمینی باشد برای اینکه منافع رفع تحریمی مندرج در برجام بی کم و کاست تامین شود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: با این هدف و رسالت حتی یک ساعت هم برای رفع این تحریم‌های ظالمانه معطل نکرده و نخواهیم کرد.
ادامه مطلب
فریده محمدعلی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هنجارهای مشترک بین‌المللی به‌عنوان رژیم حقوقی استفاده‌های غیرکشتیرانی از رودخانه‌های مرزی و متوالی، با مراجعه به رویه کشورها و آرای محاکم بین‌المللی و با توجه به کنوانسیون ۱۹۹۷ سازمان ملل متحد با عنوان «حقوق بهره‌برداری‌های غیرکشتیرانی از آبراه‌های بین‌المللی»، مهم‌ترین اصول استفاده منصفانه و معقول، منع ایراد ضرر مهم، تعهد به اطلاع رسانی و مشاوره، حفاظت از محیط‌زیست و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات را بارز می‌سازند. اصولی که طریق دوستی میان همسایگان و اجتناب از دشمنی را می‌گشایند.
ادامه مطلب
دیپلماسی ایرانی در وبیناری با حضور احمد سبحانی، مدیرکل سابق غرب آسیای وزارت امور خارجه، همایون امیرخلیلی، مشاور وزیر و مسئول دفتر ویژه سابق امور افغانستان و سرپرست سابق سرکنسولگری ایران در پیشاور و محمود محمدی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه که به طور ویژه سیاست های ناتو در افغانستان را دنبال کرده، به بررسی اوضاع افغانستان و سقوط کابل به دست طالبان و سیاست خارجی کشورهای مختلف از جمله ایران در قبال تحولات افغانستان پرداخته است.
ادامه مطلب
دکتر غلامرضا کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس نیات بشردوستانه و رسالت دینی خود، همواره در کنار کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی افغانستان قرار داشته و همواره پیشتاز ارائه خدمات همه جانبه از جمله آموزش رایگان به کودکان پناهنده و آواره افغانستانی بوده است.
ادامه مطلب
تحولات سریع در افغانستان حاکی از آن است که بحران پناهجویان ایران و ترکیه را متأثر خواهد کرد. گرچه حلّ این بحران برای تهران و آنکارا امکان‌پذیر نیست، آنها باید سعی کنند با مدیریت بحران اثرات منفی و نامطلوب آن را کاهش دهند.
ادامه مطلب
دکتر پوریا عسکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گفتگو در باب چیستی و چرایی و نحوه اجرای مقررات حقوق بین الملل بشردوستانه، دستمایه سفرهای چندین باره ام به افغانستان و نشست هایی با استادان و دانشجویان دانشگاه های مختلف این کشور به ویژه در ولایت هرات بود. من از تئوری و قاعده و قانون می گفتم و آنها از تجربه زیسته ای به غایت تلخ؛ از رنجی که بر این مردم در طول سالها رفته و از جان های شیرینی که بی هیچ عذر موجهی از کف داده اند؛ از عدم رعایت قانون و اخلاق توسط نیروهای گروه های مسلح سازمان یافته و نیز قوای دولتی دول دوست غربی که برای نجات آمده بودند؛ از مصیبت، از درد، از غم، و ... . من از الزامات حقوقی می گفتم و آنها از الزامات جنگی؛ من از ضمانت اجراها می گفتم و آنان از بی کیفرمانی جنایتکاران؛ من از بایدها و آنها از شایدها.
ادامه مطلب
محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تجربه نشان داده هر گاه تعادل بین خوداتکایی داخلی و تعاملات مثبت بین المللی بر هم می خورد و کفه ترازو به نفع یکی از آنها سنگین تر می شود، فجایعی در مسیر آبادانی و پیشرفت کشورها رقم می خورد که بازنده اصلی آن مردم، به ویژه قشر متوسط و ضعیف جامعه هستند؛ از این رو به نظر می رسد غرب آسیا امروز بیش از همیشه به تعادل سیاسی نیاز دارد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخیرا در خبرها خوانده ایم که آمریکا جمعی از پناهجویان افغانستان را به کشور اوگاندا می‌فرستد و دولت اوگاندا هم اعلام کرده با درخواست آمریکا برای اسکان موقت دو هزار پناهجوی افغانستانی که به دلیل سلطه طالبان از افغانستان فرار کرده‌اند، موافقت کرده است. گزارش های واصله حکایت از آن دارد که بیشترین مهاجران افغانستان که با هواپیماهای آمریکایی از کشور خارج می شوند فارسی زبانان هستند نه پشتون ها؛ حال آیا این حرکت، حداقل حکایت از پاک سازی قومی و امحاء زبان فارسی دری در افغانستان ندارد و یا به تضعیف این زبان در افغانستان نمی انجامد!؟
ادامه مطلب
اصلی عباسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر دو کشور ایران و افغانستان، شوربختانه، از قربانیان تروریسم بوده‌اند و تجربیات تلخی چون اتلاف جان هزاران شهروند بیگناه و شیوع هراس در سرزمین‌های مادری خود را در سایه‌ی اشکال مختلف تروریسم، از جمله تروریسم اقتصادی، با تمام وجود احساس کرده‌اند.
ادامه مطلب
سمانه عابدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به لحاظ اقتصادی، ایران و افغانستان فرصت های فراوانی را برای همکاری های مشترک در جهت توسعه پایدار اقتصادی دارند. اما متاسفانه به دلیل فقدان تسهیلات لازم و توسعه ناکافی زیربناهای بنادر ایران، بروکراسی و طولانی بودن روند امور اداری، هزینه‌های ترابری بالا برای کالاهای وارداتی از افغانستان، ناامنی مسیرها و جاده های ترانزیتی، قاچاق کالا، حضور بی ثباتی های ناشی از تنش های داخلی در برخی استان های هم مرز با ایران و غیره، مسیر رو به رشد و پیشرفت روابط تجاری ایران و افغانستان را با موانعی روبه رو کرده است.
ادامه مطلب
حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محتمل است که سعودی ها از طالبان در افغانستان به مثابه تهدیدی راهبردی برای ایران چون تهدید حوثی ها برای عربستان استفاده کنند. قبل از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، عربستان سعودی یکی از ۳ کشوری بود که تسلط طالبان بر این کشور را به رسمیت شناخت و این را فرصتی برای ناامن کردن مناطق مرزی ایران برشمرد.
ادامه مطلب
زینب رنجبر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو کشور ایران و افغانستان با برخورداری از شباهت‌های دینی، تاریخی، زبانی، قومی و فرهنگی و با بهره‌گیری از وجوه مشترک جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی، از پتانسیل‌های بالقوه‌ای برای تحکیم روابط مبتنی بر اصول همزیستی مودت‌آمیز و حسن همجواری بهره‌مند هستند؛ پتانسیل‌هایی که می‌توانند در قالب اجرای راهکارهای سیاسی و اقتصادی، هم فضای سیاست منطقه‌ای را به سود مردمان هر دو دولت متوازن نماید و هم، از تبعات مثبت اقتصادی آن، هر دو ملت شریف برخوردار شوند.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: آمریکای امروز، آمریکای ۱۹۵۱ نیست. نظام بین الملل امروز، ضمن اینکه چند قطبی است (آمریکا، چین و روسیه)، هرمی هم هست (ظهور هند، برزیل، کره جنوبی و غیره). اول شدن در سال ۱۹۵۱ و اول ماندن در سال ۲۰۲۱ از شرایط متساوی برخوردار نیستند. بایدنِ دموکرات که در سمتِ راست مرکز (Right of the Center) طیف سیاسی آمریکا قرار دارد و همینطور مجموعۀ دموکراتها، این تغییر شرایط را پذیرفته اند و سیاست های اتخاذ شده در این هفت ماه نیز حکایت از این جهان بینی نوین دارد. آنها می خواهند میان تعهدات و منابع، تعادل ایجاد کنند. پال کِنِدی، استاد روابط بین الملل، می گوید: عثمانی، شوروی و بریتانیا زمانی به تدریج قدرت خود را از دست دادند که تعهداتِ آنها از امکاناتشان فراتر رفت.
ادامه مطلب
محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چگونه می شود که یک نیروی چریکی و غیرمنظم در مقابل سیصد و چهل هزار نیروی آموزش دیده و مجهز به سلاح های غربی ارتش ملی دولت افغانستان چنین پیروزی های بزرگی به دست آورد؟
ادامه مطلب