برزخ تل آویو
آنطور که مواضع مقامات اسرائیلی و برخی گزارشها نشان میدهد، تلآویو و دولت نتانیاهو اکنون در برزخ دیپلماتیک و سیاسی برای پذیرش یا عدم پذیرش توافق احتمالی ایران و ایالات متحده گیر کردهاند.
ادامه مطلبآنطور که مواضع مقامات اسرائیلی و برخی گزارشها نشان میدهد، تلآویو و دولت نتانیاهو اکنون در برزخ دیپلماتیک و سیاسی برای پذیرش یا عدم پذیرش توافق احتمالی ایران و ایالات متحده گیر کردهاند.
ادامه مطلبهر روز و تقریبا هر ساعت محافل رسانهای و کارشناسی اخبار جدیدی از تلاشهای پشت پرده و پنهانی ایالات متحده آمریکا با ایران برای حصول توافق منتشر میکنند. در پرده جدید این اخبار، روزنامه وال استریت ژورنال روایت جدید و جامعتری از این مذاکرات ارائه داده است و در گزارش خود اذعان دارد که پس از دیدار رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل در نیویورک، سه دور گفتوگو بین مقامات تهران و واشنگتن در عمان صورت گرفته است که آخرین مورد آن به سفر برت مک گورک به مسقط بازمیگردد. در آن سو مقامات داخلی کشور ازجمله شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، هم با اشاره به زمان برگزاری مذاکرات برجام، اذعان کرده که تحولات اخیر منطقهای و همچنین همکاری آژانس با سازمان انرژی اتمی ایران، این تحلیل را به ما میدهد که مذاکرات برجام در آیندهای نهچندان دور در یک کشور ثالث یا وین برگزار خواهد شد».
ادامه مطلبگویا سریال تکذیب مقامات کاخ سفید برای توافق با ایران و در مقابل، اصرار رسانهها بر پیگیری دولت بایدن برای توافق همچنان ادامه دارد. در قسمت تازه این سریال، از یک سو سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده برخی گزارشهای منتشرشده برای انجام توافق موقت را کذب دانست و در سویی روزنامه اسرائیلی، هاآرتص که به طور مکرر طی هفتههای اخیر گزارشاتی پیرامون تحرکات دولت بایدن برای توافق با ایران منتشر کرده بود، در جدید
ادامه مطلببه موازات تأیید مقامات ایرانی و آمریکایی درباره انجام دیدارهایی در نیویورک و مسقط، علی باقریکنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مسئول تیم مذاکرهکننده هستهای، هم از دیدار خود با همتایان تروئیکای اروپایی عضو برجام خبر داد؛ دیدارهایی که میتواند مکمل مذاکرات انجامشده تهران - واشنگتن با میانجیگری عمان و قطر باشد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی بر این باور است که تهران و واشنگتن به رغم بروز نشانههایی از تلاش مشترک برای کنترل منازعه تا مرز شدت بحران، ترجیح خود را بر دوری از جنجالهای رسانهای قرار داده و «دیپلماسی پنهان» را در دستور کار دارند.
ادامه مطلبپس از ادعای روز پنجشنبه کاخ سفید در رد هرگونه تلاش پشت پردهای از سوی دولت بایدن برای توافق با تهران و بعد از گزارش میدلایستآی، نمایندگی ایران در سازمان ملل هم روز جمعه هرگونه توافق موقت با آمریکا را تکذیب کرد. در پی انتشار برخی گزارشها مبنی بر نزدیکشدن ایران و آمریکا به توافق موقت، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که «هیچ توافق موقتی بهعنوان جایگزین برجام در دستور کار نیست». هر چند دو طرف (تهران و واشنگتن) اکنون تا حدودی دست به رد تلاشها برای توافق احتمالی زدهاند، اما همچنان اخباری درباره دیدارهای مقامات ایران و دولت بایدن در فضای رسانهای منتشر میشود. همچنانی که پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی به نقل از سه منبع آگاه مدعی شد مقامات ایران و آمریکا در ماه می(ماه گذشته میلادی) بهطور غیرمستقیم با یکدیگر در عمان گفتوگو کردهاند.
ادامه مطلباکنون که شاهد فضای گرگ و میش مذاکرات هستیم، نمیتوان هیچ سناریویی را قطعی دانست، همانطورکه نمیتوان هیچ گزارهای را هم کنار گذاشت. فعلا همهچیز در نقطه کنونی فریز شده و مبهم است؛ بنابراین تحولات پیشرو روشن میکند چه اتفاقی برای آینده گفتوگوها، تعیینتکلیف زندانیان دوتابعیتی، پرونده فعالیتهای هستهای، برجام و... خواهد افتاد
ادامه مطلبدر بیانیهای درباره نظارت و راستیآزمایی آژانس بر فعالیتهای هستهای به موضوع غنیسازی ۶۰درصدی و اهداف غیرصلحآمیز اشاره کرد و دراینباره تأکید داشت که «در گزارش مدیرکل (گروسی) تشریح شده است که ایران به توسعه فعالیتهای هستهای خود فراتر از محدودیتهای برجام ادامه میدهد.
ادامه مطلبدر مجموع با توجه به آنچه در روز نخست نشست فصلی شورای حکام از زبان گروسی مطرح شد و همچنین با درنظرگرفتن مواضع مدیر کل آژانس در نشست خبری و قبلتر از همه، گزارش فصلی گروسی که چهارشنبه هفته گذشته منتشر شد، این دور از نشست فصلی شورای حکام دیگر از حساسیت بالایی برای پرونده فعالیتهای هستهای ایران برخوردار نیست. چراکه خطر صدور قطعنامه، ارسال پرونده به شورای امنیت، فعالشدن مکانیسم ماشه و حتی صدور بیانیه علیه تهران فعلا منتفی است. البته این وضعیت، با وجود ایجاد یک امید نسبی، به معنای شکلگیری فضای همکاری دوسویه به طور کامل هم نیست. همکاریهای اخیر تهران و آژانس ذیل توافق اسفندماه سال گذشته تا به اینجای کار پرونده فعالیتهای هستهای ایران را از وضعیت بغرنج و حاد خارج کرده است.
ادامه مطلبعبدالرضا فرجی راد در گفت وگویی تاکید دارد که نشست فصلی شورای حکام و رفتار آژانس ارتباط بسیار زیادی با فضای سیاسی دارد. قطعا فضای چند روز اخیر بهمراتب مثبتتر از سال گذشته است. به همین دلیل بعید میدانم که اتفاق خاصی برای ایران در نشست پیشرو روی دهد؛ چراکه بعد از سفر پادشاه عمان به ایران آنقدر بستر مناسب شده است که حتی متفاوت از چند هفته گذشته شده که اخباری دال بر تلاشهای اروپا برای فعالکردن مکانیسم ماشه مطرح بود.
ادامه مطلباز قبل هم مسجل بود که سفر هیثم بن طارق آل سعید تحولاتی را به همراه خواهد داشت. در چند روز اخیر انتشار چند خبر بهصورت همزمان حکایت از آن دارد که روند سیاست خارجی منطقهای، پرونده هستهای و... در مسیر منطقیتری حرکت میکند.
ادامه مطلبقرار است اواخر هفته جاری حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، به دعوت آفریقای جنوبی راهی کیپتاون شود تا در نشست وزرای امور خارجه کشورهای گروه بریکس شرکت کند. با وجود آنکه جمهوری اسلامی ایران عضو این گروه اقتصادی نوظهور نشده است، اما در جرگه ۱۹ کشور متقاضی پیوستن به این گروه است.
ادامه مطلببه توجه به شرایط و اقتضائات کنونی داخلی در ایران، منطقه و جهان پیرامون برجام، مذاکرات هستهای، تعیین تکلیف زندانیان دوتابعیتی یا تبادل زندانیان، تدوام اختلافات پادمانی و...، سفر سلطان هیثم بنطارق در یک سناریولوژی میتواند دربرگیرنده اهدافی مختلف باشد. نکتهای که رسانهها و تحلیلگران عموما درباره حضور پادشاه عمان در تهران از روی آن به سرعت رد میشوند، ناظر بر اهمیت این سفر برای ارتقای روابط دوجانبه تهران-مسقط است.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: شمار فزایندهای از ناظران که همیشه پیگیر بحث برجام بودهاند، اکنون بیشازپیش مدعی نبود امکان احیای برجام هستند و برخی به فکر یافتن طرحهای جایگزین افتادهاند.
ادامه مطلباین روزها هرچه امیدها برای ازسرگیری مذاکرات هستهای و احیای برجام کمرنگتر از هر زمان دیگری شده است، در مقابل موضوع پرونده فعالیتهای هستهای ایران داغ داغ است. از ادعاهایی درباره وجود تأسیسات تازه در نطنز گرفته تا رونمایی از بمبهای آمریکایی با هدف حمله به این تأسیسات و مواضع تکراری و واهی اسرائیل برای جنگ با ایران و... .
ادامه مطلبحشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی تاکید دارد که نوع انتخاب در شورای عالی امنیت ملی با حضور سردار احمدیان نشان میدهد در آینده بسیاری از اولویتها سیاست خارجی و خیلی از تفویض اختیارات حوزه دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در این شورا کمتر خواهد شد و «شعام» بیشتر روی حوزه نظامی و دفاعی ورود فعالتری خواهد داشت.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در نوشتاری تاکید دارد که توجه به انسجام ملی، ایجاد ثبات اوضاع سیاسی – اقتصادی، ترمیم روابط با جامعه جهانی و داشتن ایده و مهارت در انجام این امور، اولویتهایی است که نادیده گرفتن آن نه تنها برای حاکمیت سیاسی بلکه امنیت ملی زیان آور خواهد بود. به عبارت دیگر، تهران با لحاظ فرصتهای از دست رفته، با زمان محدودی روبروست؛ برای همه آنچه در بالا اشاره شد و اکنون در دستور کار تخریبی غرب( اروپا و امریکا) قرار دارد.
ادامه مطلبگفتههای محمد مرندی که عنوان مشاور رسانهای تیم مذاکرهکننده هستهای ایران را دارد و نیز بیانیه پایانی گروه ۷، خبر از یک شکاف درباره ارزیابی متفاوت و حتی متضاد تهران و غرب از مذاکرات هستهای و آینده برجام میدهد. از یک سو برخی مقامات ایران و تیم مذاکرهکننده دولت رئیسی مدام از آمادگی خود برای ادامه گفتوگوها و جمعبندی درباره توافقات صورتگرفته در وین برای احیای برجام میگویند، در مقابل غرب با وجود آنکه «دیپلماسی» را تنها راهحل نظارت در همه ابعاد با محوریت فعالتهای هستهایش میداند؛ اما بر راهکاری «مشابه با برجام» تأکید دارد.
ادامه مطلبرویدادهای اخیر نشان داده اند، دیپلماسی نمی تواند کشورها را از اخراج بازرسان، خاموش کردن دوربین های نظارتی یا از سرگیری فعالیت های ممنوعه باز دارد. با این حال، کسانی که برجام را به عنوان یک توافق ضعیف رد می کنند، آنچه را به توافق اعتبار و ارزش می دهد، نادیده می گیرند.
ادامه مطلبعلی مصیبی در گفتوگویی تاکید دارد که موضعگیریها اخیر گروسی تلاش از سوی آژانس برای گرفتن امتیازات بیشتر در جهت عقبنشینی تهران از برنامه هستهای خود است. این کارشناس، تأکید دارد که اکنون آژانس سعی دارد در آستانه نشست فصلی وضعیت را به سود خود مدیریت کند.
ادامه مطلبنعمت احمدی در گفت وگویی تاکید دارد که دعواهای جناحی در ایران، قرارداد کرسنت و امتیازات آن را نابود کرد و اکنون باید خسارت بدهیم و آقای زنگنه باید محکوم شود. اعتراض کارگران حوزه نفت و پتروشیمی در عسلویه، پارس جنوبی و دیگر جاها به دلیل فشار اقتصادی و معیشتی بلند شده است، اما همزمان کشور قطر توانست با همین پول قراردادها، میزبان جام جهانی و... شود. همین یکی، دو روز پیش هم طبق اخبار اعلام شد قطر مرفهترین کشور دنیاست.
ادامه مطلباخیرا مباحثی در فضای رسانهای دال بر انعطاف اروپا و فشار قاره سبز بر واشنگتن در جهت مذاکره با تهران مطرح شده است که شاید قرابتی با اقتضائات دیپلماتیک و فضای بنبست کنونی نداشته باشد. در همین زمینه والاستریت ژورنال از تمایل اروپا برای در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی میگوید و در گزارشی نوشته که «کشورهای اروپایی که از پیشرفت ایران در غنیسازی اورانیوم در سطوح بالا نگران شدهاند، دولت بایدن را برای احیای مسیر دیپلماتیک با تهران تحت فشار قرار میدهند که امیدوارند به جلوگیری از بحران هستهای احتمالی کمک کند». به موازاتش شبکه بلومبرگ با استناد به گزارشی از مدیرکل آژانس انرژی اتمی مدعی شده است که نظارت بر برنامه هستهای ایران در سال گذشته میلادی کاهش ۱۰ درصدی داشته است. این موضوع میتواند بر دامنه نگرانیهای اروپا و تمایل بیشتر به مذاکرات هستهای بیفزاید. با این حال گزارههای متعددی وجود دارد که اروپا نمیتواند در مسیر فشار به واشنگتن برای ازسرگیری مذاکرات هستهای با تهران گام بردارد، مگر با هدف ترسیم گفتوگوهای جدید و رسیدن به توافق جدید.
ادامه مطلباخیرا در محافل تحلیلی و کارشناسی اختلافاتی بر سر آینده برجام و نحوه برونرفت از بنبست مذاکرات هستهای بروز کرده است. هرچند این اختلافات با شدت و ضعف در تمام این سالها وجود داشته اما رکود و سکون دیپلماتیک بعد از شهریور سال گذشته و به تبعش آینده بهشدت مبهم بر دامنه این اختلافات افزوده است. چنانکه برخی قائل به عبور از توافق سال ۲۰۱۵ هستند و شرایط کنونی را مهیای بازگشت به برجام نمیدانند؛ چراکه اساسا به باور این طیف، برجام به شکل سابق دیگر قابل احیا نیست.
ادامه مطلبدر دو هفته اخیر موضوع فعالشدن احتمالی مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامههای سازمان ملل به بحث داغی در محافل سیاسی و رسانهای خارج از کشور بدل شده است. در یک بازخوانی از این مقوله (فعالشدن مکانیسم ماشه)، به نظر میرسد تداوم تعلیق در گفتوگوهای هستهای، اختلافات پادمانی تهران و آژانس و نیز سایه موضوعاتی همچون وقایع اخیر بر تعمیق گسل میان اروپا و آمریکا با تهران برای احیای برجام، ازجمله عواملی مؤثر در راستای فعالشدن مکانیسم ماشه با هدف نرسیدن ایران به نقطه گریز هستهای باشد؛ بااینحال، در یک لایه عمیقتر باید عنوان کرد تشدید جنگ اوکراین و مناسبات تهران - مسکو نیز از دیگر پارامترهای مهم برای تحریک اروپا و آمریکا در راستای بازی با واژه فعالکردن مکانیسم ماشه خواهد بود.
ادامه مطلب«ایران - کنترا» یا «ایرانگیت»، عنوان پروندهای مبهم، پرفرازونشیب و ادامهدار که در سالهای میانی جنگ تحمیلی ایران و عراق رخ داد و به باور اکثر تاریخپژوهان بر سرنوشت جنگ تا روز آخر اثری جدی و مستقیم داشت. ضمن آنکه مذاکرات مکفارلین فارغ از تمام انتقادت، حواشی و بحثهایی که همچنان با خود دارد، تنها تجربهای بود که سبب شد مقامات آمریکا وارد ایران شوند.
ادامه مطلب۱۸ اردیبهشت مقارن با تاریخ شمسی، پنجمین سالگرد خروج ایالات متحده از برجام بود. همهچیز بیش از ۱۱ دقیقه طول نکشید؛ ۱۱ دقیقه نطق دونالد ترامپ برای خروج آمریکا از توافق هستهای و بازگشت تحریمها. این اقدام رئیسجمهور سابق ایالات متحده سلسله تحولاتی را در عرصه دیپلماتیک آمریکا، جمهوری اسلامی ایران و همچنین اعضای ۱+۴ شکل داد که دامنه آن بر مناسبات منطقهای و جهان اثرگذار بود و کماکان هم شاهد تداوم این آثار هستیم. پس از انفعال، خودداری و اصطلاحا «صبر استراتژیک یکساله»، ایران هم در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ در پنج گام، کاهش تعهدات هستهای را اجرائی کرد.
ادامه مطلباخبار تأییدنشدهای از احتمال سفر امروز چهارشنبه هیثم بنطارق آلسعید، پادشاه عمان به ایران خبر داد. البته قبلتر هم قیس بنمحمد الیوسف، وزیر صنعت، تجارت و توسعه سرمایهگذاری عمان، روز یکشنبه هفته جاری در دیدارش با محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور بدون ذکر تاریخ دقیق از احتمال سفر قریبالوقوع پادشاه عمان به ایران خبر داده بود.دیروز (سهشنبه) در حالی خبر سفر سلطان عمان به تهران مطرح شد که شنبه هفته جاری شاهد حضور جیک سالیوان در عربستان سعودی بودیم؛ سفری که در یک گزاره تحلیلی میتواند به تشدید تحرکات دیپلماتیک میانجیگرایانه مسقط منجر شود.
ادامه مطلبسفر سلطان عمان به تهران، تنها یک دید و بازدید معمول میان مقامهای بلند پایه دو کشور همسایه نخواهد بود. این سفر از آن رو مهم است که حلقهای از زنجیره رخدادهای سیاسی و بلکه ژئوپلتیک در هفتههای اخیر در منطقه خاورمیانه را شامل میشود. «هیثم بن طارق آل سعید» در این سفر آیا آخرین بخت خود را برای میانجیگری در روابط تهران و غرب به آزمون میگذارد؟ یا تنها حامل پیامی از جانب غرب است که در صورت هرگونه تصمیم تهران، چشمانداز آتی این روابط پر تنش را در ماههای سرنوشت ساز پیشرو ترسیم میکند؟
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد: با دست فرمانی که دولت رئیسی از زمان روی کار آمدنش برای مذاکرات هستهای با سایه سنگین جریانهای خاص داخلی و همچنین دخالتهای روسیه در پیش گرفت، نهایتا برجام به اعتقاد من دیگر قابل احیا نیست. از طرف دیگر با توجه به مواضع تهران و همچنین اتفاقاتی که از سال گذشته شکل گرفته است، اروپا و آمریکا را هم به نتیجه مشابه رساندهاند که برجام ظاهرا تمام شده است. به همین دلیل بسیار بعید میدانم، مذاکرات هستهای از سر گرفته شود و حتی در صورت ازسرگیری مذاکرات هستهای، دستور کار آن احیای توافق سال ۲۰۱۵ باشد. البته این را هم باید گوشزد کنم که یک صورت کلی از برجام وجود دارد؛ چراکه اکنون هیچ کشوری تمایل ندارد بهصورت رسمی مسئولیت شکست گفتوگوها و مرگ برجام را بپذیرد. بههرحال تبعات توقف رسمی مذاکرات و مرگ برجام برای همه طرفین بسیار زیاد است.
ادامه مطلبهمانطور که از قبل هم مشخص بود جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت جو بایدن دیروز شنبه وارد عربستان سعودی شد. سفر سالیوان از ابعاد مختلف، هم برای آمریکا، هم برای اسرائیل، هم برای کشورهای منطقه و در کل مناسبات جهانی حائز اهمیت است. از یک سو تل آویو چشم امید دارد که سالیوان بتواند موتور خاموش شده تلاش ها برای احیای روابط اسرائیل و عربستان را مجددا روشن کند تا سعودی ها را مشتاق به عادی سازی مناسبات با آنها نماید، کما اینکه در همین رابطه تساحی هنگبی، مشاور امنیت داخلی اسرائیل ابراز امیدواری کرد که سفر جیک سالیوان، همتای آمریکایی وی به عربستان سعودی برای عادی سازی روابط بین تل آویو و ریاض موفقیت آمیز باشد.
ادامه مطلب