نقدی بر برنامه «پرونده ویژه» که از شبکه سه سیما پخش شد
خبرنگاری یا مستندسازی!؟
نویسنده: محمد صادق امینی، پیشتر وابسته فرهنگی در کشور کنیا، دبیر شورای کتاب و مسئول در امور ترجمه و نشر بین الملل بوده و مقالات و یادداشت هایی از او در زمینه ترجمه و نشر بین الملل در نشریات داخلی کشور منتشر شده است. او هم اکنون در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اشتغال به کار دارد.
دیپلماسی ایرانی: اگر اخیرا گزارش آقای جواد موگویی، مستندساز کشورمان را در برنامه «پرونده ویژه» شبکه سه سیمای جمهوری‌اسلامی ایران دیده باشید به نکات قابل تاملی دست خواهید یافت، تامل نه از این نظر که به نظر نگارنده مطالب بسیار بسیار مهم و تازه ای را عنوان کرده اند، بلکه این گزارش صوتی و تصویری سوالات و ابهاماتی را بر می انگیزد.
بی مجامله می گویم، آقای موگویی در موضع بی طرفی، در عین حال دچار نوعی خودرأیی در تحلیل هم هست که ناگفته های زیادی را جا می گذارد. در گزارش او به ظلم های وارده به مردم ناحیه اشاره ای نمی شود، همه چیز فعلا آرام است و طرف مهاجم هم مرکز ایالت را گرفته، مغازه ها اما بسته، هشتاد درصد مردم به طور موقت کوچ کرده اند، چندان خبری هم از آثار ستم های وارده بر مردم نیست، تعداد کشته شدگان همان شش هفت نفری است که قبلا ویدئویش را فرستاده و تو گویی طالبان دیگر اینجا کسی را نکشته است، نه از خرابی ها خبری هست و نه از رنج و بلایای مردم نواحی، و آدم خیال می کند نوعی آرامش در منطقه حاکم شده با وجود آوارگی مردم؛ و گاهی خبرها به گونه ای نقل می شود که مرجع آن تنها چند آدم محلی بی‌خبر است، ادبیاتی همچون «بعضی می گویند این و بعضی می گویند آن، شاید باشد اما من نشنیدم، شاید نباشد ولی در هر حال اوضاع چنان نیست که می گویند» اصلا در حرفه خبرنگاری جایی ندارد و راوی را زیر سوال می برد. در چنین مواردی راوی آنقدر باید داده در دست داشته باشد تا مخاطب آگاه را آگاه تر سازد. در گزارش های آقای موگویی، مخاطب ناآگاه چندان از بحران منطقه اطلاعی بدست نمی آورد و چنین القا می شود که گویا چندان خبری هم نیست.
آقای موگویی!
اینقدر ساده سازی نکنید، فقط دیده هایت را بگو و خلاص. آیا خبرنگاری یا مستندساز؟ اگر مستندسازی پس فیلمت را بساز و اینقدر اظهار نظر ساده با چند داده نفرما!
وقتی خلاء خبری در این روزها در باره افغانستان در جمهوری اسلامی ایران زیاد است، یک مستند ساز هم می شود خبرنگار و تحلیل گر!
ناگفته نماند شبکه سوم سیما گویا سعی دارد با چند خبر از وقایع افغانستان، به نوعی نسبت به وقایع جاری بی تفاوت نباشد؛ اما گویی بدون سیاست روشن و شیوه خبررسانی در فضای بی خبری یا کم خبری قرار گرفته است، در حالی که اخبار هر منطقه را حداقل باید از خبرگزاری های منطقه ای دریافت کرد و یا از منابع معتبر داخلی.
حال، در میان این کم خبری ها از افغانستان در داخل کشور، خبرها و تحلیل های جناب موگویی در پنجشیر خود غنیمتی است، لذا باید بگویند چه خبری دارند در باره بعضی خبرهایی که عالم گیر شده است! او که در متن خبر هست بگوید، آیا آنچه شبکه سوم سیمای خودمان به نقل از طالبان در تاریخ ۲۲ شهریور ماه درباره دلارهای موجود در منزل امرالله صالح به نمایش گذاشت راست است یا دروغ. در این خبر سیما، ویدئویی که از سوی طالبان در فضای مجازی افغانستان به نمایش در آمده بود، نگارنده دروغ بودن و رد آن را در چندین کانال خبری افغانستانی دیده است، بطوری که حتی خبری که طالبان هم آن را رد کرده اند. در این ویدئو تعدادی طالب را نشان می دهد که از منزل امرالله صالح، معاون دولت سابق افغانستان که پنچشیری است و نسبتی هم با جریان احمد مسعود دارد، مبلغ ۶۰۰ هزار دلار کشف کرده اند، آن هم در منزل کسی که به سوی آمریکا و اروپا فرار نکرد و در خبرها آمده بود که به مقاومت پنجشیر پیوسته است، یا به تاجیکستان رفته، و امرالله هم اتهام طالبان را رد کرده و گفته اگر پولی بود می توانسته با خود به پنجشیر ببرد. بگذریم از اظهار نظر جناب محمد حسین جعفریان در این باره.
آقای موگویی!
بگذریم از اخبار ریز و درشت افغانستان. اما بگذار این خبر را از قول صدها شبکه اجتماعی به شما بگویم که احمد مسعود فقط در میان کوه های پنجشیر است و عزم مقاومت دارد و شما فقط شنیده هایت را از زبان چند نفر مردم منطقه گفتید، درست هم گفتید چون خبرنگار نیستی، مستندسازی. پس کار خودت را بکن.
آقای موگویی!
در این شرایط و بلبشوی خبری، چه ضرورتی دارد که نماینده ای از ایران (چه فرق می کند دولتی باشد یا خصوصی)، خبری را که صدها شبکه اجتماعی افغانستانی بگونه ای پخش کنند و شما به گونه دیگر! آیا می دانید این نحوه خبررسانی شما چه لطمه ای به روحیه بخش زیادی از مردم افغانستان می زند که این روزها یک سوی نگاه شان به جمهوری اسلامی ایران است. شما به گونه غیر آماری و تنها از زبان چند نفر از اهالی مرکز ایالت پنچشیر اشغالی و دیدن چند طالبانی خبر می گیری و می رسانی و خیال می کنی که ما خیال می کنیم خبرها فقط همین است!؟ هرگز!
آقای موگویی!
بدان که این روزها طالبان شدیدا به جنگ روانی با مسئولان سابق و جبهه مقاومت پنجشیر روی آورده و خبرهای دروغ زیادی را ساخته است.
راستی! شما که از افغانستان تحلیل ارائه می دهی، یک بار گفته ای که واکنش های مردم افغانستان درباره تشکیل دولت غیر شمول چگونه است، تا خبرهایی گواه بر عدم پایبندی طالبان به ادعای عفو عمومی، تخریب سنگ قبر شهید احمد شاه مسعود که بعدا معلوم شد ترمیم کرده اند، کشتن غیر نظامیان دیگر در پنجشیر، شلاق زدن مردان و زنان، برخورد خشن با خبرنگاران و اینک کوچ هزاره های شیعه و واقعیت های دیگر که این همه در حالی است که این اتفاقات جلوی چشم مردم رخ می دهد و شما آقای موگویی این همه را ندیده ای، چون کار مستندسازی امکان دیدن همه وقایع را به آدم نمی دهد.
صرف نظر از صحت و سقم بعضی خبرها، باید توجه داشت که طالبان در اولین روزهای کارشان نشان داده اند که نسبت به دوره قبلی حکومتشان بازی رسانه ای را خوب یاد گرفته اند، در فضای مجازی حضور دارند و عوامل خود را در این کار هم تربیت کرده اند، اقداماتی انجام می دهند بعد رد و یا تایید می کنند. پس چه کسی می گوید طالبان تغییر و پیشرفت نکرده است؛ این هم پیشرفت! و حالا شما به ما بگویید طالبان تغییر کرده یا نه!؟ اما نه با چند داده دم دستی.
آقای موگویی!
به گونه ای خبررسانی نکنید که به سمت تطهیر طالبان و تحقیر مجاهدان پنچشیر بیانجامد! وگرنه باید در بین ایرانیان پاسخگو باشید، زیرا این روزها بیش از همه این شیعیان و دیگر آزادیخواهان جهان هستند که یک تار موی احمد مسعود را به همه طالبان خشن و زورگو نمی دهند. و شما سعی کنید در خبررسانی و مستندسازی به وجدان عمومی جامعه جهانی و ایران اسلامی توجه کنید.
نظر شما :